Region kujawsko-pomorski po roku 1945

1. Region kujawsko-pomorski w 1945 r.

2. Podziały administracyjne regionu

3. Mniejszości narodowe na terenie regionu po 1945 r.

4. Toruń i region na planie filmowym

5. Gospodarka regionu

6. Rozwój architektury kościelnej

7. Kultura i sztuka w regionie

8. Rozwój infrastruktury drogowej

9. Kościelne podziały administracyjne

10. Ewolucja struktury społecznej regionu

11. Miasta regionu i ich charakterystyka

12. Uczelnie regionu

13. Instytucje kultury regionu

14. Główne trendy w budownictwie

15. Stowarzyszenia regionalne

kolokwium: W1, W2, W3

referat (prezentacja): U1, U2, U3

dyskusja problemowa (aktywność studentów): K1, K2, K3

Kryteria oceniania: zaliczenie na ocenę na podstawie:

ndst. – mniej niż 50%

dst. – 50%

dst. plus -60%

db.- 70%

db. plus – 80%

bdb – 90%

Celem zajęć jest zaznajomienie studentów ze złożonymi dziejami regionu kujawsko-pomorskiego w drugiej połowie XX wieku. Podczas zajęć zostaną wyjaśnione, m.in. kwestie, jakie faktycznie regiony, krainy i obszary geograficzne i etniczne znajdują się w granicach obecnego regionu. Omówione zostaną także sprawy społeczne, gospodarcze, polityczne oraz religijne. Zwrócona będzie także uwaga dotycząca różnorodności architektonicznej tego obszaru rozwijającego się przez setki lat w warunkach wielokulturowości i zazębiających się wpływów kultury: polskiej i niemieckiej.

Monografie miast regionu kujawsko-pomorskiego: Torunia, Bydgoszczy, Włocławka, Inowrocławia, Grudziądza, Chełmży, Chełmna, Nowego Miasta Lubawskiego, Brodnicy, Wąbrzeźna, Nieszawy

Dwie części Kujaw. Związki i podziały w dziejach regionu, red. D. Karczewski, M. Krajewski, S. Roszak, Włocławek-Inowrocław 2001

Województwo bydgoskie. Krajobraz, dzieje, kultura, gospodarka, Bydgoszcz 1973

Barciszewski Leon, Z dziejów współzawodnictwa między Toruniem a Bydgoszczą, w: „Dziennik Bydgoski” nr 288, 16 XII 1937, cyt. za: R. Sudziński, Funkcjonowanie, s. 74

Bednarski H., Szynaka E., Instytucje życia naukowego w województwie bydgoskim, toruńskim i włocławskim, w: „Rocznik Kulturalny Kujaw i Pomorza”, 1975-1976, t. 9, Bydgoszcz, Toruń 1978

Bilski S., Region brodnicki. Historia, zabytki, krajobraz, Brodnica 1978, s. 16.

Birecki Piotr, Gmina Wielka Nieszawka. Szkice z dziejów, Wielka Nieszawka 2010

Błażejewski Krzysztof, Spokojnie, to tylko sabotaż, w: ”Nowości”, 19 XI 2010, s. 12

Błażejewski Krzysztof, Dyrektor przyjechał po śmierć, w: ”Nowości”, 19 XI 2010, s. 13

Błażejewski Krzysztof, Marzenia o pięknej syrence, w: „Nowości” – dodatek Magazyn Historia, 7 VIII 2015

Bykowska S., Problem Niemieckiej Listy Narodowościowej na Pomorzu w raportach delegatury rządu Rzeczypospolitej na Kraj ze szczególnym uwzględnieniem poboru Polaków do Wehrmachtu, w: Pomorzanie w Wehrmachcie, red. J. Sziling, Toruń 2012

Diecezja chełmińska. Zarys historyczno-statystyczny, Pelplin 1928

Diecezja toruńska. Historia i teraźniejszość, t. 1, Toruń 1994, red. ks. S. Kardasz, s. 15.16.

