Materiały jubilerskie

Znajomość podstaw chemii ogólnej i nieorganicznej

przedmiot fakultatywny

a. 30 h - wykład, tj. 30h kontaktowych;

b. 5 h - praca indywidualna,

c. 15 h - czas wymagany do przygotowania w procesie oceniania.

całkowity czas nakładu pracy studenta to 50 h

50 h/25 h/ECTS= 2 ECTS

W1: Student zna najważniejsze pierwiastki i ich związki stosowane w jubilerstwie i zdobnictwie; właściwości fizyczne i chemiczne metali; właściwości chemiczne i fizyczne związków metali będących kamieniami szlachetnymi i ozdobnymi - K_W02.

U1: Student potrafi opisać właściwości pierwiastków i ich związków chemicznych – materiałów jubilerskich; potrafi klasyfikować metale i kamienie jubilerskie, wyjaśnić przyczynę barwy kamieni i różnorodności innych ich właściwości - K_U02.

K1: Student samodzielnie i efektywnie pracuje z dużą ilością informacji, dostrzega zależności pomiędzy zjawiskami i poprawnie wyciąga wnioski posługując się zasadami logiki - K_K01;

K2: Student jest uwrażliwiony na piękno przyrody nieożywionej, zauważa piękne oblicze chemii;

K3: Student sSkutecznie przekazuje innym osiągnięcia wiedzy chemicznej w zrozumiały sposób; dostosowuje poziom i formę prezentacji do potrzeb i możliwości odbiorcy - K_K04.

Wykład połączony z dyskusją.

- pokaz

- pogadanka
- wykład informacyjny (konwencjonalny)

Celem przedmiotu jest pokazanie pięknego oblicza chemii. Studenci zapoznają się z zastosowaniem metali oraz ich związków stosowanych w jubilerstwie i zdobnictwie. Na zajęciach dyskutowane są podstawowe właściwości oraz budowa omawianych materiałów, a także prezentowane wyroby jubilerskie/zdobnicze z różnych epok. Chętni studenci wygłaszają krótkie, 15 minutowe komunikaty na uzgodniony wcześniej temat.

Metale w układzie okresowym. Pozyskiwanie metali. Właściwości fizyczne metali, ich budowa, stopy. Termodynamiczna i praktyczna klasyfikacja metali. Charakterystyka chemiczna metali: szereg napięciowy, diagramy Frosta i Pourboix’ego, działanie kwasów i ich mieszanin, pasywacja metali. Metale szlachetne i półszlachetne jako materiały jubilerskie. Inne metale stosowane w wyrobach jubilerskich. Powłoki metaliczne otrzymywane metodami chemicznymi i elektrolitycznymi.

Skale twardości.

Substancje chemiczne stosowane jako kamienie jubilerskie i zdobnicze. Klasyfikacja kamieni jubilerskich. Cechy fizyczne i właściwości kamienie jubilerskich: pokrój, skupienie, izomorfizm-polimorfizm, barwa, połysk, rysa, współczynnik załamania światła, odbicie światła, pleochroizm, twardość, łupliwość i przełam, wytrzymałość. Rodzaje szlifów. Czynniki decydujące o cenie kamieni szlachetnych (4c).

Diament, budowa, właściwości, klasyfikacja jubilerska, diagram fazowy węgla i metody otrzymywania syntetycznych diamentów.

Korundy, chryzoberyle i spinele. Budowa, właściwości fizyczne i chemiczne. Kamienie szlachetne należące do rodziny korundu, chryzoberyli i spineli.

Sole kwasów krzemowych. Różnorodność struktur i właściwości. Rodzina beryli, turmaliny, cyrkony, topazy, granaty, oliwiny.

Kwarce, chalcedony, opale – budowa, odmiany, właściwości, zastosowanie.

Prezentacja słynnych kamieni i wyrobów. Pokaz wyrobów jubilerskich.

1. Adam Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012/2013

2.Cally Oldershaw, Ilustrowany atlas klejnotów i kamieni szlachetnych, wyd. 2., Buchmann, Warszawa 2007;

3.Wiesław Heflik, Lucyna Natkaniec-Nowak, Gemmologia, wyd. 2, Wydawnictwo Antykwa, Kraków 2011;

4.Artykuły publikowane na łamach: Wiadomości Chemicznych, Chemii w Szkole, Journal of Chemical Education, Coordination Chemistry Reviews.

Aktywność lub egzamin pisemny, lub praca pisemna/prezentacja lub 15-minutowe wystąpienie z przygotowanego samodzielnie, wcześniej uzgodnionego tematu, inna forma ustalona na pierwszym wykładzie

Kolokwium – W02, U02.

Prezentacje – W02, U02, K_K04.

Aktywność – K01.

ndst – 0-49%

dst- 50-60%

dst plus- 61-65%

db- 66-75%

db plus- 76-80%

bdb- 81-100%

Nie są wymagane.