Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Centralny punkt logowania
Strona główna

Ortofonia

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 0701-s1LOG1L-ORF
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0232) Literatura i językoznawstwo Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Ortofonia
Jednostka: Instytut Języka Polskiego
Grupy:
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Wymagania wstępne:

Pozytywny wynik egzaminu z fonetyki i fonologii języka polskiego.

Całkowity nakład pracy studenta:

1. Za realizowany przedmiot student uzyskuje 2 punkty ECTS w następującym układzie:

2. Godziny realizowane przy bezpośrednim udziale nauczyciela akademickiego - 15godzin = 1ECTS;

3. Godziny realizowane bez udziału nauczyciela akademickiego związane z przygotowaniem się do zajęć 10 godzin = 1 ECTS.


Efekty uczenia się - wiedza:

Student:

W1: charakteryzuje normatywne i pozanormatywne sposoby wymowy - K_W02;

W2: omawia metody opisu oprawnych wersji wymowy.


Efekty uczenia się - umiejętności:

Student:

U1: odróżnia sposoby wymowy starannej - K_U01;

U2: rozpoznaje wymowę zgodną z normą wzorcową i użytkową;

U3: poprawia wadliwe sposoby wymowy - K_U01.


Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:

Student:

K1: wykazuje aktywność w weryfikowaniu poprawności tekstów języka mówionego – K_K01.


Metody dydaktyczne:

Zajęcia o charakterze praktycznym.

Metody dydaktyczne eksponujące: pokaz

Metody dydaktyczne poszukujące: ćwiczeniowa, projektu, studium przypadku


Skrócony opis:

Zajęcia prowadzone w wymiarze 15-godzinnego konwersatorium w 2.semestrze I roku poświęcone omówieniu wybranych kodyfikacji ortofonicznych znamiennych dla współczesnej polszczyzny mówionej. Przedmiot obejmuje zagadnienia z zakresu językoznawstwa normatywnego, które dotyczą zasad poprawnej wymowy wyrazów oraz połączeń wyrazowych we współczesnym języku polskim.

Pełny opis:

Opis:

W ramach przedmiotu omawiane są następujące zagadnienia:

1. Istota ortofonii i jej miejsce pośród innych dyscyplin lingwistycznych, relacje do językoznawstwa normatywnego, w szczególności do tzw. kultury żywego słowa.

2. Charakterystyka podstawowych źródeł wiedzy na temat aktualnie obowiązujących reguł ortofonicznych. Słowniki poprawnej wymowy na tle innych kompendiów leksykograficznych. Merytoryczna ocena informacji fonetyczno-fonologicznych zawartych w dotychczasowych słownikach ortofonicznych.

3. Pojęcie normy ortofonicznej. Typologia reguł ortofonicznych ze względu na zróżnicowany zasięg systemowy – normy bezwzględnie kategorialne (np. dotyczące harmonii obstruentów pod względem dźwięczności czy ubezdźwięcznienia spółgłosek właściwych w tzw. absolutnym wygłosie) w opozycji do norm względnie kategorialnych. Zróżnicowanie normy ortofonicznej ze względów zewnątrzjęzykowych – norma wzorcowa a użytkowa. Regionalne zróżnicowanie polszczyzny w zakresie realizacji tzw. fonetyki międzywyrazowej oraz występowania niektórych asymilacji.

4. Pojęcie błędu fonetycznego – usterki artykulacyjne a innowacje w zakresie zjawisk prozodycznych, w szczególności ocena znamiennej dla współczesnej polszczyzny tendencji do paroksytonezy.

5. Funkcjonalne uzasadnienie wybranych kodyfikacji ortofonicznych, w szczególności dotyczących następujących zagadnień:

a) Fonetycznej realizacji segmentów ortograficznie oznaczanych jako „ą” lub „ę”;

b) Afrykatyzacji segmentów oznaczanych ortograficznie jako „d” lub „t”;

c) Redukcji segmentu ortograficznie oznaczanego jako „ł” w rozmaitych pozycjach.

Obserwacja wskazanych wyżej zjawisk ma uświadomić studentom, że podstawowym mechanizmem błędów artykulacyjnych najczęściej jest nieznajomość zasięgu określonych kodyfikacji poprawnościowych.

6. Zasady wymowy nazwisk obcych.

7. Wymowa i akcentuacja skrótowców.

Literatura:

Literatura 1. T. Karpowicz, Kultura języka polskiego. Wymowa. Ortografia. Interpunkcja, Warszawa 2009.

2. M. Madejowa, Zasady poprawnej wymowy polskiej i ich przydatność w procesie edukacji szkolnej, [w:] Język Polski LXXII, z. 2-3, s. 187-198.

3. Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN, red. A. Markowski, Warszawa 2004.

4. Podręczny słownik poprawnej wymowy polskiej, red. W. Lubaś, S. Urbańczyk, Warszawa 1990.

5. Słownik wymowy polskiej, red. M. Karaś, M. Madejowa, Warszawa-Kraków 1977. B. Wieczorkiewicz, Sztuka mówienia, Warszawa 1970.

6. B. Wierzchowska, Wymowa polska, Warszawa 1981.

7. M. Wiśniewski, Zarys fonetyki i fonologii współczesnego języka polskiego, Toruń 1997.

Metody i kryteria oceniania:

Metody i kryteria oceniania:

Końcowe zaliczenie sprawdzianu pisemnego - W1, W2, U1, U2; Aktywne uczestnictwo w zajęciach - K1.

Kryteria oceniania:

ndst – poniżej 60% ;

dst- 60%-68%;

dst plus- 69%-77%;

db- 78%-85%;

db plus- 86%-91%;

bdb- powyżej 92%

Praktyki zawodowe:

Brak

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń tel: +48 56 611-40-10 https://usosweb.umk.pl/ kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)