Dydaktyka historii

Całkowity czas pracy studenta 60 godzin.

Za opanowanie efektów uczenia się przypisanych do przedmiotu student uzyskuje 2 punkty ECTS, co odpowiada 60 godzinom pracy studenta:

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli (35 godz.):

– udział w ćwiczeniach – 30 godz. (1 pkt)

– konsultacje z nauczycielem akademickim – 5 godz. (0,2 pkt)

Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta (10 godz.):

– przygotowywania się do dyskusji, sporządzania notatek, zapoznania się z literaturą przedmiotu – 10 godz. (0,3 pkt)

Czas wymagany do przygotowania się do uczestnictwa w procesie oceniania (15 godz.):

– przeprowadzenie lekcji w szkole ponadpodstawowej (sporządzenie konspektu lekcji) – 15 godz. (0,5 pkt)

Efekty uczenia się – wiedza: absolwent zna i rozumie:

W1: wybrane zagadnienia z dydaktyki historii w zakresie nauczania historii na poziomie podstawowym i rozszerzonym szkół ponadpodstawowych; D.1/E.1.W2

W2: konwencjonalne i niekonwencjonalne metody nauczania, odkrywanie i dociekanie naukowe oraz pracę badawczą ucznia; zasady doboru metod nauczania (; D.1/E.1.W5

W3: kompetencje merytoryczne, dydaktyczne i wychowawcze nauczyciela; D.1/E.1.W4

W4: integrację wewnątrz- i międzyprzedmiotową; zagadnienia związane z programem nauczania – tworzenie i modyfikacja; D.1/E.1.W3

W5: potrzeby edukacyjne ucznia zdolnego i ucznia z dysfunkcjami; D.1/E.1.W6; D.1/E.1.W15

Efekty uczenia się – umiejętności: absolwent potrafi:

U1: przeanalizować rozkład materiału nauczania; D.1/E.1.U2

U2: zdobywać wiedzę i umiejętności doskonalące historyczno-dydaktyczny warsztat pracy z wykorzystaniem nowoczesnych środków i metod, pozyskiwania, porządkowania i przetwarzania informacji; D.1/E.1.U7

U3: indywidualizować zadania i dostosowywać metody i treści do potrzeb i możliwości uczniów (w tym uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi); D.1/E.1.U7; D.1/E.1.U9; D.1/E.1.U11

U4: podejmować skuteczną współpracę w procesie dydaktycznym z uczniami, nauczycielami przedmiotów pomocniczych oraz rodzicami; D.1/E.1.U6

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne: absolwent jest gotów do:

K1: adaptowania metod pracy do potrzeb i różnych stylów uczenia się uczniów; D.1/E.1.K1; D.1/E.1.K7

K2: kształtowania i rozwijania postaw etycznych uczniów, propagowania podstawowych zasad etyki zawodowej nauczyciela; D.1/E.1.K6

K3: podejmowania indywidualnych i zespołowych działań na rzecz podnoszenia jakości pracy własnej, uczniów i szkoły; D.1/E.1.K5

K4: ustawicznego doskonalenia zawodowego i osobistego własnego i uczniów; D.1/E.1.K9

wykład, rozmowa nauczająca, pokaz z opisem, analiza SWOT, różnego rodzaju dyskusje, metaplan, i inne

Skrócony opis:

Celem zajęć jest zapoznanie ze specyfiką pracy nauczyciela historii w szkole ponadpodstawowej, w szczególności z nauczaniem historii na poziomie podstawowym i rozszerzonym. Zapoznanie z teoretycznymi i praktycznymi aspektami wymagań egzaminów zewnętrznych. Omówienie wyzwań stojących przed nauczycielem historii szkoły ponadpodstawowej.

Przeprowadzenie praktyk śródrocznych.

Przygotowanie do praktyk ciągłych – w szkole ponadpodstawowej.

• Indywidualizacja procesu nauczania.

• Konstruowanie konspektu lekcji – przygotowanie do prowadzenia zajęć w szkole.

• Budowanie arkusza hospitacyjnego.

• Testy osiągnięć szkolnych a system egzaminów zewnętrznych.

• Praktyki śródroczne w szkole ponadpodstawowej– studenci prowadzą lekcje w szkołach.

