Materiały jubilerskie

Znajomość podstaw chemii ogólnej i nieorganicznej

przedmiot fakultatywny

a. 30 h - wykład, tj. 30 h kontaktowych;

b. 5 h - praca indywidualna,

c. 15 h - czas wymagany do przygotowania w procesie oceniania.

całkowity czas nakładu pracy studenta to 50 h

50 h/25 h/ECTS= 2 ECTS

W1: Student zna: najważniejsze pierwiastki i ich związki stosowane w jubilerstwie i zdobnictwie; właściwości fizyczne i chemiczne metali; właściwości chemiczne i fizyczne związków metali będących kamieniami szlachetnymi i ozdobnymi- K_W02.

U1: Student potrafi: opisać właściwości pierwiastków i ich związków chemicznych – materiałów jubilerskich; klasyfikować metale i kamienie jubilerskie, wyjaśnić przyczynę barwy kamieni i różnorodności innych ich właściwości - K_U02.

K1: Student samodzielnie i efektywnie pracuje z dużą ilością informacji, dostrzega zależności pomiędzy zjawiskami i poprawnie wyciąga wnioski posługując się zasadami logiki - K_K01;

K2: Student jest uwrażliwiony na piękno przyrody nieożywionej, zauważa piękne oblicze chemii.

K3: Student skutecznie przekazuje innym osiągnięcia wiedzy chemicznej w zrozumiały sposób; dostosowuje poziom i formę prezentacji do potrzeb i możliwości odbiorcy - K_K04.

Wykład połączony z dyskusją.

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny

Celem przedmiotu jest zapoznanie z zastosowaniem metali szlachetnych i półszlachetnych oraz "kamieni" jako materiałów jubilerskich i zdobniczych. Na ćwiczeniach dyskutowane są podstawowe właściwości oraz budowa omawianych materiałów oraz chętni studenci wygłaszają krótkie, 15 minutowe komunikaty na uzgodniony wcześniej temat.

Metale w układzie okresowym. Właściwości fizyczne metali, ich budowa, stopy. Charakterystyka chemiczna: szereg napięciowy, diagramy Frosta i Pourboix, działanie kwasów i ich mieszanin, pasywacja metali. Złoto, srebro, platyna i rod jako materiały jubilerskie. Inne metale stosowane w wyrobach jubilerskich.

Kamienie jubilerskie: szlachetne i ozdobne. Cechy fizyczne i właściwości kamieni: pokrój, skupienie, izomorfizm-polimorfizm, barwa, połysk, rysa, współczynnik załamania światła, odbicie światła, pleochroizm, twardość, łupliwość i przełam, wytrzymałość. Kształty wyrobów. Rodzaje szlifów w tym szczegółowe omówienie szlifu brylantowego. Czynniki decydujące o cenie kamieni szlachetnych (4c-carat, colour, clarity, cut).

Diamenty, naturalne i syntetyczne. Imitacje diamentów.

Korund, chryzoberyl i spinele. Budowa, właściwości fizyczne i chemiczne. Kamienie szlachetne należące do rodziny korundu, chryzoberyli i spineli.

Kamienie jubilerskie wywodzące się z kwarcu.

Kamienie jubilerskie będące solami kwasów krzemowych: cyrkon, topaz, granaty, oliwiny, beryle. Szczegółowe omówienie kamieni należących do grupy beryli: szmaragd, akwamaryn, bixbit, beryl złoty, heliodor, morganit, goshenit.

Inne krzemiany. Szczegółowe omówienie rodziny turmalinów.

1. Adam Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012/2013

2.Cally Oldershaw, Ilustrowany atlas klejnotów i kamieni szlachetnych, wyd. 2., Buchmann, Warszawa 2007;

3.Wiesław Heflik, Lucyna Natkaniec-Nowak, Gemmologia, wyd. 2, Wydawnictwo Antykwa, Kraków 2011;

4.Artykuły publikowane na łamach: Wiadomości Chemicznych, Chemii w Szkole, Journal of Chemical Education, Coordination Chemistry Reviews.

Dwa kolokwia oraz (dla chętnych) 15 minutowe wystąpienie z przygotowanego samodzielnie, wcześniej uzgodnionego tematu.

Kolokwium – W02, U02.

Prezentacje – W02, U02, K_K04.

Aktywność – K01.

Nie są wymagane.