Praktyczne aspekty ochrony dziedzictwa kulturowego w prawie krajowym

Prawo autorskie i własność intelektualna

przedmiot obligatoryjny

30 godzin wykładu - 1 ects

30 godzin nakładu pracy studenta - 1 ects:

- zapoznanie z literaturą i aktami prawnymi 10 h

- przygotowanie do egzaminu 20 h

Razem 60 godzin - 2 ects

Student:

W1 zna najważniejsze uwarunkowania i normy prawne oraz współczesne problemy ochrony dziedzictwa kulturowego w prawie krajowym i międzynarodowym (K_W04).

W2 rozumie podstawowe pojęcia prawne i potrafi odnieść je do problematyki zw. z ochroną dóbr kultury, szczególnie w kontekście zawodu architekta wnętrz (K_W04, K_W05, K_W09).

W3 zna i rozumie podstawy prawne organizacji i funkcjonowania organów zw. z ochroną zabytków w Polsce oraz muzeów (K_W11).

W4 zna specyfikę ochrony dziedzictwa w kontekście zasad ochrony własności intelektualnej (K_W04, K_W11).

Student:

U1 wyszukuje i selekcjonuje informacje z aktów prawnych w celu skonstruowania norm prawnych zw. z ochroną zabytków i opieką nad zabytkami potrzebnych w szczególności do opracowania projektu przy zabytkach (K_U02)

U2 jest przygotowany do wykorzystania wiedzy z zakresu prawa ochrony zabytków i muzeów do realizacji zadań zw. z zawodem architekta wnętrz (K_U02, K_U11).

Student:

K1 Ma świadomość wagi unormowań prawnych w zakresie sprawowania ochrony i opieki nad zabytkami, w tym odpowiedzialności prawnej za podejmowane decyzje jako osoby fizycznej oraz w zakresie własnych kompetencji jako architekta wnętrz (K_K03, K_K06).

K2 Ma świadomość istnienia problemów zw. z organizacją i funkcjonowaniem systemu ochrony zabytków wynikające z norm prawnych (K_K01; K_K08).

K3 Potrafi ocenić, z punktu widzenia prawnego i etycznego niewłaściwe postępowanie w zakresie ochrony zabytków, w szczególności w kontekście pracy architekta wnętrz (K_K03).

wykład informacyjny, konwersatoryjny, problemowy

2 zajęcia możliwe są do przeprowadzenia zdalnie w formie synchronicznej, na platformie MSTeams. Termin zajęć zostanie uzgodniony z grupą oraz zostanie przesłany link do zespołu.

W przypadku zmiany przepisów ze względu na pandemię i obligatoryjnego wprowadzenia zajęć zdalnych będą odbywać się w formie online lub częściowo offline (z komentarzami i pytaniami dla studentów, udostępnieniem materiałów i omówieniem ich w formule on-line (synchronicznej).

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy

Celem wykładu jest zapoznanie studentów z prawem ochrony dziedzictwa kulturowego - na przykładzie prawa krajowego z elementami prawa międzynarodowego: najważniejsze definicje; ich geneza i normy prawne; organizacja systemu ochrony zabytków, elementy postępowania administracyjnego w Polsce; najważniejsze konwencje międzynarodowe, związane z ochroną dziedzictwa; ochrona dziedzictwa a prawo autorskie; prawo a teoria konserwatorska - standardy.

Zagadnienia będą ilustrowane przykładami z praktyki urzędowej, muzealnej i konserwatorskiej, także w odniesieniu do orzecznictwa sądowego oraz w kontekście zawodu architekta wnętrz.

Celem zajęć jest przygotowanie do wykorzystania wiedzy z zakresu prawa ochrony dziedzictwa do realizacji zadań zw. z zawodem architekta wnętrz oraz

uwrażliwienie na prawną i etyczną odpowiedzialność za działania/zaniechania wobec zabytków.

Celem wykładu jest zapoznanie studentów z prawem ochrony dziedzictwa kulturowego - na przykładzie prawa krajowego z elementami prawa międzynarodowego: najważniejsze definicje; ich geneza i normy prawne; organizacja systemu ochrony zabytków, elementy postępowania administracyjnego w Polsce; najważniejsze konwencje międzynarodowe, związane z ochroną dziedzictwa; ochrona dziedzictwa a prawo autorskie; prawo a teoria konserwatorska - standardy.

Zagadnienia będą ilustrowane przykładami z praktyki urzędowej, muzealnej i konserwatorskiej, także w odniesieniu do orzecznictwa sądowego oraz w kontekście zawodu architekta wnętrz.

