Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Centralny punkt logowania
Strona główna

Architektura i wystroje w ujęciu historycznym – starożytność i wczesne chrześcijaństwo

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 1401-ASta-AW-1Z-SJ
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0218) Interdyscyplinarne programy i kwalifikacje związane ze sztuką Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Architektura i wystroje w ujęciu historycznym – starożytność i wczesne chrześcijaństwo
Jednostka: Instytut Artystyczny
Grupy: Przedmioty obowiązkowe 1 rok sem letni Architektura wnętrz s1
Strona przedmiotu: http://www.architekturawnetrz.umk.pl/architektura-i-wystroje-w-ujeciu-historycznym-starozytnosc-i-wczesne-chrzescijanstwo/
Punkty ECTS i inne: 3.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Wymagania wstępne:

ogólna wiedza z zakresu historii i kultury

Rodzaj przedmiotu:

przedmiot obowiązkowy

Całkowity nakład pracy studenta:

1. Godziny realizowane z udziałem nauczyciela (godziny kontaktowe wykładu, przewidziane w programie): 45


2. Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta, konieczny do zaliczenia przedmiotu (przygotowanie i uzupełnienie notatek; zebranie, przeanalizowanie i przyswojenie treści podanej literatury, zebranie materiału ilustracyjnego, koniecznego do nauki przedmiotu): 15


3. Czas, wymagany do przygotowania się do egzaminu cząstkowego (przyswojenie materiału ilustracyjnego, definicji, powtórka zagadnień problemowych): 30


Łącznie w roku akademickim 90 godzin


Efekty uczenia się - wiedza:

Student


 zna periodyzację kultur i zjawisk artystycznych starożytności śródziemnomorskiej – od Starego Państwa w Egipcie po czasy cesarza Teodozjusza Wielkiego i Justyniana (K_W01, K_W02)


 zna i rozumie ogólne historyczne i cywilizacyjne konteksty zjawisk artystycznych starożytności, z naciskiem na zależność pomiędzy kreacją architektoniczną a systemem religijnym, kultem i obyczajem funeralnym różnych kultur starożytnych, od staroegipskiej po wczesne chrześcijaństwo (K_W03)


 zna genezę, kształtowanie się i przemiany form artystycznych oraz typów architektury starożytnej oraz stylów i technik wystroju i wyposażenia w różnych okresach i regionach rozwoju cywilizacji starożytnej (K_W04; K_W05)


 rozumie wzajemną zależność architektury, systemu dekoracji wnętrza i wyposażenia ruchomego w różnych kulturach starożytnych i w różnych kontekstach funkcjonalnych (architektura sakralna, funeralna, budowle reprezentacyjne i domy mieszkalne, budynki użyteczności publicznej i in.) (K_W05).


Efekty uczenia się - umiejętności:

Student:


 samodzielnie wyszukuje materiał fotograficzny [ikonograficzny] z zakresu architektury i wystrojów nowożytnych, korzystając przy tym z różnych źródeł (tradycyjnych oraz ICT) (K_U01)


 rozpoznaje i omawia cechy artystyczne i uwarunkowania funkcjonalne architektury i wystrojów, charakterystyczne dla starożytnej cywilizacji śródziemnomorskiej (K_U04, K_U06)


 rozpoznaje i datuje najistotniejsze dzieła architektury, rzeźby architektonicznej, wystrojów rzeźbiarskich i malarskich

oraz wyposażenia ruchomego różnych budowli starożytnych (K_U05)


 posługuje się fachową terminologią, odnoszącą się do form architektonicznych, kontekstów funkcjonalnych oraz ornamentyki w architekturze starożytnej (K_U04; K_U06)


 na poziomie podstawowym analizuje dzieła architektury, wystroju i wyposażenia wnętrz omawianego okresu (K_U02; K_U04; K_U06).


Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:

Student:


 ma świadomość poziomu swojej wiedzy – swych kompetencji

i niedostatków, rozumie potrzebę ciągłego rozwoju naukowego (K_K01)


 ma świadomość doniosłości dziedzictwa kulturowego omawianego okresu; jest świadom spoczywającej na współczesnych odpowiedzialności za zachowanie jego wartości dla przyszłych pokoleń oraz zdolny do czerpania z niej inspiracji we własnej twórczości (K_K03).


Metody dydaktyczne:

Zajęcia prowadzone są jako wykład informacyjny, uporządkowany w układzie chronologicznym. W obrębie epok materiał ułożony jest problemowo. Wykładowi towarzyszy prezentacja multimedialna (z wykorzystaniem fotografii, rysunków architektonicznych, rekonstrukcji 3D itd.).


Wykład informacyjny / problemowy / pokaz / studium przypadku


UWAGA: opis formy zdalnej na rok 2020/2021 w CYKLU! Tam też szczegóły dotyczące platformy

Metody dydaktyczne eksponujące:

- pokaz

Metody dydaktyczne podające:

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład problemowy

Skrócony opis:

Wykład na poziomie podstawowym wprowadza słuchaczy w problematykę arch. starożytnej obszaru śródziemnomorskiego, z uwzgl. starożytnych cywilizacji: Egiptu, Grecji i Rzymu. Omawiane są realizacje arch., ich zachowane lub rekonstruowane systemy dekoracji i wyposażenia, zarówno z kręgu reprezentacji władzy i codziennego obyczaju, jak i ze sfery sakralnej różnych systemów relig. Najważniejsze zjawiska przedstawiane są w układzie chronolog., na tle charakterystyki danej kultury i jej obyczaju, jak też w kontekście dynamiki rozwojowej danej cywilizacji, z uwzgl. przemian polit. i społ. Wykład charakteryzuje najważniejsze starożytne systemy urbanist., przykłady topografii sakralnej i organizacji przestrzennej sanktuariów wraz z ikonosferą, formy architekt. budowli i ich przemiany o charakterze artystycznym i funkcjonalnym, detal architekt. i ornamentykę, organizację przestrzeni wnętrz i ich wyposażenie. Niektóre zjawiska eksponowane są metodą case study.

Pełny opis:

TEMATY:

1. PERIODYZACJA DZIEJÓW I OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA KULTUROWA świata starożytnego na obszarze śródziemnomorskim

2. ARCHITEKTURA FUNERALNA W STAROŻYTNYM EGIPCIE I JEJ WYPOSAŻENIE

Wprowadzenie do cywilizacji i sztuki starożytnego Egiptu. / Charakterystyka eschatologii i rytu grzebalnego od Starego do Nowego Państwa. / Groby osób prywatnych i urzędników w Starym Państwie, ich wystrój i wyposażenie. / Pochówki prywatne w okresie Średniego i Nowego Państwa, ich wystrój i wyposażenie. / Pochówki faraonów w Starym Państwie i ich kontekst kulturowy (kompleksy świątynno-grobowe). Case studies: zespół świątynny Dżesera w Sakkara i Chefrena w Gizie. / Nowe Państwo: Dolina Królów. / Case study: grobowiec Tutenchamona. / Dolina Królowych: case study - grób Nefertari.

3. ARCHITEKTURA ŚWIĄTYNNA W STAROŻYTNYM EGIPCIE I JEJ WYPOSAŻENIE

Świątynie bóstw – przestrzeń i rytuał / Świątynie w kulcie faraonów w okresie Nowego Państwa. / Case study: kompleksy świątynne w Tebach Wschodnich i Zachodnich. / Case study: Abu Simbel. / Case study: Świątynia Atona w Achet-aton.

4. EGIPSKIE BUDOWNICTWO MIESZKALNE

Domy prywatne – organizacja przestrzenna i wyposażenie.

5. ARCHITEKTURA I ORGANIZACJA PRZESTRZENI SPOŁECZNEJ W KULTURZE EGEJSKIEJ

Materiały i techniki. / Kultura pałacowa Krety – architektura, ornamentyka, wystroje wnętrz (Knossos). / Warowne cytadele mykeńskie – materiał, konstrukcja, funkcja, wystroje wnętrz.

