Historia technik budowlanych z elementami materiałoznawstwa
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 1401-HTB-2Z-AW-SJ |
Kod Erasmus / ISCED: |
(brak danych)
/
(0218) Interdyscyplinarne programy i kwalifikacje związane ze sztuką
|
Nazwa przedmiotu: | Historia technik budowlanych z elementami materiałoznawstwa |
Jednostka: | Instytut Artystyczny |
Grupy: | |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | przedmiot obowiązkowy |
Całkowity nakład pracy studenta: | 1. Godziny realizowane z udziałem nauczyciela: godziny kontaktowe wykładu konwersatoryjnego (30 godz.) oraz ćwiczeń (90 godz.), przewidziane w planie i programie studiów: łącznie 120 godz. za 4 p. ECTS 2. Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta, konieczny do zaliczenia przedmiotu (przygotowanie i uzupełnienie notatek z zajęć; zebranie, przeanalizowanie i przyswojenie treści podanej literatury do wykładu konwersatoryjnego i ćwiczeń; opracowanie terminologii; bieżące przygotowywanie materiału do ćwiczeń, systematyczne przygotowywanie się do zadawanych zagadnień i testów w ramach ćwiczeń): 15 godzin 0,5 p. ECTS 3. Czas, wymagany do przygotowania się do zaliczenia zajęć, zaliczenia z oceną po pierwszym semestrze oraz do egzaminu końcowego po drugim semestrze (przyswojenie materiału ilustracyjnego, definicji, powtórka zagadnień problemowych): 45 godzin 1,5 p. ECTS Łącznie: 180 godzin pracy za 6 p. ECTS I semestr – 2,5 p. ECTS (w tym 2 p. za godziny kontaktowe wykładu konwersatoryjnego i ćwiczeń, 0,5 przygotowanie zadanych lektur i tematów oraz przygotowanie się do zaliczenia cząstkowego na ocenę) II semestr – 3,5 p. ECTS (w tym 2 p. ECTS za godziny kontaktowe; 1,5 p. przygotowanie się do egzaminu końcowego z całości poruszanej problematyki i literatury podstawowej). |
Efekty uczenia się - wiedza: | Student: W1: Ma wiedzę w zakresie podstawowych technik budowlanych używanych w historycznej architekturze i wystrojach architektonicznych (K_W10) W2: Charakteryzuje rozwój dekoracji architektonicznych i wystroju we wnętrzach sakralnych, świeckich, rezydencjonalnych, itd. (K_W04; K_W10) W3: Zna terminologię dotyczącą technik budowlanych używanych w zabytkowej architekturze, pod kątem jej wystroju (K_W02; K_W10) W4: Opisuje elementy wystroju architektonicznego w ujęciu historycznym i rozpoznaje materiały w nich stosowane (K_W04; K_W10) |
Efekty uczenia się - umiejętności: | Student: U1: Rozpoznaje, charakteryzuje i datuje – stosując właściwą terminologię – dawne techniki budowlane używane w historycznej architekturze i w historycznych wystrojach architektonicznych (K_U08) U2: Identyfikuje podstawowe materiały używane w architekturze i historycznych wystrojach architektonicznych (K_U08) U3: Analizuje i opisuje systemy konstrukcyjne i układy przestrzenne w historycznych wnętrzach (K_U08) U4: Odczytuje i analizuje rysunki architektoniczne pod kątem zastosowanych technik budowlanych (K_U08) |
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne: | Student: K1: ma świadomość poziomu swojej wiedzy – swych kompetencji i niedostatków, rozumie potrzebę ciągłego rozwoju naukowego (K_K01). K2: ma świadomość doniosłości dziedzictwa kulturowego; jest świadom spoczywającej na współczesnych odpowiedzialności za zachowanie jego wartości dla przyszłych pokoleń oraz zdolny do czerpania z niej inspiracji we własnej twórczości (K_K05) |
