Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Centralny punkt logowania
Strona główna

Historia technik budowlanych z elementami materiałoznawstwa

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 1401-HTB-2Z-AW-SJ
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0218) Interdyscyplinarne programy i kwalifikacje związane ze sztuką Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Historia technik budowlanych z elementami materiałoznawstwa
Jednostka: Instytut Artystyczny
Grupy:
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

przedmiot obowiązkowy

Całkowity nakład pracy studenta:

1. Godziny realizowane z udziałem nauczyciela: godziny kontaktowe wykładu konwersatoryjnego (30 godz.) oraz ćwiczeń (90 godz.), przewidziane w planie i programie studiów: łącznie 120 godz. za 4 p. ECTS


2. Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta, konieczny do zaliczenia przedmiotu (przygotowanie i uzupełnienie notatek z zajęć; zebranie, przeanalizowanie i przyswojenie treści podanej literatury do wykładu konwersatoryjnego i ćwiczeń; opracowanie terminologii; bieżące przygotowywanie materiału do ćwiczeń, systematyczne przygotowywanie się do zadawanych zagadnień i testów w ramach ćwiczeń): 15 godzin 0,5 p. ECTS


3. Czas, wymagany do przygotowania się do zaliczenia zajęć, zaliczenia z oceną po pierwszym semestrze oraz do egzaminu końcowego po drugim semestrze (przyswojenie materiału ilustracyjnego, definicji, powtórka zagadnień problemowych): 45 godzin 1,5 p. ECTS


Łącznie: 180 godzin pracy za 6 p. ECTS

I semestr – 2,5 p. ECTS (w tym 2 p. za godziny kontaktowe wykładu konwersatoryjnego i ćwiczeń, 0,5 przygotowanie zadanych lektur i tematów oraz przygotowanie się do zaliczenia cząstkowego na ocenę)

II semestr – 3,5 p. ECTS (w tym 2 p. ECTS za godziny kontaktowe; 1,5 p. przygotowanie się do egzaminu końcowego z całości poruszanej problematyki i literatury podstawowej).


Efekty uczenia się - wiedza:

Student:

W1: Ma wiedzę w zakresie podstawowych technik budowlanych używanych w historycznej architekturze i wystrojach architektonicznych (K_W10)

W2: Charakteryzuje rozwój dekoracji architektonicznych i wystroju we wnętrzach sakralnych, świeckich, rezydencjonalnych, itd. (K_W04; K_W10)

W3: Zna terminologię dotyczącą technik budowlanych używanych w zabytkowej architekturze, pod kątem jej wystroju (K_W02; K_W10)

W4: Opisuje elementy wystroju architektonicznego w ujęciu historycznym i rozpoznaje materiały w nich stosowane (K_W04; K_W10)


Efekty uczenia się - umiejętności:

Student:

U1: Rozpoznaje, charakteryzuje i datuje – stosując właściwą terminologię – dawne techniki budowlane używane w historycznej architekturze i w historycznych wystrojach architektonicznych (K_U08)

U2: Identyfikuje podstawowe materiały używane w architekturze i historycznych wystrojach architektonicznych (K_U08)

U3: Analizuje i opisuje systemy konstrukcyjne i układy przestrzenne w historycznych wnętrzach (K_U08)

U4: Odczytuje i analizuje rysunki architektoniczne pod kątem zastosowanych technik budowlanych (K_U08)


Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:

Student:

K1: ma świadomość poziomu swojej wiedzy – swych kompetencji i niedostatków, rozumie potrzebę ciągłego rozwoju naukowego (K_K01).

