Architektura i wystroje w ujęciu historycznym – starożytność i wczesne chrześcijaństwo
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 1401-ASta-AW-1Z-SJ |
Kod Erasmus / ISCED: |
(brak danych)
/
(0218) Interdyscyplinarne programy i kwalifikacje związane ze sztuką
|
Nazwa przedmiotu: | Architektura i wystroje w ujęciu historycznym – starożytność i wczesne chrześcijaństwo |
Jednostka: | Instytut Artystyczny |
Grupy: |
Przedmioty obowiązkowe 1 rok sem letni Architektura wnętrz s1 |
Strona przedmiotu: | http://www.architekturawnetrz.umk.pl/architektura-i-wystroje-w-ujeciu-historycznym-starozytnosc-i-wczesne-chrzescijanstwo/ |
Punkty ECTS i inne: |
3.00
|
Język prowadzenia: | polski |
Wymagania wstępne: | ogólna wiedza z zakresu historii i kultury |
Rodzaj przedmiotu: | przedmiot obowiązkowy |
Całkowity nakład pracy studenta: | 1. Godziny realizowane z udziałem nauczyciela (godziny kontaktowe wykładu, przewidziane w programie): 45 2. Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta, konieczny do zaliczenia przedmiotu (przygotowanie i uzupełnienie notatek; zebranie, przeanalizowanie i przyswojenie treści podanej literatury, zebranie materiału ilustracyjnego, koniecznego do nauki przedmiotu): 15 3. Czas, wymagany do przygotowania się do egzaminu cząstkowego (przyswojenie materiału ilustracyjnego, definicji, powtórka zagadnień problemowych): 30 Łącznie w roku akademickim 90 godzin |
Efekty uczenia się - wiedza: | Student zna periodyzację kultur i zjawisk artystycznych starożytności śródziemnomorskiej – od Starego Państwa w Egipcie po czasy cesarza Teodozjusza Wielkiego i Justyniana (K_W01, K_W02) zna i rozumie ogólne historyczne i cywilizacyjne konteksty zjawisk artystycznych starożytności, z naciskiem na zależność pomiędzy kreacją architektoniczną a systemem religijnym, kultem i obyczajem funeralnym różnych kultur starożytnych, od staroegipskiej po wczesne chrześcijaństwo (K_W03) zna genezę, kształtowanie się i przemiany form artystycznych oraz typów architektury starożytnej oraz stylów i technik wystroju i wyposażenia w różnych okresach i regionach rozwoju cywilizacji starożytnej (K_W04; K_W05) rozumie wzajemną zależność architektury, systemu dekoracji wnętrza i wyposażenia ruchomego w różnych kulturach starożytnych i w różnych kontekstach funkcjonalnych (architektura sakralna, funeralna, budowle reprezentacyjne i domy mieszkalne, budynki użyteczności publicznej i in.) (K_W05). |
Efekty uczenia się - umiejętności: | Student: samodzielnie wyszukuje materiał fotograficzny [ikonograficzny] z zakresu architektury i wystrojów nowożytnych, korzystając przy tym z różnych źródeł (tradycyjnych oraz ICT) (K_U01) rozpoznaje i omawia cechy artystyczne i uwarunkowania funkcjonalne architektury i wystrojów, charakterystyczne dla starożytnej cywilizacji śródziemnomorskiej (K_U04, K_U06) rozpoznaje i datuje najistotniejsze dzieła architektury, rzeźby architektonicznej, wystrojów rzeźbiarskich i malarskich oraz wyposażenia ruchomego różnych budowli starożytnych (K_U05) posługuje się fachową terminologią, odnoszącą się do form architektonicznych, kontekstów funkcjonalnych oraz ornamentyki w architekturze starożytnej (K_U04; K_U06) na poziomie podstawowym analizuje dzieła architektury, wystroju i wyposażenia wnętrz omawianego okresu (K_U02; K_U04; K_U06). |
