Bezpieczeństwo systemów operacyjnych

30( wykład) + 30(laboratorium) + 30(przygotowanie do zajęć)

+ 20( studiowanie literatury) + 45 (przygotowanie do egzaminu/zaliczenia) = 155 godzin

Po ukończeniu kursu 1000-I1BSO student:

W1: definiuje podstawowe pojęcia związane z bezpieczeństwem systemów operacyjnych w tym m. in. rodzaje zagrożeń oraz ataków, architekturę bezpieczeństwa, kontrolę dostępu(K_W12, K_W13);

W2: klasyfikuje zagrożenia i ataki oraz przedstawia ich definicje(K_W12);

W3: zna niskopoziomowe zasady wykonywania programów(K_W07)

Po ukończeniu kursu 1000-I1BSO student:

U1: wylicza i formułuje podstawowe zagrożenia i ataki oraz ilustruje to na przykładach(K_U12);

U2: analizuje sposoby obrony, w tym takie jak IDS/IPS, zapory, bezpieczne kodowanie(K_U13);

U3: wyznacza sposoby unikania i likwidowania zagrożeń m. in. poprzez uwierzytelnianie, kontrolę dostępu, bezpieczne kodowanie(K_U13);

U4: stosuje podstawowe pojęcia związane bezpieczeństwem systemów komputerowych (w tym konfiguruje i audytuje system, tworzy bezpieczne oprogramowanie)(K_U12).

K1: Samodzielnie i efektywnie pracuje przy konfigurowaniu oraz implemetowaniu bezpiecznej sieci (K_K03).

K2: Myśli twórczo w celu udoskonalenia istniejących zabezpieczeń systemu operacyjnego(K_K02)

K3: Przekazuje zdobytą wiedzę w zrozumiały sposób (K_K05).

- pokaz

- wykład informacyjny (konwencjonalny)

- laboratoryjna

Jest to podstawowy kurs teorii i praktyki bezpieczeństwa systemów komputerowych. Szczególną uwagę poświęcono bezpieczeństwu systemów operacyjnych, w tym uwierzytelnianiu i kontroli dostępu oraz zapobieganiu, wykrywaniu oraz likwidowaniu zagrożeń we współczesnych systemach operacyjnych.

• NASM Asembler:
  Reprezentacje danych. Rejestry i formaty rozkazów maszynowych. Podstawy programowania i debugowania w NASM.
• Bezpieczeństwo komputerów:
  Pojęcia związane z bezpieczeństwem systemów komputerowych. Zagrożenia i ataki. Architektura bezpieczeństwa systemów otwartych. Strategie i tendencje w bezpieczeństwie systemów.
• Narzędzia kryptograficzne:
  Poufność szyfrowania symetrycznego. Uwierzytelnianie komunikatów. Szyfrowanie kluczem publicznym. Podpisy i koperty cyfrowe. Liczby pseudolosowe. Szyfrowane systemy plików. TPM, OpenSSL. Checksum,CRC.
• Uwierzytelnianie:
  Metody uwierzytelniania: w oparciu o hasło, żeton, dane biometryczne. Model Markowa, filtr Blooma. Zdalne uwierzytelnianie. Bezpieczeństwo uwierzytelniania.
• Kontrola dostępu:
  Podstawy. Podmioty, obiekty i prawa dostępu. DAC. MAC. RBAC. ABAC. ICAM.
• Systemy wykrywania intruzów (IDS):
  Intruzi i ich wykrywanie. HIDS. DHIDS. NIDS. Wykrywanie sygnatur i anomalii. Obrona: Honeypoty, Snort.
• Złośliwe oprogramowanie (Malware):
  Klasyfikacja. Wirusy. Robaki. Boty. Rootkity. Obrona.
• Odmowa serwisu (DoS):
  Klasyfikacja. Zalewanie pakietami. DDoS. Obrona.
• Zapory (Firewall, IPS):
  Zapory i ich charakteryzacja. IPtables. IPS.
• Bezpieczeństwo sieci:
  IPSec, TLS, VPN, SSH. Bezpieczeństwo SDN.
• Przepełnienie bufora:
  Stos. Shellcode. Sterta. Dane globalne. Obrona.
• Bezpieczeństwo oprogramowania:
  Dane wejściowe. Bezpieczne kodowanie. Interakcja z SO. Dane wyjściowe.
• Bezpieczeństwo systemu:
  Planowanie i wzmacnianie bezpieczeństwa systemu i aplikacji. Bezpieczeństwo systemu Linux/Unix. Bezpieczeństwo systemu Windows. Bezpieczeństwo wirtualizacji.
• Bezpieczeństwo chmur i Internetu Rzeczy:
  Obliczenia w chmurze. Bezpieczeństwo chmury. Internet Rzeczy. Bezpieczeństwo Internetu Rzeczy.