K2: ma świadomość doniosłości dziedzictwa kulturowego; jest świadom spoczywającej na współczesnych odpowiedzialności za zachowanie jego wartości dla przyszłych pokoleń oraz zdolny do czerpania z niej inspiracji we własnej twórczości (K_K05)


Metody dydaktyczne:

- Wykład konwersatoryjny z towarzyszącą prezentacją multimedialną

- Ćwiczenia i dyskusja problemowa, case study


Metody dydaktyczne eksponujące:

- prezentacja multimedialna

- zajęcia terenowe


Metody dydaktyczne eksponujące:

- pokaz

Metody dydaktyczne podające:

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy

Metody dydaktyczne poszukujące:

- ćwiczeniowa

Skrócony opis:

Przedmiot prowadzony w formie wykładu konwersatoryjnego (30 godz.) oraz ćwiczeń (90 godz.). Ma na celu zapoznanie studentów z najważniejszymi dawnymi technikami budowlanymi stosowanymi w architekturze wnętrz i w historycznych wystrojach (o różnych funkcjach). Podczas zajęć studenci poznają również historyczne materiały budowlane i wykończeniowe, ich właściwości oraz etapy pracy budowlanej w dawnych epokach. Zajęcia pozwolą na wprowadzenie studentów w historię technik budowlanych bezpośrednio związaną z wystrojami architektonicznymi wnętrz rozpatrywanych w układzie chronologicznym, typologicznym i funkcjonalnym.

Pełny opis:

Zakres tematyczny realizowany na zajęciach (tematy w zależności od potrzeb, będą realizowane na kilku zajęciach; zmianie może również ulec kolejność omawiania niektórych zagadnień).

1. Wprowadzenie do przedmiotu, omówienie literatury obowiązkowej i uzupełniającej, zakres tematyki zajęć. Terminologia (architektura świecka i budownictwo mieszkalne - uzupełnienie)

2. Proces budowlany (w ujęciu historycznym), ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień związanych z architekturą wnętrz.

3. Podstawowe historyczne materiały wykorzystywane w architekturze i dekoracji wnętrz (w układzie chronologicznym), ze szczególnym uwzględnieniem materiałów kamiennych, ceramicznych i drewnianych.

4. Historia technik budowlanych w kontekście historycznych wystrojów wnętrz w układzie typologicznym i funkcjonalnym (od starożytności do XIX wieku), m.in. mury kamienne, ściany murowane, ściany i konstrukcje drewniane, więźby dachowe (z uwzględnieniem adaptacji przestrzeni poddaszowych). Ponadto pokrycia dachowe (i odprowadzanie wody, dekoracje).

5. Opracowanie ścian wewnętrznych: typy (mozaiki, inkrustacje, dekoracje malarskie, rzeźbiarskie, sztukatorstwo, okładziny, boazerie); systemy kompozycyjne dekoracji ścian; ścianki drewniane – konstrukcja i związek z wnętrzami.

6. Posadzki i podłogi: elementy konstrukcji podłóg, typy (wylewki, posadzki ceramiczne, posadzki kamienne, podłogi deskowe, parkiety), systemy dekoracyjne.

7. Sklepienia: sposoby i techniki wznoszenia, typy, sposoby dekoracji.

8. Stropy: charakterystyka, elementy konstrukcji, typy, sposoby i systemy dekoracji.

9. Schody: rozwój typologiczny, charakterystyka, konstrukcja, systematyka układów przestrzennych, dekoracje i kolorystyka, elementy, bariery, balustrady, poręcze.

10. Stolarka drzwiowa i okienna (pod kątem wnętrz): typy, elementy, konstrukcje, kolorystyka, dekoracja, okucia, zamki.

11. Elementy systemów grzewczych: historyczne piece i kominki.

12. Konstrukcje i techniki stosowane w Europie po rewolucji przemysłowej; znaczenie wzorników, katalogów, gotowych form przemysłowych.

13. Historyczny rysunek architektoniczny - analiza archiwalnych dokumentów budowlanych pod kątem badań historycznych technik budowlanych i materiałów.