Domańska B., Powstanie i działalność Rozgłośni Pomorskiej w Toruniu (1935-1939) oraz jej rola w upowszechnianiu kultury i wiedzy o Pomorzu, „Zapiski Historyczne”, t. 52, z. 1, Toruń 1987

Domańska B., Działalność rozgłośni pomorskiej Polskiego Radia w Toruniu w latach 1935-1939, w: „Rocznik kulturalny Kujaw i Pomorza, t. 9, r. 1975-1976

Dzieje Chełmna. Zarys monograficzny, red. M. Biskup, Warszawa-Poznań-Toruń 1987

Fliszewski Leszek, Kujawsko-pomorskie podziały i zmiany administracyjne od końca XVIII do początków XXI wieku, Bydgoszcz 2010

Frątczak, Kościół rzymskokatolicki we Włocławku w okresie Drugiej Rzeczpospolitej, w: Włocławek. Dzieje miasta, red. J. Staszewski, Włocławek 2001

Gause F., Geschichte des Amtes und Stadt Soldau, Marburg/Lahn 1959

Głębowicz B., Partie polityczne i organizacje społeczne, w: Województwo bydgoskie, Bydgoszcz 1973

Grelewski Stefan, Wyznania protestanckie w Polsce współczesnej, Lublin 1937

Hauser Przemysław, Ludność niemiecka na zachodnich i wschodnich terenach II Rzeczypospolitej. Różnice kulturowe oraz jej świadomość narodowa, [w:] Pamiętnik XV Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich, red. P. Hauser, t. III, Poznań 1995, s. 82-85;

Im się nie powiodło, w: „Rzeczpospolita”, 29 IX 1998, s. 6

Jastrzębski Włodzimierz, Ogólne założenia polityki narodowościowej na ziemiach wcielonych do Rzeszy, w: Polityka germanizacyjna Trzeciej Rzeszy na Pomorzu Gdańskim w latach 1939-1945, red. K. Minczykowska, J. Sziling, Toruń 2007

Kaliński, Autostrady na Euro 2012 [wersja elektroniczna, dostęp 28 VII 2015 ze strony: http://kolegia.sgh.waw.pl/pl/KES/kwartalnik/Documents/jkalinski132013.pdf],

Kłaczkow Jarosław, http://www.nasze.kujawsko-pomorskie.pl/historia/dzieje-najnowsze/osoby/662-stefan-laszewski.html;

Kłaczkow Jarosław, http://www.nasze.kujawsko-pomorskie.pl/historia/dzieje-najnowsze/osoby/1004-wladyslaw-raczkiewicz.html [dostęp 25 lipca 2015 r.].

Kłaczkow Jarosław, http://www.nasze.kujawsko-pomorskie.pl/historia/dzieje-najnowsze/osoby/663-tadeusz-reichstein.html

Kłaczkow Jarosław, Leon Barciszewski, w: http://www.nasze.kujawsko-pomorskie.pl/historia/dzieje-najnowsze/osoby/660-leon-barciszewski.html

Kłaczkow Jarosław, Ludwik Kolankowski, w: http://www.nasze.kujawsko-pomorskie.pl/historia/dzieje-najnowsze/osoby/661-ludwik-kolankowski.html

Kłaczkow Jarosław, Z rąk do rąk: dzieje Chełmna w latach 1772-1945 w: Chełmno zabytkami malowane, Bydgoszcz 2006

„Komunikat Informacyjny” Ministerstwa Spraw Wojskowych, Departament II, Okręg Generalny Pomorze, w: Powrót. Dokumentacja ustanowienia suwerenności polskiej na Pomorzu w latach 1918-1920, wyboru dokonali J. Bełkot i M. Wojciechowski, Toruń 1988

Kosiński Paweł, Prusy Zachodnie 1914 Pomorze 1920. Ludność regionu wobec przemian politycznych okresu I wojny światowej, Warszawa 2002, s. 181.

Kościół katolicki w latach 1939-1945 na terenach obecnej diecezji toruńskiej , red. S. Kardasz, Toruń 1996, t. 1, s. 43, 73.

Kutta Janusz, Rejewski Marian (1905-1980), w: „Bydgoski Słownik Biograficzny”, red. J. Kutta, t. 1, 1994, s. 90-92

Kutta Janusz, Barciszewski Leon (1883-1939), w: „Bydgoski Słownik Biograficzny”, red. J. Kutta Janusz, t. 1, 1994, s. 24-26.

Kutta Janusz, Walki na przedmościu Bydgoszczy (1-5 września 1939 r.), w: „Historia Bydgoszczy”, t. II, część druga 1939-1945, red. M. Biskup, Bydgoszcz 2004

Kutta Janusz, „Bromberger Blutsonntag” i kontrakcja polska, w: „Historia Bydgoszczy”, t. II, część druga 1939-1945, red. M. Biskup, Bydgoszcz 2004

Liedtke A., Zarys dziejów diecezji chełmińskiej do 1945 roku , Pelplin 1994

Maniewska Katarzyna, Narodziny idei – geneza NSZZ Solidarność w Bydgoszczy, w: Szkice z dziejów NSZZ „Solidarność” na Pomorzu Nadwiślańskim i Kujawach (1980-1990), red. I. Hałagida, Bydgoszcz-Gdańsk 2012

