Geografia wojenna

Przedmiot geografii wojennej

Zajmuje się badaniem wpływu warunków naturalnych (fizycznych), czynników społecznych, ekonomicznych (gospodarczych), politycznych i militarnych poszczególnych państw, obszarów operacyjnych i strategicznych, obszarów odpowiedzialności i zainteresowania, teatrów wojny na działania bojowe oraz przygotowania i prowadzenia wojny.

1. 2024-02-26

Sprawy organizacyjne

Przedmiot geografii wojennej, jej powiązania z innymi naukami:

 Rozwój geografii wojennej;

 Relacje geografii wojennej z geografią wojskową, geografią bezpieczeństwa, geografią historyczną, geografią zbrojeń. Związki z geografią polityczną, geopolityką i geostrategią;

 Zakres, struktura i metody badań stosowane w geografii wojennej.

2. 2024-03-04

Geografia bezpieczeństwa - nowa dyscyplina naukowa, odpowiedz na współczesne zagrożenia (przedmiot i zakres badań oraz funkcje):

 Środowisko bezpieczeństwa po okresie zimnej wojny, po24 lutego 2022 r.;

 Zjawiska oraz procesy naturalne i antropogeniczne we współczesnym świecie. Globalny, regionalny i lokalny charakter zagrożeń bezpieczeństwa.

3. 2024-03-11

Wpływ warunków terenowych (środowiska geograficznego) na planowanie obronne, przebieg konfliktów zbrojnych i działania bojowe wojsk;

 Czynniki środowiska geograficznego polskiej granicy zachodniej jako czynniki obronne od panowania Piastów do schyłku XVIII wieku;

 Rola środowiska geograficznego na granicy Królestwa Polskiego i Zakonu Krzyżackiego (XIII-XIV w.)

Współczesna analiza i ocena terenu na szczeblu taktycznym z wykorzystaniem produktów cyfrowych.

4. 2024-03-18

Przykłady wpływu warunków terenowych (środowiska) i warunków meteorologicznych na przebieg działań bojowych w I wojnie światowej;

5. 2024-03-25

Rola Narwi i Biebrzy w działaniach i planach wojennych XIX i XX wieku;

6. 2024-04-08

Przykłady wpływu warunków terenowych, klimatycznych (środowiska) na przebieg działań bojowych w II wojnie światowej (omówienie wybranych przykładów);

Pojęcia teatrów wojny

Podział geostrategiczny świata oraz teatru zainteresowania strategicznego Polski w okresie dwubiegunowego podziału świata. Metodologia studiów operacyjnych teatrów działań wojennych (TDW) w Wojsku Polskim po II wojnie światowej.

7. 2024-04-15

Geografia wojenna Bałtyku

8. 2024-04-22

Uwarunkowania geograficzne i zróżnicowanie regionalne konfliktów zbrojnych na świecie po drugiej wojnie światowej (na podstawie opracowania P.L. Wilczyńskiego).

9. 2024-04-29

Rola surowców strategicznych w I i II wojnie światowej:

• Pojęcie i klasyfikacja surowców strategicznych;

• Ogólna charakterystyka surowców strategicznych;

• Współczesne rozumienie surowców strategicznych;

• Geopolityka UE w zakresie surowców strategicznych.

• Surowce strategiczne, a klęska Niemiec w 2 wojnie światowej.

• 10. 2024-05-06

Metody oceny zagrożeń i identyfikacja obszarów kryzysowych we współczesnym świecie. Oceny potencjału kryzysowego państw metodą analizy wielozmiennej, prezentacja wyników( pojedyncze matryce oceny i zbiorcze matryce oceny potencjału kryzysowego w regionie):

• Globalny Indeks Pokoju (GIP)- indeks oceny stanu pokoju poszczególnych państw w świecie;

• Inne źródła danych do oceny geopolitycznej państw i rejonów;

11. 2024-05-13

• Współczesne konflikty na tle surowcowym w świecie.

• Rozmieszczenie przestrzenne złóż surowców.

• Drogi przemieszczania surowców strategicznych w świecie ze szczególnym uwzględnieniem Zatoki Perskiej.

12. 2024-05-20

Klęski żywiołowe (kataklizmy naturalne) o zasięgu globalnym i regionalnym.

