Antropomotoryka

Podczas zajęć jest wykorzystywana wiedza z zakresu nauk o kulturze fizycznej, anatomii człowieka, biochemii oraz fizjologii.

przedmiot obowiązkowy

Nakład pracy związany z zajęciami wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego wynosi;

- udział w wykładach 15 h

- udział w seminariach 15 h

- konsultacje 5 h

Razem 35 h

Bilans nakładu pracy studenta:

- udział w wykładach 15 h

- udział w seminariach 15 h

- przygotowanie do seminariów 15 h

- sporządzanie notatek z seminariów 5h

- czytanie wskazanej literatury 8 h

- opracowanie prezentacji materiału 6 h

- konsultacje związane z realizacją przedmiotu 5 h

- przygotowanie do kolokwium i sprawdzianu 5 h

- kolokwium końcowe 1 h

Razem 75 h

Łączny nakład pracy studenta wynosi 75 godzin, co odpowiada 3 pkt. ECTS

W zakresie:

wiedzy:

K_W01 - ma wiedzę w zakresie

kategorii pojęciowych oraz terminologii

turystyki i sportu, interdyscyplinarnego

charakteru zjawiska turystyki, miejsca i

znaczenia turystyki i sportu w systemie

nauk i ich powiązania z innymi

dyscyplinami naukowymi z obszaru

nauk przyrodniczych, społecznych oraz

obszaru nauk medycznych, nauk o

zdrowiu oraz nauk o kulturze fizycznej

K_W05 - w zaawansowanym stopniu

zna i rozumie zjawiska i procesy

przyrodnicze, ekologiczne, fizycznogeograficzne i społeczno-ekonomiczne,

kształtujące i organizujące przestrzeń

turystyczną (w tym walory przyrodnicze

i antropogeniczne)

K_W06 - posiada wiedzę z zakresu

ochrony przyrody i zasady

zrównoważonego rozwoju i zachowania

bioróżnorodności

K_W07 - posiada wiedzę na temat

historii, kultury, architektury, sztuki,

dziedzictwa kulturowego i

przyrodniczego, krajoznawstwa oraz ich

znaczenia dla turystyki i aktywnego

wypoczynku

K_W08 - w zaawansowanym stopniu

wie jak wykorzystywać potencjał,

walory przyrodnicze i antropogeniczne

na potrzeby tworzenia przedsięwzięć

związanych z zagospodarowaniem

turystycznym i rekreacyjnym przestrzeni

geograficznej

K_W09 - ma wiedzę dotyczącą

procesów komunikowania

interpersonalnego i społecznego, ich

prawidłowości i zakłóceń

W zakresie:

umiejętności:

K_U01 - potrafi wykorzystywać różne

źródła informacji dotyczące branży

turystycznej i sportowo-rekreacyjnej, w

tym literaturę przedmiotu

K_U08 - posiada specjalistyczne

umiejętności ruchowe z zakresu

wybranych form aktywności fizycznej

(rekreacyjnych, zdrowotnych,

sportowych i estetycznych)

uwzględniając elementy środowiska

przyrodniczego, uwarunkowania

zdrowotne, poznawcze, dydaktyczne

oraz wychowawcze

W zakresie:

kompetencji społecznych:

K_K01 - rozumie potrzebę uczenia się

przez całe życie oraz potrzebę

ustawicznego uzupełniania wiedzy i

uczestnictwa w różnych formach

doskonalenia z zakresu turystyki,

rekreacji i sportu

K_K08 - stosuje zasady bezpieczeństwa

w pracy własnej i innych wykazując

odpowiedzialność zwłaszcza w stanach

zagrożenia

Wykład: informacyjny, problemowy, konwersatoryjny.

Seminaria: dyskusja dydaktyczna, analiza przypadków, film, pokaz - prezentacja.

- pokaz

- opis
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy

- biograficzna
- ćwiczeniowa
- referatu
- seminaryjna

- metody ewaluacyjne
- metody integracyjne
- metody oparte na współpracy
- metody rozwijające refleksyjne myślenie
- metody służące prezentacji treści
- metody wymiany i dyskusji

Przedmiot jest realizowany w ramach zajęć wykładowych i seminariów celem poznania współczesnych kierunków badań aktywności sportowej człowieka dotyczących:

1. zmian i uwarunkowań ludzkiej motoryczności;

2. nabywania wiadomości i umiejętności postrzegania aktów ruchowych w ujęciu rozwojowym warunkującym efektywność procesu usprawniania i treningu sportowego;

3. utylitarnych i rekreacyjno-sportowych form aktywności ruchowej człowieka;

4. programowania procesu motorycznego uczenia;

5. oceny efektów motorycznych.

Metody kształcenia obejmują: wykład multimedialny, dyskusję, pracę w zespołach, metaplan, filmy szkoleniowo-metodyczne, materiały multimedialne, pogadankę, dyskusję, obserwację, korzystanie z materiałów źródłowych, nabywanie umiejętności praktycznych metodami reproduktywnymi, proaktywnymi i kreatywnymi.

Wykłady mają zadanie przekazanie niezbędnej wiedzy z zakresu nauk o kulturze fizycznej pozwalającej na poznanie podstaw ludzkiej motoryczności, jej przemian, struktury i uwarunkowań oraz zasad i narzędzi wykorzystywanch w kierowaniu pracą nad jej rozwojem.

Wykłady:

I. MOTORYCZNOŚĆ LUDZKA JAKO PRZEDMIOT TEORETYCZNEGO

POZNANIA

1. Pierwsze refleksje i rozwój badań nad motorycznością człowieka

2. Kierunki badań nad motorycznością ze szczególnym uwzględnieniem poszukiwań prowadzonych na potrzeby wychowania fizycznego

3. Różne orientacje i subdyscypliny podejmujące problematykę sprawności fizycznej i motoryczności. Szczególne problemy antropomotoryki

II. SPRAWNOŚĆ FIZYCZNA I MOTORYCZNOŚĆ CZŁOWIEKA: PODSTAWOWE

POJĘCIA I ICH ASPEKTY

1. Sprawność fizyczna i jej znaczenie dla przejawów motoryczności człowieka

2. Koncepcja „health - related fitness" jako teoretyczna podstawa kształcenia

sprawności fizycznej

3. Motoryczność człowieka - różne koncepcje pojęciowe i klasyfikacyjne

III. ROZWÓJ MOTORYCZNY CZŁOWIEKA W PROCESIE ONTOGENEZY

1. Rozwój motoryczny w okresie noworodkowym i niemowlęcym

2. Rozwój motoryczny w okresie poniemowlęcym i przedszkolnym

3. Rozwój motoryczny w okresie młodszym szkolnym

4. Rozwój motoryczny w okresie pokwitania i młodzieńczym

5. Motoryczność wieku dorosłego i dojrzałego

6. Motoryczność a zjawisko starzenia się i okres starości

IV. GENETYCZNE UWARUNKOWANIA PREDYSPOZYCJI I ZDOLNOŚCI

MOTORYCZNYCH ORAZ PROBLEM WYTRENOWALNOŚCI

1. Współczesne kierunki poszukiwań oraz podstawy dziedziczenia wielogenowego

2. Ogólny przegląd metod badań

3. Wyniki badań nad genetycznymi uwarunkowaniami predyspozycji i osiągnięć

motorycznych

4. Badania nad identyfikacją markerów genetycznych

5. Problem wytrenowalności oraz związek z genotypem

V. ŚRODOWISKOWE UWARUNKOWANIA SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ

1. Pojęcie środowiska i rodzaje czynników

2. Typy zmian przystosowawczych, ekosensytywność a okresy sensytywne

3. Czynniki i metody pomiaru zróżnicowania środowiska społeczno-ekonomicznego oraz kulturowego

4. Wyniki badań nad społecznymi uwarunkowaniami sprawności fizycznej

i motoryczności człowieka

5. Oddziaływanie najbliższego otoczenia i form organizacyjnych na aktywność

fizyczną

VI. MORFOLOGICZNE UWARUNKOWANIA MOTORYCZNOŚCI CZŁOWIEKA

1. Kinantropometria jako specyficzna dziedzina nauki. Teoretyczne podstawy badań

2. Wielkość ciała osobnika a jego możliwości motoryczne - ogólne prawidłowości

3. Kierunki poszukiwań morfologicznych uwarunkowań sprawności motorycznej

4. Liniowość i nieliniowość powiązań parametrów morfologicznych i motorycznych

5. Znaczenie poziomu otłuszczenia ciała dla sprawności motorycznej

6. Dojrzewanie i rośniecie a zmiany w motoryce

VII. TEORETYCZNE PRZESŁANKI PROCESU UCZENIA SIĘ I NAUCZANIA

CZYNNOŚCI RUCHOWYCH

1. Społeczne potrzeby uczenia się czynności ruchowych

2. Pojęcie uczenia się motorycznego

3. Etapy uczenia się oraz uczenie się nawykowe i uczenie się rozwiązywania

problemu

4. Tworzenie współczesnych teorii i modeli uczenia się motorycznego

5. Determinanty przebiegu i efektów oraz gotowości do uczenia się motorycznego

6. Nauczanie motoryczne w świetle potrzeb praktyki dydaktycznej

VIII. POMIAR W BADANIACH NAD SPRAWNOŚCIĄ FIZYCZNĄ I MOTORYCZNOŚCIĄ CZŁOWIEKA

1. Potrzeba definiowania badanego obiektu. Metody jakościowe a ilościowe

2. Określenie, właściwości i potrzeba pomiaru

3. Typy skal pomiarowych

4. Kryteria poprawności testów w badaniach nad sprawnością fizyczną i motorycznością

5. Klasyfikacje i uwagi krytyczne o metodzie testowej

IX. PRZYKŁADOWE METODY OCENY SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ (MOTORYCZNEJ)

X. PODSTAWOWE PRZESŁANKI KONSTRUKCJI I REALIZACJI PROGRAMU

AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ

1. Różnorodność potrzeb i ograniczenia w stanowieniu celów kształtowania sprawności fizycznej

2. Anaerobowy i aerobowy system dostarczania energii jako podstawa klasyfikacji typów wysiłku fizycznego

3. Metody oddziaływania wysiłkiem fizycznym

4. Zasady w realizacji programu treningu

5. Główne elementy w konstrukcji programu treningu

6. Struktura jednostki treningowej

7. Prowadzenie programu aktywności fizycznej

XI. ZDOLNOŚCI SIŁOWE I ZNACZENIE TRENINGU Z OPOREM

(SIŁOWEGO)

