Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Centralny punkt logowania
Strona główna

Astronomia obserwacyjna II

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 0800-ASTROB2
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0530) Nauki fizyczne nieokreślone dalej Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Astronomia obserwacyjna II
Jednostka: Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej
Grupy:
Punkty ECTS i inne: 7.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

kanon

Całkowity nakład pracy studenta:

79h pracy z udziałem nauczyciela:

- 30h wykład + 2h konsultacji,

- 45h laboratorium + 2h konsultacji

101h praca indywidualna - przygotowanie się do bieżących zajęć, referatu oraz egzaminu


Łącznie: 180 godz. (7 ECTS)

Efekty uczenia się - wiedza:

W1: rozumie podstawowe zjawiska fizyczne występujące w obwodach, elementach i urządzeniach elektronicznych wchodzących w skład radioteleskopu - K_W05, K_W08, K_W09

W2: zna i rozumie działanie obwodów analogowych systemów odbiorczych i urządzeń cyfrowych do analizy i przetwarzania sygnałów radiowych - K_W05, K_W08, K_W09

W3: zna metody obserwacyjne i metody analizy i przetwarzania danych - K_W04, K_W09

W4: zna i rozumie mechanizmy emisji radiowej obiektów astrofizycznych - K_W06

W5: posiada wiedzę o składnikach wszechświata badanych w zakresie radiowym i zna najważniejsze kierunki rozwoju technik

instrumentalnych - K_W01, K_W06

Efekty uczenia się - umiejętności:

U1: posiada umiejętność podstawowej analizy i przystępnego przedstawiania zjawisk zachodzących w obwodach antenowych oraz urządzeniach odbiorczych radioteleskopu - K_U01, K_U03, K_U07

U2: umie poprawnie posługiwać się terminologią radioastronomiczną - K_U08

U3: potrafi pozyskiwać dodatkowe informacje z literatury anglojęzycznej w zakresie metod i technik radioastronomicznych - K_U08, K_U10

U4: potrafi formułować opinie na temat aktualnych badań radioastronomicznych - K_U09

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:

K1: zna ograniczenia własnej wiedzy i rozumie potrzebę dalszego kształcenia - K_K01

K2: rozumie potrzebę popularnego przedstawiania laikom wybranych osiągnięć radioastronomii - K_K04


Metody dydaktyczne:

wykład konwencjonalny (informacyjny) oraz pracownia obserwacyjna


Metody dydaktyczne eksponujące:

- pokaz

Metody dydaktyczne podające:

- wykład informacyjny (konwencjonalny)

Metody dydaktyczne poszukujące:

- klasyczna metoda problemowa
- laboratoryjna

Skrócony opis:

Drugi wykład z cyklu astronomii obserwacyjnej. Obejmuje zagadnienia zawiązane ze specyfiką badawczą radioastronomii. Omawiane są zasady działania instrumentów radiowych, techniki odbioru emisji radiowej, metody przetwarzania i prezentacji wyników obserwacji oraz fizyczne podstawy mechanizmów promieniowania w zakresie fal radiowych. Dokonany jest przegląd najważniejszych faktów obserwacyjnych i ich znaczenia dla współczesnej astrofizyki i kosmologii.

Laboratorium: poznanie budowy i działania radioteleskopu oraz podstawowych metod obserwacji astronomicznych, jak i tematyki badań prowadzonych w Katedrze Radioastronomii IA UMK. Student nabywa umiejętności obsługi radioteleskopu 32m oraz wykonuje określoną liczbę ćwiczeń obejmujących elementarne pomiary kalibracyjne i obserwacje niektórych obiektów astronomicznych, zależnie od możliwości prowadzenia obserwacji. Wyniki testów i obserwacji student podsumowuje w raporcie opisującym przebieg obserwacji, wyniki oraz ich dyskusję.

Pełny opis:

Wykład:

1. Wstęp do badań radioastronomicznych (w tym prowadzonych w ośrodku toruńskim).

2. Instrumentarium radioastronomii.

2.1. Anteny - własności, opis, układy anten, interferometry, synteza apretury, VLBI.

2.2. Linie przesyłowe, opis, własności, specyfika radioastronomiczna.

2.3. Odbiorniki radiowe, czułość i stabilność, szumy własne, pasmo, przemiana częstotliwości, synchronizacja częstości i fazy lokalnych oscylatorów, filtracja częstotliwości niepożądanych.

2.4. Wyspecjalizowane urządzenia analizujące i przetwarzające dane z radioteleskopu (back-ends). Radiometry, spektrografy, korelatory i autokorelatory, polarymetr, terminal VLBI, maszyna pulsarowa.

