Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Centralny punkt logowania
Strona główna

Archeologia w studiach nad dziejami zakonu krzyżackiego

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 1201-OG-ASDZK
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0222) Historia i archeologia Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Archeologia w studiach nad dziejami zakonu krzyżackiego
Jednostka: Wydział Nauk Historycznych
Grupy: Przedmioty ogólnouniwersyteckie
Punkty ECTS i inne: 2.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
Język prowadzenia: polski
Wymagania wstępne:

brak

Rodzaj przedmiotu:

przedmiot fakultatywny

Całkowity nakład pracy studenta:

Godziny realizowane z udziałem nauczyciela (35 godz.):

- udział w wykładach – 30 godz.,

- konsultacje z nauczycielem akademickim - 5 godz.

Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta (25 godz.):

- przygotowanie do wykładu/czytanie literatury – 15-25 godz.,

- pisanie pracy zaliczeniowej - 0-10 godz.

Łącznie: 60 godz. (2 ECTS)

Efekty uczenia się - wiedza:

W1: Ma podstawową wiedzę na temat interdyscyplinarnego charakteru badań archeologicznych oraz wybranych problemów badawczych w studiach nad dziejami zakonu krzyżackiego.

W2: Ma wiedzę dotyczącą różnorodności podejmowanych studiów nad dziejami zakonu krzyżackiego oraz roli archeologii w poszerzaniu wiedzy w tej problematyce.

W3: Zna możliwości wykorzystania i znaczenie wyników badań archeologicznych w badaniach dotyczących zakonu krzyżackiego i obrazie tej korporacji we współczesnym społeczeństwie.

Efekty uczenia się - umiejętności:

U1: Wykorzystuje uzyskana wiedzę dotyczącą zakonu krzyżackiego do poszerzenia własnego światopoglądu.

U2: Potrafi szerzej spojrzeć na niektóre zagadnienia i problemy, wykorzystując wyniki badań archeologicznych.

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:

K1: Wykazuje niezależność i samodzielność w myśleniu, rozumiejąc i szanując jednocześnie prawo innych osób do tego samego.

K2: Posiada umiejętność określenia priorytetów służących realizacji określonej problematyki badawczej.

Metody dydaktyczne:

metoda dydaktyczna podająca: wykład konwersatoryjny, wykład problemowy, wykład informacyjny (konwencjonalny) z prezentacją multimedialną.

Metody dydaktyczne eksponujące:

- pokaz

Metody dydaktyczne podające:

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy

Skrócony opis:

Celem wykładu jest zapoznanie słuchaczy z wynikami badań archeologicznych związanych z zakonem krzyżackim, a zwłaszcza z pruską częścią jego władztwa. Zostaną omówione wybrane, niekiedy słabo zbadane elementy kultury Zakonu. Duża część wykładów będzie nawiązywać do wojskowości, szczególnie miejsc bitew stoczonych przez Krzyżaków, budownictwa obronnego oraz uzbrojenia. Przedstawiony zostanie obrządek pogrzebowy u Krzyżaków. Omówiony będzie też obraz komturstw, wójtostw, prokuratorstw oraz innych jednostek administracyjno-terytorialnych i o charakterze gospodarczym, a także niektóre aspekty życia codziennego. Podjęta zostanie ponadto próba konfrontacji części informacji zawartych w kronikach Piotra Dusburga i Wiganda z Marburga z danymi archeologicznymi.

Pełny opis:

Celem wykładu jest zapoznanie słuchaczy z wybranymi, najważniejszymi wynikami badań archeologicznych wzbogacającymi wiedzę o Zakonie Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie zwanym popularnie krzyżackim lub niemieckim. Wykorzystane będą także innego rodzaju źródła (głównie pisane i ikonograficzne) oraz opracowania, standardowo uwzględniane w procesie badawczym archeologii historycznej. Punkt ciężkości zostanie położony przede wszystkim na zagadnienia dotyczące pruskiej części władztwa Zakonu, chociaż w niektórych przypadkach sięgniemy do obszaru Ziemi Świętej, Inflant czy posiadłości niemieckich. Stanowiska, czy dokonane odkrycia, omawiane w trakcie wykładów, są związane zarówno z miastami, jak też strefą pozamiejską. Zostaną omówione wybrane, niekiedy słabo zbadane elementy kultury zakonu krzyżackiego, które można łączyć przede wszystkim z samymi braćmi-rycerzami. Duża część wykładów będzie nawiązywać do wojskowości, szczególnie miejsc bitew stoczonych przez Krzyżaków, budownictwa obronnego (zamki murowane i grody/zamki drewniane) oraz uzbrojenia. Przedstawione zostanie zagadnienie obrządku pogrzebowego u Krzyżaków przy uwzględnieniu odkrytych do tej pory grobów i pochówków. Omówiony będzie też obraz komturstw, wójtostw, prokuratorstw oraz innych jednostek administracyjno-terytorialnych i o charakterze gospodarczym (folwarków) wynikający z uwzględnienia źródeł archeologicznych, a także niektóre aspekty życia codziennego (np. sposoby ogrzewania, czy też odżywianie). Podjęta zostanie ponadto próba konfrontacji części informacji zawartych w kronikach Piotra Dusburga i Wiganda z Marburga z danymi archeologicznymi.

Literatura:

1. M. Wiewióra (red.), 2020, Castra Terrae Culmensis, na rubieży chrześcijańskiego świata : interdyscyplinarne badania nad warownym budownictwem zakonu krzyżackiego w świetle źródeł archeologiczno-architektonicznych, historycznych i przyrodniczych, t. 1-2, Toruń.