Maniewska Katarzyna, Województwo włocławskie, w: „Trzynastego grudnia roku pamiętnego”…Internowani w stanie wojennym z powodów politycznych z województwa bydgoskiego, elbląskiego gdańskiego, słupskiego, toruńskiego i włocławskiego, Bydgoszcz-Gdańsk 2011

Marienwerder Westpreussen. Aus dem leben einer deutschen Stadt an der unteren Weichsel, red. O. Gründer, F. Neumann, Celle 1983,

Marszalec J., Niwiński P., Polskie podziemie niepodległościowe w województwie gdańskim i pomorskim (bydgoskim) 1945-1956, w: Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944-1956, Warszawa-Lublin 2007, s. 336

Marszalec J., Niwiński P., Ossowski A., Paczoska-Hauke A., Polskie podziemie niepodległościowe w województwie gdańskim i pomorskim (bydgoskim) 1945-1956, w: Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944-1956, Warszawa-Lublin 2007

Monografia Wielkiego Pomorza i Gdyni. Z okazji 20-lecia powrotu Ziemi Pomorskiej do Macierzy, Toruń-Lwów 1939

Mross Henryk, Słownik biograficzny kapłanów diecezji chełmińskiej wyświęconych w latach 1821-1920, Pelplin 1995

Nadolski B., Szkolnictwo wyższe, nauka, w: Województwo bydgoskie, Bydgoszcz 1973, s. 373.

Niwiński P., Polskie podziemie niepodległościowe w województwie gdańskim i pomorskim (bydgoskim) 1945-1956, w: Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944-1956, Warszawa-Lublin 2007, s. 332 i 334

Odezwa wojewody pomorskiego Stefana Łaszewskiego do mieszkańców województwa z okazji powrotu Pomorza do Polski, w: Powrót. Dokumentacja ustanowienia suwerenności polskiej na Pomorzu w latach 1918-1920, wyboru dokonali J. Bełkot i M. Wojciechowski, Toruń 1988

Osiński Krzysztof, Działalność podziemnych struktur NSZZ „Solidarność” w województwie bydgoskim w latach 1981-1989, w: Szkice z dziejów NSZZ „Solidarność” na Pomorzu Nadwiślańskim i Kujawach (1980-1990), red. I. Hałagida, Bydgoszcz-Gdańsk 2012

Polskie podziemie niepodległościowe w województwie gdańskim i pomorskim (bydgoskim) 1945-1956, w: Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944-1956, Warszawa-Lublin 2007

Pomorzanie w Wehrmachcie, red. J. Sziling, Toruń 2012

Przybyszewski Kazimierz, Łaszewski Stefan (1862-1924), w: „Toruński Słownik Biograficzny”, red. K. Mikulski, t. 1, 1998, s. 162-165.

Relacja Edwarda Ligockiego, w: Powrót. Dokumentacja ustanowienia suwerenności polskiej na Pomorzu w latach 1918-1920, wyboru dokonali J. Bełkot i M. Wojciechowski, Toruń 1988

Serczyk Jerzy, Towarzystwo Naukowe w Toruniu. Krótki zarys dziejów, Toruń 1999

Spandowski Szymon, Pod fabryczną górą, w: „Nowości” 29 VII 2015 r.

Spandowski Szymon, Osobowy 4.18 do Łodzi, w: „Nowości”, 14 VIII 2015

Sterkowicz St., Reichstein Tadeusz, w: „Włocławek Słownik Biograficzny”, Włocławek 2004, t. I, s. 148-151

Steyer Donald, Czasy najnowsze (1920-1948), w: Województwo bydgoskie. Krajobraz. Dzieje. Kultura. Gospodarka, Poznań 1967, s. 155.

Sudziński R., Funkcjonowanie samorządu i administracji miejskiej, w: Historia Bydgoszczy, t. II cz. 1 1920-1939, red. M. Biskup, Bydgoszcz 1999

Sudziński R., Przekształcenia strukturalne miasta Torunia w latach 1920-1975, Toruń 1993

Sudziński Ryszard, Gospodarka Pomorza Nadwiślańskiego w Drugiej Rzeczypospolitej (1920-1939), w: Historia Pomorza, t. V: 1918-1945, cz. 1 Województwo pomorskie i Wolne Miasto Gdańsk 1918-1939, red. Sz. Wierzchosłowski (maszynopis)

Sudziński Ryszard, Uwarunkowania i czynniki rozwoju Bydgoszczy w II Rzeczpospolitej (1920-1939), w: Historia Bydgoszczy, t. II, część pierwsza 1920-1939, red. M. Biskup, Bydgoszcz 1999

Szurło-Gorzelak M., Pomorski Urząd Wojewódzki. Jego powstanie, rozwój i chwila obecna, [w:] Księga Pamiątkowa dziesięciolecia Pomorza, s. 283.