Literatura podstawowa:

1. A. S. Tanenbaum, H. Bos – Systemy operacyjne, Helion, 2024 (tł. V ed.).
2. A. Silberschatz, A., Galvin, P.B., Gagne, G. – Podstawy systemów operacyjnych, t.1-2, PWN, 2021 (tł. 10th ed.).
3. J. F. Kurose, K. W. Ross – Sieci komputerowe. Ujęcie całościowe, wyd. VII, Helion, 2019.
4. W. Stallings, L. Brown – Bezpieczeństwo systemów informatycznych. Zasady i praktyka, wyd. 4, Helion, 2019.
5. W. Stallings, L. Brown – Computer Security. Principles and Practice, 3rd ed., Pearson, 2015.
6. R. E. Klima, N. P. Sigmon - Cryptology. Classical and Modern with Maplets, CRC Press, 2012.
7. W. Stallings - Kryptografia i bezpieczeństwo sieci komputerowych. Koncepcje i metody bezpiecznej komunikacji , Helion, 2012.
8. W. Stallings - Kryptografia i bezpieczeństwo sieci komputerowych. Matematyka szyfrów i techniki kryptologii , Helion, 2011.
9. W. Stallings – Cryptography and Network Security. Principles and Practice, 5th ed., Pearson, 2011.
10. A. Silberschatz et al. – Operating System Concepts, 8th ed., Wiley, 2010.
11. A. S. Tanenbaum – Systemy operacyjne, Helion, 2010.
12. W. Stallings - Computer Organization and Architecture. Designing for Performance, 8th ed., Pearson, 2010.
13. J. Erickson – Hacking. Sztuka penetracji, wyd. II, Helion, 2008.
14. M. Rash – Bezpieczeństwo sieci w Linuksie, Helion, 2008.
15. R. Love – Linux. Programowanie systemowe, Helion, 2008.
16. A. Silberschatz, P.B. Gavin, G. Gagne – Podstawy systemów operacyjnych, WNT, 2005, 2006 (tł. 6th ed.).
17. W. Stallings – Systemy operacyjne, Robomatic, 2004; PWN, 2006 (tł. 5th ed.).
18. D. A. Wheeler - Secure Programming for Linux and Unix HOWTO, Linux Documentation Project, 2003.
19. Linux Magazine.

Literatura uzupełniająca:

1. D. A. Tevault – Bezpieczeństwo systemu Linux, Helion, 2024 (tł. III ed.).
2. S. V. N. Parasram – Informatyka śledcza i Kali Linux, Helion, 2024 (tł. III ed.).
3. P. Słowiński- Geniusze szyfrów, Zona Zero, Warszawa, 2024.
4. C. Bravo – Cyberbezpieczeństwo dla zaawansowanych, Helion, 2023.
5. V. K. Velu – Kali Linux i zaawansowane testy penetracyjne, Helion, 2023 (tł. IV ed.).
6. M. Sajdak (red.)- Wprowadzenie do bezpieczeństwa IT, T.1, SecurITum, Kraków, 2023.
7. R. VandenBrink - Linux i obsługa sieci dla profesjonalistów, Helion, 2023.
8. Y. Diogenes, E. Ozkaya - Cyberbezpieczeństwo. Strategie obrony i ataku, Helion, 2023.
9. M. Bertaccini - Algorytmy kryptograficzne, Helion, 2023.
10. B .E. Baaquie, .L.-C. Kwek - Quantum Computers, Springer, 2023.
11. S. Russell, P. Norvig - Sztuczna inteligencja. Nowe spojrzenie, wyd. 4, t.1-2, Helion, 2023.
12. L. Kohnfelder - Po pierwsze: bezpieczeństwo, Helion, 2023.
13. R. Chaki, D. B. Roy (Eds) - Security in IoT. The Changing Perspective., CRC, 2022.
14. P. N. Mahalle, S. S. Bhong, G. R. Shinde - Authorization and access control. Foundations, frameworks and applications., CRC, 2022.
15. S. Flow - Hakuj jak duch. Łamanie zabezpieczeń środowisk chmurowych, Helion, 2022.
16. J. Casad - TCP/IP w 24 godziny, Helion, 2022.
17. J. M. Ortega - Bezpieczeństwo sieci w Pythonie, wyd. II, Helion, 2022.
18. F. Chantzis, I. Stais - Hakowanie Internetu Rzeczy w praktyce, Helion, 2022.
19. W. Wrotek - Elektronika bez oporu, Helion, 2022.
20. M. Hickey, J. Arcuri - Warsztat hakera, Helion, 2022.
21. F. Chantzis, I. Stais - Hakowanie Internetu rzeczy w praktyce, Helion, 2022.
22. A. S. Tanenbaum, N. Feamster, D. Wetherall – Computer Networks , 6th ed., Pearson, 2021.
23. A. King - Programowanie Internetu rzeczy, APN, 2021.
24. S. Durbha, J. Joglekar - Internet of Things, OUP India, 2021.
25. S. Velliangiri, S. Kumar, P. Karthikeyan (Eds.) - Internet of Things. Integration and Security Challenges, CRC, 2021.
26. A. Mittelbach, M. Fischlin - The Theory of Hash Functions and Random Oracles. An Approach to Modern Cryptography, Springer, 2021.
27. L. Gralewski - Złamanie Enigmy - historia Mariana Rejewskiego, Wyd. Adam Marszałek, Toruń, 2021.
28. D. R. Stinson, M. B. Paterson - Kryptografia w teorii i praktyce, IV wyd., PWN, 2021.
29. C. P. Bauer - Secret history : the story of cryptology, 2nd ed., CRC Press, 2021.
30. J. Katz, Y. Lindell - Introduction to Modern Cryptography, 3rd ed., CRC Press, 2021.
31. A. Hoffman – Bezpieczeństwo nowoczesnych aplikacji internetowych, Helion, 2021.
32. S. A. Kulkarni, V. P. Gurupur, S. L. Fernandes - Introduction to IoT with machine learning and image processing using Raspberry Pi, CRC, 2020.
33. A. Bolfing - Cryptographic primitives in blockchain technology, OUP, 2020.
34. C. Easttom - Computer Security Fundamentals, 4th ed., Pearson, 2020.
35. S. Pal, V. G. Diaz, D.-N. Le (Eds.) – IoT. Security and Privacy Paradigm, CRC, 2020.
36. S. S. Schetty, C. A. Kamhoua, L. L. Njilla – Blockchain i bezpieczeństwo systemów rozproszonych, PWN, 2020.
37. J. Krawiec – Internet Rzeczy (IoT). Problemy cyberbezpieczeństwa, Oficyna Wyd. Pol. War., 2020.
38. J. Krawiec – Cyberbezpieczeństwo. Podejście systemowe, Oficyna Wyd. Pol. War., 2019.
39. R. Messier – Kali Linux. Testy bezpieczeństwa, testy penetracyjne i etyczne hakowanie, Helion, 2019.
40. T. Kalsi – Bezpieczeństwo systemu Linux w praktyce. Receptury, wyd. II, Helion, 2019.
41. J. Forshaw – Atak na sieć okiem hakera. Wykrywanie i eksploatacja luk w zabezpieczeniach siecii, Helion, 2019.
42. D. Kahn – Łamacze kodów. Historia kryptologii, Zysk i S-ka, 2019.