1. Potrzeby treningu siłowego, zagadnienie definicji i pomiaru

2. Zmienność w ontogenezie oraz znaczenie treningu w zależności od wieku i płci

3. Zagadnienie adaptacji, efekty i ograniczenia w treningu siłowym

4. Wielkość obciążenia w treningu siłowym

5. Typy, reguły i różne cele treningu siłowego

6. Specjalne środki ostrożności

XII. ZDOLNOŚCI SZYBKOŚCIOWE (ANAEROBOWE) I ICH KSZTAŁCENIE

1. Anaerobowe (beztlenowe) źródła energii oraz pojęcie zdolności szybkościowych

2. Elementarne formy przejawiania się szybkości oraz fazy zwiększania i stabilizacji prędkości

3. Zmienność zdolności szybkościowych (anaerobowych) w ontogenezie i ich

uwarunkowania

4. Warunki skutecznego kształcenia zdolności szybkościowych (anaerobowych)

5. Kontrola poziomu szybkości i charakterystyk anaerobowych

XIII. ZDOLNOŚCI WYTRZYMAŁOŚCIOWE (AEROBOWE) I TRENING

ZDROWOTNY

1. Znaczenie oraz pojęcie wydolności tlenowej i zdolności wytrzymałościowych

2. Specyfika przemian i klasyfikacje wysiłków wytrzymałościowych

3. Ocena zdolności wytrzymałościowych

4. Ontogenetyczna zmienność wydolności tlenowej i zdolności wytrzymałościowych

5. Wskazania do rozwoju wytrzymałości i treningu zdrowotnego

XIV. GIBKOŚĆ CIAŁA - JEJ UWARUNKOWANIA, POMIAR, TRENING ORAZ

ZNACZENIE

1. Gibkość ciała i jej uwarunkowania

2. Pomiar gibkości ciała

3. Trening gibkości ciała

4. Znaczenie gibkości w sporcie i codziennej aktywności życiowej oraz w przeciwdziałaniu bólom kręgosłupa

XV. ZDOLNOŚCI KOORDYNACYJNE I ICH ZNACZENIE

1. Pojęcie zdolności koordynacyjnych i ich kryteria oceny

2. Neurofunkcjonalne uwarunkowania zdolności koordynacyjnych

3. Zagadnienia struktury zdolności koordynacyjnych

4. Zmienność koordynacyjnych zdolności motorycznych w ontogenezie

5. Warunki i sposoby skutecznego kształcenia koordynacyjnych zdolności moto

rycznych

6. Diagnostyka koordynacyjnych zdolności motorycznych

XVI. AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA W OPTYMALIZACJI MASY I SKŁADU CIAŁA

1. Pojęcie i ocena zjawiska nadwagi i otyłości

2. Typy otyłości oraz przyczyny występowania nadwagi i otyłości

3. Zasady i praktyka postępowania w dążeniu do redukcji masy ciała

4. Program ukierunkowany na przyrost masy ciała

5. Program ukierunkowany na poprawę składu ciała

XVII. SYMETRIA I ASYMETRIA A MOTORYCZNOŚĆ CZŁOWIEKA

1. Różne rodzaje asymetrii

2. Zagadnienie lateralizacji i ręczności

3. Zagadnienie uwarunkowań leworęczności i problem przeuczania

4. Ontogenetyczna zmienność lateralizacji

5. Metody badania lateralizacji

6. Symetria, asymetria i leworęczność w sporcie oraz problemy treningu

symetryzacji ruchów

XVIII. AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA A STARZENIE SIĘ OSOBNIKA I POPULACJI

1. Wzrost znaczenia problematyki ludzi starych

2. Poziom sprawności i aktywności fizycznej w populacji ludzi starszych

3. Test sprawności fizycznej dla osób starszych (The Fullerton Functional Fitness Test)

4. Programy interwencyjne wspomagające funkcje organizmu i aktywność społeczną

5. Ryzyko osteoporozy i możliwości ograniczenia jej skutków

6. Problemy obniżonej równowagi i upadków u osób starszych

XIX. OCENA POZIOMU AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ

1. Definicja aktywności fizycznej i ogólne klasyfikacje metod jej oceny

2. Metody pomiaru oparte na obserwacji i kwestionariuszach

3. Mechaniczne i elektroniczne mierniki ruchu

4. Metody oparte na pomiarze fizjologicznym

Seminaria:

I. MOTORYCZNOŚĆ LUDZKA JAKO PRZEDMIOT TEORETYCZNEGO

POZNANIA

1. Pierwsze refleksje i rozwój badań nad motorycznością człowieka

2. Kierunki badań nad motorycznością ze szczególnym uwzględnieniem poszukiwań prowadzonych na potrzeby wychowania fizycznego

3. Różne orientacje i subdyscypliny podejmujące problematykę sprawności fizycznej i motoryczności. Szczególne problemy antropomotoryki

II. SPRAWNOŚĆ FIZYCZNA I MOTORYCZNOŚĆ CZŁOWIEKA: PODSTAWOWE

POJĘCIA I ICH ASPEKTY

1. Sprawność fizyczna i jej znaczenie dla przejawów motoryczności człowieka

2. Koncepcja „health - related fitness" jako teoretyczna podstawa kształcenia

sprawności fizycznej

3. Motoryczność człowieka - różne koncepcje pojęciowe i klasyfikacyjne

III. ROZWÓJ MOTORYCZNY CZŁOWIEKA W PROCESIE ONTOGENEZY

1. Rozwój motoryczny w okresie noworodkowym i niemowlęcym

2. Rozwój motoryczny w okresie poniemowlęcym i przedszkolnym

3. Rozwój motoryczny w okresie młodszym szkolnym

4. Rozwój motoryczny w okresie pokwitania i młodzieńczym

5. Motoryczność wieku dorosłego i dojrzałego

6. Motoryczność a zjawisko starzenia się i okres starości

IV. GENETYCZNE UWARUNKOWANIA PREDYSPOZYCJI I ZDOLNOŚCI

MOTORYCZNYCH ORAZ PROBLEM WYTRENOWALNOŚCI

1. Współczesne kierunki poszukiwań oraz podstawy dziedziczenia wielogenowego

2. Ogólny przegląd metod badań

3. Wyniki badań nad genetycznymi uwarunkowaniami predyspozycji i osiągnięć

motorycznych

4. Badania nad identyfikacją markerów genetycznych

5. Problem wytrenowalności oraz związek z genotypem

V. ŚRODOWISKOWE UWARUNKOWANIA SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ

1. Pojęcie środowiska i rodzaje czynników

2. Typy zmian przystosowawczych, ekosensytywność a okresy sensytywne

3. Czynniki i metody pomiaru zróżnicowania środowiska społeczno-ekonomicznego oraz kulturowego

4. Wyniki badań nad społecznymi uwarunkowaniami sprawności fizycznej

i motoryczności człowieka

5. Oddziaływanie najbliższego otoczenia i form organizacyjnych na aktywność

fizyczną

VI. MORFOLOGICZNE UWARUNKOWANIA MOTORYCZNOŚCI CZŁOWIEKA

1. Kinantropometria jako specyficzna dziedzina nauki. Teoretyczne podstawy badań

2. Wielkość ciała osobnika a jego możliwości motoryczne - ogólne prawidłowości

3. Kierunki poszukiwań morfologicznych uwarunkowań sprawności motorycznej

4. Liniowość i nieliniowość powiązań parametrów morfologicznych i motorycznych

5. Znaczenie poziomu otłuszczenia ciała dla sprawności motorycznej

6. Dojrzewanie i rośniecie a zmiany w motoryce

VII. TEORETYCZNE PRZESŁANKI PROCESU UCZENIA SIĘ I NAUCZANIA

CZYNNOŚCI RUCHOWYCH

1. Społeczne potrzeby uczenia się czynności ruchowych

2. Pojęcie uczenia się motorycznego

3. Etapy uczenia się oraz uczenie się nawykowe i uczenie się rozwiązywania

problemu

4. Tworzenie współczesnych teorii i modeli uczenia się motorycznego

5. Determinanty przebiegu i efektów oraz gotowości do uczenia się motorycznego

6. Nauczanie motoryczne w świetle potrzeb praktyki dydaktycznej

VIII. POMIAR W BADANIACH NAD SPRAWNOŚCIĄ FIZYCZNĄ I MOTORYCZNOŚCIĄ CZŁOWIEKA

1. Potrzeba definiowania badanego obiektu. Metody jakościowe a ilościowe

2. Określenie, właściwości i potrzeba pomiaru

3. Typy skal pomiarowych

4. Kryteria poprawności testów w badaniach nad sprawnością fizyczną i motorycznością

5. Klasyfikacje i uwagi krytyczne o metodzie testowej

IX. PRZYKŁADOWE METODY OCENY SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ (MOTORYCZNEJ)

X. PODSTAWOWE PRZESŁANKI KONSTRUKCJI I REALIZACJI PROGRAMU

AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ

1. Różnorodność potrzeb i ograniczenia w stanowieniu celów kształtowania sprawności fizycznej

2. Anaerobowy i aerobowy system dostarczania energii jako podstawa klasyfikacji typów wysiłku fizycznego

3. Metody oddziaływania wysiłkiem fizycznym

4. Zasady w realizacji programu treningu

5. Główne elementy w konstrukcji programu treningu

6. Struktura jednostki treningowej

7. Prowadzenie programu aktywności fizycznej

XI. ZDOLNOŚCI SIŁOWE I ZNACZENIE TRENINGU Z OPOREM

(SIŁOWEGO)

1. Potrzeby treningu siłowego, zagadnienie definicji i pomiaru

2. Zmienność w ontogenezie oraz znaczenie treningu w zależności od wieku i płci

3. Zagadnienie adaptacji, efekty i ograniczenia w treningu siłowym

4. Wielkość obciążenia w treningu siłowym

5. Typy, reguły i różne cele treningu siłowego

6. Specjalne środki ostrożności

XII. ZDOLNOŚCI SZYBKOŚCIOWE (ANAEROBOWE) I ICH KSZTAŁCENIE

1. Anaerobowe (beztlenowe) źródła energii oraz pojęcie zdolności szybkościowych

2. Elementarne formy przejawiania się szybkości oraz fazy zwiększania i stabilizacji prędkości

3. Zmienność zdolności szybkościowych (anaerobowych) w ontogenezie i ich

uwarunkowania

4. Warunki skutecznego kształcenia zdolności szybkościowych (anaerobowych)

5. Kontrola poziomu szybkości i charakterystyk anaerobowych

XIII. ZDOLNOŚCI WYTRZYMAŁOŚCIOWE (AEROBOWE) I TRENING

ZDROWOTNY

1. Znaczenie oraz pojęcie wydolności tlenowej i zdolności wytrzymałościowych

2. Specyfika przemian i klasyfikacje wysiłków wytrzymałościowych

3. Ocena zdolności wytrzymałościowych

4. Ontogenetyczna zmienność wydolności tlenowej i zdolności wytrzymałościowych

5. Wskazania do rozwoju wytrzymałości i treningu zdrowotnego

XIV. GIBKOŚĆ CIAŁA - JEJ UWARUNKOWANIA, POMIAR, TRENING ORAZ

ZNACZENIE

1. Gibkość ciała i jej uwarunkowania

2. Pomiar gibkości ciała

3. Trening gibkości ciała

4. Znaczenie gibkości w sporcie i codziennej aktywności życiowej oraz w przeciwdziałaniu bólom kręgosłupa

XV. ZDOLNOŚCI KOORDYNACYJNE I ICH ZNACZENIE

1. Pojęcie zdolności koordynacyjnych i ich kryteria oceny

2. Neurofunkcjonalne uwarunkowania zdolności koordynacyjnych

3. Zagadnienia struktury zdolności koordynacyjnych

4. Zmienność koordynacyjnych zdolności motorycznych w ontogenezie

5. Warunki i sposoby skutecznego kształcenia koordynacyjnych zdolności moto

rycznych

6. Diagnostyka koordynacyjnych zdolności motorycznych

XVI. AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA W OPTYMALIZACJI MASY I SKŁADU CIAŁA

1. Pojęcie i ocena zjawiska nadwagi i otyłości

2. Typy otyłości oraz przyczyny występowania nadwagi i otyłości

3. Zasady i praktyka postępowania w dążeniu do redukcji masy ciała

4. Program ukierunkowany na przyrost masy ciała

5. Program ukierunkowany na poprawę składu ciała

XVII. SYMETRIA I ASYMETRIA A MOTORYCZNOŚĆ CZŁOWIEKA

1. Różne rodzaje asymetrii

2. Zagadnienie lateralizacji i ręczności

3. Zagadnienie uwarunkowań leworęczności i problem przeuczania

4. Ontogenetyczna zmienność lateralizacji

5. Metody badania lateralizacji

6. Symetria, asymetria i leworęczność w sporcie oraz problemy treningu

symetryzacji ruchów

XVIII. AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA A STARZENIE SIĘ OSOBNIKA I POPULACJI

1. Wzrost znaczenia problematyki ludzi starych

2. Poziom sprawności i aktywności fizycznej w populacji ludzi starszych

3. Test sprawności fizycznej dla osób starszych (The Fullerton Functional Fitness Test)

4. Programy interwencyjne wspomagające funkcje organizmu i aktywność społeczną

5. Ryzyko osteoporozy i możliwości ograniczenia jej skutków

6. Problemy obniżonej równowagi i upadków u osób starszych

XIX. OCENA POZIOMU AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ

1. Definicja aktywności fizycznej i ogólne klasyfikacje metod jej oceny

2. Metody pomiaru oparte na obserwacji i kwestionariuszach

3. Mechaniczne i elektroniczne mierniki ruchu

4. Metody oparte na pomiarze fizjologicznym

Literatura obowiązkowa

Osiński W. Antropomotoryka. AWF. Poznań. 2003.