Śladami zbrodni. Przewodnik po miejscach represji komunistycznych lat 1944-1956, red. T. Łabuszewski, Warszawa 2013

Tarnowska Anna, Z dziejów unifikacji administracji II Rzeczypospolitej. Rola przepisów pruskich, Toruń 2012

Tomczak Andrzej, Kolankowski Ludwik (1882-1956), w: „Toruński Słownik Biograficzny”, red. K. Mikulski, t. 1, 1998, s. 139-141

30 listopada 1919 r. Kwatera Główna (Skierniewice) – Rozkaz dowódcy Frontu Pomorskiego generała broni Józefa Hallera do żołnierzy przygotowujących się do przejęcia Pomorza, w: Powrót. Dokumentacja ustanowienia suwerenności polskiej na Pomorzu w latach 1918-1920, wyboru dokonali J. Bełkot i M. Wojciechowski, Toruń 1988

Tu zbudują nowoczesne drogi, w: „Nowości” nr 27 VIII 2014

Turowski Stefan, Kościół Ewangelicko -Unijny w Polsce 1920-1939, Bydgoszcz 1990

Umiński Janusz, Województwo bydgoskie, Gdańsk 1982

Waszkiewicz, Życie polityczne Włocławka , w: Włocławek – dzieje miasta , t. II Lata 1918-1998, red. J. Staszewski, Włocławek 2001

Wojciechowski Mieczysław, Dzieje Chełmży w latach 1914-1920, w: Dzieje Chełmży, red. M. Wojciechowski, Chełmża 1994, s. 154

Wojciechowski Mieczysław, Pomorze w dobie odbudowy państwowości polskiej 1918-1920, w: Powrót. Dokumentacja ustanowienia suwerenności polskiej na Pomorzu w latach 1918-1920, wyboru dokonali J. Bełkot i M. Wojciechowski, Toruń 1988

Wojciechowski Mieczysław, Powrót Pomorza do Polski 1918-1920, Warszawa-Poznań-Toruń 1981

Wojciechowski Mieczysław, Steinborn Otton Andrzej (1886-1936), lekarz, działacz polityczny i społeczny, senator RP, w: „Toruński Słownik Biograficzny”, red. K. Mikulski, t. 4, s. 236-238.

Województwo bydgoskie w liczbach, Bydgoszcz 1992

Województwo bydgoskie. Krajobraz. Dzieje. Kultura. Gospodarka, Bydgoszcz 1973

Województwo kujawsko-pomorskie. Diagnoza prospektywna, Toruń 1999, s. 12

Województwo toruńskie, Toruń 1990

Województwo włocławskie. Monografia regionalna. Zarys dziejów, obraz współczesny, perspektywy rozwoju, Łódź-Włocławek 1982

Wojtowicz Jerzy, Czasy zaboru, w: Województwo bydgoskie. Krajobraz. Dzieje. Kultura. Gospodarka, Poznań 1967, s. 150, 151, 152

Wójtowicz Przemysław, Powstanie i działalność NSZZ „Solidarność” w województwie toruński, w okresie 1980-1981, w: Szkice z dziejów NSZZ „Solidarność” na Pomorzu Nadwiślańskim i Kujawach (1980-1990), red. I. Hałagida, Bydgoszcz-Gdańsk 2012

Wrzesiński Wojciech, Plebiscyty na Warmii I Mazurach oraz na Powiślu w 1920 r., Olsztyn 1974

Wspomnienia gen. Józefa Hallera, dowódcy Frontu Pomorskiego, w: Powrót. Dokumentacja ustanowienia suwerenności polskiej na Pomorzu w latach 1918-1920, wyboru dokonali J. Bełkot i M. Wojciechowski, Toruń 1988

Wspomnienia Stanisława Tempskiego, w: Powrót. Dokumentacja ustanowienia suwerenności polskiej na Pomorzu w latach 1918-1920, wyboru dokonali J. Bełkot i M. Wojciechowski, Toruń 1988

Zieliński Zygmunt, Katolicka mniejszość niemiecka w Wielkopolsce i na Pomorzu 1918-1939, Poznań 2001

