Od jaskini do świątyni. Czyli historia architektury oczami archeologa

przedmiot fakultatywny

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli:

– udział w wykładach – 30 godz.;

– konsultacje z nauczycielem akademickim – 5 godz.

Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta:

– czytanie literatury – 10 godz.;

– przygotowanie do sprawdzianu pisemnego – 15 godz.

Łącznie: 60 godz. (2 punkty ECTS)

SWIEDZA:

zna podstawowe pojęcia i terminologię stosowane w archeologii oraz innych naukach humanistycznych, w tym szczególnie historii i antropologii kulturowej;

ma podstawową wiedzę z zakresu archeologii prahistorycznej, archeologii historycznej, archeologii antycznej;

ma podstawową wiedzę o powiązaniach archeologii z innymi dziedzinami nauki i dyscyplinami naukowymi

ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach

rozwoju i najważniejszych nowych osiągnięciach w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla archeologii;

zna i rozumie podstawowe metody analizy różnych wytworów kultury i ich interpretacji prowadzonych na gruncie wybranych tradycji, teorii lub szkół badawczych rozwijanych w archeologii;

ma podstawową wiedzę z zakresu ochrony dziedzictwa kulturowego;

zna podstawowe metody badawcze i narzędzia warsztatu archeologa;

posiada podstawową wiedzę pozwalającą na analizę i interpretację źródeł archeologicznych oraz innych wytworów cywilizacji, przydatnych dla poznania danej epoki w dziejach ludzkości;

ma podstawową wiedzę dotyczącą prac technicznych w trakcie badań archeologicznych i prac inwentaryzacyjno-laboratoryjnych, w tym z zakresu konserwacji zabytków archeologicznych.

UMIEJĘTNOŚCI:

potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje z wykorzystaniem różnych źródeł i metod archeologicznych;

umie samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego;

posiada podstawowe umiejętności badawcze, obejmujące formułowanie i analizę problemów badawczych, dobór metod i narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników, pozwalające na rozwiązywanie problemów w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla archeologii;

potrafi rozpoznać różne rodzaje wytworów kultury właściwych dla studiowanej dyscypliny oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych metod, w celu określenia ich treści i znaczeń, w tym przynależności chronologiczno- kulturowej oraz funkcji;

potrafi prowadzić prace techniczne w trakcie terenowych i gabinetowych badań archeologicznych, w tym z zakresu podstawowej konserwacji zabytków archeologicznych;

umie korzystać z podstawowych technologii

informacyjnych, multimediów i zasobów Internetu oraz przetwarzać dane archeologiczne poprzez zastosowanie podstawowych programów komputerowych oraz urządzeń i technik multimedialnych.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE:

potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania;

ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego;

bierze udział w życiu naukowym i kulturalnym, uczestnicząc w konferencjach i spotkaniach środowiskowych

Metoda dydaktyczna podająca: wykład informacyjny (konwencjonalny) z prezentacją multimedialną.

- wykład informacyjny (konwencjonalny)

Uzyskanie wiedzy na temat początków i rozwoju budownictwa i architektury od pradziejów do okresu wczesnośredniowiecznego. Zaznajomienie z rozwojem architektury w epoce kamienia (paleolit, neolit), epoce brązu i epoce żelaza w Europie i Polsce.

Na zajęciach zostanie zaprezentowana architektura i budownictwo, zarówno mieszkalne, jak i sakralne człowieka, przede wszystkim w oparciu o przykłady, które w znaczący sposób wpłynęły na obraz i rozwój tej części aktywności pradziejowych, antycznych i średniowiecznych społeczności. Omówiona zostanie podstawowa terminologia oraz początki budownictwa i architektury w okresie pradziejowym na przykładach najważniejszych stanowisk archeologicznych: jaskiniowych, pierwszych budowli obronnych (kraale, grody) i sakralnych. Przedstawione zostaną początki architektury kamiennej, począwszy od kultur megalitycznych Europy: Sardynii, Malty i Wysp Brytyjskich, Polska), kończąc na najstarszych śladach kamiennego budownictwa mieszkalnego. Zaprezentowane zostaną również wybrane przykłady budownictwa i architektury sakralnej w neolicie, wczesnej epoce brązu i wczesnej epoce żelaza, także architektury antycznej i architektury wczesnochrześcijańskiej Afryki, Bliskiego Wschodu i Europy.

Bieliński B., Starożytny Bliski Wschód od początków gospodarki rolniczej do wprowadzenia pisma, Warszawa 1985.

Deichmann F., Archeologia chrześcijańska, Warszawa 1994.

Filarska B, Początki architektury chrześcijańskiej, Lublin 1983.

Filarska B., Archeologia chrześcijańska, Warszawa 1999.

Gedl M., Kultura przedłużycka, Wrocław 1975.

Gedl M., Archeologia pierwotna i wczesnośredniowieczna, cz. 3: Epoka brązu i wczesna epoka żelaza w Europie, wyd. 3 poprawione, Kraków 1985.

Grabarczyk T., Kultura wielbarska na Pojezierzu Krajeńskim i Kaszubskim, Łódź 1997.

Harding A., Ostoja Zagórski J., Funkcja grodów typu biskupińskiego w osadnictwie halsztackim w północno-wschodniej Wielkopolsce, [w:] Studia na grodami epoki brązu i wczesnej epoki żelaza w Europie Środkowej, red. B. Gediga, Wrocław 1989, s. 171–183.

Jastrzębowska E., Sztuka wczesnochrześcijańska, Warszawa 1988.

Jażdżewski K., Pradzieje Europy środkowej, Wrocław 1981.

Kaczanowski P., Kozłowski J. K., Najdawniejsze dzieje ziem pol-skich (do VI w.), [w:] Wielka Historia Polski, t. 1, Kraków 1998.

Kozłowski J. K., Archeologia prahistoryczna, cz. 2: Młodsza epoka kamienia, Kraków 1973.

Krzak Z., Megality Europy, Warszawa 1994.

Krzak Z., Megality świata, Wrocław 2001.

Łuka L. J., Obrządek pogrzebowy i wierzenia plemion kultury wschodniopomorskiej na Pomorzu Gdańskim, cz. II, Pomorania Antqua, t. 3, 1971, s. 21–101.

Niesiołowska-Wędzka A., Początki i rozwój grodów kultury łużyckiej, Wrocław 1974.

Pradzieje ziem polskich, t. 1, cz. 2: Epoka brązu i początki epoki żelaza, red. J. Kmieciński, Warszawa–Łódź 1989.

Prahistoria ziem polskich, t. 1, red. W. Chmielewski, W. Hensel, Wrocław 1975; t. 2, red. W. Hensel, T. Wiślański, Wrocław 1979; t. 3, red. A. Gandawski, J. Kowalczyk, Wrocław 1978; t. 4, red. J. Dąbrowski, Z. Rajewski, Wrocław 1979; t. 5, red. J. Wielowiejski, Wrocław 1981.

Schmidt K., Budowniczowie pierwszych światyń, Warszawa 2010.

Metody oceniania:

– sprawdzian pisemny.

Kryteria oceniania:

– sprawdzian pisemny, oceniany w następujący sposób: niedosta-teczny (2) – 5 pkt (15%); dostateczny (3) – 10 pkt (20%); dostateczny plus (3,5) – 15 pkt (30%); dobry (4) – 20 pkt (45%); dobry plus (4,5) – 25 pkt (75%); bardzo dobry (5) – 30 pkt (90%).