43. R. White, E. Banks – Sieci komputerowe. Najczęstsze problemy i ich rozwiązania. Innowacyjne podejście do budowania odpornych, nowoczesnych sieci, Helion, 2019.
44. R. E. Klima, N. P. Sigmon - Cryptology. Classical and Modern, 2nd ed., CRC Press, 2019.
45. D. Mehdi, K. Ramasamy - Network Routing. Algorithms, Protocols and Architectures, 2nd ed., MKP, 2018.
46. W. Stallings, L. Brown – Computer Security. Principles and Practice, 4rd ed., Pearson, 2018.
47. J.-P. Aumasson - Nowoczesna kryptografia. Praktyczne wprowadzenie do szyfrowania, PWN, 2018.
48. D. Turing - XYZ. Prawdziwa historia złamania szyfru Enigmy , Rebis, 2018.
49. J. R. Vacca (Ed.) – Cloud Computing Security. Foundations and Challenges, CRC Press, 2017.
50. R. A. Grimes – Hacking the Hacker, Wiley 2017.
51. J. F. Kurose, K. W. Ross – Computer Networking. A Top-Down Approach, 7th ed., Pearson, 2017.
52. S. Budiansky – Wojna szyfrów, Prószyński i S-ka, 2017.
53. M. Hastings - Tajna wojna 1939-1945, Wyd. Literackie, 2017.
54. C. Sanders - Practical packet analysis, 3rd ed., no starch press, 2017.
55. J. F. Kurose, K. W. Ross - Computer Networking. A Top-Down Approach, 7th ed., Pearson, 2017.
56. C. Beveridge - Matematyka od środka, Wydawnictwo Olesiejuk, 2017.
57. W. Stallings - Cryptography and Network Security. Principles and Practice, 7th ed., Pearson, 2017.
58. A. S. Tanenbaum, H. Bos – Systemy operacyjne, Helion, 2016.
59. D. K. Bhattacharyya, J. K. Kalita – DDoS Attacks. Evolution, Detection, Prevention, Reaction, and Tolerance, CRC Press, 2016.
60. C. Beard, W. Stallings – Wireless Communication Networks and Systems, Pearson, 2016.
61. W. Stallings - Computer Organization and Architecture. Designing for Performance, 10th ed., Pearson, 2016.
62. G. Weidman– Bezpieczny system w praktyce , Helion, 2015.
63. T. Audronis– Drony. Wprowadzenie , Helion, 2015.
64. J. Hutchens– Skanowanie sieci z Kali Linux. Receptury , Helion, 2015.
65. J. J. Drake, Z. Lanier, C. Mulliner, P. O. Fora, S. A. Ridley, G. Wicherski -Android podręcznik hackera, Helion, 2015.
66. W. Stallings, L. Brown – Computer Security. Principles and Practice, 3rd ed., Pearson, 2015.
67. D. E. Comer - Internetworking With TCP/IP, Vol I: Principles, Protocols, and Architecture, 6th ed., Pearson, 2014.
68. W. Stallings - Data and Computer Communications, 10th ed., Pearson, 2014.
69. A. Hodges - Alan Turing:ENIGMA, Albatros, 2014.
70. S. Rass, D. Slamanig – Cryptography for Security and Privacy in Cloud Computing, Artech House, 2014.
71. M. Karbowski – Podstawy kryptografii, III wyd., Helion, 2014.
72. W. Hohl - Asembler dla procesorów ARM, Helion, 2014.
73. T. Wilhelm - Profesjonalne testy penetracyjne, Helion, 2014.
74. J. Muniz, A. Lakhani - Kali Linux.Testy penetracyjne, Helion, 2014.
75. M. Lis - Tworzenie bezpiecznych aplikacji internetowych (z przykładami w PHP), Helion, 2014.
76. J. D. Hagar - Software Test Attacks to Break Mobile and Embedded Devices, CRC Press, 2014.
77. R. R. Brooks - Introduction to Computer and Network Security, CRC Press, 2014.
78. P. Engebretson - Hacking i testy penetracyjne, Helion, 2014.
79. K. R. Fall, W. R. Stevens– TCP/IP od środka. Protokoły. Vademecum profesjonalisty, wyd. II, Helion, 2013.
80. M. Grajek– Nie tylko Enigma. Ryba, która przemówiła, PWN, 2013.
81. D. Kennedy et al - Metasploit. Przewodnik po testach penetracyjnych, Helion, 2013.
82. X. Jiang, Y. Zhou– Android Malware, Springer, 2013.
83. H. Tiirma-Klaar et al– Botnets, Springer, 2013.
84. S. McClure, J. Scambray, G. Kurtz - Vademecum Hackingu, Helion, 2013.
85. L. M. Batten - Public Key Cryptography. Applications and Attacks, Wiley, 2013.
