Ćwiczenia w terenie (objazd 3 dni w Krakowie)

Obowiązkowe zajęcia terenowe na II roku polegają na zapoznaniu się in situ z najcenniejszymi obiektami, reprezentatywnymi dla różnych epok sztuki w Polsce. Wprowadzeniem do dyskusji przy konkretnych dziełach są referaty przygotowane przez studentki/-ów na podstawie obszernej literatury przedmiotu, której wykaz podany jest z odpowiednim wyprzedzeniem. Podstawową rolą prowadzących zajęcia jest merytoryczny komentarz uzupełniający wypowiedź referentki/-a, systematyzujący omawiane zagadnienia i wpisujący je w szerszy kontekst.

Planowany termin objazdu: 25-27 kwietnia 2022 r. (przyjazd do Krakowa: 24 kwietnia).

Harmonogram trzydniowych zajęć obejmuje m.in.:

Rynek Główny i Sukiennice; kościół św. Andrzeja; kościół św. Piotra i Pawła; kościół i klasztor franciszkanów; kościół pijarów; plac Szczepański; Bunkier Sztuki; kościół św. Anny; Collegium Maius; kościół bernardynów; kościół misjonarzy na Stradomiu; Wawel; kościół i klasztor dominikanów; kościół NMP; kamienice proj. Teodora Talowskiego; Gmach Główny Muzeum Narodowego; Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha; Kazimierz: kościół Bożego Ciała oraz Oppidum Judaeorum; Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK.

Wytyczne do przygotowania referatów:

1. Referat powinien być wydrukowany (może oczywiście być ręcznie napisany). Za referat nie uznaje się tekstu odczytanego z kserówek, książek, telefonu/tabletu itp.

2. Czas trwania referatu: od 10 do 30 minut w zależności od specyfiki obiektu, złożoności problematyki oraz harmonogramu.

3. Referat ma być przygotowany na podstawie możliwie bogatej i różnorodnej literatury z zakresu historii sztuki, dotyczącej zagadnienia (wykaz lektur poniżej). Proszę do przygotowania referatów nie wykorzystywać przewodników, katalogów zabytków, a także stron internetowych dla turystów i Wikipedii. W przypadku, gdy któraś z publikacji jest niedostępna w BU UMK, należy poszukać jej w innych bibliotekach (np: w Książnicy Kopernikańskiej lub Bibliotece Pedagogicznej w Toruniu) lub sprowadzić książkę przez Wypożyczalnię Międzybiblioteczną UMK. Proszę pamiętać, że niektóre publikacje są dostępne on-line, jak np: "Rocznik Krakowski".

4. Wypowiedź ma być skonstruowana w taki sposób, by klarownie podać wszystkie najważniejsze informacje dotyczące obiektu, a także – co najistotniejsze – krytycznie przedstawić problematykę związaną z obiektem, uwzględniając hipotezy badawcze. W referatach nie należy zawierać opisu obiektu (zgodnie z zasadą "jaki koń jest, każdy widzi").

5. Jeśli referat dotyczy architektury lub urbanistyki, proszę wziąć ze sobą skserowane/wydrukowane plany obiektu i rozdać je słuchaczom na miejscu (wystarczy 1 egzemplarz). Trudno mówić o fazach budowy czy rozwoju urbanistycznym miasta bez pokazywania ich na planie. Plany powinny oczywiście obejmować wszystkie fazy istotnych zmian, etapów budowy itp. Plany można skopiować np: z Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce.

6. Jeśli tematem Państwa referatu jest nagrobek/ołtarz/konfesja itp. znajdujący się w kościele lub innym wnętrzu, proszę wcześniej zapoznać się z planem tego wnętrz i orientować się, w którym jego miejscu obiekt się mieści, zwłaszcza nagrobki i kaplice w katedrze wawelskiej.

7. Przed wygłaszaniem referatu proszę nauczyć się poprawnej wymowy wymienianych w nim obcojęzycznych nazwisk.

8. Ze względu na fakt, że są to zajęcia terenowe i czasem - niezależnie od nas - zmienia się nagle ich harmonogram, proszę mieć zawsze wszystkie swoje referaty przy sobie.

9. Gdy referat nie zostanie zaliczony na miejscu, należy oddać pracę w formie pisemnej z aparatem naukowym (przypisy plus bibliografia) w terminie do 2 tygodni od powrotu z objazdu.