13. 2024-05-27

Geograficzne uwarunkowania bezpieczeństwa Polski wynikające ze Strategii Obronności Rzeczypospolitej Polskiej.

14. 2024-06-03

Wojskowo geograficzna ocena Białorusi, ze szczególnym uwzględnieniem warunków fizyczno -geograficznych obszarów granicznych;

Omówienie warunków fizyczno- geograficznych przesmyku suwalskiego.

Wojskowo geograficzna ocena Obwodu Królewieckiego:

• Warunki fizyczno-geograficzne

• Potencjał militarny

• Uwarunkowanie geopolityczne obwodu królewieckiego

Warunki fizyczno-geograficzne Ukrainy, ich wpływ na współczesne działania zbrojne.

Polityka geoprzestrzenna NATO (NATO Geospatial Policy), UE i USA

 Założenia i wymogi NATO w zakresie opracowania danych geograficznych przez państwa członkowski;

 Opracowania geograficznych na potrzeby współczesnych misji i operacji militarnych (monitoring sytuacji, zbieranie i gromadzenie informacje).

 Monitoring środowiska geograficznego w UE

15. 2023-06-10

Podsumowanie zajęć, Kolokwium pisemne, wystawienie ocen

Pozostałe tematy do wyboru dla studentów

Analizy i prognozy geograficzno-wojskowe sporów, roszczeń i konfliktów między państwami we współczesnym świecie:

 Spory, roszczenia i konflikty terytorialno-graniczne w Europie. Skala i zasięg przestrzenny tych roszczeń.

 Obecna sytuacja geopolityczna na obszarze Ukrainy

 Spory, roszczenia i konflikty terytorialno-graniczne w Azji. Skala i zasięg przestrzenny tych roszczeń.

 Spory, roszczenia i konflikty terytorialno-graniczne na kontynentach amerykańskich skala i zasięg przestrzenny tych roszczeń (w tym konflikt zbrojny pomiędzy Argentyną i Wielką Brytanią).

 Spory, roszczenia i konflikty terytorialno-graniczne w Afryce. Skala i zasięg przestrzenny tych roszczeń

 Ropa i gaz ziemny w Polsce. Źródła pozyskania tych surowców.

 Szyici i Sunnici na Bliskim Wschodzie. Odwieczny konflikt czy współpraca ponad podziałami.

 Relacje geopolityczne Chin z krajami afrykańskimi i Ameryka Południową (Ekwador);

 Drogi przemieszczania surowców z Afryki do Chin.

 Chińsko- Indyjskie spory terytorialne.

 Stosunki dwustronne Chiny-Pakistan.

 Spory terytorialne Chiny –Japonia.

 Stosunki geopolityczne Rosja- Japonia

 Stosunki geopolityczne Pakistan- Indie.

 Stosunki geopolityczne Chiny-Australia

 Geopolityczne położenie i znaczenie Cieśniny Malakka i Ormuz.

Strategia bezpieczeństwa narodowego RP, MON, Warszawa 2007;

·Wizja Sił Zbrojnych RP-2030, MON, Warszawa 2008;

·Strategia obronności Rzeczypospolitej Polskiej, Strategia sektorowa do Strategii Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, MON, Warszawa 2009;

·Strategia Rozwoju Systemu Bezpieczeństwa Narodowego RP 2011-2022;

·Obrona narodowa w tworzeniu bezpieczeństwa Polski w XXI wieku, podręcznik do przysposobienia obronnego dla studentek i studentów, wyd. Bellona, Warszawa 2003, 2008.

·Moczulski L., Geopolityka. Potęga w czasie i przestrzeni, Warszawa 1999;

·Lach Z., Łaszczuk A., Geografia bezpieczeństwa, AON, Warszawa 2004;

·Lach Z., Łaszczuk A., Ocena zagrożeń i identyfikacja obszarów kryzysowych w świecie na gruncie geografii bezpieczeństwa, Warszawa 2005;

·Lach Z., Potencjał zagrożeń kryzysowych państw i regionów świata, AON, Warszawa 2010;

Tadeusz A. Kisielewski, Przesmyk suwalski. Rosja kontra NATO, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2017;

·Lach Z., J. Skrzyp, Geopolityka i geostrategia, AON, Warszawa 2007;

