Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Centralny punkt logowania
Strona główna

Antropologia Sztuki

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 1401-OG-ASZ-3Z-S1
Kod Erasmus / ISCED: 03.1 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0213) Sztuki plastyczne Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Antropologia Sztuki
Jednostka: Wydział Sztuk Pięknych
Grupy: Przedmioty obowiązkowe-3 rok, sem. letni- edukacja artystyczna, intermedia i multimedia (dz)
Przedmioty obowiązkowe-3 rok, sem. letni- edukacja artystyczna, media rysunkowe (dz)
Punkty ECTS i inne: 2.00 LUB 5.00 (w zależności od programu) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Wymagania wstępne:

Zakres wymaganych kompetencji studentów obejmuje wiedzę na temat historii sztuki oraz czynników poza artystycznych tworzących złożony kontekst dla jej występowania. Chodzi m.in. o kontekst historyczny, społeczno-socjologiczny, filozoficzny, polityczny oraz antropologiczny.



Rodzaj przedmiotu:

przedmiot obowiązkowy

Całkowity nakład pracy studenta:

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli (30 godz.):


- udział w wykładach (30 godz.).


Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta ( 30 godz.):


- czytanie literatury (10 godz.)

- przygotowanie do egzaminu (20 godz.)


Łącznie: 60 godz. ( 2 pkt. ECTS)





Efekty uczenia się - wiedza:

K_W05: Ma ogólną i uporządkowaną wiedzę w zakresie antropologii, filozofii oraz społecznego, twórczego i artystycznego rozwoju człowieka

K_W06: Ma ogólną wiedzę o naukach humanistycznych i społecznych, zwłaszcza w zakresie filozofii oraz antropologii


Efekty uczenia się - umiejętności:

K_U10: Potrafi umiejętnie i odpowiedzialnie wypowiadać się w mowie i w piśmie w języku polskim i języku obcym na tematy związane z kulturą, sztuką (jej antropologicznym wymiarem) i edukacją wizualną w tym prezentować publicznie swoje realizacje twórcze wzbogacając je o komentarz autorski

K_U13: Posiada umiejętność formułowania opinii krytycznych o wytworach kultury i prezentacji opracowań krytycznych na podstawie wiedzy z zakresu sztuki mediów i edukacji wizualnej a także na podstawie wiedzy o antropologicznym wymiarze sztuki


Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:

K_K01: Jest wrażliwy na społeczny, a zwłaszcza antropologiczny kontekst sztuki, świadomie wykorzystuje ten kontekst w swojej pracy zawodowej i posiada umiejętność krytycznej oceny

K_K04: Jest zdolny do samodzielnego integrowania nabytej wiedzy oraz podejmowania w zorganizowany sposób nowych i kompleksowych działań w obszarze obiegu artystycznego, jak

i w wybranej przestrzeni publicznej, społecznej i pozaartystycznej

K_K05: Posiada świadomość poziomu swoich umiejętności i wiedzy, rozumie potrzebę ciągłego ich doskonalenia oraz potrafi inspirować i organizować proces uczenia się innych osób

K_K06: Dostrzega i wartościuje problemy moralne i etyczne związane z własną i cudzą twórczością osadzoną w różnych kontekstach społecznych oraz prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu

K_K07: Jest wrażliwy na problemy drugiego człowieka, charakteryzuje się postawą prospołeczną i poczuciem odpowiedzialności za innych oraz aktywnie uczestniczy w działaniach na rzecz zachowania dziedzictwa kulturowego regionu, kraju, Europy


Metody dydaktyczne:

Metody dydaktyczne eksponujące (pokaz, prezentacja)

Metody dydaktyczne podające (opis, pogadanka, wykład konwencjonalny, wykład konwersatoryjny)


Metody dydaktyczne eksponujące:

- pokaz

Metody dydaktyczne podające:

- opis
- wykład informacyjny (konwencjonalny)

Skrócony opis:

Antropologiczny charakter sztuki przedstawiony zostanie studentom poprzez odwołanie się do dorobku wybranych twórców sztuki i kultury, których dokonania mają głęboki wymiar humanistyczny, a przy tym wciąż bardzo aktualny. Student po zajęciach ma więc dysponować nie tylko określonym zasobem wiedzy na ten temat, ale powinien również umieć wykorzystać zdobyte wiadomości dla osobistej refleksji nad antropologicznym wymiarem sztuki w świecie współczesnym.