Raczek J. Antropomotoryka. Teoria motoryczności człowieka w zarysie. PZWL. Warszawa. 2010.

Wilczewski A., Chaliburda I., Saczuk J. Antropomotoryka - przewodnik do ćwiczeń. PZWL. Warszawa. 2011.

Fugiel J. i wsp. Motoryczność człowieka. Podstawowe zagadnienia z antropomotoryki. MedPharm Polska. Wrocław. 2017.

Sozański H. Podstawy teorii treningu sportowego. COS. Warszawa. 1999.

Literatura uzupełniająca

Drabik J. Sprawność fizyczna i jej testowanie u młodzieży szkolnej. AWF. Gdańsk. 1992.

Drozdowski Z. Antropologia a kultura fizyczna. AWF. Poznań. 1996.

Grabowski H. Teoria fizycznej edukacji. WSiP. Warszawa. 1999.

Kowalik S. (red.). Kultura fizyczna osób z niepełnosprawnością. Gdańsk. 2009.

Nowotny J. i wsp. Kształcenie umiejętności ruchowych. ŚAM. 2002.

Kształtowanie siły mięśniowej w stanach patologicznych. Tarnów. 2000.

Orzech J. Monografia treningu siły mięśniowej.

Perkowski K. Metodyczne podstawy treningu sportowego. COS. Warszawa. 1998.

Wiedza

K_W01, K_W05, K_W06, K_W07, K_W08, K_W09 - Sprawdziany ustne.

Umiejętności

K_U01, K_U08 - Sprawdziany ustne i praktyczne w formie sprawozdań ustnych, prezentacje opracowanego i przyswojonego materiału.

Kompetencje społeczne

K_K01, K_K08 – praktyczna realizacja testów sprawnościowych, obserwacja rozwoju naukowego studenta, obserwacja umiejętności ruchowych studenta i interpretacji wyników testów sprawności fizycznej.

Podstawą zaliczenia przedmiotu jest:

- teoretyczne przygotowanie i odbycie seminariów, ocena w zakresie 2-5 punktów każde zajęcia. Opuszczenie zajęć wymaga indywidualnego odrobienia po uprzednim przedstawieniu zwolnienia lekarskiego lub urzędowego;

- przedstawienie prezentacji z wybranych wcześniej tematów, ocena w zakresie 2-5 pkt.);

- wykazanie opanowania wiedzy teoretycznej i praktycznej na sprawdzianie (kolokwium), ocena w zakresie 2-5 punktów.

O końcowej ocenie z przedmiotu decyduje średnia arytmetyczna ocena ze sprawdzianów (kolokwiumów), uzyskanych w czasie semestru, zaliczenie ustne z oceną, egzamin.

Co odpowiada

Wykład

Egzamin ustny z trzech losowanych zagadnień.

Określenie poziomu opanowania realizowanych efektów kształcenia odbywa się w formie oceniania podsumowującego semestralny cykl kształcenia w formie sprawdzianu ustnego.

Kryteria różnicujące oceny.

1. dostateczne – przy osiągnięciu przez studenta wyniku kolokwium sprawdzającego wiedzę w granicach 55-60% - ocena dostateczna (3,0).

Bardzo ogólny poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych.

2. więcej niż dostateczne – przy osiągnięciu przez studenta wyniku kolokwium sprawdzającego wiedzę w granicach 65-70% - ocena dostateczna plus (3,5).

Ogólny poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych.

3. dobre – przy osiągnięciu przez studenta wyniku kolokwium sprawdzającego wiedzę w granicach 75-80% - ocena dobra (4,0).

Poszerzony poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych.

4. więcej niż dobre – przy osiągnięciu przez studenta wyniku kolokwium sprawdzającego wiedzę w granicach 85-90% - ocena dobra plus (4,5).

Bardzo poszerzony poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych.

5. bardzo dobre – przy osiągnięciu przez studenta wyniku kolokwium sprawdzającego wiedzę w granicach 95-100% - ocena bardzo dobra (5,0)

Bardzo poszerzony i pogłębiony poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych.

Ćwiczenia

Zaliczenie z oceną z trzech losowanych zagadnień, 2 kolokwiumy poprzedzające z dwóch zagadnień, sprawdzające wiedzę z zakresu realizowanych efektów kształcenia.

Określenie poziomu opanowania realizowanych efektów kształcenia odbywa się w formie oceniania podsumowującego semestralny cykl kształcenia w formie sprawdzianu ustnego.

Kryteria różnicujące oceny.

1. dostateczne – przy osiągnięciu przez studenta wyniku kolokwium sprawdzającego wiedzę w granicach 55-60% - ocena dostateczna (3,0).

Bardzo ogólny poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych.

2. więcej niż dostateczne – przy osiągnięciu przez studenta wyniku kolokwium sprawdzającego wiedzę w granicach 65-70% - ocena dostateczna plus (3,5).

Ogólny poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych.

3. dobre – przy osiągnięciu przez studenta wyniku kolokwium sprawdzającego wiedzę w granicach 75-80% - ocena dobra (4,0).

Poszerzony poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych.

4. więcej niż dobre – przy osiągnięciu przez studenta wyniku kolokwium sprawdzającego wiedzę w granicach 85-90% - ocena dobra plus (4,5).

Bardzo poszerzony poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych.

5. bardzo dobre – przy osiągnięciu przez studenta wyniku kolokwium sprawdzającego wiedzę w granicach 95-100% - ocena bardzo dobra (5,0)

Bardzo poszerzony i pogłębiony poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych.

brak.

Przedmiot jest realizowany w ramach zajęć wykładowych i seminariów celem poznania współczesnych kierunków badań aktywności sportowej człowieka dotyczących:

1. zmian i uwarunkowań ludzkiej motoryczności;

2. nabywania wiadomości i umiejętności postrzegania aktów ruchowych w ujęciu rozwojowym warunkującym efektywność procesu usprawniania i treningu sportowego;

3. utylitarnych i rekreacyjno-sportowych form aktywności ruchowej człowieka;

4. programowania procesu motorycznego uczenia;

5. oceny efektów motorycznych.

Metody kształcenia obejmują: wykład multimedialny, dyskusję, pracę w zespołach, metaplan, filmy szkoleniowo-metodyczne, materiały multimedialne, pogadankę, dyskusję, obserwację, korzystanie z materiałów źródłowych, nabywanie umiejętności praktycznych metodami reproduktywnymi, proaktywnymi i kreatywnymi.

Wykłady mają zadanie przekazanie niezbędnej wiedzy z zakresu nauk o kulturze fizycznej pozwalającej na poznanie podstaw ludzkiej motoryczności, jej przemian, struktury i uwarunkowań oraz zasad i narzędzi wykorzystywanch w kierowaniu pracą nad jej rozwojem.

Wykłady:

1. Motoryczność człowieka jako swoisty przedmiot poznania naukowego

1.1. Podstawy wyodrębniania problematyki motoryczności z całości aspektów poznania człowieka

1.2. Antropomotoryka jako dyscyplina naukowa oraz przedmiot dydaktyki

akademickiej

1.3. Miejsce antropomotoryki w strukturze nauk o kulturze fizycznej

2. Teoretyczna koncepcja motoryczności człowieka

2.1. Podstawowe pojęcia i zakres ich interpretacji

2.2. Strukturalny model motoryczności człowieka

3. Uwarunkowania motoryczności

3.1. Znamiona motoryczne - teoretyczne założenia i kryteria podziału

3.2. Zdolności motoryczne

3.2.1. Istota zdolności motorycznych - pojęcie, definicja

3.2.2. Teoretyczno-metodologiczne podstawy wyodrębnienia zdolności motorycznych

3.2.3. Klasyfikacja zdolności motorycznych

3.3. Umiejętności ruchowe

3.3.1. Istota, pojęcie, definicja

3.3.2. Podział umiejętności ruchowych

3.3.3. Strategie porządkowania umiejętności sportowych

3.4. Zdolności motoryczne a umiejętności ruchowe

3.5. Koncepcja zdolności motorycznych - wątpliwości i uwagi krytyczne

3.6. Nowe koncepcje ujęcia uwarunkowań motorycznych

3.6.1. Moduły motoryczne

3.6.2. Motoryczne kompetencje i ekspertyzy

4. Przejawy motoryczności

4.1. Cechy ruchu

4.1.1. Koncepcje systematyzacji cech ruchu

• Cechy mechaniczne

• Cechy morfologiczne

4.1.2. Cechy ruchu - problemy i kontrowersje

4.2. Sprawność motoryczna

5. Ruch jako podstawowa forma czynności człowieka

5.1. Podstawowe założenia teorii czynności

5.2. Zarys systematyki zachowań ruchowych człowieka

5.3. Istota czynności ruchowej

5.3.1. Czynność ruchowa jako proces systemowy

5.3.2. Czynność ruchowa jako proces optymalizacji sytuacji

5.3.3. Czynność ruchowa jako intencjonalna organizacja zachowania

5.4. Kryteria czynności ruchowej

5.4.1. Cel czynności ruchowej

5.4.2. Plan czynności ruchowej

5.4.3. Kontrola i ocena czynności ruchowej

5.5. Struktura czynności ruchowej

5.5.1. Formalna struktura czynności

5.5.2. Funkcjonalna struktura czynności

• Subsystemy czynności - struktury regulacyjne

• Poziomy regulacyjne - struktura hierarchiczna

• Fazy czynności - struktura czasowa 87

• Zintegrowane ujęcie struktury funkcjonalnej czynności

5.6. Zasady organizacji czynności ruchowej

5.7. Problemy i uwagi krytyczne

5.8. Czynność motoryczna a cechy ruchu

6. Koordynacja motoryczna człowieka

6.1. Istota i funkcje koordynacji motorycznej

6.2. Znaczenie koordynacji motorycznej człowieka

6.3. Teoretyczne problemy koordynacji motorycznej

6.4. Neurofizjologiczne mechanizmy koordynacji motorycznej

7. Teorie i modele kontroli motorycznej

7.1. Podstawy wyodrębnienia i rozwoju teorii kontroli motorycznej

7.2. Koncepcje mechanistyczno-cybernetyczne (preskryptywne)

7.2.1. Teorie reaferentnej kontroli motorycznej (regulacji)

• Modele regulacji ruchu

- Zasada reaferencji (v. Holst, Mittelstaedt)

- Model funkcjonalny (Anochin)

- Model pierścienia ruchowego (Bernstein)

- Model „dwupierścieniowy” regulacji ruchów (Czchaidze)

- Model koordynacji ruchu (Schnabel)

-Teoria „poziomów budowy ruchów” (Bernstein)

- Model „zamkniętej pętli” (Adams)

- Kompleksowy model regulacji czynności ruchowej

7.2.2. Teorie programowej kontroli motorycznej (sterowania)

• Koncepcje wewnętrznych reprezentacji ruchowych

- Programy motoryczne

- Teoria uogólnionych programów motorycznych (Schmidt)