Case studies

14. "Jak rzymianie Rzym zbudowali?" - o technikach budowlanych i wystrojach rzymskich budowli antycznych. [Tomasz Kowalski]

15. "Jak chrześcijanie Rzym ozdabiali?" - o technikach budowlanych i wystrojach rzymskich bazylik wczesnochrześcijańskich. [Tomasz Kowalski]

16. Zamek w Malborku - historyczna dekoracja architektoniczna wnętrz, XIX- wieczne rekonstrukcje i kreacje, współczesne anastylozy i rekonstrukcje wnętrz. Przestrzenie o funkcjach reprezentacyjnych, recepcyjnych, sakralnych i konwentualnych. [Juliusz Raczkowski]

Literatura:

Literatura obowiązkowa:

• Budownictwo ogólne tom 1. Materiały i wyroby budowlane, praca zbiorowa, Arkady 2005, [zwł. ss. 88-120 (naturalne materiały kamienne); ss. 158-164, 168-175 (ceramika budowlana); ss. 242-283 (mineralne spoiwa budowlane); ss. 568-629 (drewno i materiały drewnopochodne)] [dostęp: Biblioteka WSzP]

• Curl James Stevens, The Oxford dictionary of architecture, Oxford 2015 [dostęp: Biblioteka WSzP]

• Koch W., Style w architekturze: arcydzieła budownictwa europejskiego od antyku po czasy współczesne, Warszawa 2005. [dostęp: Biblioteka WSzP]

• Krajewski Klemens, Mała encyklopedia architektury i wnętrz, Ossolineum 1974. [dostęp: Biblioteka WSzP]

• Kunsthandwerk & Design. Stile, Techniken, Dekors von der Renaissance bis zur Gegenwart, Hg. N. RILEY, Leipzig 2003.

• Mączeński Z., Elementy i detale architektoniczne w rozwoju historycznym, Warszawa 1997.

• Mączeński Z., Poradnik budowlany dla architektów, Warszawa 1953.

• Mączeński Z., Tomaszewski Z., Zachwatowicz J., Przegląd materiałów używanych w dawnej Polsce, Warszawa 1954.

• Parisien S., Historia wnętrz. Dom od roku 1700, Warszawa 2010.

• Pevsner Nikolaus, Fleming John, Honour Hugh, Encyklopedia architektury, przedkł. Andrzej Dulewicz, Warszawa 1997 [III wydania].

• Pile J., Historia wnętrz, Warszawa 2004

• Rządek W., Tomaszewski K., Podręczny słownik historyka sztuki. Ornamenty i motywy dekoracyjne (seria: Zeszyty Instytutu Historii Sztuki UAM w Poznaniu), Poznań 1991 [wydanie na prawach rękopisu].

• Sienicki S., Wnętrza mieszkalne. Rys historyczny, Warszawa 1962.

• Słownik terminologiczny sztuk pięknych, red. K. Kubalska-Sulkiewicz et al., Warszawa 2019 [V wydań].

Literatura uzupełniająca:

• Ahnert Rudolf, Krause Karl Heinz, Typische Baukonstruktionen von 1860 bis 1960 : zur Beurteilung der vorhandenen Bausubstanz. Bd.1, Gründungen, Abdichtungen, Tragende massive Wände, Gesimse, Hausschornsteine, Tragende Wände, Gesimse, Hausschornsteine, Tragende Wände aus Holz, Alte Masseinheiten, Berlin 2009 [dostęp: Biblioteka WSzP].

• Amery C., Curran B., The lost world of Pompeii, Los Angeles 2002.

• Arszyński M., Organizacja i technika średniowiecznego budownictwa ceglanego w Prusach w kontekście europejskim, Malbork: Muzeum Zamkowe, 2016

• Brochwicz Z., Materiały wiążące w budownictwie starożytnym i wczesnośredniowiecznym, Materiały Zachodniopomorskie, t. 14, 1968, s. 753-779.

• Brochwicz Z., Zaprawa wapienna jako tworzywo elementów architektonicznych na przykładzie służek w kaplicy zamkowej w Radzyniu Chełmińskim, AUNC, Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, t.4, 1971, s.127-139.

• Brykowski R., Tajchman J., Zakończenie fazowań i profilowań drewnianych detali architektonicznych na terenie Polski, KAU, T. XXXII, 1987, z.3-4, s. 357-382

• Buczkowski K., Płytki i posadzki z XIII wieku w kościele oo. Dominikanów w Krakowie, BHSiK, R. VII, 1939, nr 2,s. 197-200.