Pełny opis:

Przedmiot Antropologia sztuki realizowany jest w formie wykładów. Zakres wymaganych kompetencji studentów obejmuje wiedza na temat historii sztuki oraz czynników tworzących kontekst jej występowania. Chodzi m.in. o kontekst historyczny, społeczny, filozoficzny, polityczny.

Realizowane bloki tematyczne:

• Ryszard Kapuściński, Mariusz Wilk, Nicolas Bouvier, Bruce Chatwin, Tiziano Terzani, Jarosław Mikołajewski – sztuka tłumaczenia świata; antropologiczny wymiar sztuki polegający na opisywaniu i tłumaczeniu rzeczywistości odmiennej kulturowo. Idea zbliżenia między ludźmi na gruncie sztuki poprzez tłumaczenie „Innego”. Sztuka jako czynnik budzenia empatii i zainteresowania dla inności, nośnik porozumienia międzykulturowego i międzyludzkiego. Podróż jako wyzwanie kulturowe, antropologiczne i egzystencjalne. Bycie w drodze rozumiane jako filozofia życia.

• Czesław Miłosz – poezja jako odzwierciedlenie idei apokatastasis; głęboko antropologiczna idea przywrócenia rzeczy minionych zanim nastąpiło ich unicestwienie przez czas. Idea powrotu do rzeczywistości pełnej harmonii, ładu i spełnienia: świat przyrody, dzieciństwo, strony rodzinne. Ludzie, którzy odeszli. Poezja jako instrument pozwalający przywołać czas miniony i wejść w stan bezczasowości.

• Joseph Conrad, Antoni Czechow, Josif Brodski, Wieniedikt Jerofiejew – pochwała postawy aideologicznej; antropologiczny wymiar sztuki (pisarstwa), która pozwala budować postawę aideologicznego zdystansowania wobec jednostronnego ideologicznie wymiaru rzeczywistości. Sztuka upominająca się o jednostkę i jej kondycję moralno-etyczną. Sztuka głęboko ideowa (jej zasadniczą ideą jest człowiek) i zarazem skrajnie anty-ideologiczna (zasadniczą ideą ideologii jest abstrakcyjna ludzkość).

• Basho – zen codzienny; sztuka praktykowania piękna w japońskiej poezji haiku. Odwołanie się do tradycji haiku jako drogi bezinteresownej afirmacji rzeczywistości. Buddyzm zen, satori i antropologia wschodu. Haiku jako sztuka kondensacji doświadczenia; piękna, smutku, melancholii

• Witold Gombrowicz – „ja” niepodległe; antropologiczny wymiar sztuki stającej w obronie indywidualnego „ja”, które ma charakter procesualny i narażone jest na kształtowanie przez siły „międzyludzkiego” oddziaływania. „Kościół międzyludzki”. Stwarzająca siła formy

• Stanisław Ignacy Witkiewicz – sztuka przeciw jednostronnej racjonalności świata; antropologiczny wymiar sztuki wzbogacającej ogląd świata odbiorcy o wymiar irracjonalny. Jednostronność racjonalnej wizji rzeczywistości i zubożenie kondycji człowieka. Sztuka odkrywająca pokłady irracjonalności w racjonalnie zrytualizowanych formach rzeczywistości. Wyobraźnia i poczucie humoru jako media dekonstrukcji ładu racjonalnego

• G. K. Chesterton, Stefan Kisielewski – „apostołowie” zdrowego rozsądku; antropologiczny wymiar sztuki felietonu prasowego polegający na zdystansowaniu się do tego, co najbardziej nieludzkie, czyli zgiełku ideologii i odwołaniu się do tego, co najbardziej ludzkie, czyli do przyrodzonego człowiekowi zdrowego rozsądku. Sztuka „pomniejszająca zakres nieodpowiedzialności”, demagogii i fanatyzmu. Sztuka stająca w obronie człowieka.

