Wykład ogólnowydziałowy (Ludzie na marginesie. Żydzi, czarownice i kaci w Europie w XVI-XVIII wieku)

brak

przedmiot fakultatywny

Całkowity nakład pracy studenta to 60 godzin,

- udział w wykładach -60 godzin - 30 godzin,

- praca indywidualna studenta - 20 godzin,

- godziny kontaktowe (m.in. konsultacje) - 10 godzin.

K_W03, - Ma uporządkowaną chronologicznie i tematycznie wiedzę na temat : polowania na czarownice we wczesnonowożytnej Europie; procesów o mordy rytualne i bezczeszczenie hostii dzieje Żydów w XVI-XVIII w. oraz rozwoju zawodu kata, postrzegania go przez społeczeństwo wczesnonowożytnej Europy. - H2A_W04

K_W04; K_W05 - Ma wiedzę na temat podobieństw i różnic w stosunku do Żydów katów i rzekomych czarownic jakie panowały w krajach zachodniej Europy a Rzeczpospolitą w XVI-XVIII wieku - H2A_W04; H2A_W05

K_U 10 wykorzystuje zdobyte w trakcie wykładu do formułowania i uzasadnienia własnych opinii i poglądów na kwestie omówione w trakcie wykładu, m.in. stosunek do ludzi innych wyznań - H2A_U05; H2A_U05

K_K08 - Ma świadomość kwestii etycznych związanych z wysyłaniem kobiet (a także mężczyzn), stosowania tortur tak wobec rzekomych czarownic i czarowników oraz Żydów posądzanych o rzekome zabójstwo dzieci w celu uzyskania krwi. - H2K_06

wykład problemowy

- pokaz

- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy

- klasyczna metoda problemowa

Tematyka wykładu dotyczy Żydów, czarownic i katów traktowanych w czasach wczesnonowożytnych jako ludzi "marginesu".

W Europie w czasach wczesnonowożytnych mimo rozwoju kulturalnego, społecznego i gospodarczego w życiu codziennym każdemu człowiekowi, w mniejszym lub większym stopniu towarzyszył strach. Chcąc sobie wytłumaczyć choćby nieszczęścia spadające w postaci epidemii, zaraz czy innych klęsk elementarnych szukano "winnego", który za owe nieszczęścia odpowiadał. Nieszczęścia dnia codziennego, które spotykały ludzi w czasach wczesnonowożytnych związane choćby ze zmianami klimatycznymi, które znacznie pogorszyły warunki życia poprzez brak żywności oraz związany z tym wzrost liczby zachorowań, sprawiły, że szukając winnych wskazywano na czarownice i Żydów jako winnych tych nieszczęść. skazywano więc ich na życie na marginesie lokalnej społeczności. Podobny los spotkał katów, którzy wprawdzie byli elementem wymiaru sprawiedliwości, ale ponieważ zajmowali się także oczyszczaniem miast z nieczystości, to traktowano ich jako ludzi pozbawionych honoru i także spychano na margines społeczności.

Literatura podstawowa:

B. P. Levack, Polowanie na czarownice w Europie wczesnonowożytnej, Wrocław 1991; K. Baschwitz, Czarownice. Dzieje procesów o czary, Warszawa 1971 i 1999; M. Harris, Krowy, świnie, wojny i czarownice. Zagadki kultury, Warszawa 1985; E. Potkowski, Czary i czarownice, Warszawa 1970; J. B. Russel, Krótka historia czarownictwa, Wrocław 2003; B. Baranowski, Procesy czarownic w Polsce XVII i XVIII w., Łódź 1952; J. Delumeau, Strach w kulturze Zachodu XIV-XVIII w., Warszzawa 1986.E. Potkowski, Haeresis et secta maleficorum. Powstanie stereotypu, w: Cultus et cognitio. Studia z dziejów średniowiecznej kultury, Warszawa 1976, s. 469-482;

Literatura uzupełniająca

M. Bogucka, Gorsza płeć. Kobieta w dziejach Europy od antyku po XXI wiek, Warszawa 2005; R. Kieckhefer, Magia w średniowieczu, Kraków 2001; K. Zalewska-Lorkiewicz, Książę ciemności. O średniowiecznych wyobrażeniach szatana, Warszawa 1996; M. Pilaszek, Procesy czarownic w Polsce XVI-XVIII w., „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, t. 42, 1998, s. 81-103; L. P. Słupecki, Wilkołactwo, Warszawa 1987; J. Samp, Droga na sabat, Gdańsk 1981; Z. Guldon, Proces czarownicy we wsi Staniszewo w 1695 r., w: Studia z dziejów Kościoła katolickiego, t. 1, Warszawa 1961, s. 150-161; J. Adamowski, Droga na łysogórski sabat czarownic, „Literatura Ludowa” 2000, nr 3, s. 25-35; K. Szkurłatowski, Praktyki magiczne czarownic w świetle księgi sądowej Zielonej Góry z XVII wieku, „Sobótka”, R. 50, 1995, nr 3-4, s. 247-253; Janusz Tazbir, Procesy o czary, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, t. 23, 1978; Stanisław Salmonowicz, Procesy o czary w Polsce. Próba rozważań modelowych, w: Prawo wczoraj i dziś. Studia dedykowane profesor Katarzynie Sójce-Zielińskiej, pod red. G. Bałtruszajtys, Warszawa 2000; Stanisław Bylina, Magia, czary i kultura ludowa w Polsce XV i XVI w., „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, t. 35, 1990, s. 39-52; Jacek Wijaczka, Mężczyźni jako ofiary procesów o czary przed sądem łobżenickim w drugiej połowie XVII wieku, „Czasy Nowożytne”, t. 17, 2004, s. 17-30; J. Wijaczka, Procesy o czary w regionie świętokrzyskim w XVII-XVIII wieku, w: Z przeszłości regionu świętokrzyskiego w XVII-XVIII wieku, pod red. J. Wijaczki, Kielce 2003, s. 37-72; Tomasz Wiślicz, Tło społeczne procesów o czary w Kleczewie i okolicy. Próba ujęcia liczbowego, w: Cywilizacja prowincji Rzeczypospolitej szlacheckiej, pod red. A. Jankowskiego, A. Klondera, Bydgoszcz 2004; tenże, Społeczeństwo Kleczewa i okolic w walce z czartem (1624-1700), „Kwartalnik Historyczny”, R. 112, 2004, nr 2, s. 37-60.

Ne dotyczy