Literatura:

1. Lokacja i rozwój urbanistyczny Krakowa:

Bogdanowski J., Warownie i zieleń twierdzy Kraków, Kraków 1979; Jamroz J. S., Układ przestrzenny Krakowa przed i po lokacji 1257 r., "Kwartalnik Architektury i Urbanistyki", XII, 1967, nr 1; Komorowski W., Rozwój urbanistyczno-architektoniczny Krakowa intra muros w średniowieczu (od połowy XIV wieku), [w:] Kraków. Nowe studia nad rozwojem miasta, red. J. Wyrozumski, Kraków 2007; Komorowski W., Follprecht K., Rozwój urbanistyczno-architektoniczny Krakowa intra muros w czasach nowożytnych [w:] Kraków. Nowe studia nad rozwojem miasta, red. J. Wyrozumski, Kraków 2007; Munch H., Kraków do roku 1257 włącznie, "Kwartalnik Architektury i Urbanistyki", III, 1958, nr 3; Tobiasz M., Fortyfikacje dawnego Krakowa, Kraków 1973.

2. Rynek Główny:

Chrzanowski T., Rynek Krakowski, Warszawa 1972; Firlet E. M., Rynek krakowski odkryty na nowo, Kraków 2014; Jamroz J. S., Układ przestrzenny Krakowa przed i po lokacji 1257 r., "Kwartalnik Architektury i Urbanistyki", XII, 1967, nr 1; Komorowski W., Kamienice i pałace Rynku Krakowskiego w średniowieczu, "Rocznik Krakowski", LXVIII, 2002; Komorowski W., Sudacka A., Rynek Główny w Krakowie, Wrocław 2008.

3. Sukiennice – architektura:

Firlet E. M., Rynek krakowski odkryty na nowo, Kraków 2014; Kawalla-Lulewicz I., „Nowe” handlowe Sukiennice, „Rocznik Krakowski”, LXXXV, 2019; Komorowski W., Sudacka A., Rynek Główny w Krakowie, Wrocław 2007; Sudacka A., Sukiennice krakowskie w XIX wieku – bazar czy świątynia sztuki, "Rocznik Krakowski", LXI, 1995; Świszczowski S., Sukiennice na krakowskim rynku w epoce gotyku i renesansu, "Biuletyn Historii Sztuki", X, 1948, z. 3.

4. Kościół św. Andrzeja – architektura:

Grygorowicz A., Kościół Św. Andrzeja w Krakowie we wczesnym średniowieczu, "Rocznik Krakowski", 39, 1968; Pawlicki B. M., Ze studiów nad reliktami domniemanego palatium Sieciecha w Krakowie, „Czasopismo Techniczne. Architektura”, CVIII, 2011, z. 7-A; Rodzińska-Chorąży T., Włodarek A., Uwagi na temat nowych odkryć w kościele pw. św. Andrzeja w Krakowie [w:] Architektura romańska w Polsce. Nowe odkrycia i interpretacje, red. T. Janiak, Gniezno 2009; Rodzińska-Chorąży T., Włodarek A., Kościół św. Andrzeja w Krakowie – znany i nieznany. Problemy badań nad architekturą, [w:] Kraków romański: materiały sesji naukowej, red. Marta Bochenek, Kraków 2014; Świechowski Z., Sztuka polska. Romanizm, Warszawa 2004; Tomaszewski A., Romańskie kościoły z emporami zachodnimi na terenie Polski, Czech i Węgier, Wrocław 1974.

5. Kościół św. Andrzeja – wystrój, wyposażenie i program ideowy:

Karpowicz M., Baltazar Fontana, Warszawa 1994; Kurzej M., Program treściowy wystroju kościoła Klarysek w Krakowie, „Folia Historica Cracoviensia”, XXII, 2016; Lepiarczyk J., Architekt Franciszek Placidi, "Rocznik Krakowski", XXXVII, 1965; Pagaczewski J., Geneza i charakterystyka sztuki B. Fontany, "Rocznik Krakowski", XXX, 1938; Samek J., Ambony naves et naviculae w Polsce [w:] Rokoko. Studia nad sztuką I połowy XVIII w. Materiały sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, red. J. Białostocki, Warszawa 1970.