• Romuald Jakub Weksler-Waszkinel - człowiek wobec historii - znaczenie indywidualnego świadectwa dla zachowania pamięci o anonimowych ofiarach Zagłady

Literatura:

Literatura wymagana (obowiązkowa)

Bouvier N. (2001). Pochwała Szwajcarii wędrownej (w:) B. Toruńczyk (red.) Zeszyty Literackie nr 4, 111-125

Chatwin B. (2008). Pieśni stworzenia. Warszawa: Świat Książki, 89-97, 220-271, 335-341

Chesterton G. K. (2008). Obrona człowieka. Warszawa-Ząbki: Fronda, Apostolicum, 11-14, 43-47, 245-250

Gombrowicz W. (2001). Testament. Rozmowy z Dominique de Roux. Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 65-79

Kapuściński R. (2006). Ten Inny. Kraków: Znak

Kisielewski S. (1990). Abecadło. Warszawa: Oficyna Wydawnicza

Mikołajewski, J. (2015). Wielki przypływ. Fundacja Instytutu Reportażu (Dowody na Istnienie), Warszawa

Miłosz Cz. (2001). Haiku. Kraków: Znak

Nabokov V. (2002). Wykłady o literaturze rosyjskiej. Warszawa: Muza, 313-373

Pomianowski J. (2006). Wybór wrażeń. Lublin: Universitas, 13-33

Rosiak D. (2013). Człowiek o twardym karku. Historia księdza Romualda Jakuba Wekslera-Waszkinela, Wołowiec, Wydawnictwo Czarne

Suzuki D.T. (1995). Wykłady o buddyzmie zen. (w:) E. Fromm, D.T. Suzuki, R. De Martino, Buddyzm, zen i psychoanaliza. Poznań: Rebis, 9-109

Prudowski L., Jerofiejew W. (2000). Wariatem można być w każdym wieku (w:) Wieniedikt Jerofiejew, Dzieła prawie wszystkie. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 409-434

Terzani T. (2009). Nic nie zdarza się przypadkiem, Warszawa: Świat Książki

Wilk M. (2006). Wołoka. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 140-253

Witkiewicz S. I. (2005). Listy do żony (1923-1927). Warszawa: PIW, 7-46

S. Wołkow, Świat poety. Rozmowy z Josifem Brodskim. Warszawa: 2001, 56-72

Filmy dokumentalne:

P. Pawlikowski, Z Moskwy do Pietuszek z Wieneditktem Jerofiejewem, Wielka Brytania 1990 – film dokumentalny

R. Kernster, Torn (Na rozstaju), Izrael, 2011

Literatura zalecana (uzupełniająca)

Brodski J. (1996). Mowa na stadionie (w:) J. Brodski, Pochwała nudy. Kraków: Znak, 119-128

Bouvier N. (1999). Ryba –Skorpion. Warszawa: Noir Sur Blanc

Brodski J. (1996). Poezje wybrane. Kraków: Znak

Chatwin B. (2006). Co ja tu robię? Warszawa: PIW

Czechow A. (1989). Sala nr 6 (w:) A. Czechow, Opowiadania i opowieści. Wybór Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich

Gombrowicz W. (1997). Dziennik 1953-1956. Kraków: Wydawnictwo Literackie

Gorczyńska R. (1992). Podróżny świata. Rozmowy z Czesławem Miłoszem. Komentarze. Kraków: Wydawnictwo Literackie

Wieniedikt Jerofiejew (2000). Dzieła prawie wszystkie. Kraków: Wydawnictwo Literackie

Kapuściński R. (2005). Podróże z Herodotem. Kraków: Znak

Kisielewski S. (1996). Dzienniki. Warszawa: 1996

Miłosz Cz. (2000). Wypisy z ksiąg użytecznych. Kraków: Znak

Terzani T. (2008). Powiedział mi wróżbita. Poznań: Zysk-Ska Wydawnictwo

Wilkoszewska (2005). (red.) Estetyka japońska. Antologia, t. 3. Estetyka życia i piękno umierania. Kraków: Universitas

Zagańczyk M. (2001). Cichy gość na końcu stołu (w:) B. Toruńczyk (red.) Zeszyty Literackie nr 4, 127-130

Efekty uczenia się:

Wiedza

Student:

K_W04: Posiada podstawową wiedzę o powiązaniach antropologii sztuki z innymi dyscyplinami i subdyscyplinami naukowymi zwłaszcza humanistycznymi i społecznymi.