• Analiza dokonań studentów w czasie przeprowadzonych lekcji, konspektów, arkuszy pohospitacyjnych.

• Planowanie pracy dydaktycznej nauczyciela: planowanie metodyczne, kierunkowe i wynikowe.

• Nauczyciel w zespole – funkcje nauczyciela w szkole, zadania i obowiązki z zespole nauczycielskim, współpraca z rodzicami.

• Rozwój zawodowy nauczyciela.

• Przygotowanie do praktyk ciągłych – cele, wymagania, forma zaliczenia.

Literatura obowiązkowa:

• Dydaktyka historii. Nowe perspektywy, red. D. Konieczka-Śliwińska, Warszawa 2023.

• Edukacja historyczna w szkole – teoria i praktyka, red. E. Chorąży, D. Konieczka-Śliwińska, S. Roszak, Warszawa 2008.

• J. Maternicki, Cz. Majorek, A. Suchoński, Dydaktyka historii, Warszawa 1994.

• Współczesna dydaktyka historii, red. J. Maternicki, Warszawa 2004.

Literatura uzupełniająca:

• M. Bieniek, Dydaktyka historii – wybrane zagadnienia, Olsztyn 2009.

• R. J. Arends, Uczymy się nauczać, Warszawa 1999.

• Metodyka nauczania historii w szkole podstawowej, pod red. Cz. Majorka, Warszawa 1998.

• Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela, pod red. K. Kruszewskiego, Warszawa 2002.

• A. Paner, M. Kosznicki, Metody wprowadzania, utrwalania i kontroli nowego materiału na lekcjach historii, Gdańsk 2003.

• B. Niemierko, Między oceną szkolną a dydaktyką. Bliżej dydaktyki, Warszawa 2000.

• Multimedia w edukacji historycznej i społecznej, pod red. J. Rulki, B. Tarnowskiej, Bydgoszcz 2002.

• J. Robertson, Jak zapewnić dyscyplinę, ład i uwagę w klasie, Warszawa 1998.

• Wartości w edukacji historycznej, pod red. J. Rulki, Bydgoszcz 1999.

• B. Niemierko, Ocenianie bez tajemnic, Warszawa 2002.

• J. Chodnicki, M. Dąbrowski, A. Dubiecka, M. Fryska, D. Obidniak, Szkolny system oceniania, Warszawa 2000.

Cele kształcenia:

• M. Kujawska, W sprawie operacjonalizacji celów kształcenia historycznego, „WH” 1994, nr 1, s. 31-35.

• H. Suchojad, Taksonomia celów a nauczanie historii, „WH” 1986, nr 5, s. 435-440.

• Z. Serwa, Jak analizować treści nauczania?, „WH” 1995, nr 5, s. 296-303.

• Tejże, Rola historii w wychowaniu patriotycznym, „WH” 1981, nr 5, s. 295-300.

• A. Zielecki, Kształtowanie postaw w nauczaniu historii, „WH” 1998, nr 4, s. 230-239.

• J. Rulka, Emocje i wartości w edukacji historycznej, „WH” 1999, nr 1, s. 35-40.

Metody nauczania:

• H. Konopka, Metoda portfolio w nauczaniu historii, „WH” 1998, nr 5, s. 285-290.

• Tejże, Historia: mogło być inaczej… Metoda symulacji w nauczaniu historii, „WH” 1999, nr 5, s. 299-301.

• S. Lenard, Aktywne metody nauczania historii w gimnazjum, „WH” 2000, nr 4, s. 183-198.

• M. Jadczak, Debata oxfordzka w praktyce szkolnej nauczyciela historii, „WH” 1999, nr 4, s. 249-251.

• G. Okła, Metoda projektów w nauczaniu historii, „WH” 2000, nr 1, s. 38-44.

• P. Trojański, Drama w nauczaniu historii, „WH” 1995, nr 5, s.286-295.

• W. Tomaszewski, Gry dydaktyczne na lekcjach historii, „WH” 1997, nr 1, s. 46-48.

Środki dydaktyczne:

• B. Jakubowska, Metodologiczny wstęp do pracy ze źródłem historycznym, „WH” 2000, nr 1, s. 20-24.