Celem zajęć jest przygotowanie do wykorzystania wiedzy z zakresu prawa ochrony dziedzictwa do realizacji zadań zw. z zawodem architekta wnętrz oraz

uwrażliwienie na prawną i etyczną odpowiedzialność za działania/zaniechania wobec zabytków.

1. Wstęp i omówienie podstawowych zagadnień z zakresu prawoznawstwa

2-3. Rola wykładni prawa na przykładzie problematyki definicji legalnych pojęć: zabytek, dobro kultury, dziedzictwo na podstawie aktów prawnych obowiązujących w Polsce

4. Organizacja ochrony zabytków w Polsce

5-6. Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami

7. Ustawa o muzeach - organizacja muzeów

8. Inne źródła prawa ochrony zabytków w Polsce

9-11. Geneza prawa ochrony dziedzictwa w Europie, dokumenty wyznaczające zasady ochrony i opieki nad zabytkami

12. Charakterystyka postępowania administracyjnego i sądowo-administracyjnego oraz postępowania egzekucyjnego w administracji (na przykładach z zakresu ochrony dziedzictwa)

13-14. Wybrane zagadnienia prawa autorskiego w kontekście ochrony dziedzictwa kulturowego i pracy architektów wnętrz

15. Podstawy zakładania działalności gospodarczej

Literatura obowiązkowa (wybrane fragmenty):

1. Dziedzictwo, dobra kultury, zabytki, ochrona i opieka w prawie, red. P. Dobosz, K. Szepelak, W. Górny, Kraków 2015.

2. Konwencje UNESCO w dziedzinie kultury. Komentarz, red. K. Zalasińska, wyd. Wolters KluwerWarszawa 2014.

3. Leksykon prawa ochrony zabytków. 100 podstawowych pojęć [red:] K. Zeidler, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2010.

4. Vademecum konserwatora zbytków, opr. zb., Warszawa 2015.

5. Zalasińska K., Zeidler K., Wykład prawa ochrony zabytków, Warszawa-Gdańsk 2015.

6. Zeidler K., Zabytki. Prawo i praktyka, Gdańsk-Warszawa 2017.

Literatura uzupełniająca:

1. Dekret Rady Regencyjnej z 1918 r. o opiece nad zabytkami kultury i sztuki z komentarzem czyli eseje o prawie ochrony dziedzictwa kultury, red. Kamil Zeidler, Magdalena Marcinkowska, Gdańsk 2017.

2. Dlaczego i jak w nowoczesny sposób chronić dziedzictwo kulturowe. Materiały pokonferencyjne, red. A. Rottermund, Warszawa 2014.

3. Morawski L., Wstęp do prawoznawstwa, Toruń 2015.

4. Ochendowski E., Prawo administracyjne. Część ogólna, Toruń 2018.

5. Pasierb J. S., Ochrona zabytków sztuki kościelnej, Warszawa 1995.

6. Pruszyński J., Dziedzictwo kultury Polski. Jego straty i ochrona prawna, t.1- 5, Kraków 2001.

7. Przyborowska-Klimczak A., Rozwój ochrony dziedzictwa kulturalnego w prawie międzynarodowym na przełomie XX i XXI wieku, Lublin 2011.

8. Rymaszewski B., Polska ochrona zabytków. Refleksje z lat 1918- 2002, Warszawa 2002.

9. Wronkowska S., Podstawowe pojęcia prawa i prawoznawstwa, Poznań 2005.

10. Zalasińska K., Interes indywidualny a interes publiczny – konflikt wartości w prawnej ochronie zabytków, „Ochrona Zabytków”, R. 2008, nr 2, s. 83-87.

11. Zalasińska K., Charakter prawny zaleceń konserwatorskich, "Kurier Konserwatorski", 2010, nr 6, s. 11-15.

12. Zeidler K., Prawo ochrony dziedzictwa kultury, Wyd. Wolters Kluwer, Warszawa 2007.

13. Zimna-Kawecka K., Ewidencja zabytków architektury : kilka uwag i pytań w związku z nowelizacją Ustawy z dn. 23 VII 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, "Wiadomości Konserwatorskie", 2010, nr 28, s. 78-90.

czasopismo "Kurier Konserwatorski"

Wykaz aktów normatywnych

Konwencje

1. Konwencja o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego wraz z regulaminem wykonawczym do tej Konwencji oraz Protokół o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego, podpisane w Hadze dnia 14 maja 1954 r. (Dz.U. 1957, nr 46, poz. 2012).

2. Protokół drugi do konwencji haskiej z 1954 r. o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego, Haga, 26 marca 1999 r. (Dz.U. 2012 r.,poz. 248).