Ziółkowski B., Władze i społeczeństwo niemieckie na Kujawach Wschodnich podczas okupacji niemieckiej, w: Władze i społeczeństwo niemieckie na Pomorzu Wschodnim i Kujawach w latach okupacji niemieckiej (1939-1945), red. K. Minczykowska, J. Sziling, Toruń 2005

1. Region kujawsko-pomorski w 1945 r.

2. Podziały administracyjne regionu

3. Mniejszości narodowe na terenie regionu po 1945 r.

4. Toruń i region na planie filmowym

5. Gospodarka regionu

6. Rozwój architektury kościelnej

7. Kultura i sztuka w regionie

8. Rozwój infrastruktury drogowej

9. Kościelne podziały administracyjne

10. Ewolucja struktury społecznej regionu

11. Miasta regionu i ich charakterystyka

12. Uczelnie regionu

13. Instytucje kultury regionu

14. Główne trendy w budownictwie

15. Stowarzyszenia regionalne

Celem zajęć jest zaznajomienie studentów ze złożonymi dziejami regionu kujawsko-pomorskiego w drugiej połowie XX wieku. Podczas zajęć zostaną wyjaśnione, m.in. kwestie, jakie faktycznie regiony, krainy i obszary geograficzne i etniczne znajdują się w granicach obecnego regionu. Omówione zostaną także sprawy społeczne, gospodarcze, polityczne oraz religijne. Zwrócona będzie także uwaga dotycząca różnorodności architektonicznej tego obszaru rozwijającego się przez setki lat w warunkach wielokulturowości i zazębiających się wpływów kultury: polskiej i niemieckiej.

Monografie miast regionu kujawsko-pomorskiego: Torunia, Bydgoszczy, Włocławka, Inowrocławia, Grudziądza, Chełmży, Chełmna, Nowego Miasta Lubawskiego, Brodnicy, Wąbrzeźna, Nieszawy

Dwie części Kujaw. Związki i podziały w dziejach regionu, red. D. Karczewski, M. Krajewski, S. Roszak, Włocławek-Inowrocław 2001

Województwo bydgoskie. Krajobraz, dzieje, kultura, gospodarka, Bydgoszcz 1973

Barciszewski Leon, Z dziejów współzawodnictwa między Toruniem a Bydgoszczą, w: „Dziennik Bydgoski” nr 288, 16 XII 1937, cyt. za: R. Sudziński, Funkcjonowanie, s. 74

Bednarski H., Szynaka E., Instytucje życia naukowego w województwie bydgoskim, toruńskim i włocławskim, w: „Rocznik Kulturalny Kujaw i Pomorza”, 1975-1976, t. 9, Bydgoszcz, Toruń 1978

Bilski S., Region brodnicki. Historia, zabytki, krajobraz, Brodnica 1978, s. 16.

Birecki Piotr, Gmina Wielka Nieszawka. Szkice z dziejów, Wielka Nieszawka 2010

Błażejewski Krzysztof, Spokojnie, to tylko sabotaż, w: ”Nowości”, 19 XI 2010, s. 12

Błażejewski Krzysztof, Dyrektor przyjechał po śmierć, w: ”Nowości”, 19 XI 2010, s. 13

Błażejewski Krzysztof, Marzenia o pięknej syrence, w: „Nowości” – dodatek Magazyn Historia, 7 VIII 2015

Bykowska S., Problem Niemieckiej Listy Narodowościowej na Pomorzu w raportach delegatury rządu Rzeczypospolitej na Kraj ze szczególnym uwzględnieniem poboru Polaków do Wehrmachtu, w: Pomorzanie w Wehrmachcie, red. J. Sziling, Toruń 2012

Diecezja chełmińska. Zarys historyczno-statystyczny, Pelplin 1928

Diecezja toruńska. Historia i teraźniejszość, t. 1, Toruń 1994, red. ks. S. Kardasz, s. 15.16.

Domańska B., Powstanie i działalność Rozgłośni Pomorskiej w Toruniu (1935-1939) oraz jej rola w upowszechnianiu kultury i wiedzy o Pomorzu, „Zapiski Historyczne”, t. 52, z. 1, Toruń 1987

Domańska B., Działalność rozgłośni pomorskiej Polskiego Radia w Toruniu w latach 1935-1939, w: „Rocznik kulturalny Kujaw i Pomorza, t. 9, r. 1975-1976

Dzieje Chełmna. Zarys monograficzny, red. M. Biskup, Warszawa-Poznań-Toruń 1987

Fliszewski Leszek, Kujawsko-pomorskie podziały i zmiany administracyjne od końca XVIII do początków XXI wieku, Bydgoszcz 2010