- Teoria schematów (Schmidt)

• Modyfikacje oraz nowe ujęcia koncepcji programów i schematów

- Dwustopniowy' model (Roth)

- Schemat motoryczny (Munzert)

- Hipoteza punktu równowagi - przestrzenna reprezentacja ruchu

7.2.3. Ogólne uwagi o koncepcjach mechanistyczno-cybernctycznych

7.3. Koncepcje dynamiczno-systemowe (emergentne)

7.3.1. Teorie ekologiczne

7.3.2. Teorie synergetyczne

7.3.3. Modele kontroli motorycznej - ujęcia sformalizowane

• Modele koneksyjne

- Wewnętrzne modele kontroli

- Model prosty

- Model odwrotny

- Modele kombinowane

- Koncepcja wielokrotnych połączeń modeli prostych i odwrotnych

- Model budowy ruchów MOSAIC

7.3.4. Nowe narzędzia opisu kontroli motorycznej

• Koncepcja niekontrolowanej rozmaitości

• Kontrola w optymalnym sprzężeniu zwrotnym

7.3.5. Ogólne uwagi o koncepcjach dynamiczno-systemowych

7.4. Rozbieżności między mechanistyczno-cybernetycznymi a dynamiczno-systemowymi koncepcjami kontroli motorycznej

7.5. Próby integracji koncepcji kontroli motorycznej

8. Motoryczne uczenie się

8.1. Uczenie się - istota, definicje

8.2. Pamięć - przechowywanie wyników uczenia się

8.2.1. Procesy, rodzaje i systemy pamięci

8.2.2. Anatomiczne i neurofizjologiczne podstawy pamięci

8.3. Teoretyczne podstawy motorycznego uczenia się

8.3.1. Ustalenia terminologiczne

8.3.2. Teorie i modele motorycznego uczenia się

8.4. Motoryczne uczenie się z punktu widzenia teorii czynności

8.5. Strukturyzacja procesu motorycznego uczenia się

8.5.1. Trójfazowe modele motorycznego uczenia się

• Model Fittsa/Posnera

• Model Meinela/Schnabla

• Model Bernsteina 216

8.5.2. Dwufazowe modele motorycznego uczenia się

• Model Riissela

• Model Mullera

8.5.3. Model „spiralny” (Póhlmann)

8.5.4. Przebieg i kryteria oceny procesu motorycznego uczenia się

• Krzywe uczenia się

• Kryteria i wskaźniki motorycznego uczenia się

8.6. Kompleksowy charakter motorycznego uczenia się

8.7. Wnioski dydaktyczne wynikające z teorii motorycznego uczenia się

9. Rozwój motoryczny człowieka - problemy teoretyczne i metodologiczne

9.1. Rozwój - istota i definicje oraz zakres analizy problemu

9.2. Współczesne koncepcje rozwoju człowieka

9.3. Podstawowe aspekty określające rozwój człowieka

9.3.1. Otwartość rozwoju

9.3.2. Wielość stopni swobody rozwoju

9.3.3. Wielorakość i różnorodność rozwoju

9.3.4. Nieliniowość rozwoju

9.3.5. Plastyczność rozwoju

9.3.6. Własna dynamika przebiegu rozwoju

9.3.7. Zmienność oraz stałość rozwoju

9.4. Specyficzne problemy ontogenezy motorycznej

9.4.1. Ontogeneza motoryczna jako rozwój kompetencji i jej zasobów

9.4.2. Inter- i intraindywidualne zróżnicowanie rozwoju motorycznego

9.4.3. Interkulturowe zróżnicowanie rozwoju motorycznego

9.4.4. Aspekty stabilności w rozwoju motorycznym

9.4.5. Strategia stymulacji motorycznej w rozwoju ontogenetycznym

9.4.6. Rozwój a problem motorycznego uczenia się

9.4.7. Tendencje zmian w rozwoju sprawności motorycznej

9.4.8. Ogólne refleksje

10. Problemy badawcze w antropomotoryce

10.1. Poznanie naukowe w antropomotoryce - ustalenia metodologiczne

10.2. Aktualne trendy w badaniach antropomotorycznych

10.3. Problemy związane z wykorzystaniem metod i narzędzi w badaniach antropomotorycznych

Seminaria:

I. MOTORYCZNOŚĆ LUDZKA JAKO PRZEDMIOT TEORETYCZNEGO

POZNANIA

1. Pierwsze refleksje i rozwój badań nad motorycznością człowieka

2. Kierunki badań nad motorycznością ze szczególnym uwzględnieniem poszukiwań prowadzonych na potrzeby wychowania fizycznego

3. Różne orientacje i subdyscypliny podejmujące problematykę sprawności fizycznej i motoryczności. Szczególne problemy antropomotoryki

II. SPRAWNOŚĆ FIZYCZNA I MOTORYCZNOŚĆ CZŁOWIEKA: PODSTAWOWE

POJĘCIA I ICH ASPEKTY

1. Sprawność fizyczna i jej znaczenie dla przejawów motoryczności człowieka

2. Koncepcja „health - related fitness" jako teoretyczna podstawa kształcenia

sprawności fizycznej

3. Motoryczność człowieka - różne koncepcje pojęciowe i klasyfikacyjne

III. ROZWÓJ MOTORYCZNY CZŁOWIEKA W PROCESIE ONTOGENEZY

1. Rozwój motoryczny w okresie noworodkowym i niemowlęcym

2. Rozwój motoryczny w okresie poniemowlęcym i przedszkolnym

3. Rozwój motoryczny w okresie młodszym szkolnym

4. Rozwój motoryczny w okresie pokwitania i młodzieńczym

5. Motoryczność wieku dorosłego i dojrzałego

6. Motoryczność a zjawisko starzenia się i okres starości

IV. GENETYCZNE UWARUNKOWANIA PREDYSPOZYCJI I ZDOLNOŚCI

MOTORYCZNYCH ORAZ PROBLEM WYTRENOWALNOŚCI

1. Współczesne kierunki poszukiwań oraz podstawy dziedziczenia wielogenowego

2. Ogólny przegląd metod badań

3. Wyniki badań nad genetycznymi uwarunkowaniami predyspozycji i osiągnięć

motorycznych

4. Badania nad identyfikacją markerów genetycznych

5. Problem wytrenowalności oraz związek z genotypem

V. ŚRODOWISKOWE UWARUNKOWANIA SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ

1. Pojęcie środowiska i rodzaje czynników

2. Typy zmian przystosowawczych, ekosensytywność a okresy sensytywne

3. Czynniki i metody pomiaru zróżnicowania środowiska społeczno-ekonomicznego oraz kulturowego

4. Wyniki badań nad społecznymi uwarunkowaniami sprawności fizycznej

i motoryczności człowieka

5. Oddziaływanie najbliższego otoczenia i form organizacyjnych na aktywność

fizyczną

VI. MORFOLOGICZNE UWARUNKOWANIA MOTORYCZNOŚCI CZŁOWIEKA

1. Kinantropometria jako specyficzna dziedzina nauki. Teoretyczne podstawy badań

2. Wielkość ciała osobnika a jego możliwości motoryczne - ogólne prawidłowości

3. Kierunki poszukiwań morfologicznych uwarunkowań sprawności motorycznej

4. Liniowość i nieliniowość powiązań parametrów morfologicznych i motorycznych

5. Znaczenie poziomu otłuszczenia ciała dla sprawności motorycznej

6. Dojrzewanie i rośniecie a zmiany w motoryce

VII. TEORETYCZNE PRZESŁANKI PROCESU UCZENIA SIĘ I NAUCZANIA

CZYNNOŚCI RUCHOWYCH

1. Społeczne potrzeby uczenia się czynności ruchowych

2. Pojęcie uczenia się motorycznego

3. Etapy uczenia się oraz uczenie się nawykowe i uczenie się rozwiązywania

problemu

4. Tworzenie współczesnych teorii i modeli uczenia się motorycznego

5. Determinanty przebiegu i efektów oraz gotowości do uczenia się motorycznego

6. Nauczanie motoryczne w świetle potrzeb praktyki dydaktycznej

VIII. POMIAR W BADANIACH NAD SPRAWNOŚCIĄ FIZYCZNĄ I MOTORYCZNOŚCIĄ CZŁOWIEKA

1. Potrzeba definiowania badanego obiektu. Metody jakościowe a ilościowe

2. Określenie, właściwości i potrzeba pomiaru

3. Typy skal pomiarowych

4. Kryteria poprawności testów w badaniach nad sprawnością fizyczną i motorycznością

5. Klasyfikacje i uwagi krytyczne o metodzie testowej

IX. PRZYKŁADOWE METODY OCENY SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ (MOTORYCZNEJ)

X. PODSTAWOWE PRZESŁANKI KONSTRUKCJI I REALIZACJI PROGRAMU

AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ

1. Różnorodność potrzeb i ograniczenia w stanowieniu celów kształtowania sprawności fizycznej

2. Anaerobowy i aerobowy system dostarczania energii jako podstawa klasyfikacji typów wysiłku fizycznego

3. Metody oddziaływania wysiłkiem fizycznym

4. Zasady w realizacji programu treningu

5. Główne elementy w konstrukcji programu treningu

6. Struktura jednostki treningowej

7. Prowadzenie programu aktywności fizycznej

XI. ZDOLNOŚCI SIŁOWE I ZNACZENIE TRENINGU Z OPOREM

(SIŁOWEGO)