K_W05: Posiada podstawową, uporządkowaną wiedzę w zakresie wybranych aspektów filozofii, antropologii sztuki, historii sztuki, kultury, socjologii oraz na temat społecznego i artystycznego rozwoju człowieka w wymienionych aspektach w trzech zasadniczych okresach: przednowoczesnym, nowoczesnym i ponowoczesnym.

K_W06: Zna podstawową terminologię nauk humanistycznych i społecznych, zwłaszcza w zakresie filozofii, antropologii i sztuki i łączy ją z opisem konkretnych egzemplifikacji z obszaru sztuki.

K_W07: Posiada podstawową wiedzę z obszaru antropologii, historii sztuki, kultury, zjawisk w sztuce dawnej, współczesnej i najnowszej ze szczególnym uwzględnieniem antropologicznego wymiaru określonych wytworów, dzieł, idei i teorii.

Umiejętności

K_U08: Posiada doświadczenie w realizowaniu własnych działań artystycznych opartych na zróżnicowanych stylistycznie i ideowo koncepcjach wynikających ze swobodnego i niezależnego wykorzystywania wyobraźni, intuicji i emocjonalności – dostrzega ich antropologiczny wymiar aktywności artystycznej i potrafi go świadomie wykorzystać do tych realizacji nadając tym działaniom autorski wymiar.

K_U11: Potrafi precyzyjnie i spójnie wypowiadać się na tematy związane z kulturą, sztuką, a zwłaszcza z antropologicznym wymiarem sztuki; z określonymi postaciami, które swoją aktywnością na polu szeroko rozumianej kultury reprezentują antropologiczny wymiar sztuki - w tym prezentować publicznie swój autorski komentarz do tych zagadnień.

Kompetencje społeczne:

K_K01: Jest wrażliwy na społeczne, a zwłaszcza antropologiczny kontekst sztuki i świadomie wykorzystuje ten kontekst w swojej pracy zawodowej; rozpoznaje ten kontekst w konkretnych egzemplifikacjach.

K_K04: Posiada świadomość poziomu swoich umiejętności i wiedzy, rozumie potrzebę ciągłego ich doskonalenia poprzez uczestniczenie w procesie tworzenia i recepcji sztuki, pobudza i kształtuje swoją ciekawość poznawczą.

K_K05: Dostrzega i wartościuje problemy moralne i etyczne związane z własną i cudzą twórczością osadzoną w różnych kontekstach społecznych, a zwłaszcza w kontekście antropologii sztuki reprezentowanej przez konkretnych twórców.

Metody i kryteria oceniania:

Wymagania dotyczące zaliczenia:

• zaliczenie semestru (roku) polega na odpowiedzi ustnej (egzamin ustny)

na ocenę składa się: obecność na zajęciach i ocena z egzaminu.

Praktyki zawodowe:

Nie dotyczy.

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2021/22" (zakończony)

Okres: 2021-10-01 - 2022-02-20
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Marcin Jaworski
Prowadzący grup: Marcin Jaworski
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin lub zaliczenie
Wykład - Egzamin lub zaliczenie
Skrócony opis:

Antropologiczny charakter sztuki przedstawiony zostanie studentom poprzez odwołanie się do dorobku wybranych twórców sztuki i kultury, których dokonania mają głęboki wymiar humanistyczny, a przy tym wciąż bardzo aktualny. Student po zajęciach ma więc dysponować nie tylko określonym zasobem wiedzy na ten temat, ale powinien również umieć wykorzystać zdobyte wiadomości dla osobistej refleksji nad antropologicznym wymiarem sztuki w świecie współczesnym.

Pełny opis:

Przedmiot Antropologia sztuki realizowany jest w formie wykładów. Zakres wymaganych kompetencji studentów obejmuje wiedza na temat historii sztuki oraz czynników tworzących kontekst jej występowania. Chodzi m.in. o kontekst historyczny, społeczny, filozoficzny, polityczny.

Realizowane bloki tematyczne:

• Ryszard Kapuściński, Mariusz Wilk, Nicolas Bouvier, Bruce Chatwin, Tiziano Terzani, Jarosław Mikołajewski – sztuka tłumaczenia świata; antropologiczny wymiar sztuki polegający na opisywaniu i tłumaczeniu rzeczywistości odmiennej kulturowo. Idea zbliżenia między ludźmi na gruncie sztuki poprzez tłumaczenie „Innego”. Sztuka jako czynnik budzenia empatii i zainteresowania dla inności, nośnik porozumienia międzykulturowego i międzyludzkiego. Podróż jako wyzwanie kulturowe, antropologiczne i egzystencjalne. Bycie w drodze rozumiane jako filozofia życia.