6. Kościół Mariacki – architektura:

Adamski J., Kim był Heynricus parlirer zatrudniony przy wznoszeniu kościoła Mariackiego? Uwagi o architekturze korpusu fary i przemianach w organizacji prac budowlanych w późnośredniowiecznym Krakowie, [w:] Jako serce pośrodku ciała… Kultura artystyczna kościoła Mariackiego w Krakowie, red. M. Walczak, A. Wolska, Kraków 2020-2021; Adamski J., Nurty stylowe późnogotyckich sklepień w Krakowie: przekrycia chórów kościołów Mariackiego, Augustianów i Dominikanów, „Biuletyn Historii Sztuki”, LXXV, 2013, nr 2; Kurzej M., Uwagi o aranżacji kościoła Mariackiego w czasach ks. Jacka Łopackiego, [w:] Jako serce pośrodku ciała… Kultura artystyczna kościoła Mariackiego w Krakowie, red. M. Walczak, A. Wolska, Kraków 2020-2021; Lepiarczyk J., Fazy budowy kościoła Mariackiego w Krakowie, "Rocznik Krakowski", XXXIV, 1959; Pajor P., Północna wieża kościoła Mariackiego w Krakowie w perspektywie ulicy Floriańskiej. Przyczynek do badań nad planowaniem osi widokowych w średniowieczu, „Biuletyn Historii Sztuki”, LXXXIII, 2021, nr 2; Pencakowski P., Kiedy powstał gotycki korpus bazylikowy kościoła Mariackiego w Krakowie i kto go budował [w:] Magistro et amico. Amici discipulique. Lechowi Kalinowskiemu w osiemdziesięciolecie urodzin, red. J. Gadomski, Kraków 2002; Samek J., Kruchta zachodnia kościoła Mariackiego w Krakowie (geneza kompozycji formalnej), "Prace z Historii Sztuki (Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego)", VIII, 1970; Walczak M., Rzeźba architektoniczna w Małopolsce za czasów Kazimierza Wielkiego, Kraków 2006; Węcławowicz T., Dekoracja figuralna prezbiterium kościoła Mariackiego w Krakowie a zagadnienie mecenatu Mikołaja Wierzynka Starszego, "Rocznik Krakowski", LVI, 1990; Węcławowicz T., Gotyckie bazyliki Krakowa, Kraków 1993.

7. Kościół Mariacki – wystrój dziewiętnastowieczny:

Bałus W., Kościół Mariacki [w:] tegoż, Sztuka sakralna Krakowa w wieku XIX, cz. 2, Matejko i Wyspiański, Kraków 2007; Gryglewicz T., Matejko jako inicjator polskiego modernistycznego malarstwa monumentalnego [w:] Wokół Matejki, red. P. Krakowski, J. Purchla, Kraków 1994; Lameński L., Restauracja kościoła Mariackiego w Krakowie 1889-1891, "Rocznik Krakowski", LIV, 1988.

8. Kościół Mariacki – ołtarz Mariacki:

Adamowicz J., Ołtarz Wita Stwosza. Efekt zakończonych prac badawczych i konserwatorskich prowadzonych w latach 2015–2021, „Rocznik Krakowski”, LXXXVII, 2021; Dettloff S., Wit Stosz, Wrocław 1961; Kalinowski L., Załamane ręce apostoła w Ołtarzu Mariackim Wita Stwosza, "Folia Historiae Artium", XXV, 1989; Kępiński Z., Wit Stwosz, Warszawa 1981; Łodyńska-Kosińska M., „Ingenium et labor”. Uwagi o cechach nowatorskich Ołtarza Mariackiego Wita Stwosza, "Biuletyn Historii Sztuki", XLIII, 1981; Łodyńska-Kosińska M., Problem cykli ikonograficznych w Ołtarzu Mariackim Wita Stwosza, "Folia Historiae Artium", XXV, 1989; Łodyńska-Kosińska M., Stwosz. Lata krakowskie 1477-1496, Warszawa 1998; Pencakowski P., Co „czas ochronił, a wieki i zdarzenia gwałtowne oszczędziły”. Refleksje nad dziejami Ołtarza Mariackiego, „Rocznik Krakowski”, LXXXVII, 2021; Skubiszewski P., Cykl Wielkanocny w Ołtarzu Mariackim, "Rocznik Historii Sztuki", XII, 1981; Skubiszewski P., Styl Wita Stosza [w:] Wit Stosz. Studia o sztuce i recepcji, red. A. Labuda, Warszawa-Poznań 1986.