1. Potrzeby treningu siłowego, zagadnienie definicji i pomiaru

2. Zmienność w ontogenezie oraz znaczenie treningu w zależności od wieku i płci

3. Zagadnienie adaptacji, efekty i ograniczenia w treningu siłowym

4. Wielkość obciążenia w treningu siłowym

5. Typy, reguły i różne cele treningu siłowego

6. Specjalne środki ostrożności

XII. ZDOLNOŚCI SZYBKOŚCIOWE (ANAEROBOWE) I ICH KSZTAŁCENIE

1. Anaerobowe (beztlenowe) źródła energii oraz pojęcie zdolności szybkościowych

2. Elementarne formy przejawiania się szybkości oraz fazy zwiększania i stabilizacji prędkości

3. Zmienność zdolności szybkościowych (anaerobowych) w ontogenezie i ich

uwarunkowania

4. Warunki skutecznego kształcenia zdolności szybkościowych (anaerobowych)

5. Kontrola poziomu szybkości i charakterystyk anaerobowych

XIII. ZDOLNOŚCI WYTRZYMAŁOŚCIOWE (AEROBOWE) I TRENING

ZDROWOTNY

1. Znaczenie oraz pojęcie wydolności tlenowej i zdolności wytrzymałościowych

2. Specyfika przemian i klasyfikacje wysiłków wytrzymałościowych

3. Ocena zdolności wytrzymałościowych

4. Ontogenetyczna zmienność wydolności tlenowej i zdolności wytrzymałościowych

5. Wskazania do rozwoju wytrzymałości i treningu zdrowotnego

XIV. GIBKOŚĆ CIAŁA - JEJ UWARUNKOWANIA, POMIAR, TRENING ORAZ

ZNACZENIE

1. Gibkość ciała i jej uwarunkowania

2. Pomiar gibkości ciała

3. Trening gibkości ciała

4. Znaczenie gibkości w sporcie i codziennej aktywności życiowej oraz w przeciwdziałaniu bólom kręgosłupa

XV. ZDOLNOŚCI KOORDYNACYJNE I ICH ZNACZENIE

1. Pojęcie zdolności koordynacyjnych i ich kryteria oceny

2. Neurofunkcjonalne uwarunkowania zdolności koordynacyjnych

3. Zagadnienia struktury zdolności koordynacyjnych

4. Zmienność koordynacyjnych zdolności motorycznych w ontogenezie

5. Warunki i sposoby skutecznego kształcenia koordynacyjnych zdolności moto

rycznych

6. Diagnostyka koordynacyjnych zdolności motorycznych

XVI. AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA W OPTYMALIZACJI MASY I SKŁADU CIAŁA

1. Pojęcie i ocena zjawiska nadwagi i otyłości

2. Typy otyłości oraz przyczyny występowania nadwagi i otyłości

3. Zasady i praktyka postępowania w dążeniu do redukcji masy ciała

4. Program ukierunkowany na przyrost masy ciała

5. Program ukierunkowany na poprawę składu ciała

XVII. SYMETRIA I ASYMETRIA A MOTORYCZNOŚĆ CZŁOWIEKA

1. Różne rodzaje asymetrii

2. Zagadnienie lateralizacji i ręczności

3. Zagadnienie uwarunkowań leworęczności i problem przeuczania

4. Ontogenetyczna zmienność lateralizacji

5. Metody badania lateralizacji

6. Symetria, asymetria i leworęczność w sporcie oraz problemy treningu

symetryzacji ruchów

XVIII. AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA A STARZENIE SIĘ OSOBNIKA I POPULACJI

1. Wzrost znaczenia problematyki ludzi starych

2. Poziom sprawności i aktywności fizycznej w populacji ludzi starszych

3. Test sprawności fizycznej dla osób starszych (The Fullerton Functional Fitness Test)

4. Programy interwencyjne wspomagające funkcje organizmu i aktywność społeczną

5. Ryzyko osteoporozy i możliwości ograniczenia jej skutków

6. Problemy obniżonej równowagi i upadków u osób starszych

XIX. OCENA POZIOMU AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ

1. Definicja aktywności fizycznej i ogólne klasyfikacje metod jej oceny

2. Metody pomiaru oparte na obserwacji i kwestionariuszach

3. Mechaniczne i elektroniczne mierniki ruchu

4. Metody oparte na pomiarze fizjologicznym

Literatura obowiązkowa

Raczek J. Antropomotoryka. Teoria motoryczności człowieka w zarysie. PZWL. Warszawa. 2010.

Wilczewski A., Chaliburda I., Saczuk J. Antropomotoryka - przewodnik do ćwiczeń. PZWL. Warszawa. 2011.

Osiński W. Antropomotoryka. AWF. Poznań. 2003.

Fugiel J. i wsp. Motoryczność człowieka. Podstawowe zagadnienia z antropomotoryki. MedPharm Polska. Wrocław. 2017.

Sozański H. Podstawy teorii treningu sportowego. COS. Warszawa. 1999.

Literatura uzupełniająca

Drabik J. Sprawność fizyczna i jej testowanie u młodzieży szkolnej. AWF. Gdańsk. 1992.

Drozdowski Z. Antropologia a kultura fizyczna. AWF. Poznań. 1996.

Grabowski H. Teoria fizycznej edukacji. WSiP. Warszawa. 1999.

Kowalik S. (red.). Kultura fizyczna osób z niepełnosprawnością. Gdańsk. 2009.

Nowotny J. i wsp. Kształcenie umiejętności ruchowych. ŚAM. 2002.

Kształtowanie siły mięśniowej w stanach patologicznych. Tarnów. 2000.

Orzech J. Monografia treningu siły mięśniowej.

Perkowski K. Metodyczne podstawy treningu sportowego. COS. Warszawa. 1998.

Grupa VII:

Grupa

przedmiotów

specjalnościowych

Zajęcia prowadzone poprzez platformę MS Teams.

Przedmiot jest realizowany w ramach zajęć wykładowych i seminariów celem poznania współczesnych kierunków badań aktywności sportowej człowieka dotyczących:

1. zmian i uwarunkowań ludzkiej motoryczności;

2. nabywania wiadomości i umiejętności postrzegania aktów ruchowych w ujęciu rozwojowym warunkującym efektywność procesu usprawniania i treningu sportowego;

3. utylitarnych i rekreacyjno-sportowych form aktywności ruchowej człowieka;

4. programowania procesu motorycznego uczenia;

5. oceny efektów motorycznych.

Metody kształcenia obejmują: wykład multimedialny, dyskusję, pracę w zespołach, metaplan, filmy szkoleniowo-metodyczne, materiały multimedialne, pogadankę, dyskusję, obserwację, korzystanie z materiałów źródłowych, nabywanie umiejętności praktycznych metodami reproduktywnymi, proaktywnymi i kreatywnymi.

Wykłady mają zadanie przekazanie niezbędnej wiedzy z zakresu nauk o kulturze fizycznej pozwalającej na poznanie podstaw ludzkiej motoryczności, jej przemian, struktury i uwarunkowań oraz zasad i narzędzi wykorzystywanch w kierowaniu pracą nad jej rozwojem.

Wykłady:

I. MOTORYCZNOŚĆ LUDZKA JAKO PRZEDMIOT TEORETYCZNEGO

POZNANIA

1. Pierwsze refleksje i rozwój badań nad motorycznością człowieka

2. Kierunki badań nad motorycznością ze szczególnym uwzględnieniem poszukiwań prowadzonych na potrzeby wychowania fizycznego

3. Różne orientacje i subdyscypliny podejmujące problematykę sprawności fizycznej i motoryczności. Szczególne problemy antropomotoryki

II. SPRAWNOŚĆ FIZYCZNA I MOTORYCZNOŚĆ CZŁOWIEKA: PODSTAWOWE

POJĘCIA I ICH ASPEKTY

1. Sprawność fizyczna i jej znaczenie dla przejawów motoryczności człowieka

2. Koncepcja „health - related fitness" jako teoretyczna podstawa kształcenia

sprawności fizycznej

3. Motoryczność człowieka - różne koncepcje pojęciowe i klasyfikacyjne

III. ROZWÓJ MOTORYCZNY CZŁOWIEKA W PROCESIE ONTOGENEZY

1. Rozwój motoryczny w okresie noworodkowym i niemowlęcym

2. Rozwój motoryczny w okresie poniemowlęcym i przedszkolnym

3. Rozwój motoryczny w okresie młodszym szkolnym

4. Rozwój motoryczny w okresie pokwitania i młodzieńczym

5. Motoryczność wieku dorosłego i dojrzałego

6. Motoryczność a zjawisko starzenia się i okres starości

IV. GENETYCZNE UWARUNKOWANIA PREDYSPOZYCJI I ZDOLNOŚCI

MOTORYCZNYCH ORAZ PROBLEM WYTRENOWALNOŚCI

1. Współczesne kierunki poszukiwań oraz podstawy dziedziczenia wielogenowego

2. Ogólny przegląd metod badań

3. Wyniki badań nad genetycznymi uwarunkowaniami predyspozycji i osiągnięć

motorycznych

4. Badania nad identyfikacją markerów genetycznych

5. Problem wytrenowalności oraz związek z genotypem

V. ŚRODOWISKOWE UWARUNKOWANIA SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ

1. Pojęcie środowiska i rodzaje czynników

2. Typy zmian przystosowawczych, ekosensytywność a okresy sensytywne

3. Czynniki i metody pomiaru zróżnicowania środowiska społeczno-ekonomicznego oraz kulturowego

4. Wyniki badań nad społecznymi uwarunkowaniami sprawności fizycznej

i motoryczności człowieka

5. Oddziaływanie najbliższego otoczenia i form organizacyjnych na aktywność

fizyczną

VI. MORFOLOGICZNE UWARUNKOWANIA MOTORYCZNOŚCI CZŁOWIEKA

1. Kinantropometria jako specyficzna dziedzina nauki. Teoretyczne podstawy badań

2. Wielkość ciała osobnika a jego możliwości motoryczne - ogólne prawidłowości

3. Kierunki poszukiwań morfologicznych uwarunkowań sprawności motorycznej

4. Liniowość i nieliniowość powiązań parametrów morfologicznych i motorycznych

5. Znaczenie poziomu otłuszczenia ciała dla sprawności motorycznej

6. Dojrzewanie i rośniecie a zmiany w motoryce

VII. TEORETYCZNE PRZESŁANKI PROCESU UCZENIA SIĘ I NAUCZANIA

CZYNNOŚCI RUCHOWYCH

1. Społeczne potrzeby uczenia się czynności ruchowych

2. Pojęcie uczenia się motorycznego

3. Etapy uczenia się oraz uczenie się nawykowe i uczenie się rozwiązywania

problemu

4. Tworzenie współczesnych teorii i modeli uczenia się motorycznego

5. Determinanty przebiegu i efektów oraz gotowości do uczenia się motorycznego

6. Nauczanie motoryczne w świetle potrzeb praktyki dydaktycznej

VIII. POMIAR W BADANIACH NAD SPRAWNOŚCIĄ FIZYCZNĄ I MOTORYCZNOŚCIĄ CZŁOWIEKA

1. Potrzeba definiowania badanego obiektu. Metody jakościowe a ilościowe

2. Określenie, właściwości i potrzeba pomiaru

3. Typy skal pomiarowych

4. Kryteria poprawności testów w badaniach nad sprawnością fizyczną i motorycznością

5. Klasyfikacje i uwagi krytyczne o metodzie testowej

IX. PRZYKŁADOWE METODY OCENY SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ (MOTORYCZNEJ)

X. PODSTAWOWE PRZESŁANKI KONSTRUKCJI I REALIZACJI PROGRAMU

AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ

1. Różnorodność potrzeb i ograniczenia w stanowieniu celów kształtowania sprawności fizycznej

2. Anaerobowy i aerobowy system dostarczania energii jako podstawa klasyfikacji typów wysiłku fizycznego

3. Metody oddziaływania wysiłkiem fizycznym

4. Zasady w realizacji programu treningu

5. Główne elementy w konstrukcji programu treningu

6. Struktura jednostki treningowej

7. Prowadzenie programu aktywności fizycznej

XI. ZDOLNOŚCI SIŁOWE I ZNACZENIE TRENINGU Z OPOREM

(SIŁOWEGO)