• Czesław Miłosz – poezja jako odzwierciedlenie idei apokatastasis; głęboko antropologiczna idea przywrócenia rzeczy minionych zanim nastąpiło ich unicestwienie przez czas. Idea powrotu do rzeczywistości pełnej harmonii, ładu i spełnienia: świat przyrody, dzieciństwo, strony rodzinne. Ludzie, którzy odeszli. Poezja jako instrument pozwalający przywołać czas miniony i wejść w stan bezczasowości.

• Joseph Conrad, Antoni Czechow, Josif Brodski, Wieniedikt Jerofiejew – pochwała postawy aideologicznej; antropologiczny wymiar sztuki (pisarstwa), która pozwala budować postawę aideologicznego zdystansowania wobec jednostronnego ideologicznie wymiaru rzeczywistości. Sztuka upominająca się o jednostkę i jej kondycję moralno-etyczną. Sztuka głęboko ideowa (jej zasadniczą ideą jest człowiek) i zarazem skrajnie anty-ideologiczna (zasadniczą ideą ideologii jest abstrakcyjna ludzkość).

• Basho – zen codzienny; sztuka praktykowania piękna w japońskiej poezji haiku. Odwołanie się do tradycji haiku jako drogi bezinteresownej afirmacji rzeczywistości. Buddyzm zen, satori i antropologia wschodu. Haiku jako sztuka kondensacji doświadczenia; piękna, smutku, melancholii

• Witold Gombrowicz – „ja” niepodległe; antropologiczny wymiar sztuki stającej w obronie indywidualnego „ja”, które ma charakter procesualny i narażone jest na kształtowanie przez siły „międzyludzkiego” oddziaływania. „Kościół międzyludzki”. Stwarzająca siła formy

• Stanisław Ignacy Witkiewicz – sztuka przeciw jednostronnej racjonalności świata; antropologiczny wymiar sztuki wzbogacającej ogląd świata odbiorcy o wymiar irracjonalny. Jednostronność racjonalnej wizji rzeczywistości i zubożenie kondycji człowieka. Sztuka odkrywająca pokłady irracjonalności w racjonalnie zrytualizowanych formach rzeczywistości. Wyobraźnia i poczucie humoru jako media dekonstrukcji ładu racjonalnego

• G. K. Chesterton, Stefan Kisielewski – „apostołowie” zdrowego rozsądku; antropologiczny wymiar sztuki felietonu prasowego polegający na zdystansowaniu się do tego, co najbardziej nieludzkie, czyli zgiełku ideologii i odwołaniu się do tego, co najbardziej ludzkie, czyli do przyrodzonego człowiekowi zdrowego rozsądku. Sztuka „pomniejszająca zakres nieodpowiedzialności”, demagogii i fanatyzmu. Sztuka stająca w obronie człowieka.

• Romuald Jakub Weksler-Waszkinel - człowiek wobec historii - znaczenie indywidualnego świadectwa dla zachowania pamięci o anonimowych ofiarach Zagłady

Literatura:

Literatura wymagana (obowiązkowa)

Brodski J. (1996). Mowa na stadionie (w:) J. Brodski, Pochwała nudy. Kraków: Znak, s. 119-128

Bouvier N. (2001). Pochwała Szwajcarii wędrownej (w:) B. Toruńczyk (red.) Zeszyty Literackie nr 4, s. 111-125

Chatwin B. (2008). Pieśni stworzenia. Warszawa: Świat Książki, s. 89-97, 220-271, 335-341

Chesterton G. K. (2008). Obrona człowieka. Warszawa-Ząbki: Fronda, Apostolicum, s.11-14, 43-47, 245-250

Gombrowicz W. (2001). Testament. Rozmowy z Dominique de Roux. Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 65-79

Kapuściński R. (2006). Ten Inny. Kraków: Znak

Kisielewski S. (1990). Abecadło. Warszawa: Oficyna Wydawnicza

Mikołajewski, J. (2015). Wielki przypływ. Fundacja Instytutu Reportażu (Dowody na Istnienie), Warszawa