Frątczak, Kościół rzymskokatolicki we Włocławku w okresie Drugiej Rzeczpospolitej, w: Włocławek. Dzieje miasta, red. J. Staszewski, Włocławek 2001

Gause F., Geschichte des Amtes und Stadt Soldau, Marburg/Lahn 1959

Głębowicz B., Partie polityczne i organizacje społeczne, w: Województwo bydgoskie, Bydgoszcz 1973

Grelewski Stefan, Wyznania protestanckie w Polsce współczesnej, Lublin 1937

Hauser Przemysław, Ludność niemiecka na zachodnich i wschodnich terenach II Rzeczypospolitej. Różnice kulturowe oraz jej świadomość narodowa, [w:] Pamiętnik XV Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich, red. P. Hauser, t. III, Poznań 1995, s. 82-85;

Im się nie powiodło, w: „Rzeczpospolita”, 29 IX 1998, s. 6

Jastrzębski Włodzimierz, Ogólne założenia polityki narodowościowej na ziemiach wcielonych do Rzeszy, w: Polityka germanizacyjna Trzeciej Rzeszy na Pomorzu Gdańskim w latach 1939-1945, red. K. Minczykowska, J. Sziling, Toruń 2007

Kaliński, Autostrady na Euro 2012 [wersja elektroniczna, dostęp 28 VII 2015 ze strony: http://kolegia.sgh.waw.pl/pl/KES/kwartalnik/Documents/jkalinski132013.pdf],

Kłaczkow Jarosław, http://www.nasze.kujawsko-pomorskie.pl/historia/dzieje-najnowsze/osoby/662-stefan-laszewski.html;

Kłaczkow Jarosław, http://www.nasze.kujawsko-pomorskie.pl/historia/dzieje-najnowsze/osoby/1004-wladyslaw-raczkiewicz.html [dostęp 25 lipca 2015 r.].

Kłaczkow Jarosław, http://www.nasze.kujawsko-pomorskie.pl/historia/dzieje-najnowsze/osoby/663-tadeusz-reichstein.html

Kłaczkow Jarosław, Leon Barciszewski, w: http://www.nasze.kujawsko-pomorskie.pl/historia/dzieje-najnowsze/osoby/660-leon-barciszewski.html

Kłaczkow Jarosław, Ludwik Kolankowski, w: http://www.nasze.kujawsko-pomorskie.pl/historia/dzieje-najnowsze/osoby/661-ludwik-kolankowski.html

Kłaczkow Jarosław, Z rąk do rąk: dzieje Chełmna w latach 1772-1945 w: Chełmno zabytkami malowane, Bydgoszcz 2006

„Komunikat Informacyjny” Ministerstwa Spraw Wojskowych, Departament II, Okręg Generalny Pomorze, w: Powrót. Dokumentacja ustanowienia suwerenności polskiej na Pomorzu w latach 1918-1920, wyboru dokonali J. Bełkot i M. Wojciechowski, Toruń 1988

Kosiński Paweł, Prusy Zachodnie 1914 Pomorze 1920. Ludność regionu wobec przemian politycznych okresu I wojny światowej, Warszawa 2002, s. 181.

Kościół katolicki w latach 1939-1945 na terenach obecnej diecezji toruńskiej , red. S. Kardasz, Toruń 1996, t. 1, s. 43, 73.

Kutta Janusz, Rejewski Marian (1905-1980), w: „Bydgoski Słownik Biograficzny”, red. J. Kutta, t. 1, 1994, s. 90-92

Kutta Janusz, Barciszewski Leon (1883-1939), w: „Bydgoski Słownik Biograficzny”, red. J. Kutta Janusz, t. 1, 1994, s. 24-26.

Kutta Janusz, Walki na przedmościu Bydgoszczy (1-5 września 1939 r.), w: „Historia Bydgoszczy”, t. II, część druga 1939-1945, red. M. Biskup, Bydgoszcz 2004

Kutta Janusz, „Bromberger Blutsonntag” i kontrakcja polska, w: „Historia Bydgoszczy”, t. II, część druga 1939-1945, red. M. Biskup, Bydgoszcz 2004

Liedtke A., Zarys dziejów diecezji chełmińskiej do 1945 roku , Pelplin 1994

Maniewska Katarzyna, Narodziny idei – geneza NSZZ Solidarność w Bydgoszczy, w: Szkice z dziejów NSZZ „Solidarność” na Pomorzu Nadwiślańskim i Kujawach (1980-1990), red. I. Hałagida, Bydgoszcz-Gdańsk 2012