Metody dydaktyczne: | - Wykład konwersatoryjny z towarzyszącą prezentacją multimedialną - Ćwiczenia i dyskusja problemowa, case study Metody dydaktyczne eksponujące: - prezentacja multimedialna - zajęcia terenowe |
Metody dydaktyczne eksponujące: | - pokaz |
Metody dydaktyczne podające: | - wykład informacyjny (konwencjonalny) |
Metody dydaktyczne poszukujące: | - ćwiczeniowa |
Skrócony opis: |
Przedmiot prowadzony w formie wykładu konwersatoryjnego (30 godz.) oraz ćwiczeń (90 godz.). Ma na celu zapoznanie studentów z najważniejszymi dawnymi technikami budowlanymi stosowanymi w architekturze wnętrz i w historycznych wystrojach (o różnych funkcjach). Podczas zajęć studenci poznają również historyczne materiały budowlane i wykończeniowe, ich właściwości oraz etapy pracy budowlanej w dawnych epokach. Zajęcia pozwolą na wprowadzenie studentów w historię technik budowlanych bezpośrednio związaną z wystrojami architektonicznymi wnętrz rozpatrywanych w układzie chronologicznym, typologicznym i funkcjonalnym. |
Pełny opis: |
Zakres tematyczny realizowany na zajęciach (tematy w zależności od potrzeb, będą realizowane na kilku zajęciach; zmianie może również ulec kolejność omawiania niektórych zagadnień). 1. Wprowadzenie do przedmiotu, omówienie literatury obowiązkowej i uzupełniającej, zakres tematyki zajęć. Terminologia (architektura świecka i budownictwo mieszkalne - uzupełnienie) 2. Proces budowlany (w ujęciu historycznym), ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień związanych z architekturą wnętrz. 3. Podstawowe historyczne materiały wykorzystywane w architekturze i dekoracji wnętrz (w układzie chronologicznym), ze szczególnym uwzględnieniem materiałów kamiennych, ceramicznych i drewnianych. 4. Historia technik budowlanych w kontekście historycznych wystrojów wnętrz w układzie typologicznym i funkcjonalnym (od starożytności do XIX wieku), m.in. mury kamienne, ściany murowane, ściany i konstrukcje drewniane, więźby dachowe (z uwzględnieniem adaptacji przestrzeni poddaszowych). Ponadto pokrycia dachowe (i odprowadzanie wody, dekoracje). 5. Opracowanie ścian wewnętrznych: typy (mozaiki, inkrustacje, dekoracje malarskie, rzeźbiarskie, sztukatorstwo, okładziny, boazerie); systemy kompozycyjne dekoracji ścian; ścianki drewniane – konstrukcja i związek z wnętrzami. 6. Posadzki i podłogi: elementy konstrukcji podłóg, typy (wylewki, posadzki ceramiczne, posadzki kamienne, podłogi deskowe, parkiety), systemy dekoracyjne. 7. Sklepienia: sposoby i techniki wznoszenia, typy, sposoby dekoracji. 8. Stropy: charakterystyka, elementy konstrukcji, typy, sposoby i systemy dekoracji. 9. Schody: rozwój typologiczny, charakterystyka, konstrukcja, systematyka układów przestrzennych, dekoracje i kolorystyka, elementy, bariery, balustrady, poręcze. 10. Stolarka drzwiowa i okienna (pod kątem wnętrz): typy, elementy, konstrukcje, kolorystyka, dekoracja, okucia, zamki. 11. Elementy systemów grzewczych: historyczne piece i kominki. 12. Konstrukcje i techniki stosowane w Europie po rewolucji przemysłowej; znaczenie wzorników, katalogów, gotowych form przemysłowych. 