86. J. Migga Kizza - Guide to Computer Network Security , 2nd ed., Springer, 2013.
87. D. Shackleford - Virtualization Security , Wiley, 2013.
88. V. Ramachandran - BackTrack5: Testy penetracyjne sieci WiFi , Helion, 2013.
89. C. Sanders - Praktyczna analiza pakietów , Helion, 2013.
90. H. K. Patil, S. A. Szygenda - Security for Wireless Sensor Networks using Identity-Base Cryptography , CRC Press, 2013.
91. S. Y. Yan - Computational Number Theory and Modern Cryptography , Wiley, 2013.
92. M. Jakobsson - Mobile Authentication. Problems and Solutions , Springer, 2013.
93. C. Easttom - Computer Security Fundamentals, 2nd ed., Pearson, 2012.
94. I. I. Androulidakis - Mobile Phone Security and Forensics. A Practical Approach , Springer, 2012.
95. A. S. Tanenbaum, D. J. Wetherall - Sieci komputerowe , wyd. V, Helion, 2012.
96. M. Serafin - Wirtualizacja w praktyce , Helion, 2012.
97. K. Liderman - Bezpieczeństwo informacyjne , PWN, 2012.
98. C. P. Pfleeger, S. L. Pfleeger - Analyzing Computer Security. A threat/Vulnerabiliity/ Countermeasure Approach , Pearson, 2012.
99. W. Stallings, L. Brown – Computer Security. Principles and Practice, 2nd ed., Pearson, 2012.
100. E. Nemeth, G. Snyder, T. R. Hein, B. Whaley, T. Morreale, N. McClain, R. Jachim, D. Schweikert, T. Oetiker - Unix i Linux. Przewodnik administratora systemów , Helion, 2011.
101. W. Stallings – Network Security Essentials. Applications and Standards, 4th ed., Pearson, 2011.
102. M. T. Goodrich, R. Tamassia – Introduction to Computer Security, Pearson, 2011.
103. B. A. Forouzan - TCP/IP Protocol Suite, 4rd ed., McGraw Hill, 2010.
104. R. Trost – Practical Intrusion Analysis. Prevention and Detection for the Twenty-First Century, Addison-Wesley, 2009.
105. M. Grajek, L. Gralewski – Narodziny kryptografii matematycznej, WN Semper, Warszawa, 2009.
106. E. Çayırcı, C. Rong – Security in Wireless Ad Hoc and Sensor Networks, Wiley, 2009.
107. A. Belapurkar et al. – Distributed Systems Security. Issues, Processes and Solutions, Wiley, 2009.
108. N. Dhanjani et al. – Hacking. The Next Generation, O'Reilly, 2009.
109. W. Stallings – Operating Systems. Internals and Design Principles, 6th ed., Pearson, 2009.
110. W. Stallings – Data and Computer Communications, Pearson, 2009.
111. C. Schroder – Sieci Linux. Receptury, Helion, 2009.
112. M. Grajek - ENIGMA. Bliżej prawdy, Poznań, 2007.
113. A. Lockhart – 125 sposobów na bezpieczeństwo sieci, Helion, 2007.
114. J. Beissinger, V. Pless – The Cryptoclub. Using Mathematics to Make and Break Secret Codes , CRC Press, 2006.
115. M. D. Bauer - Linux. Serwery. Bezpieczeństwo, Helion, 2005.
116. W. Stallings - Organizacja i architektura systemu komputerowego. Projektowanie systemu a jego wydajność, wyd. III, PWN, Warszawa, 2004 (tł. 6th ed.).
117. A. S. Tanenbaum – Sieci komputerowe, Helion, 2004.
118. P. Abel – Asembler IBM PC, Wydawnictwo RM, 2004.
119. D. Kahn – Łamacze kodów. Historia kryptologii, WNT, 2004.
120. Æ. Frisch – UNIX. Administracja systemu, Wydawnictwo RM, 2003.
121. R. Churchhouse – Codes and ciphers. Julius Caesar, the Enigma and the internet, Cambridge University Press, 2002.
122. A. Hodges – Enigma. Życie i śmierć Alana Turinga, Prószyński i S-ka, 2002.
123. R. Wobst – Kryptologia. Budowa i łamanie zabezpieczeń, RM, 2002.
124. S. Singh – Księga szyfrów, Albatros, 2001.
125. R. Kippenhahn – Tajemne przekazy.Szyfry, Enigma i karty chipowe, Prószyński i S-ka, 2000.
126. W. Kozaczuk – W kręgu Enigmy, Książka i Wiedza, Warszawa, 1979.

Egzamin obowiązkowy. Ćwiczenia kończą się zaliczeniem na ocenę.