2. Wigand von Marburg, Nowa kronika pruska, 2017, tł. S. Zonenberg i K. Kwiatkowski przy współ. R. Spandowskiego, oprac. S. Zonenberg i K. Kwiatkowski, Toruń.

3. D. Poliński, 2016, Problematyka adaptacji i transformacji na przykładzie krzyżackich grodów z terenu Inflant i Prus, Archaeologia Historica Polona, t. 24, s. 261-284.

4. D. Poliński, 2016, Drewniano-ziemne warownie zakonu krzyżackiego na terenie dzisiejszego Obwodu Kaliningradzkiego i w Inflantach, [w:] Od Torunia do Charkowa, red. M. Grupa, A. Pydyn, Toruń, s. 155-167.

5. B. Wasik, 2016, Budownictwo zamkowe na ziemi chełmińskiej (od XIII do XV wieku), Toruń.

6. K. Kwiatkowski, 2016, Wojska zakonu niemieckiego w Prusach 1230-1525, Toruń.

7. T. Torbus, 2014, Zamki konwentualne państwa krzyżackiego w Prusach, Gdańsk.

8. D. Poliński, 2013, Pień. Siedziba krzyżackich prokuratorów w ziemi chełmińskiej, Toruń.

9. M. Wiewióra (red.), 2012, Zamek w Grudziądzu w świetle badań archeologiczno-architektonicznych. Studia i materiały, Toruń.

10. S. Jóźwiak, J. Trupinda, 2012, Krzyżackie zamki komturskie w Prusach. Topografia i układ przestrzenny na podstawie średniowiecznych źródeł pisanych, Toruń.

11. S. Ekdahl, 2010, Grunwald 1410, Kraków.

12. M. Grupa, T. Kozłowski (red.), 2009, Katedra w Kwidzynie – tajemnica krypt, Kwidzyn.

13. K. Wolski, 2008, Polskie pola bitew w świetle archeologii. Średniowiecze i okres wczesnonowożytny, Racibórz.

14. D. Poliński, 2007, Krzyżackie warownie drewniano-ziemne w świetle badań archeologicznych, [w:] Archaeologia Historica Polona, red. J. Olczak, t. 17, s. 241-257, Toruń.

15. S. Jóźwiak, S. Trupinda, 2007, Organizacja życia na zamku krzyżackim w Malborku w czasach wielkich mistrzów (1309-1457), Malbork.

16. M. Dorna, 2004, Bracia zakonu krzyżackiego w Prusach w latach 1228-1309. Studium prozopograficzne, Poznań.

17. Piotr z Dusburga. Kronika ziemi pruskiej, 2004, tł. S. Wyszomirski, ed. J. Wenta, Toruń.

18. B. Pospieszna, 2002, Ogrzewanie w Zamku Malborskim w dawnych wiekach, Malbork.

19. A. Nowakowski (red.), 1998, Uzbrojenie w Polsce średnio-wiecznej 1450–1500, Toruń.

20. A. Kola, 1991, Grody ziemi chełmińskiej w późnym średniowieczu, Toruń.

21. A. Nadolski (red.), 1990, Uzbrojenie w Polsce średnio-wiecznej 1350–1450, Łódź.

22. M. Biskup, G. Labuda, 1986, Dzieje zakonu krzyżackiego w Prusach. Gospodarka-Społeczeństwo-Państwo-Ideologia, Gdańsk.

23. A. Nadolski (red.), 1985, Plemięta. Średniowieczny gródek w ziemi chełmińskiej, Warszawa-Poznań-Toruń.

24. A. Nowakowski, 1980, Uzbrojenie wojsk krzyżackich w Prusach w XIV i na początku XV wieku, Łódź.

25. J. Chudziakowa, A. Kola, 1974, Źródła archeologiczne z terenu zamku krzyżackiego w Toruniu (badania z 1958-1966 r.), Warszawa-Poznań.

Metody i kryteria oceniania:

Metody oceniania:

- obecność,

- aktywność/udział w dyskusji,

- pisemna praca zaliczeniowa (w razie braku aktywności i/lub nieobecności)

Kryteria oceniania:

zaliczenie na ocenę na podstawie

– obecności na zajęciach (80% podstawy zaliczenia; maksymalnie ocena 4,0),

- aktywności/udziału w dyskusji (20% podstawy zaliczenia),

- pisemna praca zaliczeniowa (tematyka zgodna z zakresem rzeczowym i chronologicznym wykładu, stanowiąca rozszerzenie lub uzupełnienie podejmowanej problematyki)

W przypadku zajęć on-line zaliczenie na podstawie obecności oraz notatek i uwag dotyczących tematyki wykładów; w razie braku aktywności i/lub nieobecności - pisemna praca zaliczeniowa

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2021/22" (zakończony)

Okres: 2022-02-21 - 2022-09-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład monograficzny, 30 godzin, 30 miejsc więcej informacji
Koordynatorzy: Dariusz Poliński
Prowadzący grup: Dariusz Poliński
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Wykład monograficzny - Zaliczenie na ocenę

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2022/23" (zakończony)

Okres: 2022-10-01 - 2023-02-19
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin, 30 miejsc więcej informacji
Koordynatorzy: Dariusz Poliński
Prowadzący grup: Dariusz Poliński
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)

Okres: 2023-10-01 - 2024-02-19
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin, 30 miejsc więcej informacji
Koordynatorzy: Dariusz Poliński
Prowadzący grup: Dariusz Poliński
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń tel: +48 56 611-40-10 https://usosweb.umk.pl/ kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)