9. Kościół Mariacki - krucyfiks Slackerowski:

Kasprzyk W., Zagadnienia wynikające z konserwacji kamiennego krucyfiksu Wita Stwosza, "Folia Historiae Artium", XXV, 1989; Kępiński Z., Wit Stwosz, Warszawa 1981; Łodyńska-Kosińska M., Stwosz. Lata krakowskie 1477-1496, Warszawa 1998; Pencakowski P., Kamienny krucyfiks Wita Stwosza w kościele Mariackim w Krakowie, "Folia Historiae Artium", XXII, 1986; Ziomecka A., Wit Stwosz a późnogotycka rzeźba na Śląsku [w:] Wit Stosz. Studia o sztuce i recepcji, red. A. S. Labuda, Warszawa-Poznań 1986.

10. Kościół Mariacki – nagrobki Montelupich i Cellarich oraz cyborium J.M. Padovana:

Daranowska-Łukaszewska J., O przypadkowej genezie formy nagrobka Montelupich w kościele Mariackim w Krakowie, [w:] Między gotykiem a barokiem. Sztuka Krakowa XVI i XVII wieku, Materiały sesji naukowej zorganizowanej przez Oddział Krakowski Stowarzyszenia Historyków Sztuki, red. E. Fiałek, Kraków 1997; Fischinger A., Santi Gucci. Architekt i rzeźbiarz królewski XVI wieku, Kraków 1969 (nagrobek Montelupich); Kozakiewiczowa H., Rzeźba XVI wieku w Polsce, Warszawa 1984; Kozakiewiczowie H. i S., Renesans w Polsce, Warszawa 1976; Markham-Schulz A., Giammaria Mosca called Padovano, a Renaissance Sculptor In Italy and Poland, Pennsylvania 1998.

11. Kościół franciszkanów – architektura:

Grzybkowski A., Centralne gotyckie jednonawowe kościoły krzyżowe w Polsce [w:] tegoż, Między formą a znaczeniem, Warszawa 1997; Pasiciel S., Kościół franciszkański w Krakowie w XIII wieku, "Rocznik Krakowski", LXVIII, 2002; Pencakowski P., Średniowieczna architektura kościoła oo Franciszkanów w Krakowie, "Rocznik Krakowski", LVI, 1990; Skibiński S., Program ideowy i funkcje kościoła franciszkanów w Krakowie [w:] Sztuka i ideologia XIII wieku. Materiały sympozjum Komitetu Nauk o Sztuce Polskiej Akademii Nauk, red. P. Skubiszewski, Warszawa 1974; Szyma M., O początkach zespołu klasztornego franciszkanów w Krakowie i niektórych uwarunkowaniach jego rozbudowy w XIII wieku, [w:] In Principio. Mit początku w kulturze średniowiecznej Europy, red. J. Kowalski, W. Miedziak, Poznań 2020; Węcławowicz T., Cocto latere nobilitavit: o ceglanych murach kościołów średniowiecznego Krakowa, Kraków 2013; Węcławowicz T., Włodarek A., Architektura krakowskiego kościoła Franciszkanów w XIII wieku. Problemy i hipotezy badawcze. Proponowane rekonstrukcje [w:] Studia z dziejów kościoła Franciszkanów w Krakowie, red. Z. Kliś, Kraków 2006.

12. Kościół franciszkanów – dekoracja malarska, witraże i program ideowy:

Bałus W., Kościół Franciszkanów [w:] tegoż, Sztuka sakralna Krakowa w wieku XIX, cz. 2, Matejko i Wyspiański, Kraków 2007; Czapczyńska-Kleszczyńska D., Dzieje witraży Stanisława Wyspiańskiego w kościele OO. Franciszkanów w Krakowie, "Rocznik Krakowski", LXX, 2004; Kępiński Z., Stanisław Wyspiański (rozdz. na temat prac w kościele franciszkańskim), Warszawa 1984.