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne: | Student: ma świadomość poziomu swojej wiedzy – swych kompetencji i niedostatków, rozumie potrzebę ciągłego rozwoju naukowego (K_K01) ma świadomość doniosłości dziedzictwa kulturowego omawianego okresu; jest świadom spoczywającej na współczesnych odpowiedzialności za zachowanie jego wartości dla przyszłych pokoleń oraz zdolny do czerpania z niej inspiracji we własnej twórczości (K_K03). |
Metody dydaktyczne: | Zajęcia prowadzone są jako wykład informacyjny, uporządkowany w układzie chronologicznym. W obrębie epok materiał ułożony jest problemowo. Wykładowi towarzyszy prezentacja multimedialna (z wykorzystaniem fotografii, rysunków architektonicznych, rekonstrukcji 3D itd.). Wykład informacyjny / problemowy / pokaz / studium przypadku UWAGA: opis formy zdalnej na rok 2020/2021 w CYKLU! Tam też szczegóły dotyczące platformy |
Metody dydaktyczne eksponujące: | - pokaz |
Metody dydaktyczne podające: | - wykład informacyjny (konwencjonalny) |
Skrócony opis: |
Wykład na poziomie podstawowym wprowadza słuchaczy w problematykę arch. starożytnej obszaru śródziemnomorskiego, z uwzgl. starożytnych cywilizacji: Egiptu, Grecji i Rzymu. Omawiane są realizacje arch., ich zachowane lub rekonstruowane systemy dekoracji i wyposażenia, zarówno z kręgu reprezentacji władzy i codziennego obyczaju, jak i ze sfery sakralnej różnych systemów relig. Najważniejsze zjawiska przedstawiane są w układzie chronolog., na tle charakterystyki danej kultury i jej obyczaju, jak też w kontekście dynamiki rozwojowej danej cywilizacji, z uwzgl. przemian polit. i społ. Wykład charakteryzuje najważniejsze starożytne systemy urbanist., przykłady topografii sakralnej i organizacji przestrzennej sanktuariów wraz z ikonosferą, formy architekt. budowli i ich przemiany o charakterze artystycznym i funkcjonalnym, detal architekt. i ornamentykę, organizację przestrzeni wnętrz i ich wyposażenie. Niektóre zjawiska eksponowane są metodą case study. |
Pełny opis: |
TEMATY: 1. PERIODYZACJA DZIEJÓW I OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA KULTUROWA świata starożytnego na obszarze śródziemnomorskim 2. ARCHITEKTURA FUNERALNA W STAROŻYTNYM EGIPCIE I JEJ WYPOSAŻENIE Wprowadzenie do cywilizacji i sztuki starożytnego Egiptu. / Charakterystyka eschatologii i rytu grzebalnego od Starego do Nowego Państwa. / Groby osób prywatnych i urzędników w Starym Państwie, ich wystrój i wyposażenie. / Pochówki prywatne w okresie Średniego i Nowego Państwa, ich wystrój i wyposażenie. / Pochówki faraonów w Starym Państwie i ich kontekst kulturowy (kompleksy świątynno-grobowe). Case studies: zespół świątynny Dżesera w Sakkara i Chefrena w Gizie. / Nowe Państwo: Dolina Królów. / Case study: grobowiec Tutenchamona. / Dolina Królowych: case study - grób Nefertari. 3. ARCHITEKTURA ŚWIĄTYNNA W STAROŻYTNYM EGIPCIE I JEJ WYPOSAŻENIE Świątynie bóstw – przestrzeń i rytuał / Świątynie w kulcie faraonów w okresie Nowego Państwa. / Case study: kompleksy świątynne w Tebach Wschodnich i Zachodnich. / Case study: Abu Simbel. / Case study: Świątynia Atona w Achet-aton. 4. EGIPSKIE BUDOWNICTWO MIESZKALNE Domy prywatne – organizacja przestrzenna i wyposażenie. 