13. Historyczny rysunek architektoniczny - analiza archiwalnych dokumentów budowlanych pod kątem badań historycznych technik budowlanych i materiałów. Case studies 14. "Jak rzymianie Rzym zbudowali?" - o technikach budowlanych i wystrojach rzymskich budowli antycznych. [Tomasz Kowalski] 15. "Jak chrześcijanie Rzym ozdabiali?" - o technikach budowlanych i wystrojach rzymskich bazylik wczesnochrześcijańskich. [Tomasz Kowalski] 16. Zamek w Malborku - historyczna dekoracja architektoniczna wnętrz, XIX- wieczne rekonstrukcje i kreacje, współczesne anastylozy i rekonstrukcje wnętrz. Przestrzenie o funkcjach reprezentacyjnych, recepcyjnych, sakralnych i konwentualnych. [Juliusz Raczkowski] |
Literatura: |
Literatura obowiązkowa: • Budownictwo ogólne tom 1. Materiały i wyroby budowlane, praca zbiorowa, Arkady 2005, [zwł. ss. 88-120 (naturalne materiały kamienne); ss. 158-164, 168-175 (ceramika budowlana); ss. 242-283 (mineralne spoiwa budowlane); ss. 568-629 (drewno i materiały drewnopochodne)] [dostęp: Biblioteka WSzP] • Curl James Stevens, The Oxford dictionary of architecture, Oxford 2015 [dostęp: Biblioteka WSzP] • Koch W., Style w architekturze: arcydzieła budownictwa europejskiego od antyku po czasy współczesne, Warszawa 2005. [dostęp: Biblioteka WSzP] • Krajewski Klemens, Mała encyklopedia architektury i wnętrz, Ossolineum 1974. [dostęp: Biblioteka WSzP] • Kunsthandwerk & Design. Stile, Techniken, Dekors von der Renaissance bis zur Gegenwart, Hg. N. RILEY, Leipzig 2003. • Mączeński Z., Elementy i detale architektoniczne w rozwoju historycznym, Warszawa 1997. • Mączeński Z., Poradnik budowlany dla architektów, Warszawa 1953. • Mączeński Z., Tomaszewski Z., Zachwatowicz J., Przegląd materiałów używanych w dawnej Polsce, Warszawa 1954. • Parisien S., Historia wnętrz. Dom od roku 1700, Warszawa 2010. • Pevsner Nikolaus, Fleming John, Honour Hugh, Encyklopedia architektury, przedkł. Andrzej Dulewicz, Warszawa 1997 [III wydania]. • Pile J., Historia wnętrz, Warszawa 2004 • Rządek W., Tomaszewski K., Podręczny słownik historyka sztuki. Ornamenty i motywy dekoracyjne (seria: Zeszyty Instytutu Historii Sztuki UAM w Poznaniu), Poznań 1991 [wydanie na prawach rękopisu]. • Sienicki S., Wnętrza mieszkalne. Rys historyczny, Warszawa 1962. • Słownik terminologiczny sztuk pięknych, red. K. Kubalska-Sulkiewicz et al., Warszawa 2019 [V wydań]. Literatura uzupełniająca: • Ahnert Rudolf, Krause Karl Heinz, Typische Baukonstruktionen von 1860 bis 1960 : zur Beurteilung der vorhandenen Bausubstanz. Bd.1, Gründungen, Abdichtungen, Tragende massive Wände, Gesimse, Hausschornsteine, Tragende Wände, Gesimse, Hausschornsteine, Tragende Wände aus Holz, Alte Masseinheiten, Berlin 2009 [dostęp: Biblioteka WSzP]. • Amery C., Curran B., The lost world of Pompeii, Los Angeles 2002. • Arszyński M., Organizacja i technika średniowiecznego budownictwa ceglanego w Prusach w kontekście europejskim, Malbork: Muzeum Zamkowe, 2016 • Brochwicz Z., Materiały wiążące w budownictwie starożytnym i wczesnośredniowiecznym, Materiały Zachodniopomorskie, t. 14, 1968, s. 753-779. • Brochwicz Z., Zaprawa wapienna jako tworzywo elementów architektonicznych na przykładzie służek w kaplicy