6. ARCHITEKTURA ŚWIĄTYNNA W KULTURZE GRECKIEJ

Materiały, techniki, ornamentyka, porządki. / Architektura świątynna w rozwoju historycznym (temenos – peripteros – tolos). / Sanktuaria – dyspozycja i funkcje (Olimpia i Delfy). / Case study: Ateny jako miasto idealne (architektura i urbanistyka).

7. BUDOWNICTWO MIESZKALNE W STAROŻYTNEJ GRECJI

Rozwój przestrzenny / organizacja / wystroje i wyposażenie

8. NA GRANICY WSCHODU I ZACHODU. Case study: Mauzoleum w Halikarnasie / Case study: Pergamon jako przykład miasta hellenistycznego

9. BUDOWNICTWO ETRUSKÓW I JEGO ROLA DLA CYWILIZACJI STAROŻYTNEGO RZYMU

Świątynia w porządku toskańskim – materiał, konstrukcja, wystrój. / Grobowce i ich wyposażenie.

10. ZDOBYCZE RZYMSKIE

Osiągnięcia techniczne architektury i budownictwa starożytnego Rzymu. Geneza i forma rzymskiej architektury świątynnej

11. RZYM – ORGANIZACJA PRZESTRZENNA 'WIECZNEGO MIASTA' W STAROŻYTNOŚCI

Periodyzacja dziejów Rzymu, charakterystyka kulturowa; instytucje publiczne z okresu Republiki. / Reorganizacja Miasta za czasów Cezara i Oktawiana Augusta. / Case studies: Forum Romanum, Ara Pacis Augustae, Mauzoleum Oktawiana. / Kult cesarski i jego rola w kulturze Rzymu. / Case study: Dom Nerona. /Rzym w czasach Flawiuszy i Antoninów: forum Trajana). / Łuki triumfalne. / Panteon.

12. RZYMSKA ARCHITEKTURA MIESZKALNA, JEJ WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE.

Typy architektury mieszkalnej w mieście i na wsi (insulae i wille) / Organizacja i wystrój domostwa w świetle rzymskiego obyczaju. / Posadzki. / Dekoracje ścienne (style pompejańskie).

13. CHRZEŚCIJAŃSKA SZTUKA PÓŹNOANTYCZNA I POANTYCZNA W RZYMIE.

Przestrzenie sakralne cywilizacji wczesnego chrześcijaństwa (domus ecclesiae, katakumby i ich wystrój). / Rzym za panowania Konstantyna Wielkiego (uwarunkowania historyczne, nowa ideologia władzy, architektura sakralna Rzymu po edykcie mediolańskim – bazyliki rzymskie). Topografia sakralna chrześcijańskiego Rzymu. / Architektura wczesnochrześcijańska poza Rzymem w IV wieku (ośrodki zachodnie, Palestyna za Konstantyna Wielkiego).

14. KONSTANTYNOPOL JAKO NOWY RZYM.

Kontekst założenia miasta, podstawy ideologiczne imitatio Romae, urbanistyka i organizacja przestrzeni społecznej w mieście. / Najważniejsze budowle użyteczności publicznej (hipodrom, fora cesarskie, Milion). / Rezydencja cesarska. / Wielki Kościół i tzw. bazylika grecka.

15. RZYM PAPIESKI I RAWENNA CESARSKA W V WIEKU (architektura, mozaiki).

16. PIERWSZY ZŁOTY WIEK BIZANCJUM. Model architektury justyniańskiej. Case study: Architektura a liturgia na przykładzie Hagia Sophia w Konstantynopolu. / Rawenna – architektura i programy ikonograficzne. Case study: San Vitale.

Literatura:

Literatura podstawowa

 BERNHARD M. L., „Historia starożytnej sztuki greckiej”, t. I-IV, Warszawa 1989-1993.

 BOARDMAN J., „Sztuka grecka”, Toruń 1999.