5. ARCHITEKTURA I ORGANIZACJA PRZESTRZENI SPOŁECZNEJ W KULTURZE EGEJSKIEJ Materiały i techniki. / Kultura pałacowa Krety – architektura, ornamentyka, wystroje wnętrz (Knossos). / Warowne cytadele mykeńskie – materiał, konstrukcja, funkcja, wystroje wnętrz. 6. ARCHITEKTURA ŚWIĄTYNNA W KULTURZE GRECKIEJ Materiały, techniki, ornamentyka, porządki. / Architektura świątynna w rozwoju historycznym (temenos – peripteros – tolos). / Sanktuaria – dyspozycja i funkcje (Olimpia i Delfy). / Case study: Ateny jako miasto idealne (architektura i urbanistyka). 7. BUDOWNICTWO MIESZKALNE W STAROŻYTNEJ GRECJI Rozwój przestrzenny / organizacja / wystroje i wyposażenie 8. NA GRANICY WSCHODU I ZACHODU. Case study: Mauzoleum w Halikarnasie / Case study: Pergamon jako przykład miasta hellenistycznego 9. BUDOWNICTWO ETRUSKÓW I JEGO ROLA DLA CYWILIZACJI STAROŻYTNEGO RZYMU Świątynia w porządku toskańskim – materiał, konstrukcja, wystrój. / Grobowce i ich wyposażenie. 10. ZDOBYCZE RZYMSKIE Osiągnięcia techniczne architektury i budownictwa starożytnego Rzymu. Geneza i forma rzymskiej architektury świątynnej 11. RZYM – ORGANIZACJA PRZESTRZENNA 'WIECZNEGO MIASTA' W STAROŻYTNOŚCI Periodyzacja dziejów Rzymu, charakterystyka kulturowa; instytucje publiczne z okresu Republiki. / Reorganizacja Miasta za czasów Cezara i Oktawiana Augusta. / Case studies: Forum Romanum, Ara Pacis Augustae, Mauzoleum Oktawiana. / Kult cesarski i jego rola w kulturze Rzymu. / Case study: Dom Nerona. /Rzym w czasach Flawiuszy i Antoninów: forum Trajana). / Łuki triumfalne. / Panteon. 12. RZYMSKA ARCHITEKTURA MIESZKALNA, JEJ WYSTRÓJ I WYPOSAŻENIE. Typy architektury mieszkalnej w mieście i na wsi (insulae i wille) / Organizacja i wystrój domostwa w świetle rzymskiego obyczaju. / Posadzki. / Dekoracje ścienne (style pompejańskie). 13. CHRZEŚCIJAŃSKA SZTUKA PÓŹNOANTYCZNA I POANTYCZNA W RZYMIE. Przestrzenie sakralne cywilizacji wczesnego chrześcijaństwa (domus ecclesiae, katakumby i ich wystrój). / Rzym za panowania Konstantyna Wielkiego (uwarunkowania historyczne, nowa ideologia władzy, architektura sakralna Rzymu po edykcie mediolańskim – bazyliki rzymskie). Topografia sakralna chrześcijańskiego Rzymu. / Architektura wczesnochrześcijańska poza Rzymem w IV wieku (ośrodki zachodnie, Palestyna za Konstantyna Wielkiego). 14. KONSTANTYNOPOL JAKO NOWY RZYM. Kontekst założenia miasta, podstawy ideologiczne imitatio Romae, urbanistyka i organizacja przestrzeni społecznej w mieście. / Najważniejsze budowle użyteczności publicznej (hipodrom, fora cesarskie, Milion). / Rezydencja cesarska. / Wielki Kościół i tzw. bazylika grecka. 15. RZYM PAPIESKI I RAWENNA CESARSKA W V WIEKU (architektura, mozaiki). 16. PIERWSZY ZŁOTY WIEK BIZANCJUM. Model architektury justyniańskiej. Case study: Architektura a liturgia na przykładzie Hagia Sophia w Konstantynopolu. / Rawenna – architektura i programy ikonograficzne. Case study: San Vitale. |
Literatura: |