Miłosz Cz. (2001). Haiku. Kraków: Znak

Nabokov V. (2002). Wykłady o literaturze rosyjskiej. Warszawa: Muza, s. 313-373

Pomianowski J. (2006). Wybór wrażeń. Lublin: Universitas, s. 13-33

Rosiak D. (2013). Człowiek o twardym karku. Historia księdza Romualda Jakuba Wekslera-Waszkinela, Wołowiec, Wydawnictwo Czarne

Suzuki D.T. (1995). Wykłady o buddyzmie zen. (w:) E. Fromm, D.T. Suzuki, R. De Martino, Buddyzm, zen i psychoanaliza. Poznań: Rebis, s. 9-109

Prudowski L., Jerofiejew W. (2000). Wariatem można być w każdym wieku (w:) Wieniedikt Jerofiejew, Dzieła prawie wszystkie. Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 409-434

Terzani T. (2009). Nic nie zdarza się przypadkiem, Warszawa: Świat Książki

Wilk M. (2006). Wołoka. Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 140-253

Witkiewicz S. I. (2005). Listy do żony (1923-1927). Warszawa: PIW, s. 7-46

Filmy dokumentalne:

Z Moskwy do Pietuszek z Wieniediktem Jerofiejewem (1990, Wielka Brytania, BBC). Reżyseria: Paweł Pawlikowski

Miejsca urodzenia (1992, Polska). Reżyseria: Cezary Łoziński

Torn. Na rozstaju, (2011, Izrael). Reżyseria: Ronit Kestner

Literatura zalecana (uzupełniająca)

Barańczak S. (2007). Fioletowa krowa. Antologia angielskiej i amerykańskiej poezji niepoważnej. Kraków: a5

Bouvier N. (1999). Ryba –Skorpion. Warszawa: Noir Sur Blanc

Brodski J. (1996). Poezje wybrane. Kraków: Znak

Chatwin B. (2006). Co ja tu robię? Warszawa: PIW

Czechow A. (1989). Sala nr 6 (w:) A. Czechow, Opowiadania i opowieści. Wybór Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich

Gombrowicz W. (1997). Dziennik 1953-1956. Kraków: Wydawnictwo Literackie

Gorczyńska R. (1992). Podróżny świata. Rozmowy z Czesławem Miłoszem. Komentarze. Kraków: Wydawnictwo Literackie

Wieniedikt Jerofiejew (2000). Dzieła prawie wszystkie. Kraków: Wydawnictwo Literackie

Nowosielski J. (1997). Jerzy Nowosielski o diable (w:) K. Janowska, P. Mucharski, Rozmowy na koniec wieku t.1. Kraków: Znak, s. 171-186

Kapuściński R. (2005). Podróże z Herodotem. Kraków: Znak

Kisielewski S. (1996). Dzienniki. Warszawa: 1996

Miłosz Cz. (2000). Wypisy z ksiąg użytecznych. Kraków: Znak

Stasiuk A. (2004). Jadąc do Babadag. Wydawnictwo Czarne: Wołowiec

Terzani T. (2008). Powiedział mi wróżbita. Poznań: Zysk-Ska Wydawnictwo

Tochman W. (2018). Dzisiaj narysujemy śmierć. Kraków: Wydawnictwo Literackie

Wilkoszewska (2005). (red.) Estetyka japońska. Antologia, t. 3. Estetyka życia i piękno umierania. Kraków: Universitas

Zagańczyk M. (2001). Cichy gość na końcu stołu (w:) B. Toruńczyk (red.) Zeszyty Literackie nr 4, s.127-130

Film dokumentalny:

Dybuk: rzecz o wędrówce dusz, (2015, Polska), Reżyseria: K. Kopczyński

Uwagi:

Brak uwag.

