Astronomia pozagalaktyczna
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 0800-ASPOGAL |
Kod Erasmus / ISCED: |
(brak danych)
/
(0530) Nauki fizyczne nieokreślone dalej
|
Nazwa przedmiotu: | Astronomia pozagalaktyczna |
Jednostka: | Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej |
Grupy: | |
Punkty ECTS i inne: |
3.00
|
Język prowadzenia: | polski |
Całkowity nakład pracy studenta: | - godziny realizowane z udziałem nauczycieli: 30h - czas poświęcony na pracę indywidualną potrzebny do pomyślnego zaliczenia przedmiotu: 30h - czas wymagany do przygotowania się i uczestnictwa w procesie oceniania: 30h |
Efekty uczenia się - wiedza: | Po zakończeniu zajęć z przedmiotu "Astronomia pozagalaktyczna" student (między innymi): W1 - posiada pogłębioną wiedzę z obszarów fizyki ściśle powiązanych z astronomią (K_W01), W3 - zna metody wyznaczania największych w przyrodzie, tj. "kosmologicznych" odległości (przyczynek do K_W06), W4 - zna pojęcia grup i gromad galaktyk oraz rozumie różnicę we władnościach tych systemów (przyczynek do K_W06), W5 - zna własności galaktyk eliptycznych i spiralnych i związek ewolucyjny między tymi klasami obiektów (przyczynek do K_W06), W6 - rozumie rolę supermasywnych czarnych dziur w odniesieniu do morfologii galaktyk (przyczynek do K_W01 i K_W06), W7 - rozumie podstawowe własności Stałej Hubble'a oraz główne problemy współczesnej Kosmologii (przyczynek do K_W03, K_W06, K_W07), W7 - zna mechanizm zjawiska soczewkowania grawitacyjnego wywołanego przez całe galaktyki oraz obserwowane efekty soczewkowania (przyczynek do K_W01 i K_W06), W8 - rozumie proces Sunjajewa-Zeldowicza oraz własności i ewolucję gromad galaktyk (przyczynek do K_W01 i K_W06), W9 - rozumie mechanizmy opisujące powstanie i ewolucje struktur wielkoskalowych we Wszechświecie (przyczynek do K_W01 i K_W06), W10 - rozumie pojęcie "galaktyki aktywne" i potrafi podać widome oznaki aktywności (przyczynek do K_W01, K_W03 i K_W06), W11 - zna składniki aktywnego jądra galaktycznego oraz schemat unifikacji galaktyk aktywnych(AGN) (przyczynek do K_W03 i K_w06), W12 - zna podstawowe epoki kosmologiczne (przyczynek do K_W03 i K_W06), W13 - zna wszystkie typy supernowych, ich pochodzenie oraz statystyki występowania we Wszechświecie (przyczynek do K_W03, K_W06, K_W07), W14 - zna oba typy rozbłysków gamma oraz tłumaczące zjawisko modele teoretyczne (przyczynek do K_W03, K_W06, K_W07), W15 - zna pochodzenie i właściwości źródeł promieniowania grawitacyjnego (przyczynek do K_W03, K_W06, K_W07), W16 - zna obserwowane właściwości szybkich błysków i prawdopodobne ich pochodzenie (przyczynek do K_W03, K_W06, K_W07). |
Efekty uczenia się - umiejętności: | Po zakończeniu zajęć z przedmiotu "Budowa i ewolucja wszechświata I" student: U1 - ma świadomość związku współczesnych badań wszechświata z rozwojem fizyki na poziomie fundamentalnym (K_U04), U2 - umie naukowo wyjaśnić wyniki obserwacji obiektów pozagalaktycznych stosując formalizm matematyczny (przyczynek do K_U01), U3 - umie poprawnie posługiwać się terminologią astronomiczną z zakresu wykładu, U4 - potrafi pozyskiwać dodatkowe informacje z literatury anglojęzycznej, baz danych i innych źródeł w odniesieniu do zagadnień omawianych na wykładzie (przyczynek do K_U06 i K_U08). |
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne: | Po zakończeniu zajęć z przedmiotu "Astronomia Pozagalaktyczna" student: K1 - zna ograniczenia własnej wiedzy i rozumie potrzebę dalszego kształcenia (K_K01), K2 - potrafi formułować opinie na temat współczesnych zagadnień astronomicznych (przyczynek do K_K04), K3 - rozumie potrzebę popularnego przedstawiania laikom wybranych osiągnięć z astronomii pozagalaktycznej i kosmologii (przyczynek do K_K04). |
Metody dydaktyczne podające: | - wykład informacyjny (konwencjonalny) |
Skrócony opis: |
Wykład ten obejmuje szeroką klasę problemów związanych z obiektami wypełniającymi Wszechświat jako całość. Prezentuje on tzw. punkt widzenia obserwatora, a więc nacisk położony jest na zagadnienia klasyfikacji obiektów według ich własności i omówienie własności poszczególnych klas. Główna idea całego wykładu jest taka, aby przedstawić ewolucję Wszechświata w ujęciu całościowym, oraz omówić obecnie najważniejsze tematy badawcze zawarte w szeroko rozumianej tematyce Astronomii Pozagalaktycznej. |