Maniewska Katarzyna, Województwo włocławskie, w: „Trzynastego grudnia roku pamiętnego”…Internowani w stanie wojennym z powodów politycznych z województwa bydgoskiego, elbląskiego gdańskiego, słupskiego, toruńskiego i włocławskiego, Bydgoszcz-Gdańsk 2011

Marienwerder Westpreussen. Aus dem leben einer deutschen Stadt an der unteren Weichsel, red. O. Gründer, F. Neumann, Celle 1983,

Marszalec J., Niwiński P., Polskie podziemie niepodległościowe w województwie gdańskim i pomorskim (bydgoskim) 1945-1956, w: Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944-1956, Warszawa-Lublin 2007, s. 336

Marszalec J., Niwiński P., Ossowski A., Paczoska-Hauke A., Polskie podziemie niepodległościowe w województwie gdańskim i pomorskim (bydgoskim) 1945-1956, w: Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944-1956, Warszawa-Lublin 2007

Monografia Wielkiego Pomorza i Gdyni. Z okazji 20-lecia powrotu Ziemi Pomorskiej do Macierzy, Toruń-Lwów 1939

Mross Henryk, Słownik biograficzny kapłanów diecezji chełmińskiej wyświęconych w latach 1821-1920, Pelplin 1995

Nadolski B., Szkolnictwo wyższe, nauka, w: Województwo bydgoskie, Bydgoszcz 1973, s. 373.

Niwiński P., Polskie podziemie niepodległościowe w województwie gdańskim i pomorskim (bydgoskim) 1945-1956, w: Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944-1956, Warszawa-Lublin 2007, s. 332 i 334

Odezwa wojewody pomorskiego Stefana Łaszewskiego do mieszkańców województwa z okazji powrotu Pomorza do Polski, w: Powrót. Dokumentacja ustanowienia suwerenności polskiej na Pomorzu w latach 1918-1920, wyboru dokonali J. Bełkot i M. Wojciechowski, Toruń 1988

Osiński Krzysztof, Działalność podziemnych struktur NSZZ „Solidarność” w województwie bydgoskim w latach 1981-1989, w: Szkice z dziejów NSZZ „Solidarność” na Pomorzu Nadwiślańskim i Kujawach (1980-1990), red. I. Hałagida, Bydgoszcz-Gdańsk 2012

Polskie podziemie niepodległościowe w województwie gdańskim i pomorskim (bydgoskim) 1945-1956, w: Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944-1956, Warszawa-Lublin 2007

Pomorzanie w Wehrmachcie, red. J. Sziling, Toruń 2012

Przybyszewski Kazimierz, Łaszewski Stefan (1862-1924), w: „Toruński Słownik Biograficzny”, red. K. Mikulski, t. 1, 1998, s. 162-165.

Relacja Edwarda Ligockiego, w: Powrót. Dokumentacja ustanowienia suwerenności polskiej na Pomorzu w latach 1918-1920, wyboru dokonali J. Bełkot i M. Wojciechowski, Toruń 1988

Serczyk Jerzy, Towarzystwo Naukowe w Toruniu. Krótki zarys dziejów, Toruń 1999

Spandowski Szymon, Pod fabryczną górą, w: „Nowości” 29 VII 2015 r.

Spandowski Szymon, Osobowy 4.18 do Łodzi, w: „Nowości”, 14 VIII 2015

Sterkowicz St., Reichstein Tadeusz, w: „Włocławek Słownik Biograficzny”, Włocławek 2004, t. I, s. 148-151

Steyer Donald, Czasy najnowsze (1920-1948), w: Województwo bydgoskie. Krajobraz. Dzieje. Kultura. Gospodarka, Poznań 1967, s. 155.

Sudziński R., Funkcjonowanie samorządu i administracji miejskiej, w: Historia Bydgoszczy, t. II cz. 1 1920-1939, red. M. Biskup, Bydgoszcz 1999

Sudziński R., Przekształcenia strukturalne miasta Torunia w latach 1920-1975, Toruń 1993

Sudziński Ryszard, Gospodarka Pomorza Nadwiślańskiego w Drugiej Rzeczypospolitej (1920-1939), w: Historia Pomorza, t. V: 1918-1945, cz. 1 Województwo pomorskie i Wolne Miasto Gdańsk 1918-1939, red. Sz. Wierzchosłowski (maszynopis)

Sudziński Ryszard, Uwarunkowania i czynniki rozwoju Bydgoszczy w II Rzeczpospolitej (1920-1939), w: Historia Bydgoszczy, t. II, część pierwsza 1920-1939, red. M. Biskup, Bydgoszcz 1999

Szurło-Gorzelak M., Pomorski Urząd Wojewódzki. Jego powstanie, rozwój i chwila obecna, [w:] Księga Pamiątkowa dziesięciolecia Pomorza, s. 283.