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2022/23" (zakończony)

Okres: 2022-10-01 - 2023-02-19
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Marcin Jaworski
Prowadzący grup: (brak danych)
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin lub zaliczenie
Wykład - Egzamin lub zaliczenie
Skrócony opis:

Antropologiczny charakter sztuki przedstawiony zostanie studentom poprzez odwołanie się do dorobku wybranych twórców sztuki i kultury, których dokonania mają głęboki wymiar humanistyczny, a przy tym wciąż bardzo aktualny. Student po zajęciach ma więc dysponować nie tylko określonym zasobem wiedzy na ten temat, ale powinien również umieć wykorzystać zdobyte wiadomości dla osobistej refleksji nad antropologicznym wymiarem sztuki w świecie współczesnym

Pełny opis:

Przedmiot Antropologia sztuki realizowany jest w formie wykładów. Zakres wymaganych kompetencji studentów obejmuje wiedza na temat historii sztuki oraz czynników tworzących kontekst jej występowania. Chodzi m.in. o kontekst historyczny, społeczny, filozoficzny, polityczny.

Realizowane bloki tematyczne:

• Ryszard Kapuściński, Mariusz Wilk, Nicolas Bouvier, Bruce Chatwin, Tiziano Terzani, Jarosław Mikołajewski – sztuka tłumaczenia świata; antropologiczny wymiar sztuki polegający na opisywaniu i tłumaczeniu rzeczywistości odmiennej kulturowo. Idea zbliżenia między ludźmi na gruncie sztuki poprzez tłumaczenie „Innego”. Sztuka jako czynnik budzenia empatii i zainteresowania dla inności, nośnik porozumienia międzykulturowego i międzyludzkiego. Podróż jako wyzwanie kulturowe, antropologiczne i egzystencjalne. Bycie w drodze rozumiane jako filozofia życia.

• Czesław Miłosz – poezja jako odzwierciedlenie idei apokatastasis; głęboko antropologiczna idea przywrócenia rzeczy minionych zanim nastąpiło ich unicestwienie przez czas. Idea powrotu do rzeczywistości pełnej harmonii, ładu i spełnienia: świat przyrody, dzieciństwo, strony rodzinne. Ludzie, którzy odeszli. Poezja jako instrument pozwalający przywołać czas miniony i wejść w stan bezczasowości.

• Joseph Conrad, Antoni Czechow, Josif Brodski, Wieniedikt Jerofiejew – pochwała postawy aideologicznej; antropologiczny wymiar sztuki (pisarstwa), która pozwala budować postawę aideologicznego zdystansowania wobec jednostronnego ideologicznie wymiaru rzeczywistości. Sztuka upominająca się o jednostkę i jej kondycję moralno-etyczną. Sztuka głęboko ideowa (jej zasadniczą ideą jest człowiek) i zarazem skrajnie anty-ideologiczna (zasadniczą ideą ideologii jest abstrakcyjna ludzkość).

• Basho – zen codzienny; sztuka praktykowania piękna w japońskiej poezji haiku. Odwołanie się do tradycji haiku jako drogi bezinteresownej afirmacji rzeczywistości. Buddyzm zen, satori i antropologia wschodu. Haiku jako sztuka kondensacji doświadczenia; piękna, smutku, melancholii

• Witold Gombrowicz – „ja” niepodległe; antropologiczny wymiar sztuki stającej w obronie indywidualnego „ja”, które ma charakter procesualny i narażone jest na kształtowanie przez siły „międzyludzkiego” oddziaływania. „Kościół międzyludzki”. Stwarzająca siła formy

• Stanisław Ignacy Witkiewicz – sztuka przeciw jednostronnej racjonalności świata; antropologiczny wymiar sztuki wzbogacającej ogląd świata odbiorcy o wymiar irracjonalny. Jednostronność racjonalnej wizji rzeczywistości i zubożenie kondycji człowieka. Sztuka odkrywająca pokłady irracjonalności w racjonalnie zrytualizowanych formach rzeczywistości. Wyobraźnia i poczucie humoru jako media dekonstrukcji ładu racjonalnego

• G. K. Chesterton, Stefan Kisielewski – „apostołowie” zdrowego rozsądku; antropologiczny wymiar sztuki felietonu prasowego polegający na zdystansowaniu się do tego, co najbardziej nieludzkie, czyli zgiełku ideologii i odwołaniu się do tego, co najbardziej ludzkie, czyli do przyrodzonego człowiekowi zdrowego rozsądku. Sztuka „pomniejszająca zakres nieodpowiedzialności”, demagogii i fanatyzmu. Sztuka stająca w obronie człowieka.

