Historia ustrojów państwowych

Brak

przedmiot obowiązkowy

Godziny realizowane z udziałem nauczyciela akademickiego:

- wykład - 30 h;

- ćwiczenia - 15 h;

- konsultacje, zaliczenia, egzaminy - 15 h

Razem: - 60 h

Praca własna studenta:

- przygotowanie do ćwiczeń, w tym studiowanie zalecanej literatury - 35 h;

- przygotowanie do egzaminów, w tym studiowanie zalecanej literatury - 55 h

Razem: - 90 h

Liczba godzin pracy studenta ogółem: 150 h

Student:

- ma pogłębioną wiedzę o różnych rodzajach instytucji publicznych, a w szczególności o zróżnicowanej prawnej regulacji organizacji i funkcjonowania organów ustawodawczych, administracji publicznej i sądów w państwach europejskich i Polsce w toku ich rozwoju historycznego (K_W02);

- ma pogłębioną wiedzę o procesach zmian regulacji prawnych dotyczących struktur i funkcjonowania instytucji publicznych, zwłaszcza państwa, a także społeczno-politycznych, na przestrzeni dziejów, a także o przyczynach, przebiegu i konsekwencjach tych zmian w przeszłości i obecnie (K_W08).

Student:

- potrafi prawidłowo interpretować i wyjaśniać zjawiska społeczno-prawne oraz ich historyczną ewolucję w zakresie nauk prawnych (K_U01);

- posiada umiejętność rozumienia i dogłębnego analizowania zjawisk społecznego oddziaływania instytucji publicznych, zwłaszcza państwa, i społeczno-politycznych z wykorzysta- niem odpowiednich teorii i podstawowych metod badawczych (K_U08),

- potrafi samodzielnie doskonalić nabytą wiedzę i umiejętności oraz rozszerzyć je o wymiar interdyscyplinarny, aby w sposób profesjonalny wykonywać pracę zawodową (aplikacje, samokształcenie, szkolenia, studia podyplomowe, studia trzeciego stopnia) (K_U13);

Student:

- potrafi myśleć i działać w sposób innowacyjny, będąc przygotowanym do podejmowania różnorodnych wyzwań zawodowych (K_K05).

Wykład – metodą tradycyjną.

Ćwiczenia - zajęcia mają charakter konwersatoryjny, podczas których przeprowadza się analizę tekstów prawnych, studenci prezentują ustnie przygotowane przez siebie eseje. Wymagana jest aktywna praca na zajęciach.

- wykład informacyjny (konwencjonalny)

- ćwiczeniowa

Celem przedmiotu jest wprowadzenie studenta do przedmiotów pozytywnych prezentujących aktualny stan wiedzy: prawa konstytucyjnego i administracyjnego. Zgodnie z założeniami przedmiotu, zarówno na wykładzie jak i na ćwiczeniach jest przekazywana wiedza o korzeniach państwowości europejskiej, formach państwa i jego organów oraz ich ewolucji w Europie i na tym tle ewolucji państwowości polskiej.

Wykład.

I. Zagadnienia wstępne - 1 h

● Treść przedmiotu i jego przydatność dla współczesnych zawodów prawniczych.

● Wymagania egzaminacyjne.

II. Cywilizacja bizantyjska - 4 h

III. Cywilizacja islamska - 4 h

II. Państwa barbarzyńskie - 1 h

● Zagadnienia ogólne (państwa germańskie i słowiańskie).

III. Państwo feudalne - 6 h

● Zagadnienia ogólne (państwo czy władztwo, feudalizm a ustrój lenny, modele: kontynentalny, angielski, sycylijski; idea uniwersalizmu: cezaropapizm, papocezaryzm) - 2 h

● Jednolita monarchia wczesnośredniowieczna (państwo Franków)

- 2 h

● Rozdrobnienie feudalne (Ruś Kijowska) - 1 h

● Monarchia stanowa (Anglia) - 1 h

IV. Państwo nowożytne - 5 h

● Zagadnienia ogólne - 1 h

● Monarchia absolutna - renesansowa, klasyczna, oświecona (Hiszpania, Francja, monarchia Habsburgów) - 3 h

● Republiki nowożytne (Nowogród, republiki włoskie) - 1 h

V. Państwo XIX i XX w. - 9 h

● Zagadnienia ogólne. Konstytucjonalizm - 2 h

● Monarchie absolutne i postabsolutne (Prusy, Rosja) - 1 h

● Państwo związkowe - unia, konfederacja, federacja (Związek Reński, Szwajcaria) - 1 h

● Monarchia konstytucyjna – ograniczona, parlamentarna

(Francja, Anglia) - 2 h

● Republika – prezydencjalna, parlamentarno-gabinetowa, mieszana (USA, III Republika Francuska) - 2 h

● Reżimy autorytarne i totalitarne (Litwa, III Rzesza, ZSRR) - 1 h

Ćwiczenia.