zamkowej w Radzyniu Chełmińskim, AUNC, Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, t.4, 1971, s.127-139. • Brykowski R., Tajchman J., Zakończenie fazowań i profilowań drewnianych detali architektonicznych na terenie Polski, KAU, T. XXXII, 1987, z.3-4, s. 357-382 • Buczkowski K., Płytki i posadzki z XIII wieku w kościele oo. Dominikanów w Krakowie, BHSiK, R. VII, 1939, nr 2,s. 197-200. • Czerwiński T., Budownictwo ludowe w Polsce, 2008. [zwł. rozdział "Techniki i konstrukcje budowlane", ss. 8-39] • Frazik J.T., Organizacje architektoniczno-budowlane w Europie w okresie średniowiecza, TKUiA, T. IX, 1975, s. 137-153. • Frycz J., Stropy w kamienicach mieszczańskich w Polsce, AUNC, Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, t.1, 1966, s.169-200. • Historische Möbel und Innenräume, red. G. Wernitz et al., Berlin 1956. • Hoppe S., Die funktionale und räumliche Struktur des frühen Schlossbaus in Mitteldeutschland. Untersucht an Beispielen landesherrlicher Bauten der Zeit zwischen 1470 und 1570, Köln 1996. • Ilustrowany leksykon architektoniczno-budowlany, pod red. W. Skowrońskiego, Arkady 2007. • Jabłczyńska-Jędrzejewska H., Dawne zaprawy budowlane, KAU, T. III, 1958, z.1, s. 85-94. • Jakubek M., Tzw. sztuczny kamień w średniowiecznych Prusach – nowe uwagi o materiale, [w:] Claritas et consonantia. Funkcje, formy i znaczenia w sztuce średniowiecza. Księga poświęcona pamięci prof. Kingi Szczepkowskiej-Naliwajek w dziesiątą rocznicę śmierci, red. M. Jakubek-Raczkowska, J. Raczkowski, Toruń–Warszawa 2017, s. 477-495. • Jakubek-Raczkowska M., Raczkowski J., Kowalski T. (wsp.), Średniowieczne malowidła ścienne w kamienicach mieszczańskich Starego i Nowego Miasta Torunia / The Medieval Wall Paintings in the Burghers’ Houses of the Old and New Town of Toruń. Toruń: TNT, 2017, ss. 545, (fragmenty, m.in. ss. 43-56) • Jakubek-Raczkowska M., Raczkowski J., Średniowieczne malarstwo ścienne w kamienicach mieszczańskich Torunia. Najnowsze odkrycia, „Rocznik Toruński”, 44 (2017), s. 163-189. • Jarmontowicz A., Krzywobłocka-Laurów R., Lehman J., Piaskowiec w zabytkowej architekturze i rzeźbie, Warszawa 1994. • Kalinowska K., Malowane stropy w kamienicach Torunia XVI-XVIII w., Warszawa 1995. • Krzysik F., Drewno jako materiał w zabytkach, Ochrona Zabytków, R. XXI, 1968, nr 1, s. 11-16. • Liebold B., Budowle z cegły nietynkowanej. Wzornik detalu dekoracyjnego. Podręcznik dla rzemieślników budowlanych. Ziegelrohbau. Taschenbuch fur Bauhandwerker (reprint 1891). • Małachowicz E., Faktura i polichromia architektoniczna średniowiecznych wnętrz ceglanych na Śląsku, KAU, t. X, 1965, z.3, s. 207-227. • Meyer Franz S., Handbuch der Ornamentik, Lepizig 1929. • Mazzoleni D., Domus: Wall painting in the Roman house, Los Angeles 2004. • Murray P., Architektura włoskiego renesansu, Toruń 1999. • Niemojewski L., Wnętrza architektoniczne pałaców stanisławowskich. Szkic syntetyczny, Warszawa 1927. • Osiecka E., Materiały budowlane. Kamień - ceramika – szkło, Politechnika Warszawska 2003. • Osiecka E., Materiały budowlane. Spoiwa mineralne – kruszywa, Politechnika Warszawska 2005. • Owen J., Ornament: przykłady rozmaitych stylów w sztuce zdobniczej i