·Lach Z., Wendt J., Geopolityka, elementy teorii, wybrane metody o badaniach, Instytut Geopolityki, Częstochowa 2010;

·Baczwarow M., Suliborski A., Kompendium wiedzy o geografii politycznej i geopolityce. Terminologia, Warszawa – Łodź 2002;

·Kuźniar R., Globalizacja, geopolityka i polityka zagraniczna, Warszawa 2001;

·Koziej S., Między piekłem a rajem. Szare bezpieczeństwo na progu XXI wieku, Wyd. Marszałek, Toruń 2006;

·Kagan, R. Potęga i raj. Ameryka i Europa w nowym porządku świata, Studio EMKA, Warszawa 2003;

·Porządek międzynarodowy u progu XXI wieku, Red. nauk. R. Kuźniar, WUW, Warszawa 2005;

·Brzeziński, Z. ,Wybór. Dominacja czy przywództwo, ZNAK, Kraków 2004;

·Brzeziński Z., Wielka szachownica, „Świat Książki”, Warszawa 1998;

·Systemy informacji przestrzennej a budowa przewagi informacyjnej w sferze bezpieczeństwa państwa, Zeszyt Naukowy AON, Nr 1(58)A, Warszawa 2005;

·Parucki Z., Zarys geografii wojennej, wyd. MON, Warszawa 1967;

·Carlos J., Geopolityka, Ossolineum, Wrocław 2003;

·Marczak J., Pawłowski J., O obronie militarnej Polski przełomu XX-XXI wieku, Bellona, Warszawa 1995;

·Balcerowicz B. (red.), Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, AON, Warszawa 2002;

.Jean Ziegler, Szwajcaria, złoto i ofiary, Warszawa 2016;

·Balcerowicz, B., Pokój i „nie-pokój”, Bellona, Warszawa 2002;

·Baturo W. (red.), Katastrofy i zagrożenia we współczesnym świecie. Wielkie tematy, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2004;

·Czerny M., Globalizacja a rozwój. Wybrane zagadnienia geografii społeczno – gospodarczej świata, PWN, Warszawa 2005;

·Stefanowicz J., Rzeczypospolitej pole bezpieczeństwa, wyd. Marszałek, Warszawa 1993;

-Wymiary bezpieczeństwa na progu XXI wieku, między teorią a praktyką. red. A. Zaremba, B. Zapała, wyd. Marszałek, Toruń 2010;

-R. A. Kosta, Polityka militarna w doktrynie bezpieczeństwa współczesnego państwa - funkcjonowanie - cele – perspektywy, wyd. Marszałek , Toruń 2012.

·Systemy informacji przestrzennej a budowa przewagi informacyjnej w sferze bezpieczeństwa państwa, Zeszyt Naukowy AON, Nr 1(58)A, Warszawa 2005;

· Lach Z. i inni, Geografia bezpieczeństwa państw regionu środkowoeuropejskiego, MON-ZGW, Warszawa 2001;

·Gotlib D. i inni, GIS – obszary zastosowań, PWN, Warszawa 2007;

·Systemy informacji geograficznej w praktyce (studium zastosowań), pod red. Kunza M., Wyd. UMK, Toruń 2007;

·Sobczyński E., Historia Służby Geograficznej i Topograficznej WP, Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2000;

·Sobczyński E., Polskie wojskowe mapy w standardach NATO (przewodnik), sygn. Szt. Gen. 1518/2000;

·Sobczyński E., Służba Topograficzna Wojska Polskiego w okowach radzieckiej doktryny politycznej w latach 1945-1990, Geodeta, maj 2010 r.;

·Sobczyński E., Polityka geoprzestrzenna NATO, a kierunki rozwoju służby geograficznej WP, Zeszyt Naukowy AON 1/58 A, Numer Specjalny, Warszawa 2005, s. 144-159;

·Olszewicz, B. Polska kartografia wojskowa, zarys historyczny, Warszawa 1921;

·Stebnowski, J., Rozwój kartografii-wobec zagadnień wojskowych w starożytności, Wiadomości Służby Geograficznej, Nr 3/ 1934 r.;

·Iwańczak, W., Do granic wyobraźni. Norymbergia jako centrum wiedzy geograficznej i kartograficznej w XV i XVI wieku, Warszawa 2005;

Bartosiak J., Szatkowski T., Geografia wojskowa Bałtyku, NCSS, Warszawa 2013 r.