• Czerwiński T., Budownictwo ludowe w Polsce, 2008. [zwł. rozdział "Techniki i konstrukcje budowlane", ss. 8-39]

• Frazik J.T., Organizacje architektoniczno-budowlane w Europie w okresie średniowiecza, TKUiA, T. IX, 1975, s. 137-153.

• Frycz J., Stropy w kamienicach mieszczańskich w Polsce, AUNC, Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, t.1, 1966, s.169-200.

• Historische Möbel und Innenräume, red. G. Wernitz et al., Berlin 1956.

• Hoppe S., Die funktionale und räumliche Struktur des frühen Schlossbaus in Mitteldeutschland. Untersucht an Beispielen landesherrlicher Bauten der Zeit zwischen 1470 und 1570, Köln 1996.

• Ilustrowany leksykon architektoniczno-budowlany, pod red. W. Skowrońskiego, Arkady 2007.

• Jabłczyńska-Jędrzejewska H., Dawne zaprawy budowlane, KAU, T. III, 1958, z.1, s. 85-94.

• Jakubek M., Tzw. sztuczny kamień w średniowiecznych Prusach – nowe uwagi o materiale, [w:] Claritas et consonantia. Funkcje, formy i znaczenia w sztuce średniowiecza. Księga poświęcona pamięci prof. Kingi Szczepkowskiej-Naliwajek w dziesiątą rocznicę śmierci, red. M. Jakubek-Raczkowska, J. Raczkowski, Toruń–Warszawa 2017, s. 477-495.

• Jakubek-Raczkowska M., Raczkowski J., Kowalski T. (wsp.), Średniowieczne malowidła ścienne w kamienicach mieszczańskich Starego i Nowego Miasta Torunia / The Medieval Wall Paintings in the Burghers’ Houses of the Old and New Town of Toruń. Toruń: TNT, 2017, ss. 545, (fragmenty, m.in. ss. 43-56)

• Jakubek-Raczkowska M., Raczkowski J., Średniowieczne malarstwo ścienne w kamienicach mieszczańskich Torunia. Najnowsze odkrycia, „Rocznik Toruński”, 44 (2017), s. 163-189.

• Jarmontowicz A., Krzywobłocka-Laurów R., Lehman J., Piaskowiec w zabytkowej architekturze i rzeźbie, Warszawa 1994.

• Kalinowska K., Malowane stropy w kamienicach Torunia XVI-XVIII w., Warszawa 1995.

• Krzysik F., Drewno jako materiał w zabytkach, Ochrona Zabytków, R. XXI, 1968, nr 1, s. 11-16.

• Liebold B., Budowle z cegły nietynkowanej. Wzornik detalu dekoracyjnego. Podręcznik dla rzemieślników budowlanych. Ziegelrohbau. Taschenbuch fur Bauhandwerker (reprint 1891).

• Małachowicz E., Faktura i polichromia architektoniczna średniowiecznych wnętrz ceglanych na Śląsku, KAU, t. X, 1965, z.3, s. 207-227.

• Meyer Franz S., Handbuch der Ornamentik, Lepizig 1929.

• Mazzoleni D., Domus: Wall painting in the Roman house, Los Angeles 2004.

• Murray P., Architektura włoskiego renesansu, Toruń 1999.

• Niemojewski L., Wnętrza architektoniczne pałaców stanisławowskich. Szkic syntetyczny, Warszawa 1927.

• Osiecka E., Materiały budowlane. Kamień - ceramika – szkło, Politechnika Warszawska 2003.

• Osiecka E., Materiały budowlane. Spoiwa mineralne – kruszywa, Politechnika Warszawska 2005.

• Owen J., Ornament: przykłady rozmaitych stylów w sztuce zdobniczej i architekturze, (tł. R. Sadowski, J. Kolczyńska), Warszawa 2008.

• Podczaszyński Karol, Nomenklatura architektoniczna, czyli słowomiennik cieśliczych polskich wyrazów, Warszawa 1854.