Literatura podstawowa BERNHARD M. L., „Historia starożytnej sztuki greckiej”, t. I-IV, Warszawa 1989-1993. BOARDMAN J., „Sztuka grecka”, Toruń 1999. „BUNTE GÖTTER: DIE FARBIGKEIT ANTIKER SKULPTUR“. Kat. Ausstellung der Staatlichen Antikensammlungen und Glyptothek München, 16. Dezember 2003 bis 29. Februar 2004, 15. Juni – 5. September 2004, Hg. V. BRINKMANN; R. WÜNSCHE, München 2004. DOBROWOLSKI W. „Sztuka Etrusków“, Warszawa 1971. „Egipt. Świat faraonów”, red. R. SCHULZ, M. SEIDEL, Köln 2001. ESCHEBACH H., „Pompeji: Erlebte antike Welt“, Leipzig 1984. GRASSNIK M. (Hg)., „Antike“, Kaiserslautern 1978 (materiał rysunkowy). „In the light of Amarna – 100 Years of the Nefertiti Discovery”, Hg. F. SEYFRIED, Petersberg 2012. JASTRZĘBOWSKA E., „Sztuka wczesnochrześcijańska”, Warszawa 2008. „Konstantynopol Nowy Rzym. Miasto i ludzie w okresie wczesnobizantyńskim”, red. M. J. LESZKO, T. WOLIŃSKA, Warszawa 2011. KRAUTHEIMER Richard, „Early Christian and Byzantine architecture”, Pelican History of Art 1965. LIPIŃSKA J., „Sztuka starożytnego Egiptu”, Warszawa 2008. MAZZOLENI D., „Domus: Wall painting in the Roman house”, Los Angeles 2004. OSTROWSKI J. A., „Starożytny Rzym. Polityka i sztuka”, Kraków 1999. PAPUCI-WŁADYKA E., „Sztuka starożytnej Grecji”, Kraków 2011 (rozdz. poświęcone architekturze i urbanistyce). „PERGAMON. PANORAMA DER ANTIKEN METROPOLE“, Hg. R. GRÜSSINGER et al., Petersberg 2011. PRESS L., „Budownictwo egejskie”, Warszawa 1986. RUTKOWSKI B., „Sztuka egejska”, Warszawa 1987. RUTKOWSKI B., „Sztuka minojska i mykeńska”, [w:] „Sztuka świata”, t. 2, Warszawa 1990, s. 7–34. SADURSKA A., „Archeologia starożytnego Rzymu”, t. 1–2, Warszawa 1980. SADURSKA A., „Sztuka rzymska”, [w:] „Sztuka świata”, t. 2, Warszawa 1990, s. 211–305. SEAR F. „Roman architecture”, New York 1982. SEAR F., „Roman theatres, an architectural study”, New York 2006 (electronic resource). SPRENGER M., „Die Etrusker: Kunst und Geschichte”, München 1990 (s. 40-63 + materiał ilustracyjny). TWARDECKI A., „Mały słownik sztuki starożytnej Grecji i Rzymu”, Warszawa 1998. VALAVANIS P. D., „Games and sanctuaries in ancient Greece: Olympia, Delphi, Isthmia, Nemea, Athens”, Los Angeles 2004, zwł. s. 20–161 (Olimpia), 162–266 (Delfy), 337–391 (Ateny). WUJEWSKI T., „Symbolika architektury greckiej”, Poznań 1995. ZANKER P., „August i potęga obrazów”, Poznań 1999. Literatura uzupełniająca AMERY C., CURRAN B., „The lost world of Pompeii”, Los Angeles 2002. BOWE P., „Gardens of the Roman world”, Los Angeles 2004. CIECHANOWICZ J., „Rzym. Ludzie i budowle”, Warszawa 1989. FARIOLI R., „Ravenna romana e bizantina”, Ravenna 1977. FORTOVA-SAMALOVA P., VILIMKOVA M., „Das Aegyptische Ornament", Praha 1963. KEESLING K. M., „The votive statues of the Athenian Acropolis”, Cambridge 2003 [dostęp online: http://catdir.loc.gov/catdir/samples/cam041/2002073693.pdf] KEESLING K. M., „Patrons of Athenian Votive Monuments of the Archaic and Classical Periods: Three Studies”, >Hesperia: The Journal of the American School of Classical Studies at Athens<, 74/3 (2005), s. 395-426 [dostęp Jstor] KOLB F., „Ideał późnoantycznego władcy. Ideologia i autoprezentacja”, Poznań 2008. „L'art egyptien au temps des Pyramides”, cat. exposition, Paris – Galeries Nationales du Grand Palais, 6 Avril–12 Juillet 1999, New York – The Metropolitan Museum Of Art, 16 Sept., Paris 1999. LESSING