3. Konwencja dotycząca środków zmierzających do zakazu i zapobiegania nielegalnemu przywozowi, wywozowi i przenoszeniu własności dóbr kultury, sporządzona w Paryżu dnia 17 listopada 1970 r. (Dz.U. 1974 r., nr 20, poz. 106).

4. Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjęta w Paryżu w dn.16 XI 1972 r. (Dz. U. z 1976 r. Nr 32, poz. 190 i 191).

5. Konwencja o ochronie podwodnego dziedzictwa kulturowego sporządzona w Paryżu dnia 2 listopada 2001 r.

6. Konwencja w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego sporządzona w Paryżu dnia 20 pździernika 2003 r. (Dz.U. z 2011 r., nr 172, poz.1018).Konwencja w sprawie ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego sporządzona w Paryżu dnia 20 października 2005 r. (Dz.U. 2007, nr 215, poz. 1585).

7. Europejska Konwencja Kulturalna sporządzona w Paryżu 19 grudnia 1954 r. (Dz.U. 1990 nr 8,poz. 44)

8. Europejska Konwencja o Ochronie Dziedzictwa Architektonicznego Europy, sporządzona w Grenadzie 3 października 1985 r. (Dz.U. z 2012 r., poz. 210)

9. Europejska Konwencja o Ochronie Dziedzictwa Archeologicznego, sporządzona w La Valetta 16 stycznia1992 (Dz. U. 1996, nr 120, poz. 564).

10. Europejska Konwencja Krajobrazowa, sporządzona we Florencji dnia 20 października 2000 (Dz. U. 2006 nr 14 poz. 98).

11. Konwencja ramowa Rady Europy w sprawie znaczenia dziedzictwa kulturowego dla społeczeństwa, przyjęta w Faro dnia 27 października 2005 r.

Ustawy i rozporządzenia:

1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dn. 2 IV 1997 r. (Dz.U. z 16 VII 1997 r. Nr 78 poz.483).

2. Ustawa z dn. 23 VII 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568 ze zm.).

3. Ustawa z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach (Dz.U. Nr 5 poz. 24 ze zm.)

4. Ustawa z dn. 14 VI 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r., Nr 98 poz.1071 ze zm.).

5. Ustawa z dn. 7 VII 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. Nr 243, poz. 1623 ze zm.).

6. Ustawa z dn. 27 III 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. 2003 Nr 80 poz. 717, ze zm.).

7. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu (Dz.U. 2015 poz. 774).

8. Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz.U. 2015 poz. 1777 ze zm.).

9. Ustawa z dnia 25 maja 2017 r. o restytucji narodowych dóbr kultury (Dz.U. 2017 poz. 1086 ze zm.).

10. Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 26 maja 2011 r. w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem (Dz.U. Nr 113 poz.661).

11. Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 10 września 12019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem (Dz.U. 2019, poz. 1886).

12. Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 18 kwietnia 2011 r. w sprawie wywozu zabytków za granicę (Dz. U. Nr 98 poz. 510).

13. Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 2 sierpnia 2018 r. w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich, prac restauratorskich, robót budowlanych, badań konserwatorskich, badań architektonicznych i innych działań przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków oraz badań archeologicznych i poszukiwań zabytków (Dz.U. 2018 poz. 1609).

14. Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 28 sierpnia 2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich, prac restauratorskich i badań konserwatorskich przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków albo na Listę Skarbów Dziedzictwa oraz robót budowlanych, badań architektonicznych i innych działań przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków, a także badań archeologicznych i poszukiwań zabytków (Dz.U. 2019 poz. 1721).

15. Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 19 sierpnia 2015 r. w sprawie krajowego rejestru utraconych dóbr kultury (Dz.U. 2015 nr 0 poz. 1275).

15. Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 2 września 2014 r. w sprawie zabezpieczania zbiorów muzeum przed pożarem, kradzieżą i innym niebezpieczeństwem grożącym ich zniszczeniem lub utratą (Dz.U. 2014 poz. 1240).

Aktywny udział w zadaniach konwersatoryjnych (W1, W2, W4, U1, U2, K1-K3)

Egzamin pisemny (W1-W4, U1-U2, K2, K3)

Kryteria oceniania:

Wykład: egzamin pisemny w formie pytań otwartych i testowych, analizy dokumentów oraz rozwiązania kazusów

ndst - 18 pkt (50 %)

dst-18,5-22 pkt (51-61%)

dst plus-22,5-26 pkt (62-72%)

db- 26,5-30 pkt (73-83%)

db plus-30,5-33,5 pkt (84-93%)

bdb-34-36 pkt (94-100%)

nie dotyczy