Astronomia pozagalaktyczna

Wykład ten obejmuje szeroką klasę problemów związanych z obiektami wypełniającymi Wszechświat jako całość. W odróżnieniu jednak od typowego wykładu z kosmologii, czyli wykładu "Budowa i ewolucja Wszechświata II", odznacza się tym, iż prezentuje tzw. punkt widzenia obserwatora, a więc nacisk położony jest na zagadnienia klasyfikacji obiektów według ich własności i omówienie własności poszczególnych klas, a główna idea całego wykładu jest taka, by wychodząc z różnorodności, w końcu dojść do ich unifikacji i ewolucji.

Na początku omawiany jest rozwój pojęć na temat, czy Wszechświat kończy się na Galaktyce: od idei tzw. Wszechświata wyspowego Kanta poprzez "Wielką Debatę" Curtis-Shapley do odkrycia przez Hubble'a ucieczki galaktyk. Następnie podane są systemy klasyfikacji galaktyk i przegląd własności galaktyk eliptycznych i spiralnych. Potem dokonany zostaje przegląd układów galaktyk (pary, grupy, gromady, supergromady). Podane zostają kryteria Abella dla gromad i omówiony skład gromad, ich dynamika i ciemna materia w gromadach.

Kolejny problem to wyznaczanie stałej Hubble'a. Zaprezentowana zostaje hierarchia tzw. wskaźników odległości i szczegółowo omówione są te z nich, które są stosowane do dzisiaj. W tym kontekście wspomniany jest HST Key Project. Następnie omówione zostają metody bezpośrednie tj. bez wskaźników odległości.

Pozostałe wykłady dotyczą przede wszystkim aktywnych jąder galaktyk (AGN) - stanowią one koło połowy semestru. Po przedstawieniu rysu historycznego (odkrycie galaktyk Seyferta, kwazarów itd.) przedstawiona zostaje obszerna charakterystyka poszczególnych klas AGN-ów. Następnie dokonany zostaje przegląd różnych rodzajów promieniowania AGN-ów: continuum (od radiowego po wysokoenergetyczne), Broad Line Region (BLR) i Narrow Line Region (NLR). Omówione zostaje także zjawisko ruchu pozornie nadświetlnego obserwowanego w dziedzinie fal radiowych. Na tej bazie obserwacyjno-teoretycznej zostaje pokazana unifikacja AGN-ów w oparciu o paradygmat supermasywnej czarnej dziury. W końcu poruszone zostają zagadnienia ewolucji AGN-ów.

Jeden wykład poświęcony jest soczewkowaniu grawitacyjnemu. To że soczewkowanie grawitacyjne omawiane jest właśnie na tym wykładzie, wynika z faktu, iż zjawisko to występuje w sposób najbardziej spektakularny i w największej skali wtedy, gdy "areną", na której się ono rozgrywa, jest przestrzeń międzygalaktyczna, a w roli obiektów soczewkujących i soczewkowanych występują całe galaktyki.

Nie ma.