architekturze, (tł. R. Sadowski, J. Kolczyńska), Warszawa 2008. • Podczaszyński Karol, Nomenklatura architektoniczna, czyli słowomiennik cieśliczych polskich wyrazów, Warszawa 1854. • Posadzki szwedzkie z XVI-XVIII w Poznaniu, [w:] Kronika Miasta Poznania, nr 3/4, 1994 r. • Press L., Budownictwo egejskie, Warszawa 1986. • Raczkowski J. Kościół zamkowy w Malborku versus paryska Sainte-Chapelle: kilka uwag o architekturze i wystroju, [w:] Kościół Najświętszej Marii Panny na Zamku Wysokim w Malborku. Dzieje, wystrój, konserwacja, red. J. Hochleitner, M. Mierzwiński, Malbork 2016, s. 79–94. • Raczkowski J., Kolos Malborski: problematyka warsztatowa i styloznawcza, [w:] Monumentalna figura Madonny na kościele NMP w Malborku. Konteksty historyczne, artystyczne i konserwatorskie, red. J. Hochleitner, Malbork 2015, s. 83–93. • Raczkowski J. Wprowadzenie do problematyki polichromii rzeźb i detali architektonicznych z tzw. sztucznego kamienia w sztuce państwa zakonnego w Prusach, „Acta Universitatis Nicolai Copernici”, Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, XLIV (2013), s. 41–55. • Raczkowski J., Monumentalne zespoły kolegium apostolskiego na terenie dawnego państwa zakonnego w Prusach, Pelplin 2013 (fragmenty, m.in. ss. 133 i n). • Ratajczak Henryk, Drewniane ganki w dzielnicy Toruń-Mokre, zanikający klimat i piękno, [w:] Conservatio est aeterna creatio. Księga dedykowana prof. Janowi Tajchmanowi, red. Janusz Krawczyk, Toruń 1999, s. 301-325. • Świechowski Z., Zachwatowicz J., Dzieje budownictwa w Polsce według Oskara Sosnowskiego do połowy XIII wieku, t.1., Warszawa 1964. • Tajchman J,. Stropy drewniane w Polsce – propozycja systematyki, BMiOZ, seria C, Studia i materiał, t. 4, 1989. • Wilk J., Gips w budownictwie i architekturze, "Prace Instytutu Urbanistyki i Architektury", R.IV, 1955, z.3, s.57–102. • Wolski Z., Roboty podłogowe i okładzinowe. Technologia, Warszawa 1988. • Wolski Z., Sztukatorstwo. Technologia, Warszawa 1988 Netografia: „Rome Reborn” http://romereborn.frischerconsulting.com/ „Byzantium 1200“ http://www.byzantium1200.com/index.html „The Ancient City of Athens” http://www.stoa.org/athens/index.html Projekt „Partenon 3D” http://www.dkv.columbia.edu/vmc/acropolis/index.html Projekt „Pergamon 3D” http://www.pergamon.secondpage.de/index_en.html |
Metody i kryteria oceniania: |
SEMESTR I Zajęcia po pierwszym semestrze kończą się kolokwium zaliczeniowym na ocenę (egzamin cząstkowy) – pisemny sprawdzian z zagadnień poruszanych na zajęciach. Na zaliczenie składa się końcowe kolokwium (terminologia – K_W02; K_W10; K_U08; rozpoznawanie i analiza historycznych technik budowlanych – K_W02; K_W10; K_U08). Próg zaliczenia - 50% (K_K01) W cyklu zajęciowym studenci opracowują i prezentują (na cząstkową ocenę) dwa wybrane zagadnienia na podstawie wskazanej literatury przedmiotu. * SEMESTR II Egzamin końcowy po drugim semestrze ustny, trzyczęściowy, obejmujący: 1. terminologię (K_W02; K_W10; K_U08) 2. rozpoznawanie technik budowlanych używanych w historycznych wystrojach architektonicznych (K_W02; K_W10; K_U08) 3. zagadnienie przekrojowe (typologia, rozwój dekoracji itp.) (K_W04; K_W10; K_U08) Próg zaliczenia - 50% (K_K01) |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.