• Romuald Jakub Weksler-Waszkinel - człowiek wobec historii - znaczenie indywidualnego świadectwa dla zachowania pamięci o anonimowych ofiarach Zagłady

Literatura:

Literatura wymagana (obowiązkowa)

Bouvier N. (2001). Pochwała Szwajcarii wędrownej (w:) B. Toruńczyk (red.) Zeszyty Literackie nr 4, 111-125

Chatwin B. (2008). Pieśni stworzenia. Warszawa: Świat Książki, 89-97, 220-271, 335-341

Chesterton G. K. (2008). Obrona człowieka. Warszawa-Ząbki: Fronda, Apostolicum, 11-14, 43-47, 245-250

Gombrowicz W. (2001). Testament. Rozmowy z Dominique de Roux. Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 65-79

Kapuściński R. (2006). Ten Inny. Kraków: Znak

Kisielewski S. (1990). Abecadło. Warszawa: Oficyna Wydawnicza

Mikołajewski, J. (2015). Wielki przypływ. Fundacja Instytutu Reportażu (Dowody na Istnienie), Warszawa

Miłosz Cz. (2001). Haiku. Kraków: Znak

Nabokov V. (2002). Wykłady o literaturze rosyjskiej. Warszawa: Muza, 313-373

Pomianowski J. (2006). Wybór wrażeń. Lublin: Universitas, 13-33

Rosiak D. (2013). Człowiek o twardym karku. Historia księdza Romualda Jakuba Wekslera-Waszkinela, Wołowiec, Wydawnictwo Czarne

Suzuki D.T. (1995). Wykłady o buddyzmie zen. (w:) E. Fromm, D.T. Suzuki, R. De Martino, Buddyzm, zen i psychoanaliza. Poznań: Rebis, 9-109

Prudowski L., Jerofiejew W. (2000). Wariatem można być w każdym wieku (w:) Wieniedikt Jerofiejew, Dzieła prawie wszystkie. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 409-434

Terzani T. (2009). Nic nie zdarza się przypadkiem, Warszawa: Świat Książki

Wilk M. (2006). Wołoka. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 140-253

Witkiewicz S. I. (2005). Listy do żony (1923-1927). Warszawa: PIW, 7-46

S. Wołkow, Świat poety. Rozmowy z Josifem Brodskim. Warszawa: 2001, 56-72

Filmy dokumentalne:

P. Pawlikowski, Z Moskwy do Pietuszek z Wieneditktem Jerofiejewem, Wielka Brytania 1990 – film dokumentalny

R. Kernster, Torn (Na rozstaju), Izrael, 2011

Literatura zalecana (uzupełniająca)

Brodski J. (1996). Mowa na stadionie (w:) J. Brodski, Pochwała nudy. Kraków: Znak, 119-128

Bouvier N. (1999). Ryba –Skorpion. Warszawa: Noir Sur Blanc

Brodski J. (1996). Poezje wybrane. Kraków: Znak

Chatwin B. (2006). Co ja tu robię? Warszawa: PIW

Czechow A. (1989). Sala nr 6 (w:) A. Czechow, Opowiadania i opowieści. Wybór Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich

Gombrowicz W. (1997). Dziennik 1953-1956. Kraków: Wydawnictwo Literackie

Gorczyńska R. (1992). Podróżny świata. Rozmowy z Czesławem Miłoszem. Komentarze. Kraków: Wydawnictwo Literackie

Wieniedikt Jerofiejew (2000). Dzieła prawie wszystkie. Kraków: Wydawnictwo Literackie

Kapuściński R. (2005). Podróże z Herodotem. Kraków: Znak

Kisielewski S. (1996). Dzienniki. Warszawa: 1996

Miłosz Cz. (2000). Wypisy z ksiąg użytecznych. Kraków: Znak

Terzani T. (2008). Powiedział mi wróżbita. Poznań: Zysk-Ska Wydawnictwo

Wilkoszewska (2005). (red.) Estetyka japońska. Antologia, t. 3. Estetyka życia i piękno umierania. Kraków: Universitas

Zagańczyk M. (2001). Cichy gość na końcu stołu (w:) B. Toruńczyk (red.) Zeszyty Literackie nr 4, 127-130

Uwagi:

Brak uwag.

Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń tel: +48 56 611-40-10 https://usosweb.umk.pl/ kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)