E., VARONE A., „Pompeii”, Paris 1996. MORRISON C. (red.), „Cesarstwo Wschodniorzymskie 330-641” (seria: Świat Bizancjum, t.1), Kraków 2007. MUSIAŁ D., „Świat grecki od Homera do Kleopatry”, Warszawa 2008 OŻÓG M., „Kościół starożytny wobec świątyń i posągów bóstw”, Kraków 2009. PAUZANIASZ, „Wędrówki po Helladzie. W świątyni i w micie”, wstęp i komentarz J. NIEMIRSKA-PLISZCZYŃSKA, B. FILARSKA, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1973. PAWŁOWSKA B., „Urbs sacra. Pielgrzymki i podróże religijne do Rzymu w starożytności chrześcijańskiej (IV-VII w.)”, Kraków 2007. SIMON M., „Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa I–IV w.”, Warszawa 1992. NETOGRAFIA „The Ancient City of Athens” http://www.stoa.org/athens/index.html Projekt „Partenon 3D” http://www.dkv.columbia.edu/vmc/acropolis/index.html Projekt „Pergamon 3D” http://www.pergamon.secondpage.de/index_en.html „Digital Roman Forum” http://dlib.etc.ucla.edu/projects/Forum/ „The Imperial Fora” http://penelope.uchicago.edu/~grout/encyclopaedia_romana/imperialfora/imperialfora.html „Rome Reborn” http://romereborn.frischerconsulting.com/ „Byzantium 1200“ http://www.byzantium1200.com/index.html |
Metody i kryteria oceniania: |
Przedmiot kończy się egzaminem pisemnym. Wymagania egzaminacyjne: (K_K01) 1. Rozpoznawanie dzieł na slajdach, wraz z datowaniem do ćwierćwiecza [obowiązuje znajomość dzieł, omawianych na wykładach] (K_U01; K_U04; K_U05) 2. Objaśnianie terminologii dot. sztuki starożytnej [definicje należy opracować samodzielnie, wg wykładów oraz podanych opracowań słownikowo-encyklopedycznych] (K_W02; K_U01) 3. Rozwinięcie podanego zagadnienia o tematyce ogólnej – ogniskującego się na zależności architektury, wystroju, dekoracji i funkcji przestrzeni – obejmującego zakres treści kształcenia wykładu i podstawowej literatury przedmiotu (K_W03; K_W04, K_W05; K_U01; K_U02; K_U06) |
Praktyki zawodowe: |
nie dotyczy |
Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2021/22" (zakończony)
Okres: | 2022-02-21 - 2022-09-30 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ WYK
PT |
Typ zajęć: |
Wykład, 45 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Monika Jakubek-Raczkowska | |
Prowadzący grup: | Monika Jakubek-Raczkowska | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Egzamin
Wykład - Egzamin |
Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2022/23" (zakończony)
Okres: | 2023-02-20 - 2023-09-30 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ WYK
PT |
Typ zajęć: |
Wykład, 45 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Monika Jakubek-Raczkowska | |
Prowadzący grup: | Monika Jakubek-Raczkowska | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Egzamin
Wykład - Egzamin |
Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2023/24" (w trakcie)
Okres: | 2024-02-20 - 2024-09-30 |
Przejdź do planu
PN WT WYK
ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Wykład, 45 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Magdalena Maciudzińska-Kamczycka | |
Prowadzący grup: | Magdalena Maciudzińska-Kamczycka | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Egzamin
Wykład - Egzamin |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.