 „BUNTE GÖTTER: DIE FARBIGKEIT ANTIKER SKULPTUR“. Kat. Ausstellung der Staatlichen Antikensammlungen und Glyptothek München, 16. Dezember 2003 bis 29. Februar 2004, 15. Juni – 5. September 2004, Hg. V. BRINKMANN; R. WÜNSCHE, München 2004.

 DOBROWOLSKI W. „Sztuka Etrusków“, Warszawa 1971.

 „Egipt. Świat faraonów”, red. R. SCHULZ, M. SEIDEL, Köln 2001.

 ESCHEBACH H., „Pompeji: Erlebte antike Welt“, Leipzig 1984.

 GRASSNIK M. (Hg)., „Antike“, Kaiserslautern 1978 (materiał rysunkowy).

 „In the light of Amarna – 100 Years of the Nefertiti Discovery”, Hg. F. SEYFRIED, Petersberg 2012.

 JASTRZĘBOWSKA E., „Sztuka wczesnochrześcijańska”, Warszawa 2008.

 „Konstantynopol Nowy Rzym. Miasto i ludzie w okresie wczesnobizantyńskim”, red. M. J. LESZKO, T. WOLIŃSKA, Warszawa 2011.

 KRAUTHEIMER Richard, „Early Christian and Byzantine architecture”, Pelican History of Art 1965.

 LIPIŃSKA J., „Sztuka starożytnego Egiptu”, Warszawa 2008.

 MAZZOLENI D., „Domus: Wall painting in the Roman house”, Los Angeles 2004.

 OSTROWSKI J. A., „Starożytny Rzym. Polityka i sztuka”, Kraków 1999.

 PAPUCI-WŁADYKA E., „Sztuka starożytnej Grecji”, Kraków 2011 (rozdz. poświęcone architekturze i urbanistyce).

 „PERGAMON. PANORAMA DER ANTIKEN METROPOLE“, Hg. R. GRÜSSINGER et al., Petersberg 2011.

 PRESS L., „Budownictwo egejskie”, Warszawa 1986.

 RUTKOWSKI B., „Sztuka egejska”, Warszawa 1987.

 RUTKOWSKI B., „Sztuka minojska i mykeńska”, [w:] „Sztuka świata”, t. 2, Warszawa 1990, s. 7–34.

 SADURSKA A., „Archeologia starożytnego Rzymu”, t. 1–2, Warszawa 1980.

 SADURSKA A., „Sztuka rzymska”, [w:] „Sztuka świata”, t. 2, Warszawa 1990, s. 211–305.

 SEAR F. „Roman architecture”, New York 1982.

 SEAR F., „Roman theatres, an architectural study”, New York 2006 (electronic resource).

 SPRENGER M., „Die Etrusker: Kunst und Geschichte”, München 1990 (s. 40-63 + materiał ilustracyjny).

 TWARDECKI A., „Mały słownik sztuki starożytnej Grecji

i Rzymu”, Warszawa 1998.

 VALAVANIS P. D., „Games and sanctuaries in ancient Greece: Olympia, Delphi, Isthmia, Nemea, Athens”, Los Angeles 2004, zwł. s. 20–161 (Olimpia), 162–266 (Delfy), 337–391 (Ateny).

 WUJEWSKI T., „Symbolika architektury greckiej”, Poznań 1995.

 ZANKER P., „August i potęga obrazów”, Poznań 1999.

Literatura uzupełniająca

 AMERY C., CURRAN B., „The lost world of Pompeii”, Los Angeles 2002.

 BOWE P., „Gardens of the Roman world”, Los Angeles 2004.

 CIECHANOWICZ J., „Rzym. Ludzie i budowle”, Warszawa 1989.

 FARIOLI R., „Ravenna romana e bizantina”, Ravenna 1977.

 FORTOVA-SAMALOVA P., VILIMKOVA M., „Das Aegyptische Ornament", Praha 1963.