1. Zajęcia wstępne – 1h

a. Zasady zaliczenia i odbywania zajęć

b. Kwestie wstępne – kryzys Rzeczpospolitej Obojga Narodów w kontekście genezy konstytucji 3-go maja

2. Konstytucja 3-go maja – 2h

a. zmiany ustroju społecznego i prawa stanów

b. nowe zasady ustroju politycznego (monarchia konstytucyjna parlamentarna, suwerenność narodu, trójpodział władzy, demokracja reprezentacyjna i mandat wolny, dziedziczność tronu),

c. system ustrojowy (sejm, król i straż praw, komisje wielkie, komisje porządkowe cywilno-wojskowe, sądy)

3. Polskie monarchie konstytucyjne ograniczone – 2h

a. Ustrój konstytucyjny Księstwa Warszawskiego (król, rada stanu, ministrowie, sejm główny, prefekci i podprefekci

b. Ustrój konstytucyjny Królestwa Polskiego (unia polsko-rosyjska i jej warunki, król, rada stanu, namiestnik, sejm, organy pozakonstytucyjne, komisje wojewódzkie, samorząd terytorialny)

4. Odzyskanie niepodległości i charakterystyka małej konstytucji 1919 r. – 1h

5. Konstytucja marcowa – 4h

a. Zasady naczelne konstytucji (suwerenności narodu, republikańskiej formy rządu, trójpodziału władzy, demokracji przedstawicielskiej, systemu parlamerntarno-gabinetowego, jedności państwa, ciągłości odrodzonego państwa, samorządności, ochrony praw i wolności obywatelskich)

b. System organów władzy ustawodawczej i wykonawczej (sejm i senat, prezydent i rząd)

c. Nowela sierpniowa 1926 r.

d. Reformy administracji terytorialnej, samorządu terytorialnego i wymiaru sprawiedliwości

6. Konstytucja kwietniowa – 2h

a. Zasady naczelne konstytucji (dekalog konstytucji – zasady: państwa jako dobra najwyższego, jednolitej i niepodzielnej władzy państwowej, nieodpowiedzialności prezydenta, prymatu interesu państwa nad interesem jednostki, kierowania przez państwo życiem społecznym, solidaryzmu, elitaryzmu)

b. System organów państwa (prezydent, rząd, sejm, senat, sądy, GISZ i armia, organy kontroli państwowej)

7. Początki Polski Ludowej – 1h

a. Zagadnienia konstytucyjne Polski powojennej – manifest PKWN, stosowanie podstawowych zasad konstytucji marcowej, referendum 1947 r.

b. Mała konstytucja 1947 – charakterystyka ogólna

8. Konstytucja PRL – 2h

a. Zasady naczelne konstytucji (ludowładztwa, demokracji ludowej, demokracji przedstawicielskiej, sojuszu robotniczo-chłopskiego, czynnego współdziałania mas ludowych w rządzeniu, jednolitej i niepodzielnej władzy państwowej, praworządności ludowej, planowania gospodarczego, uspołecznienia środków produkcji i szczególnej ochrony własności społecznej, dobrowolnej spółdzielczości, prawa do pracy i obowiązku pracy)

System organów państwa (organy władzy państwowej – sejm i rady narodowe, organy zarządu – Rada Ministrów)

Literatura podstawowa:

1. S. Grodziski, Porównawcza historia ustrojów państwowych, Kraków 1998

2. J. Bardach, B. Leśnodorski, M. Pietrzak, Historia ustroju i prawa polskiego, Warszawa 2015

Literatura uzupełniające:

1. J. Baszkiewicz, Powszechna historia ustrojów państwowych, Gdańsk 1998.

2. E. Borkowska-Bagieńska, Historia państwa i prawa Polski: zarys wykładu, Poznań 1994

3. M. Sczaniecki, Powszechna historia państwa i prawa,

Warszawa 1998

4. K. Kamińska, A. Gaca, Historia powszechna ustrojów państwowych, Toruń 2002

5. T. Maciejewski, Historia powszechna ustroju i prawa, Warszawa 2000

Sposób zaliczenia: zaliczenie na ocenę według regulaminu studiów UMK

● Wykład – egzamin na ocenę; wiedza udokumentowana na egzaminie pisemnym; 60 min., 3 pytania problemowe (po 15 min. każde), 3 – szczegółowe (po 5 min.); za pytania problemowe maksimum 15 punktów za każde, za pytania szczegółowe – maksimum 5 pktów za każde; ocena pozytywna po uzyskaniu min. 30 pktów; ocena dst + - 40 pktów; ocena db – 45-50 pktów; ocena db+ - 50-55 pktów; ocena bdb – 55-60 pktów

● Ćwiczenia - aktywność na zajęciach, rozwiązywanie kazusów, rozwiązanie zadania zaliczeniowego

Formy zaliczenia:

● Wykład – końcowy egzamin pisemny na ocenę z całości materiału zaprezentowanego na wykładzie i ćwiczeniach; warunkiem przystąpienia do egzaminu jest pozytywna ocena z ćwiczeń.

● W przypadku egzaminu w formie zdalnej dopuszcza się zaliczenie przedmiotu na podstawie esejów.

● Ćwiczenia - zaliczenie na ocenę; aktywność na zajęciach.

Podstawowe kryteria oceniania:

● Wykład – wiedza udokumentowana na podstawie egzaminu.

● Ćwiczenia - kazusy i zadanie

Zarówno na ćwiczeniach jak i na egzaminie weryfikacji podlegają kryteria K_ W02, K_ W08, K_U01, K_U08, K_U13, K_K05.