2.5. Metody obserwacyjne i metody analizy danych, odtwarzanie obrazów z interferometrii

3. Mechanizmy radiowej emisji plazmy. Procesy termiczne i nietermiczne.

Mechanizmy emisji synchrotronowej, przejścia hiperboliczne f-f, odwrotny efekt Comptona. Modele emisji radioźródeł, ekwipartycja energii w plazmonach, zasada minimum energii. Widma energii obiektów radiowych.

4. Przegląd najważniejszych wyników badań radioastronomicznych.

Słońce, układ planetarny, materia międzygwiazdowa, Galaktyka, galaktyki, AGNy i kwazary, testy kosmologiczne.

Laboratorium:

1. Podstawowe definicje, pojęcia oraz jednostki używane w radioastronomii

2. Obserwatoria radioastronomiczne na świecie

3. Ogólne schematy budowy i działania radioteleskopu

4. Parametry geometryczne i elektryczne anteny

5. Tematyka badań radioastronomicznych w Katedrze Radioastronomii IA UMK

6. Sterowanie radioteleskopem

7. Niskoszumowe systemy odbiorcze

8. Służba czasu i dystrybucji sygnałów wzorcowych

9. Urządzenia do przetwarzania i rejestracji danych

10. Podstawy kalibracji systemów odbiorczych

11. Obserwacje wybranych źródeł kontinuum

12. Obserwacje spektroskopowe.

13. Zadania rachunkowe i/lub opracowanie danych

Literatura:

Podręczniki:

1. T. L. Wilson, K. Rohlfs, S. Hüttemeister, "Tools of Radio Astronomy" wyd. V edycja dostępna na stronie: http://link.springer.com/book/10.1007%2F978-3-540-85122-6

2. J. J. Condon and S. M. Ransom, "Essential Radio Astronomy", Princton U.P., 2016, dostępny na stronie: https://science.nrao.edu/opportunities/courses/era/

uzupełniające:

J. D. Kraus, "Radio Astronomy", McGraw-Hill, New York 1966, dostępny on-line BG UMK

A. G. Pacholczyk, "Radioastrophysics:Nonthermal Processes in Galactic and Extragalactic Sources", Freeman 1970

Metody i kryteria oceniania:

Zaliczenie laboratorium: zaliczenie testu sprawdzającego (30 pytań) oraz wygłoszenie krótkiego referatu podczas zajęć na zadany temat, a także oddanie 3-4 raportów z przeprowadzonych obserwacji.

Każde zadanie testowe jest oceniane w skali 0-1 pkt.:

15 pkt. - ocena 3,0

17 pkt. - 3,5

20 pkt. - 4,0

21 pkt. - 4,5

> 22 pkt. - 5,0

Zaliczenie wykładu: egzamin pisemny

50-60% - ocena: 3

60-70% - ocena: 3+

70-80% - ocena: 4

80-90% - ocena: 4+

90-100% - ocena 5

Weryfikacja efektów kształcenia:

Referat sprawdza osiągnięcie efektów: W4, U2 – U3, K2

Test sprawdza osiągniecie efektów: W1 – W5, U1 – U4, K1-K2

Egzamin sprawdza osiągnięcie efektów: W1 – W5, U1 – U4, K1-K2

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2021/22" (zakończony)

Okres: 2022-02-21 - 2022-09-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Laboratorium, 45 godzin więcej informacji
Wykład, 45 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Anna Bartkiewicz, Marian Szymczak
Prowadzący grup: Anna Bartkiewicz, Marcin Gawroński, Marian Szymczak
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Laboratorium - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Egzamin

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2022/23" (zakończony)

Okres: 2023-02-20 - 2023-09-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Laboratorium, 45 godzin więcej informacji
Wykład, 45 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Anna Bartkiewicz, Marian Szymczak
Prowadzący grup: Anna Bartkiewicz, Michał Durjasz, Marian Szymczak
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Laboratorium - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Egzamin

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2023/24" (w trakcie)

Okres: 2024-02-20 - 2024-09-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Laboratorium, 45 godzin więcej informacji
Wykład, 45 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Anna Bartkiewicz, Magdalena Kunert-Bajraszewska
Prowadzący grup: Anna Bartkiewicz, Magdalena Kunert-Bajraszewska, Paweł Wolak
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Laboratorium - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Egzamin
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń tel: +48 56 611-40-10 https://usosweb.umk.pl/ kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)