Śladami zbrodni. Przewodnik po miejscach represji komunistycznych lat 1944-1956, red. T. Łabuszewski, Warszawa 2013

Tarnowska Anna, Z dziejów unifikacji administracji II Rzeczypospolitej. Rola przepisów pruskich, Toruń 2012

Tomczak Andrzej, Kolankowski Ludwik (1882-1956), w: „Toruński Słownik Biograficzny”, red. K. Mikulski, t. 1, 1998, s. 139-141

30 listopada 1919 r. Kwatera Główna (Skierniewice) – Rozkaz dowódcy Frontu Pomorskiego generała broni Józefa Hallera do żołnierzy przygotowujących się do przejęcia Pomorza, w: Powrót. Dokumentacja ustanowienia suwerenności polskiej na Pomorzu w latach 1918-1920, wyboru dokonali J. Bełkot i M. Wojciechowski, Toruń 1988

Tu zbudują nowoczesne drogi, w: „Nowości” nr 27 VIII 2014

Turowski Stefan, Kościół Ewangelicko -Unijny w Polsce 1920-1939, Bydgoszcz 1990

Umiński Janusz, Województwo bydgoskie, Gdańsk 1982

Waszkiewicz, Życie polityczne Włocławka , w: Włocławek – dzieje miasta , t. II Lata 1918-1998, red. J. Staszewski, Włocławek 2001

Wojciechowski Mieczysław, Dzieje Chełmży w latach 1914-1920, w: Dzieje Chełmży, red. M. Wojciechowski, Chełmża 1994, s. 154

Wojciechowski Mieczysław, Pomorze w dobie odbudowy państwowości polskiej 1918-1920, w: Powrót. Dokumentacja ustanowienia suwerenności polskiej na Pomorzu w latach 1918-1920, wyboru dokonali J. Bełkot i M. Wojciechowski, Toruń 1988

Wojciechowski Mieczysław, Powrót Pomorza do Polski 1918-1920, Warszawa-Poznań-Toruń 1981

Wojciechowski Mieczysław, Steinborn Otton Andrzej (1886-1936), lekarz, działacz polityczny i społeczny, senator RP, w: „Toruński Słownik Biograficzny”, red. K. Mikulski, t. 4, s. 236-238.

Województwo bydgoskie w liczbach, Bydgoszcz 1992

Województwo bydgoskie. Krajobraz. Dzieje. Kultura. Gospodarka, Bydgoszcz 1973

Województwo kujawsko-pomorskie. Diagnoza prospektywna, Toruń 1999, s. 12

Województwo toruńskie, Toruń 1990

Województwo włocławskie. Monografia regionalna. Zarys dziejów, obraz współczesny, perspektywy rozwoju, Łódź-Włocławek 1982

Wojtowicz Jerzy, Czasy zaboru, w: Województwo bydgoskie. Krajobraz. Dzieje. Kultura. Gospodarka, Poznań 1967, s. 150, 151, 152

Wójtowicz Przemysław, Powstanie i działalność NSZZ „Solidarność” w województwie toruński, w okresie 1980-1981, w: Szkice z dziejów NSZZ „Solidarność” na Pomorzu Nadwiślańskim i Kujawach (1980-1990), red. I. Hałagida, Bydgoszcz-Gdańsk 2012

Wrzesiński Wojciech, Plebiscyty na Warmii I Mazurach oraz na Powiślu w 1920 r., Olsztyn 1974

Wspomnienia gen. Józefa Hallera, dowódcy Frontu Pomorskiego, w: Powrót. Dokumentacja ustanowienia suwerenności polskiej na Pomorzu w latach 1918-1920, wyboru dokonali J. Bełkot i M. Wojciechowski, Toruń 1988

Wspomnienia Stanisława Tempskiego, w: Powrót. Dokumentacja ustanowienia suwerenności polskiej na Pomorzu w latach 1918-1920, wyboru dokonali J. Bełkot i M. Wojciechowski, Toruń 1988

Zieliński Zygmunt, Katolicka mniejszość niemiecka w Wielkopolsce i na Pomorzu 1918-1939, Poznań 2001

Ziółkowski B., Władze i społeczeństwo niemieckie na Kujawach Wschodnich podczas okupacji niemieckiej, w: Władze i społeczeństwo niemieckie na Pomorzu Wschodnim i Kujawach w latach okupacji niemieckiej (1939-1945), red. K. Minczykowska, J. Sziling, Toruń 2005