Archeologia ziem polskich

Brak

przedmiot obowiązkowy

6 punktów ECTS:

3,00: godziny kontaktowe;

1,00: przygotowanie literatury i dyskusji;

0,50: przygotowanie referatu/prezentacji;

1,50: przygotowanie do testu/kolokwium

– zna pojęcia i terminologię stosowane w archeologii oraz innych naukach humanistycznych, w tym szczególnie historii i antropologii kulturowej (K_W02);

– ma zaawansowaną wiedzę metodologiczną oraz z zakresu teorii stosowanych w archeologii i w różnych kierunkach badań archeologicznych (K_W04);

– zna i rozumie podstawowe analizy różnych wytworów kultury i ich interpretacji prowadzonych na gruncie wybranych tradycji, teorii lub szkół badawczych rozwijanych w archeologii (K_W07);

– posiada zaawansowaną wiedzę pozwalającą na analizę i interpretację źródeł archeologicznych oraz innych wytworów cywilizacji, przydatnych dla poznania danej epoki w dziejach ludzkości (K_W12).

– posiada podstawowe umiejętności badawcze, obejmujące formułowanie i analizę problemów badawczych, dobór metod i narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników, pozwalające na rozwiązywanie problemów w zakresie archeologii poszczególnych okresów w dziejach ludzkości, od epoki kamienia po średniowiecze (K_U02);

– potrafi rozpoznać różne rodzaje wytworów kultury z określonych etapów rozwojowych od epoki kamienia do średniowiecza oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację w celu określenia ich treści i znaczeń, w tym przynależności chronologiczno-kulturowej i funkcji (K_U05);

– posiada umiejętności merytorycznego argumentowania z wykorzystaniem poglądów innych autorów oraz formułowania wniosków odnośnie rozwoju społeczności pradziejowych i historycznych (K_U06).

– rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie (K_K01);

– potrafi odpowiednio określić priorytety w zakresie poznania najdawniejszej przeszłości ziem polskich, uwzględniając społeczne, historyczne i cywilizacyjne uwarunkowania prowadzenia badań w minionych latach (K_K03);

– ma świadomość unikatowości źródeł pradziejowych i historycznych oraz wynikającej stąd odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego (K_K05).

wykład informacyjny i problemowy; pokaz; laboratorium źródłowe i prezentacje referatowe;

- pokaz

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład problemowy

- laboratoryjna
- referatu

Zajęcia w zakresie określonym w ich tytule obejmują problematykę dziejów społeczności ludzkich od epoki kamienia, poprzez epokę metali do okresu późnego średniowiecza. Zagadnienia te są przybliżane w kontekście szerszych europejskich i globalnych (w przypadku epok najwcześniejszych) realiów cywilizacyjnych.

Zajęcia z zakresu Archeologii Ziem Polski realizowane są w trybie spotkań konwersatoryjnych i laboratoryjnych. Przybliżana problematyka obejmuje zagadnienia z zakresu starszej, środkowej i młodszej epoki kamienia (paleolit/mezolit/neolit/); epoki brązu i wczesnej epoki żelaza, okresu lateńskiego i wpływów rzymskich, wędrówek ludów oraz okresu średniowiecza. W części konwersatoryjnej omawiane są zagadnienia kulturowo-chronologiczne. W części zaś laboratoryjnej prezentowane są materiały źródłowe oraz omawiane problemy szczegółowe, np. z zakresu taksonomii kulturowej czy różnoasortymentowej wytwórczości z surowców mineralnych, organicznych i metalowych.

Balcer B., 1983, Wytwórczość narzędzi krzemiennych w neolicie ziem polskich, Wrocław

Galiński T. Społeczeństwa mezolityczne. Osadnictwo, gospodarka, kultura ludów łowieckich w VIII-VI tysiącleciu p.n.e. na terenie Europy, Szczecin, 2002

Ginter B., Kozłowski J.K. Technika obróbki i typologia wyrobów kamiennych paleolitu, mezolitu i neolitu, Warszawa, 1990

Inizan L., Roche H., Tixier J. Technology of Knapped Stone (Préhistoire de la Pierre Taillée; 3), CREP Meudon, 1992

Prahistoria ziem polskich, tom I, II, III, IV, V

Galiński T. Społeczeństwa mezolityczne. Osadnictwo, gospodarka, kultura ludów łowieckich w VIII-VI tysiącleciu p.n.e. na terenie Europy, Szczecin, 2002

Kaczanowski P., Kozłowski J.K. Wielka Historia Polski. Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VIIw.), tom 1, Kraków, 1998

Kozłowski J. K. Encyklopedia Historyczna Świata, tom 1, Kraków, 1999 (części poświęcone ziemiom polskim)

Kozłowski J. K. Wielka historia świata. Świat przed „rewolucją” neolityczną, Kraków, 2004, (części poświęcone ziemiom polskim)

- Prahistoria ziem polskich, tom I-II

Kozłowski S. K., 1972, Pradzieje ziem polskich od IX do V tys. p.n.e., Warszawa.

Kukawka, S. 2010, Subneolit północno-wschodnioeuropejski na Niżu Polskim, Toruń.

Dąbrowski J., Polska przed trzema tysiącami lat. Czasy kultury łużyckiej, Warszawa 2009;

Pradzieje Ziem Polskich, t. 1, cz. 2: Epoka brązu i początki epoki żelaza, red. J. Kmieciński, Łódź 1989;

Chochorowski J., Społeczności epoki brązu i wczesnej epoki żelaza, /w:/ Wielka Historia Świata, t. 2, red. J. Śliwa, Kraków 2005;

Kaczanowski P., Kozłowski J.K., Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w. n.e.), Kraków 1998;

Dąbrowski J., Starsza epoka brązu w Polsce, Warszawa 2004;

Dąbrowska T., Wczesne fazy kultury przeworskiej, Warszawa 1988.