• Posadzki szwedzkie z XVI-XVIII w Poznaniu, [w:] Kronika Miasta Poznania, nr 3/4, 1994 r.

• Press L., Budownictwo egejskie, Warszawa 1986.

• Raczkowski J. Kościół zamkowy w Malborku versus paryska Sainte-Chapelle: kilka uwag o architekturze i wystroju, [w:] Kościół Najświętszej Marii Panny na Zamku Wysokim w Malborku. Dzieje, wystrój, konserwacja, red. J. Hochleitner, M. Mierzwiński, Malbork 2016, s. 79–94.

• Raczkowski J., Kolos Malborski: problematyka warsztatowa i styloznawcza, [w:] Monumentalna figura Madonny na kościele NMP w Malborku. Konteksty historyczne, artystyczne i konserwatorskie, red. J. Hochleitner, Malbork 2015, s. 83–93.

• Raczkowski J. Wprowadzenie do problematyki polichromii rzeźb i detali architektonicznych z tzw. sztucznego kamienia w sztuce państwa zakonnego w Prusach, „Acta Universitatis Nicolai Copernici”, Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, XLIV (2013), s. 41–55.

• Raczkowski J., Monumentalne zespoły kolegium apostolskiego na terenie dawnego państwa zakonnego w Prusach, Pelplin 2013 (fragmenty, m.in. ss. 133 i n).

• Ratajczak Henryk, Drewniane ganki w dzielnicy Toruń-Mokre, zanikający klimat i piękno, [w:] Conservatio est aeterna creatio. Księga dedykowana prof. Janowi Tajchmanowi, red. Janusz Krawczyk, Toruń 1999, s. 301-325.

• Świechowski Z., Zachwatowicz J., Dzieje budownictwa w Polsce według Oskara Sosnowskiego do połowy XIII wieku, t.1., Warszawa 1964.

• Tajchman J,. Stropy drewniane w Polsce – propozycja systematyki, BMiOZ, seria C, Studia i materiał, t. 4, 1989.

• Wilk J., Gips w budownictwie i architekturze, "Prace Instytutu Urbanistyki i Architektury", R.IV, 1955, z.3, s.57–102.

• Wolski Z., Roboty podłogowe i okładzinowe. Technologia, Warszawa 1988.

• Wolski Z., Sztukatorstwo. Technologia, Warszawa 1988

Netografia:

„Rome Reborn”

http://romereborn.frischerconsulting.com/

„Byzantium 1200“

http://www.byzantium1200.com/index.html

„The Ancient City of Athens”

http://www.stoa.org/athens/index.html

Projekt „Partenon 3D”

http://www.dkv.columbia.edu/vmc/acropolis/index.html

Projekt „Pergamon 3D”

http://www.pergamon.secondpage.de/index_en.html

Metody i kryteria oceniania:

SEMESTR I

Zajęcia po pierwszym semestrze kończą się kolokwium zaliczeniowym na ocenę (egzamin cząstkowy) – pisemny sprawdzian z zagadnień poruszanych na zajęciach.

Na zaliczenie składa się końcowe kolokwium (terminologia – K_W02; K_W10; K_U08; rozpoznawanie i analiza historycznych technik budowlanych – K_W02; K_W10; K_U08).

Próg zaliczenia - 50% (K_K01)

W cyklu zajęciowym studenci opracowują i prezentują (na cząstkową ocenę) dwa wybrane zagadnienia na podstawie wskazanej literatury przedmiotu.

*

SEMESTR II

Egzamin końcowy po drugim semestrze ustny, trzyczęściowy, obejmujący:

1. terminologię (K_W02; K_W10; K_U08)

2. rozpoznawanie technik budowlanych używanych w historycznych wystrojach architektonicznych (K_W02; K_W10; K_U08)

3. zagadnienie przekrojowe (typologia, rozwój dekoracji itp.) (K_W04; K_W10; K_U08)

Próg zaliczenia - 50% (K_K01)

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń tel: +48 56 611-40-10 https://usosweb.umk.pl/ kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)