1. Potrzeby treningu siłowego, zagadnienie definicji i pomiaru

2. Zmienność w ontogenezie oraz znaczenie treningu w zależności od wieku i płci

3. Zagadnienie adaptacji, efekty i ograniczenia w treningu siłowym

4. Wielkość obciążenia w treningu siłowym

5. Typy, reguły i różne cele treningu siłowego

6. Specjalne środki ostrożności

XII. ZDOLNOŚCI SZYBKOŚCIOWE (ANAEROBOWE) I ICH KSZTAŁCENIE

1. Anaerobowe (beztlenowe) źródła energii oraz pojęcie zdolności szybkościowych

2. Elementarne formy przejawiania się szybkości oraz fazy zwiększania i stabilizacji prędkości

3. Zmienność zdolności szybkościowych (anaerobowych) w ontogenezie i ich

uwarunkowania

4. Warunki skutecznego kształcenia zdolności szybkościowych (anaerobowych)

5. Kontrola poziomu szybkości i charakterystyk anaerobowych

XIII. ZDOLNOŚCI WYTRZYMAŁOŚCIOWE (AEROBOWE) I TRENING

ZDROWOTNY

1. Znaczenie oraz pojęcie wydolności tlenowej i zdolności wytrzymałościowych

2. Specyfika przemian i klasyfikacje wysiłków wytrzymałościowych

3. Ocena zdolności wytrzymałościowych

4. Ontogenetyczna zmienność wydolności tlenowej i zdolności wytrzymałościowych

5. Wskazania do rozwoju wytrzymałości i treningu zdrowotnego

XIV. GIBKOŚĆ CIAŁA - JEJ UWARUNKOWANIA, POMIAR, TRENING ORAZ

ZNACZENIE

1. Gibkość ciała i jej uwarunkowania

2. Pomiar gibkości ciała

3. Trening gibkości ciała

4. Znaczenie gibkości w sporcie i codziennej aktywności życiowej oraz w przeciwdziałaniu bólom kręgosłupa

XV. ZDOLNOŚCI KOORDYNACYJNE I ICH ZNACZENIE

1. Pojęcie zdolności koordynacyjnych i ich kryteria oceny

2. Neurofunkcjonalne uwarunkowania zdolności koordynacyjnych

3. Zagadnienia struktury zdolności koordynacyjnych

4. Zmienność koordynacyjnych zdolności motorycznych w ontogenezie

5. Warunki i sposoby skutecznego kształcenia koordynacyjnych zdolności moto

rycznych

6. Diagnostyka koordynacyjnych zdolności motorycznych

XVI. AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA W OPTYMALIZACJI MASY I SKŁADU CIAŁA

1. Pojęcie i ocena zjawiska nadwagi i otyłości

2. Typy otyłości oraz przyczyny występowania nadwagi i otyłości

3. Zasady i praktyka postępowania w dążeniu do redukcji masy ciała

4. Program ukierunkowany na przyrost masy ciała

5. Program ukierunkowany na poprawę składu ciała

XVII. SYMETRIA I ASYMETRIA A MOTORYCZNOŚĆ CZŁOWIEKA

1. Różne rodzaje asymetrii

2. Zagadnienie lateralizacji i ręczności

3. Zagadnienie uwarunkowań leworęczności i problem przeuczania

4. Ontogenetyczna zmienność lateralizacji

5. Metody badania lateralizacji

6. Symetria, asymetria i leworęczność w sporcie oraz problemy treningu

symetryzacji ruchów

XVIII. AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA A STARZENIE SIĘ OSOBNIKA I POPULACJI

1. Wzrost znaczenia problematyki ludzi starych

2. Poziom sprawności i aktywności fizycznej w populacji ludzi starszych

3. Test sprawności fizycznej dla osób starszych (The Fullerton Functional Fitness Test)

4. Programy interwencyjne wspomagające funkcje organizmu i aktywność społeczną

5. Ryzyko osteoporozy i możliwości ograniczenia jej skutków

6. Problemy obniżonej równowagi i upadków u osób starszych

XIX. OCENA POZIOMU AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ

1. Definicja aktywności fizycznej i ogólne klasyfikacje metod jej oceny

2. Metody pomiaru oparte na obserwacji i kwestionariuszach

3. Mechaniczne i elektroniczne mierniki ruchu

4. Metody oparte na pomiarze fizjologicznym

Seminaria:

I. MOTORYCZNOŚĆ LUDZKA JAKO PRZEDMIOT TEORETYCZNEGO

POZNANIA

1. Pierwsze refleksje i rozwój badań nad motorycznością człowieka

2. Kierunki badań nad motorycznością ze szczególnym uwzględnieniem poszukiwań prowadzonych na potrzeby wychowania fizycznego

3. Różne orientacje i subdyscypliny podejmujące problematykę sprawności fizycznej i motoryczności. Szczególne problemy antropomotoryki

II. SPRAWNOŚĆ FIZYCZNA I MOTORYCZNOŚĆ CZŁOWIEKA: PODSTAWOWE

POJĘCIA I ICH ASPEKTY

1. Sprawność fizyczna i jej znaczenie dla przejawów motoryczności człowieka

2. Koncepcja „health - related fitness" jako teoretyczna podstawa kształcenia

sprawności fizycznej

3. Motoryczność człowieka - różne koncepcje pojęciowe i klasyfikacyjne

III. ROZWÓJ MOTORYCZNY CZŁOWIEKA W PROCESIE ONTOGENEZY

1. Rozwój motoryczny w okresie noworodkowym i niemowlęcym

2. Rozwój motoryczny w okresie poniemowlęcym i przedszkolnym

3. Rozwój motoryczny w okresie młodszym szkolnym

4. Rozwój motoryczny w okresie pokwitania i młodzieńczym

5. Motoryczność wieku dorosłego i dojrzałego

6. Motoryczność a zjawisko starzenia się i okres starości

IV. GENETYCZNE UWARUNKOWANIA PREDYSPOZYCJI I ZDOLNOŚCI

MOTORYCZNYCH ORAZ PROBLEM WYTRENOWALNOŚCI

1. Współczesne kierunki poszukiwań oraz podstawy dziedziczenia wielogenowego

2. Ogólny przegląd metod badań

3. Wyniki badań nad genetycznymi uwarunkowaniami predyspozycji i osiągnięć

motorycznych

4. Badania nad identyfikacją markerów genetycznych

5. Problem wytrenowalności oraz związek z genotypem

V. ŚRODOWISKOWE UWARUNKOWANIA SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ

1. Pojęcie środowiska i rodzaje czynników

2. Typy zmian przystosowawczych, ekosensytywność a okresy sensytywne

3. Czynniki i metody pomiaru zróżnicowania środowiska społeczno-ekonomicznego oraz kulturowego

4. Wyniki badań nad społecznymi uwarunkowaniami sprawności fizycznej

i motoryczności człowieka

5. Oddziaływanie najbliższego otoczenia i form organizacyjnych na aktywność

fizyczną

VI. MORFOLOGICZNE UWARUNKOWANIA MOTORYCZNOŚCI CZŁOWIEKA

1. Kinantropometria jako specyficzna dziedzina nauki. Teoretyczne podstawy badań

2. Wielkość ciała osobnika a jego możliwości motoryczne - ogólne prawidłowości

3. Kierunki poszukiwań morfologicznych uwarunkowań sprawności motorycznej

4. Liniowość i nieliniowość powiązań parametrów morfologicznych i motorycznych

5. Znaczenie poziomu otłuszczenia ciała dla sprawności motorycznej

6. Dojrzewanie i rośniecie a zmiany w motoryce

VII. TEORETYCZNE PRZESŁANKI PROCESU UCZENIA SIĘ I NAUCZANIA

CZYNNOŚCI RUCHOWYCH

1. Społeczne potrzeby uczenia się czynności ruchowych

2. Pojęcie uczenia się motorycznego

3. Etapy uczenia się oraz uczenie się nawykowe i uczenie się rozwiązywania

problemu

4. Tworzenie współczesnych teorii i modeli uczenia się motorycznego

5. Determinanty przebiegu i efektów oraz gotowości do uczenia się motorycznego

6. Nauczanie motoryczne w świetle potrzeb praktyki dydaktycznej

VIII. POMIAR W BADANIACH NAD SPRAWNOŚCIĄ FIZYCZNĄ I MOTORYCZNOŚCIĄ CZŁOWIEKA

1. Potrzeba definiowania badanego obiektu. Metody jakościowe a ilościowe

2. Określenie, właściwości i potrzeba pomiaru

3. Typy skal pomiarowych

4. Kryteria poprawności testów w badaniach nad sprawnością fizyczną i motorycznością

5. Klasyfikacje i uwagi krytyczne o metodzie testowej

IX. PRZYKŁADOWE METODY OCENY SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ (MOTORYCZNEJ)

X. PODSTAWOWE PRZESŁANKI KONSTRUKCJI I REALIZACJI PROGRAMU

AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ

1. Różnorodność potrzeb i ograniczenia w stanowieniu celów kształtowania sprawności fizycznej

2. Anaerobowy i aerobowy system dostarczania energii jako podstawa klasyfikacji typów wysiłku fizycznego

3. Metody oddziaływania wysiłkiem fizycznym

4. Zasady w realizacji programu treningu

5. Główne elementy w konstrukcji programu treningu

6. Struktura jednostki treningowej

7. Prowadzenie programu aktywności fizycznej

XI. ZDOLNOŚCI SIŁOWE I ZNACZENIE TRENINGU Z OPOREM

(SIŁOWEGO)

1. Potrzeby treningu siłowego, zagadnienie definicji i pomiaru

2. Zmienność w ontogenezie oraz znaczenie treningu w zależności od wieku i płci

3. Zagadnienie adaptacji, efekty i ograniczenia w treningu siłowym

4. Wielkość obciążenia w treningu siłowym

5. Typy, reguły i różne cele treningu siłowego

6. Specjalne środki ostrożności

XII. ZDOLNOŚCI SZYBKOŚCIOWE (ANAEROBOWE) I ICH KSZTAŁCENIE

1. Anaerobowe (beztlenowe) źródła energii oraz pojęcie zdolności szybkościowych

2. Elementarne formy przejawiania się szybkości oraz fazy zwiększania i stabilizacji prędkości

3. Zmienność zdolności szybkościowych (anaerobowych) w ontogenezie i ich

uwarunkowania

4. Warunki skutecznego kształcenia zdolności szybkościowych (anaerobowych)

5. Kontrola poziomu szybkości i charakterystyk anaerobowych

XIII. ZDOLNOŚCI WYTRZYMAŁOŚCIOWE (AEROBOWE) I TRENING

ZDROWOTNY

1. Znaczenie oraz pojęcie wydolności tlenowej i zdolności wytrzymałościowych

2. Specyfika przemian i klasyfikacje wysiłków wytrzymałościowych

3. Ocena zdolności wytrzymałościowych

4. Ontogenetyczna zmienność wydolności tlenowej i zdolności wytrzymałościowych

5. Wskazania do rozwoju wytrzymałości i treningu zdrowotnego

XIV. GIBKOŚĆ CIAŁA - JEJ UWARUNKOWANIA, POMIAR, TRENING ORAZ

ZNACZENIE

1. Gibkość ciała i jej uwarunkowania

2. Pomiar gibkości ciała

3. Trening gibkości ciała

4. Znaczenie gibkości w sporcie i codziennej aktywności życiowej oraz w przeciwdziałaniu bólom kręgosłupa

XV. ZDOLNOŚCI KOORDYNACYJNE I ICH ZNACZENIE

1. Pojęcie zdolności koordynacyjnych i ich kryteria oceny

2. Neurofunkcjonalne uwarunkowania zdolności koordynacyjnych

3. Zagadnienia struktury zdolności koordynacyjnych

4. Zmienność koordynacyjnych zdolności motorycznych w ontogenezie

5. Warunki i sposoby skutecznego kształcenia koordynacyjnych zdolności moto

rycznych

6. Diagnostyka koordynacyjnych zdolności motorycznych

XVI. AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA W OPTYMALIZACJI MASY I SKŁADU CIAŁA

1. Pojęcie i ocena zjawiska nadwagi i otyłości

2. Typy otyłości oraz przyczyny występowania nadwagi i otyłości

3. Zasady i praktyka postępowania w dążeniu do redukcji masy ciała

4. Program ukierunkowany na przyrost masy ciała

5. Program ukierunkowany na poprawę składu ciała

XVII. SYMETRIA I ASYMETRIA A MOTORYCZNOŚĆ CZŁOWIEKA

1. Różne rodzaje asymetrii

2. Zagadnienie lateralizacji i ręczności

3. Zagadnienie uwarunkowań leworęczności i problem przeuczania

4. Ontogenetyczna zmienność lateralizacji

5. Metody badania lateralizacji

6. Symetria, asymetria i leworęczność w sporcie oraz problemy treningu

symetryzacji ruchów

XVIII. AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA A STARZENIE SIĘ OSOBNIKA I POPULACJI

1. Wzrost znaczenia problematyki ludzi starych

2. Poziom sprawności i aktywności fizycznej w populacji ludzi starszych

3. Test sprawności fizycznej dla osób starszych (The Fullerton Functional Fitness Test)

4. Programy interwencyjne wspomagające funkcje organizmu i aktywność społeczną

5. Ryzyko osteoporozy i możliwości ograniczenia jej skutków

6. Problemy obniżonej równowagi i upadków u osób starszych

XIX. OCENA POZIOMU AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ

1. Definicja aktywności fizycznej i ogólne klasyfikacje metod jej oceny

2. Metody pomiaru oparte na obserwacji i kwestionariuszach

3. Mechaniczne i elektroniczne mierniki ruchu

4. Metody oparte na pomiarze fizjologicznym

Literatura obowiązkowa

Osiński W. Antropomotoryka. AWF. Poznań. 2003.