·Buczek, K., Dzieje kartografii polskiej od XV do XVIII wieku, Zarys analityczno – syntetyczny, Wrocław-Warszawa, Kraków 1963;

·K. Buczek, Kartografia Polska w czasach Stefana Batorego, Wiadomości Służby Geograficznej nr 2/1933;

·Nowak, T. M., Polski Atlas Wojskowy z lat 1634-1639, Studia i Materiały do Historii Wojskowości, tom XV, część II, Wojskowy Instytut Historyczny, Warszawa 1969;

.Dorochowicz L., B., Rola Narwi i Biebrzy w działaniach i planach wojennych XIX i XX wieku, Suwałki 1994.

·Nowak, T. M., Szwedzkie źródła kartograficzne ukazujące trasę przemarszu armii M.G. De Gardie ze Żmudzi na Mazowsze w 1655 r., w: Studia i Materiały do historii wojskowości, t. XXX/ 1988;

·Alexandrowicz S., Rozwój kartografii Wielkiego Księstwa Litewskiego od XV do połowy XVIII wieku, wyd. II, Poznań 1989;

·Kraak M.J., Ormeling F., Kartografia – wizualizacja danych przestrzennych, PWN, Warszawa 1998;

·Kartografia forteczna, pod red. Andrzeja Tomczaka, Warszawa 1991;

·Konias, A., Kartografia topograficzna państw i zaboru pruskiego od II połowy XVIII wieku do połowy XX wieku, Słupsk 2010;

·Czechowicz, B., Historia kartografii Śląska XIII-XIX wieku, Wrocław 2004 r.;

·Giergielewicz, J., Zarys historji korpusów inżynierów w epoce Stanisława Augusta, Warszawa 1933.

·Miskiewicz B. Studia nad obroną polskiej granicy zachodniej w okresie wczesnofeudalnym, Poznań 1961.

Skibiński F., O sztuce wojennej na północno-zachodnim teatrze działań wojennych 1944-1945, Warszawa 1977.

T. Konecki, Skandynawia w drugiej wojnie światowej, Warszawa 2003.

Strony internetowe:

· http://www.geopolityka.org/

· http://polski.mapywig.org/news.php

· http://maps4u.lt/en/news.php

· http://www.sovietmaps.com/· Boguslaw Krassowski Polska Kartografia Wojskowa 1919 -1945 [praca doktorska]

· J.NIEBRZYCKI POLESIE OPIS WOJSKOWO-GEOGRAFICZNY I STUDJUM TERENU

· http://geopolityka.net/

· http://www.foreignpolicy.com/

· http://geoforum.pl//?menu=47155,47156&link=wojsko-wstep

· http://www.koziej.pl/index.php

· http://www.bbn.gov.pl/portal/pl/

· http://europa.eu/agencies/security_agencies/eusc/index_pl.htm

. http://ncss.org.pl/aktualnosci/

. http://www.fokus.tv/wszystko-o/walka-hitlera-o-rope

WARUNKI ZALICZENIA:

b. Obecność na zajęciach (dopuszczalna 1 nieobecność – bez usprawiedliwienia, nie ma ona wpływu na ocenę końcową) ;

c. Nieobecność na 5 zajęciach, nawet z usprawiedliwieniem, przedmiot nie jest zaliczony, ocena końcowa 2;

d. Przygotowanie referatu i prezentacji na jeden, uzgodniony z wykładowcą temat, z referatu student może otrzymać najwyżej ocenę 4+;

e. Aby uzyskać ocenę końcową 5, student musi zaliczyć kolokwium (sprawdzian pisemny).

f. Jeżeli student uczestniczy we wszystkich zajęciach ma podwyższoną ocenę o 0,5 stopnia (jednak aby uzyskać końcową ocenę 5, musi zaliczyć kolokwium).

Studenci, w ramach przygotowania do zajęć (w uzgodnieniu z wykładowcą) przygotowują referat i prezentację. Objętość referatów 3-4 strony Windows 10 (edytor Microsoft Word, czcionka Times New Roman-12). Prezentacja ok. 10-15 slajdów (Microsoft Power Point- najmniejsza czcionka 16 ). Czas prezentacji referatów 15-20 minut.