Kaczanowski P., Kozłowski J.K., Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w), Wielka historia Polski, t.1, Kraków 1998. Rozdziały od X do XVII włącznie

Mączyńska M., Zmierzch kultury przeworskiej, [w:] Wandalowie - strażnicy bursztynowego szlaku. Katalog wystawy, Andrzejowski J, Kokowski A., Leiber Ch. (red.) Lublin-Warszawa 2004, s. 191-198.

Mączyńska M., Wędrówki ludów. Historia niespokojnej epoki IV i V wieku, Warszawa- Kraków 1996.

Późny okres lateński i okres rzymski. Prahistoria Ziem Polskich, t. 5, Wielowiejski J. (red.), Wrocław 1981.

Woźniak Z., Starsza faza kultury lateńskiej w Polsce i jej oddziaływania, [w:] Prahistoria ziem polskich, t. 4, W. Hensel (red.), Wrocław 1979.

Almgren O., Studien über nordeuropäische Fibelformen der ersten nachchristlichen Jahrhunderte mit Berücksichtigung der provinzialrömischen und südrussischen Formen, Mannus-Bibliothek 32, Leipzig 1923.

Bochnak T., Uzbrojenie ludności kultury przeworskiej w młodszym okresie przedrzymskim, Rzeszów, 2005.

Bokiniec E., Kultura oksywska na ziemi chełmińskiej w świetle materiałów sepulkralnych, Toruń 2008.

Dąbrowska T., Wczesne fazy kultury przeworskiej, Warszawa 1988.

Dobrzańska H., Zagadnienie datowania ceramiki toczonej w kulturze przeworskiej, Archeologia Polski, t. XXIV, z. 1, 1980, s. 87-152.

Eggers H.-J., Der römische Import im freien Germanien, Atlas der Urgeschichte, t. I, Hamburg 1951

Kokowski A., Miejsce praktyk żałobnych ze schyłku starożytności, [w:] Miejsce pradziejowych i średniowiecznych praktyk kultowych w Kruszy Zamkowej, woj. bydgoskie, stanowisko 13, red. A. Cofta-Broniewska, Poznań, s. 65–124.

Nowakowski W., Kultura bogaczewska na Pojezierzu Mazurskim u schyłku okresu przedrzymskiego do starszej fazy późnego okresu wpływów rzymskich [w:] Kultura bogaczewska w 20 lat później. Warszawa 2007 (płyta CD).

Późny okres lateński i okres rzymski. Prahistoria Ziem Polskich, t. 5, Wielowiejski J. (red.), Wrocław 1981.

Stawiarska T., Paciorki szklane z obszaru Polski północnej w okresie wpływów rzymskich, Wrocław 1985.

Tyszler L., Terra sigillata na ziemiach polskich, Łódź 1999.

Wandalowie – strażnicy bursztynowego szlaku. Katalog wystawy, Andrzejowski J, Kokowski A., Leiber Ch. (red.) Lublin-Warszawa 2004.

Wołągiewicz, R., Ceramika kultury wielbarskiej między Bałtykiem a Morzem Czarnym, Szczecin 1993

Monumenta Archaeologica Barbarica: Kamieńczyk, Nadkole, Podwiesk, Pruszcz Gdański, Cecele

Buko A., Archeologia Polski wczesnośredniowiecznej, Warszawa, 2005.

Die Slawen in Deutschland. Geschichte und Kultur der slawischen Stämme von Oder und Neisse vom 6. bis 12. Jahrhundert, red. J. Hermann, Berlin 1985.

Dowiat J. (red.), Kultura Polski średniowiecznej X-XIII w., Warszawa, 1985.

Dulinicz M., Kształtowanie się Słowiańszczyzny Północno-Zachodniej. Studium archeologiczne, Warszawa 2001.

Dworaczyk M. i in. (red.), Świat Słowian wczesnego średniowiecza, Szczecin-Wrocław 2005.

Hensel W., Słowiańszczyzna wczesnośredniowieczna, Wrocław, 1987.

Hensel W., Pazdur J. (red.), Historia kultury materialnej Polski w zarysie, tom 1-2, Wrocław, 1978.

Kurnatowska Z., Słowiańszczyzna południowa, Wrocław 1977.

Leciejewicz L., Słowianie Zachodni. Z dziejów tworzenia się średniowiecznej Europy, Wodzisław Śląski, 2010.

Leciejewicz L. ,Mały Słownik kultury dawnych Słowian, Warszawa 1990.

Le Goff J., Kultura średniowiecznej Europy, Warszawa.

Sedov V.V., Vostočcnye slovjane i ikh sosedi v VI–XIII vv , Archeologija SSSR, Moskva 1982.

Słownik Starożytności Słowiańskich, t. 1-8, Wrocław, 1961-1996 (wybrane hasła).

Szymański W., Słowianie Wschodni, Wrocław 1973;

Pradzieje Ziem Polskich, T. I, cz. 2, red. J. Kmieciński, Warszawa-Łódź 1988;

Kaczanowski P. , Kozłowski J.K., Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w. n.e.), Kraków 1998;

Dąbrowski J., Polska przed trzema tysiącami lat. Czasy kultury łużyckiej, Warszawa 2009;

Ostoja-Zagórski, Polska w starożytności, Poznań 1998;

Obecność na zajęciach; aktywne uczestnictwo w zajęciach; referat; prezentacja; sprawdzian pisemny.