Raczek J. Antropomotoryka. Teoria motoryczności człowieka w zarysie. PZWL. Warszawa. 2010.

Wilczewski A., Chaliburda I., Saczuk J. Antropomotoryka - przewodnik do ćwiczeń. PZWL. Warszawa. 2011.

Fugiel J. i wsp. Motoryczność człowieka. Podstawowe zagadnienia z antropomotoryki. MedPharm Polska. Wrocław. 2017.

Sozański H. Podstawy teorii treningu sportowego. COS. Warszawa. 1999.

Literatura uzupełniająca

Drabik J. Sprawność fizyczna i jej testowanie u młodzieży szkolnej. AWF. Gdańsk. 1992.

Drozdowski Z. Antropologia a kultura fizyczna. AWF. Poznań. 1996.

Grabowski H. Teoria fizycznej edukacji. WSiP. Warszawa. 1999.

Kowalik S. (red.). Kultura fizyczna osób z niepełnosprawnością. Gdańsk. 2009.

Nowotny J. i wsp. Kształcenie umiejętności ruchowych. ŚAM. 2002.

Kształtowanie siły mięśniowej w stanach patologicznych. Tarnów. 2000.

Orzech J. Monografia treningu siły mięśniowej.

Perkowski K. Metodyczne podstawy treningu sportowego. COS. Warszawa. 1998.

Grupa VII:

Grupa

przedmiotów

specjalnościowych

Zajęcia prowadzone poprzez platformę MS Teams.

Przedmiot jest realizowany w ramach zajęć wykładowych i seminariów celem poznania współczesnych kierunków badań aktywności sportowej człowieka dotyczących:

1. zmian i uwarunkowań ludzkiej motoryczności;

2. nabywania wiadomości i umiejętności postrzegania aktów ruchowych w ujęciu rozwojowym warunkującym efektywność procesu usprawniania i treningu sportowego;

3. utylitarnych i rekreacyjno-sportowych form aktywności ruchowej człowieka;

4. programowania procesu motorycznego uczenia;

5. oceny efektów motorycznych.

Metody kształcenia obejmują: wykład multimedialny, dyskusję, pracę w zespołach, metaplan, filmy szkoleniowo-metodyczne, materiały multimedialne, pogadankę, dyskusję, obserwację, korzystanie z materiałów źródłowych, nabywanie umiejętności praktycznych metodami reproduktywnymi, proaktywnymi i kreatywnymi.

Wykłady mają zadanie przekazanie niezbędnej wiedzy z zakresu nauk o kulturze fizycznej pozwalającej na poznanie podstaw ludzkiej motoryczności, jej przemian, struktury i uwarunkowań oraz zasad i narzędzi wykorzystywanch w kierowaniu pracą nad jej rozwojem.

Wykłady:

I. MOTORYCZNOŚĆ LUDZKA JAKO PRZEDMIOT TEORETYCZNEGO

POZNANIA

1. Pierwsze refleksje i rozwój badań nad motorycznością człowieka

2. Kierunki badań nad motorycznością ze szczególnym uwzględnieniem poszukiwań prowadzonych na potrzeby wychowania fizycznego

3. Różne orientacje i subdyscypliny podejmujące problematykę sprawności fizycznej i motoryczności. Szczególne problemy antropomotoryki

II. SPRAWNOŚĆ FIZYCZNA I MOTORYCZNOŚĆ CZŁOWIEKA: PODSTAWOWE

POJĘCIA I ICH ASPEKTY

1. Sprawność fizyczna i jej znaczenie dla przejawów motoryczności człowieka

2. Koncepcja „health - related fitness" jako teoretyczna podstawa kształcenia

sprawności fizycznej

3. Motoryczność człowieka - różne koncepcje pojęciowe i klasyfikacyjne

III. ROZWÓJ MOTORYCZNY CZŁOWIEKA W PROCESIE ONTOGENEZY

1. Rozwój motoryczny w okresie noworodkowym i niemowlęcym

2. Rozwój motoryczny w okresie poniemowlęcym i przedszkolnym

3. Rozwój motoryczny w okresie młodszym szkolnym

4. Rozwój motoryczny w okresie pokwitania i młodzieńczym

5. Motoryczność wieku dorosłego i dojrzałego

6. Motoryczność a zjawisko starzenia się i okres starości

IV. GENETYCZNE UWARUNKOWANIA PREDYSPOZYCJI I ZDOLNOŚCI

MOTORYCZNYCH ORAZ PROBLEM WYTRENOWALNOŚCI

1. Współczesne kierunki poszukiwań oraz podstawy dziedziczenia wielogenowego

2. Ogólny przegląd metod badań

3. Wyniki badań nad genetycznymi uwarunkowaniami predyspozycji i osiągnięć

motorycznych

4. Badania nad identyfikacją markerów genetycznych

5. Problem wytrenowalności oraz związek z genotypem

V. ŚRODOWISKOWE UWARUNKOWANIA SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ

1. Pojęcie środowiska i rodzaje czynników

2. Typy zmian przystosowawczych, ekosensytywność a okresy sensytywne

3. Czynniki i metody pomiaru zróżnicowania środowiska społeczno-ekonomicznego oraz kulturowego

4. Wyniki badań nad społecznymi uwarunkowaniami sprawności fizycznej

i motoryczności człowieka

5. Oddziaływanie najbliższego otoczenia i form organizacyjnych na aktywność

fizyczną

VI. MORFOLOGICZNE UWARUNKOWANIA MOTORYCZNOŚCI CZŁOWIEKA

1. Kinantropometria jako specyficzna dziedzina nauki. Teoretyczne podstawy badań

2. Wielkość ciała osobnika a jego możliwości motoryczne - ogólne prawidłowości

3. Kierunki poszukiwań morfologicznych uwarunkowań sprawności motorycznej

4. Liniowość i nieliniowość powiązań parametrów morfologicznych i motorycznych

5. Znaczenie poziomu otłuszczenia ciała dla sprawności motorycznej

6. Dojrzewanie i rośniecie a zmiany w motoryce

VII. TEORETYCZNE PRZESŁANKI PROCESU UCZENIA SIĘ I NAUCZANIA

CZYNNOŚCI RUCHOWYCH

1. Społeczne potrzeby uczenia się czynności ruchowych

2. Pojęcie uczenia się motorycznego

3. Etapy uczenia się oraz uczenie się nawykowe i uczenie się rozwiązywania

problemu

4. Tworzenie współczesnych teorii i modeli uczenia się motorycznego

5. Determinanty przebiegu i efektów oraz gotowości do uczenia się motorycznego

6. Nauczanie motoryczne w świetle potrzeb praktyki dydaktycznej

VIII. POMIAR W BADANIACH NAD SPRAWNOŚCIĄ FIZYCZNĄ I MOTORYCZNOŚCIĄ CZŁOWIEKA

1. Potrzeba definiowania badanego obiektu. Metody jakościowe a ilościowe

2. Określenie, właściwości i potrzeba pomiaru

3. Typy skal pomiarowych

4. Kryteria poprawności testów w badaniach nad sprawnością fizyczną i motorycznością

5. Klasyfikacje i uwagi krytyczne o metodzie testowej

IX. PRZYKŁADOWE METODY OCENY SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ (MOTORYCZNEJ)

X. PODSTAWOWE PRZESŁANKI KONSTRUKCJI I REALIZACJI PROGRAMU

AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ

1. Różnorodność potrzeb i ograniczenia w stanowieniu celów kształtowania sprawności fizycznej

2. Anaerobowy i aerobowy system dostarczania energii jako podstawa klasyfikacji typów wysiłku fizycznego

3. Metody oddziaływania wysiłkiem fizycznym

4. Zasady w realizacji programu treningu

5. Główne elementy w konstrukcji programu treningu

6. Struktura jednostki treningowej

7. Prowadzenie programu aktywności fizycznej

XI. ZDOLNOŚCI SIŁOWE I ZNACZENIE TRENINGU Z OPOREM

(SIŁOWEGO)

1. Potrzeby treningu siłowego, zagadnienie definicji i pomiaru

2. Zmienność w ontogenezie oraz znaczenie treningu w zależności od wieku i płci

3. Zagadnienie adaptacji, efekty i ograniczenia w treningu siłowym

4. Wielkość obciążenia w treningu siłowym

5. Typy, reguły i różne cele treningu siłowego

6. Specjalne środki ostrożności

XII. ZDOLNOŚCI SZYBKOŚCIOWE (ANAEROBOWE) I ICH KSZTAŁCENIE

1. Anaerobowe (beztlenowe) źródła energii oraz pojęcie zdolności szybkościowych

2. Elementarne formy przejawiania się szybkości oraz fazy zwiększania i stabilizacji prędkości

3. Zmienność zdolności szybkościowych (anaerobowych) w ontogenezie i ich

uwarunkowania

4. Warunki skutecznego kształcenia zdolności szybkościowych (anaerobowych)

5. Kontrola poziomu szybkości i charakterystyk anaerobowych

XIII. ZDOLNOŚCI WYTRZYMAŁOŚCIOWE (AEROBOWE) I TRENING

ZDROWOTNY

1. Znaczenie oraz pojęcie wydolności tlenowej i zdolności wytrzymałościowych

2. Specyfika przemian i klasyfikacje wysiłków wytrzymałościowych

3. Ocena zdolności wytrzymałościowych

4. Ontogenetyczna zmienność wydolności tlenowej i zdolności wytrzymałościowych

5. Wskazania do rozwoju wytrzymałości i treningu zdrowotnego

XIV. GIBKOŚĆ CIAŁA - JEJ UWARUNKOWANIA, POMIAR, TRENING ORAZ

ZNACZENIE

1. Gibkość ciała i jej uwarunkowania

2. Pomiar gibkości ciała

3. Trening gibkości ciała

4. Znaczenie gibkości w sporcie i codziennej aktywności życiowej oraz w przeciwdziałaniu bólom kręgosłupa

XV. ZDOLNOŚCI KOORDYNACYJNE I ICH ZNACZENIE

1. Pojęcie zdolności koordynacyjnych i ich kryteria oceny

2. Neurofunkcjonalne uwarunkowania zdolności koordynacyjnych

3. Zagadnienia struktury zdolności koordynacyjnych

4. Zmienność koordynacyjnych zdolności motorycznych w ontogenezie

5. Warunki i sposoby skutecznego kształcenia koordynacyjnych zdolności moto

rycznych

6. Diagnostyka koordynacyjnych zdolności motorycznych

XVI. AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA W OPTYMALIZACJI MASY I SKŁADU CIAŁA

1. Pojęcie i ocena zjawiska nadwagi i otyłości

2. Typy otyłości oraz przyczyny występowania nadwagi i otyłości

3. Zasady i praktyka postępowania w dążeniu do redukcji masy ciała

4. Program ukierunkowany na przyrost masy ciała

5. Program ukierunkowany na poprawę składu ciała

XVII. SYMETRIA I ASYMETRIA A MOTORYCZNOŚĆ CZŁOWIEKA

1. Różne rodzaje asymetrii

2. Zagadnienie lateralizacji i ręczności

3. Zagadnienie uwarunkowań leworęczności i problem przeuczania

4. Ontogenetyczna zmienność lateralizacji

5. Metody badania lateralizacji

6. Symetria, asymetria i leworęczność w sporcie oraz problemy treningu

symetryzacji ruchów

XVIII. AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA A STARZENIE SIĘ OSOBNIKA I POPULACJI

1. Wzrost znaczenia problematyki ludzi starych

2. Poziom sprawności i aktywności fizycznej w populacji ludzi starszych

3. Test sprawności fizycznej dla osób starszych (The Fullerton Functional Fitness Test)

4. Programy interwencyjne wspomagające funkcje organizmu i aktywność społeczną

5. Ryzyko osteoporozy i możliwości ograniczenia jej skutków

6. Problemy obniżonej równowagi i upadków u osób starszych

XIX. OCENA POZIOMU AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ

1. Definicja aktywności fizycznej i ogólne klasyfikacje metod jej oceny

2. Metody pomiaru oparte na obserwacji i kwestionariuszach

3. Mechaniczne i elektroniczne mierniki ruchu

4. Metody oparte na pomiarze fizjologicznym

Seminaria:

I. MOTORYCZNOŚĆ LUDZKA JAKO PRZEDMIOT TEORETYCZNEGO

POZNANIA

1. Pierwsze refleksje i rozwój badań nad motorycznością człowieka

2. Kierunki badań nad motorycznością ze szczególnym uwzględnieniem poszukiwań prowadzonych na potrzeby wychowania fizycznego

3. Różne orientacje i subdyscypliny podejmujące problematykę sprawności fizycznej i motoryczności. Szczególne problemy antropomotoryki

II. SPRAWNOŚĆ FIZYCZNA I MOTORYCZNOŚĆ CZŁOWIEKA: PODSTAWOWE

POJĘCIA I ICH ASPEKTY

1. Sprawność fizyczna i jej znaczenie dla przejawów motoryczności człowieka

2. Koncepcja „health - related fitness" jako teoretyczna podstawa kształcenia

sprawności fizycznej

3. Motoryczność człowieka - różne koncepcje pojęciowe i klasyfikacyjne

III. ROZWÓJ MOTORYCZNY CZŁOWIEKA W PROCESIE ONTOGENEZY

1. Rozwój motoryczny w okresie noworodkowym i niemowlęcym

2. Rozwój motoryczny w okresie poniemowlęcym i przedszkolnym

3. Rozwój motoryczny w okresie młodszym szkolnym

4. Rozwój motoryczny w okresie pokwitania i młodzieńczym

5. Motoryczność wieku dorosłego i dojrzałego

6. Motoryczność a zjawisko starzenia się i okres starości

IV. GENETYCZNE UWARUNKOWANIA PREDYSPOZYCJI I ZDOLNOŚCI

MOTORYCZNYCH ORAZ PROBLEM WYTRENOWALNOŚCI

1. Współczesne kierunki poszukiwań oraz podstawy dziedziczenia wielogenowego

2. Ogólny przegląd metod badań

3. Wyniki badań nad genetycznymi uwarunkowaniami predyspozycji i osiągnięć

motorycznych

4. Badania nad identyfikacją markerów genetycznych

5. Problem wytrenowalności oraz związek z genotypem

V. ŚRODOWISKOWE UWARUNKOWANIA SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ

1. Pojęcie środowiska i rodzaje czynników

2. Typy zmian przystosowawczych, ekosensytywność a okresy sensytywne

3. Czynniki i metody pomiaru zróżnicowania środowiska społeczno-ekonomicznego oraz kulturowego

4. Wyniki badań nad społecznymi uwarunkowaniami sprawności fizycznej

i motoryczności człowieka

5. Oddziaływanie najbliższego otoczenia i form organizacyjnych na aktywność

fizyczną

VI. MORFOLOGICZNE UWARUNKOWANIA MOTORYCZNOŚCI CZŁOWIEKA

1. Kinantropometria jako specyficzna dziedzina nauki. Teoretyczne podstawy badań

2. Wielkość ciała osobnika a jego możliwości motoryczne - ogólne prawidłowości

3. Kierunki poszukiwań morfologicznych uwarunkowań sprawności motorycznej

4. Liniowość i nieliniowość powiązań parametrów morfologicznych i motorycznych

5. Znaczenie poziomu otłuszczenia ciała dla sprawności motorycznej

6. Dojrzewanie i rośniecie a zmiany w motoryce

VII. TEORETYCZNE PRZESŁANKI PROCESU UCZENIA SIĘ I NAUCZANIA

CZYNNOŚCI RUCHOWYCH

1. Społeczne potrzeby uczenia się czynności ruchowych

2. Pojęcie uczenia się motorycznego

3. Etapy uczenia się oraz uczenie się nawykowe i uczenie się rozwiązywania

problemu

4. Tworzenie współczesnych teorii i modeli uczenia się motorycznego

5. Determinanty przebiegu i efektów oraz gotowości do uczenia się motorycznego

6. Nauczanie motoryczne w świetle potrzeb praktyki dydaktycznej

VIII. POMIAR W BADANIACH NAD SPRAWNOŚCIĄ FIZYCZNĄ I MOTORYCZNOŚCIĄ CZŁOWIEKA

1. Potrzeba definiowania badanego obiektu. Metody jakościowe a ilościowe

2. Określenie, właściwości i potrzeba pomiaru

3. Typy skal pomiarowych

4. Kryteria poprawności testów w badaniach nad sprawnością fizyczną i motorycznością

5. Klasyfikacje i uwagi krytyczne o metodzie testowej

IX. PRZYKŁADOWE METODY OCENY SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ (MOTORYCZNEJ)

X. PODSTAWOWE PRZESŁANKI KONSTRUKCJI I REALIZACJI PROGRAMU

AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ

1. Różnorodność potrzeb i ograniczenia w stanowieniu celów kształtowania sprawności fizycznej

2. Anaerobowy i aerobowy system dostarczania energii jako podstawa klasyfikacji typów wysiłku fizycznego

3. Metody oddziaływania wysiłkiem fizycznym

4. Zasady w realizacji programu treningu

5. Główne elementy w konstrukcji programu treningu

6. Struktura jednostki treningowej

7. Prowadzenie programu aktywności fizycznej

XI. ZDOLNOŚCI SIŁOWE I ZNACZENIE TRENINGU Z OPOREM

(SIŁOWEGO)

1. Potrzeby treningu siłowego, zagadnienie definicji i pomiaru

2. Zmienność w ontogenezie oraz znaczenie treningu w zależności od wieku i płci

3. Zagadnienie adaptacji, efekty i ograniczenia w treningu siłowym

4. Wielkość obciążenia w treningu siłowym

5. Typy, reguły i różne cele treningu siłowego

6. Specjalne środki ostrożności

XII. ZDOLNOŚCI SZYBKOŚCIOWE (ANAEROBOWE) I ICH KSZTAŁCENIE

1. Anaerobowe (beztlenowe) źródła energii oraz pojęcie zdolności szybkościowych

2. Elementarne formy przejawiania się szybkości oraz fazy zwiększania i stabilizacji prędkości

3. Zmienność zdolności szybkościowych (anaerobowych) w ontogenezie i ich

uwarunkowania

4. Warunki skutecznego kształcenia zdolności szybkościowych (anaerobowych)

5. Kontrola poziomu szybkości i charakterystyk anaerobowych

XIII. ZDOLNOŚCI WYTRZYMAŁOŚCIOWE (AEROBOWE) I TRENING

ZDROWOTNY

1. Znaczenie oraz pojęcie wydolności tlenowej i zdolności wytrzymałościowych

2. Specyfika przemian i klasyfikacje wysiłków wytrzymałościowych

3. Ocena zdolności wytrzymałościowych

4. Ontogenetyczna zmienność wydolności tlenowej i zdolności wytrzymałościowych

5. Wskazania do rozwoju wytrzymałości i treningu zdrowotnego

XIV. GIBKOŚĆ CIAŁA - JEJ UWARUNKOWANIA, POMIAR, TRENING ORAZ

ZNACZENIE

1. Gibkość ciała i jej uwarunkowania

2. Pomiar gibkości ciała

3. Trening gibkości ciała

4. Znaczenie gibkości w sporcie i codziennej aktywności życiowej oraz w przeciwdziałaniu bólom kręgosłupa

XV. ZDOLNOŚCI KOORDYNACYJNE I ICH ZNACZENIE

1. Pojęcie zdolności koordynacyjnych i ich kryteria oceny

2. Neurofunkcjonalne uwarunkowania zdolności koordynacyjnych

3. Zagadnienia struktury zdolności koordynacyjnych

4. Zmienność koordynacyjnych zdolności motorycznych w ontogenezie

5. Warunki i sposoby skutecznego kształcenia koordynacyjnych zdolności moto

rycznych

6. Diagnostyka koordynacyjnych zdolności motorycznych

XVI. AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA W OPTYMALIZACJI MASY I SKŁADU CIAŁA

1. Pojęcie i ocena zjawiska nadwagi i otyłości

2. Typy otyłości oraz przyczyny występowania nadwagi i otyłości

3. Zasady i praktyka postępowania w dążeniu do redukcji masy ciała

4. Program ukierunkowany na przyrost masy ciała

5. Program ukierunkowany na poprawę składu ciała

XVII. SYMETRIA I ASYMETRIA A MOTORYCZNOŚĆ CZŁOWIEKA

1. Różne rodzaje asymetrii

2. Zagadnienie lateralizacji i ręczności

3. Zagadnienie uwarunkowań leworęczności i problem przeuczania

4. Ontogenetyczna zmienność lateralizacji

5. Metody badania lateralizacji

6. Symetria, asymetria i leworęczność w sporcie oraz problemy treningu

symetryzacji ruchów

XVIII. AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA A STARZENIE SIĘ OSOBNIKA I POPULACJI

1. Wzrost znaczenia problematyki ludzi starych

2. Poziom sprawności i aktywności fizycznej w populacji ludzi starszych

3. Test sprawności fizycznej dla osób starszych (The Fullerton Functional Fitness Test)

4. Programy interwencyjne wspomagające funkcje organizmu i aktywność społeczną

5. Ryzyko osteoporozy i możliwości ograniczenia jej skutków

6. Problemy obniżonej równowagi i upadków u osób starszych

XIX. OCENA POZIOMU AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ

1. Definicja aktywności fizycznej i ogólne klasyfikacje metod jej oceny

2. Metody pomiaru oparte na obserwacji i kwestionariuszach

3. Mechaniczne i elektroniczne mierniki ruchu

4. Metody oparte na pomiarze fizjologicznym

Literatura obowiązkowa

Osiński W. Antropomotoryka. AWF. Poznań. 2003.

Raczek J. Antropomotoryka. Teoria motoryczności człowieka w zarysie. PZWL. Warszawa. 2010.

Wilczewski A., Chaliburda I., Saczuk J. Antropomotoryka - przewodnik do ćwiczeń. PZWL. Warszawa. 2011.

Fugiel J. i wsp. Motoryczność człowieka. Podstawowe zagadnienia z antropomotoryki. MedPharm Polska. Wrocław. 2017.

Sozański H. Podstawy teorii treningu sportowego. COS. Warszawa. 1999.

Literatura uzupełniająca

Drabik J. Sprawność fizyczna i jej testowanie u młodzieży szkolnej. AWF. Gdańsk. 1992.

Drozdowski Z. Antropologia a kultura fizyczna. AWF. Poznań. 1996.

Grabowski H. Teoria fizycznej edukacji. WSiP. Warszawa. 1999.

Kowalik S. (red.). Kultura fizyczna osób z niepełnosprawnością. Gdańsk. 2009.

Nowotny J. i wsp. Kształcenie umiejętności ruchowych. ŚAM. 2002.

Kształtowanie siły mięśniowej w stanach patologicznych. Tarnów. 2000.

Orzech J. Monografia treningu siły mięśniowej.

Perkowski K. Metodyczne podstawy treningu sportowego. COS. Warszawa. 1998.

Grupa VII:

Grupa

przedmiotów

specjalnościowych

Zajęcia prowadzone poprzez platformę MS Teams.