 KEESLING K. M., „The votive statues of the Athenian Acropolis”, Cambridge 2003 [dostęp online: http://catdir.loc.gov/catdir/samples/cam041/2002073693.pdf]

 KEESLING K. M., „Patrons of Athenian Votive Monuments

of the Archaic and Classical Periods: Three Studies”, >Hesperia: The Journal of the American School of Classical Studies at Athens<, 74/3 (2005), s. 395-426 [dostęp Jstor]

 KOLB F., „Ideał późnoantycznego władcy. Ideologia i autoprezentacja”, Poznań 2008.

 „L'art egyptien au temps des Pyramides”, cat. exposition, Paris – Galeries Nationales du Grand Palais, 6 Avril–12 Juillet 1999, New York – The Metropolitan Museum Of Art, 16 Sept., Paris 1999.

 LESSING E., VARONE A., „Pompeii”, Paris 1996.

 MORRISON C. (red.), „Cesarstwo Wschodniorzymskie 330-641” (seria: Świat Bizancjum, t.1), Kraków 2007.

 MUSIAŁ D., „Świat grecki od Homera do Kleopatry”, Warszawa 2008

 OŻÓG M., „Kościół starożytny wobec świątyń i posągów bóstw”, Kraków 2009.

 PAUZANIASZ, „Wędrówki po Helladzie. W świątyni i w micie”, wstęp i komentarz J. NIEMIRSKA-PLISZCZYŃSKA, B. FILARSKA, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1973.

 PAWŁOWSKA B., „Urbs sacra. Pielgrzymki i podróże religijne do Rzymu w starożytności chrześcijańskiej (IV-VII w.)”, Kraków 2007.

 SIMON M., „Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa I–IV w.”, Warszawa 1992.

NETOGRAFIA

 „The Ancient City of Athens”

http://www.stoa.org/athens/index.html

 Projekt „Partenon 3D”

http://www.dkv.columbia.edu/vmc/acropolis/index.html

 Projekt „Pergamon 3D”

http://www.pergamon.secondpage.de/index_en.html

 „Digital Roman Forum”

http://dlib.etc.ucla.edu/projects/Forum/

 „The Imperial Fora”

http://penelope.uchicago.edu/~grout/encyclopaedia_romana/imperialfora/imperialfora.html

 „Rome Reborn”

http://romereborn.frischerconsulting.com/

 „Byzantium 1200“

http://www.byzantium1200.com/index.html

Metody i kryteria oceniania:

Przedmiot kończy się egzaminem pisemnym.

Wymagania egzaminacyjne:

(K_K01)

1. Rozpoznawanie dzieł na slajdach, wraz z datowaniem do ćwierćwiecza [obowiązuje znajomość dzieł, omawianych na wykładach] (K_U01; K_U04; K_U05)

2. Objaśnianie terminologii dot. sztuki starożytnej [definicje należy opracować samodzielnie, wg wykładów oraz podanych opracowań słownikowo-encyklopedycznych] (K_W02; K_U01)

3. Rozwinięcie podanego zagadnienia o tematyce ogólnej – ogniskującego się na zależności architektury, wystroju, dekoracji i funkcji przestrzeni – obejmującego zakres treści kształcenia wykładu i podstawowej literatury przedmiotu (K_W03; K_W04, K_W05; K_U01; K_U02; K_U06)

Praktyki zawodowe:

nie dotyczy

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2021/22" (zakończony)

Okres: 2022-02-21 - 2022-09-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 45 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Monika Jakubek-Raczkowska
Prowadzący grup: Monika Jakubek-Raczkowska
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Wykład - Egzamin

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2022/23" (zakończony)

Okres: 2023-02-20 - 2023-09-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 45 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Monika Jakubek-Raczkowska
Prowadzący grup: Monika Jakubek-Raczkowska
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Wykład - Egzamin

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2023/24" (w trakcie)

Okres: 2024-02-20 - 2024-09-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 45 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Magdalena Maciudzińska-Kamczycka
Prowadzący grup: Magdalena Maciudzińska-Kamczycka
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Wykład - Egzamin
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń tel: +48 56 611-40-10 https://usosweb.umk.pl/ kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)