• J. Wojdon, Internet w nauczaniu i uczeniu się historii, „WH” 2002, nr, 4, s. 203-207.

• M. Sobańska-Bondaruk, O czym warto pamiętać w pracy ze źródłami historycznymi, „WH” 1997, nr 3, s. 169-172.

• A. Zielecki, Mapa jako kartograficzna narracja w edukacji szkolnej, „WH” 2001, nr 3, s. 153-162.

• B. Kubis, A. Suchoński, Możliwości wykorzystania elementów humoru w edukacji historycznej, „WH”1996, nr 1, s. 38-43.

• V. Julkowska, Dzieło literackie w dydaktycznym przekazie historii w szkole średniej, „WH” 1994, nr 1, s. 36-44.

• B. Kubis, Miejsce literatury pamiętnikarskiej w systemie środków dydaktycznych do nauczania i uczenia się historii, „WH” 1993, nr 3, s.159-163.

• J. Skrzypczak, Charakter i rola ilustracji w podręczniku szkolnym, „EM” 1999, nr 1, s. 4-10.

• E. Konieczna, Film jako źródło wartości moralnych poszukiwanych przez dziecko w wieku szkolnym, „EM” 1999, nr 1, s. 19-20.

Inne:

• J. Maternicki, Pojęcie, przedmiot, zadania i funkcje dydaktyki historii, „WH” 1992, nr 1, s. 13-22.

• Tegoż, Polska edukacja historyczna u progu XXI w. Problemy i kontrowersje, „WH” 2001, nr 1, s. 23-35.

• Tegoż, Szkolna edukacja historyczna w Polsce w latach 1939-2000 (szkic syntetyczny), „WH” 2002, nr 3, s. 159-171.

• Tegoż, Perspektywiczny model nauczyciela historii, „WH” 1996, nr 1, s. 9-22.

• M. Kujawska, W poszukiwaniu modelu nauczyciela historii, „WH” 1996, nr 5, s. 267-277.

• M. Kujawska, V. Julkowska, Europejski wymiar polskiej edukacji historycznej, „WH” 2005, nr 3, s. 24-34.

Metody i kryteria oceniania:

1. Aktywność na zajęciach:

(D.1/E.1.W.2; D.1/E.1.W3; D.1/E.1.W.4; D.1/E.1.W.5; D.1/E.1.W.6; D.1/E.1.W.11; D.1/E.1.W.13; D.1/E.1.W.15; D.1/E.1.U6; D.1/E.1.U7; D.1/E.1.U9; D.1/E.1.U11; D.1/E.1.K6; D.1/E.1.K5; D.1/E.1.K9)

2. Odbycie praktyki śródrocznej – obserwacja lekcji nauczyciela (sporządzenie arkusza obserwacji), przeprowadzenie lekcji w szkole ponadpodstawowej (sporządzenie konspektu lekcji) oraz obserwacje lekcji prowadzonych przez studentów (D.1/E.1.W.2; D.1/E.1.W.5; D.1/E.1.U2; D.1/E.1.K1; D.1/E.1.K7)

Kryteria oceniania:

– aktywność na zajęciach

– zaliczenie lekcji historii przeprowadzonej w szkole ponadpodstawowej (konspektu lekcji)

– zaliczenie arkusza obserwacji lekcji

Ocena końcowa stanowi średnią z uzyskanych ocen.

Skala ocen:

4,75–5,00 bardzo dobry

4,25–4,74 dobry plus

3,75–4,24 dobry

3,25–3,74 dostateczny plus

2,75–3,24 dostateczny

0–2,74 niedostateczny

Student jest zobowiązany do przeprowadzenia praktyk w wybranej szkole ponadpodstawowej. Zaliczenie praktyk otrzymuje w semestrze zimowym II roku studiów.

Warunkiem zaliczenia praktyki jest pozytywna opinia wraz z proponowaną oceną nauczyciela (opiekuna praktyk) wpisana do dziennika praktyk oraz dokumentacja przebiegu praktyki sporządzona przez studenta na podstawie „Założeń organizacyjnych i programowych ciągłych praktyk przedmiotowo-dydaktycznych” dla studiów II stopnia.