Pełny opis: |
Wykład ten obejmuje szeroką klasę problemów związanych z obiektami wypełniającymi Wszechświat jako całość. Podczas zajęć treść przedstawiona jest głównie z tzw. punktu widzenia obserwatora, a więc nacisk położony jest na zagadnienia klasyfikacji obiektów według ich własności i omówienie własności poszczególnych klas. Na początku omawiany jest rozwój pojęć na temat struktury Wszechświata: od idei Ptolemeusza poprzez tzw. Wszechświat wyspowy Kanta i "Wielką Debatę" Curtisa-Shapley'a do odkrycia przez Hubble'a ucieczki galaktyk. Następnie omawiane są różne sposoby wyznaczania odległości w Kosmosie i w oparciu o nie utworzenie "drabiny odległości", na której bazuje współczesna Kosmologia łącznie z oszacowaniem stałej Hubble'a. Kolejny problem to omówienie własności Lokalnej Gromady Galaktyk wraz z własnościami systemów satelitarnych i jej ewolucją dynamiczną. Wyszczególnione są różnice w budowie głównych składników Lokalnej Gromady. Następnie podany jest system klasyfikacji galaktyk, przegląd własności galaktyk eliptycznych i spiralnych łącznie z teoriami opisującymi powstawanie i ewolucje tych układów. Potem dokonane zostaje omówienie układów galaktyk (grupy, gromady, supergromady) i opis otoczenia Drogi Mlecznej w skalach kosmologicznych. Następnie omówiona zostaje historia Wszechświata wraz z jej podziałem na epoki kosmologiczne, przedstawione są główne wydarzenia i procesy fizyczne, które miały miejsce podczas kolejnych epok. Opisane są także obecne spekulacje na temat przyszłości Wszechświata w ujęciu globalnym. Przedstawiony zostaje też główny model opisujący utworzenie i ewolucję struktur wielkoskalowych Wszechświata (mosty materii, węzły i pustki). Pokazane są także główne własności Stałej Hubble'a i wyzwania przed którymi stoi współczesna Kosmologia w ujęciu modelu LambdaCMD (rozmiary największych struktur, "the Hubble tension"). Kolejnym zestawem zagadnień są Aktywne Jądra Galaktyk wraz z ich modelem unifikacyjnym. Podczas zajęć przedstawione będą główne struktury tych obiektów z naciskiem na obserwacje w domenie radiowej (radiogalaktyki). Omówiona będzie także dychotomia morfologiczna FRI-FRII i ewolucja struktur radiowych wraz z jej torami. W części dalszej na zajęciach zostaną omówione najbardziej energetyczne zjawiska w Kosmosie, które obserwowane są w skalach pozagalaktycznych (supernowe, rozbłyski gamma i fale grawitacyjne). Przedstawione będą główne modele tych zjawisk, ich podział na klasy, statystyki i ich ewolucja w ujęciu kosmologicznym. Następnie opisane zostanie zjawisko soczewkowania grawitacyjnego, podstawowe jego właściwości i wykorzystanie tego efektu w badania pozagalaktycznych. Ostatni wykład poświęcony jest szybkim błyskom radiowym - najnowszej zagadce współczesnej astrofizyki. Przedstawione będą na nim podstawowe własności obserwacyjne tych zjawisk, omówione są najciekawsze znane źródła błysków oraz wstępne teorie wyjaśniające ich pochodzenie. |
Metody i kryteria oceniania: |
Egzamin ustny, który weryfikuje osiągnięcie efektów: W1-W16, U1-U4 i K1-K3 |
Praktyki zawodowe: |
Nie ma. |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2022/23" (zakończony)
Okres: | 2022-10-01 - 2023-02-19 |
Przejdź do planu
PN WT WYK
ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Wykład, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Marcin Gawroński | |
Prowadzący grup: | Marcin Gawroński | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Egzamin
Wykład - Egzamin |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)
Okres: | 2023-10-01 - 2024-02-19 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR WYK
CZ PT |
Typ zajęć: |
Wykład, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Marcin Gawroński | |
Prowadzący grup: | Marcin Gawroński | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Egzamin
Wykład - Egzamin |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2024/25" (w trakcie)
Okres: | 2024-10-01 - 2025-02-23 |
Przejdź do planu
PN WT WYK
ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Wykład, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Marcin Gawroński | |
Prowadzący grup: | Marcin Gawroński | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Egzamin
Wykład - Egzamin |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.