13. Gotyckie malowidła ścienne oraz nowożytna galeria portretów biskupich w krużgankach klasztoru franciszkanów:

Czyżewski K., Walczak M., Portrety biskupów krakowskich w okresie nowożytnym. Zagadnienie funkcji [w:] Studia nad sztuką renesansu i baroku, t. 6, Lublin 2006; Czyżewski K., Walczak M., Praeclara episcoparum cracoviensium pinacotheca. Galeria portretów biskupów krakowskich w klasztorze Franciszkanów w Krakowie [w:] Studia z dziejów kościoła Franciszkanów w Krakowie, red. Z. Kliś, Kraków 2006; Czyżewski K. J., Walczak M., Galeria biskupów krakowskich w klasztorze Franciszkanów w Krakowie do początku XVI wieku, [w:] Sztuka w kręgu krakowskich franciszkanów i klarysek, red. M. Szyma, M. Walczak, Kraków 2020; Grzęda M., Uwagi o najstarszych renesansowych portretach biskupów krakowskich w krużgankach klasztoru Franciszkanów w Krakowie, [w:] Sztuka w kręgu krakowskich franciszkanów i klarysek, red. M. Szyma, M. Walczak, Kraków 2020; Małkiewiczówna H., Interpretacja treści XV-wiecznego malowidła ściennego w krużgankach franciszkanów w Krakowie, "Folia Historiae Artium", VIII, 1972; Miodońska B., Renesansowe portrety biskupów krakowskich, "Rocznik Krakowski", XXXV, 1961.

14. Kościół dominikanów – architektura:

Adamski J., Nurty stylowe późnogotyckich sklepień w Krakowie: przekrycia chórów kościołów Mariackiego, Augustianów i Dominikanów, „Biuletyn Historii Sztuki”, 75, 2013, nr 2; Jamroz J. S., Średniowieczna architektura dominikańska w Krakowie, "Rocznik Krakowski", XLI, 1970; Sztuka w kręgu krakowskich dominikanów, red. A. Markiewicz, M. Szyma, M. Walczak, Kraków 2013; Szyma M., Kościół i klasztor dominikanów w Krakowie. Architektura zespołu klasztornego do lat dwudziestych XIV wieku, Kraków 2004; Węcławowicz T., Gotyckie bazyliki Krakowa. „Czyli można konstrukcje kościołów krakowskich XIV wieku uważać za cechę specjalną ostrołuku w Polsce?”, Kraków 1993.

15. Klasztor dominikanów – dekoracja malarska krużganków

Blaschke K., Kurzej M., Obrazy w krużganku klasztoru Dominikanów w Krakowie, „Modus”, XV, 2015; Sztuka w kręgu krakowskich dominikanów, red. A. Markiewicz, M. Szyma, M. Walczak, Kraków 2013.

16. Klasztor dominikanów – architektura refektarza i kapitularza:

Jamroz J. S., Refektarz Dominikanów w Krakowie. Oratorium, czy kościół podominikański?, "Folia Historiae Artium", XVI, 1980; Sztuka w kręgu krakowskich dominikanów, red. A. Markiewicz, M. Szyma, M. Walczak, Kraków 2013; Szyma M., Jaką funkcję pełnił i jakie treści pierwotnie wyrażał dzisiejszy refektarz w klasztorze dominikanów w Krakowie?, "Rocznik Krakowski", LXIII, 1997; Szyma M., Kościół i klasztor dominikanów w Krakowie. Architektura zespołu klasztornego do lat dwudziestych XIV wieku, Kraków 2004; Walczak M., Dekoracja rzeźbiarska kapitularza przy klasztorze oo. dominikanów w Krakowie, "Folia Historica Cracoviensia", X, 2004; Walczak M., Rzeźba architektoniczna w Małopolsce za czasów Kazimierza Wielkiego, Kraków 2006.

17. Kościół dominikanów – epitafium Kallimacha:

Czekalski S., Kallimach i Ojcowie Kościoła. Przyczynek do badan nad genezą artystyczną epitafium Filipa Buonaccorsi, "Artium Questiones", XII, 2001; Dettloff S., Wit Stosz, Wrocław 1961 (rozdz. o epitafium Kallimacha); Kępiński Z., Wit Stwosz, Warszawa 1981 (rozdz. o epitafium Kallimacha); Kowalczyk J., Filip Kallimach i Wit Stwosz, "Biuletyn Historii Sztuki", XLV, 1983, nr 1; Skubiszewski P., Rzeźba nagrobna Wita Stwosza, Warszawa 1957 (rozdz. o epitafium Kallimacha); Kokoszka M., Ikonografia bordiury płyty nagrobnej Kallimacha i treści ideowe tego dzieła, „Rocznik Krakowski”, 68, 2002; Skubiszewski P., Obraz człowieka na nagrobku Kallimacha [w:] Człowiek w społeczeństwie średniowiecznym, red R. Michałowski i in., Warszawa 1997; Sztuka w kręgu krakowskich dominikanów, red. A. Markiewicz, M. Szyma, M. Walczak, Kraków 2013.

18. Kościół dominikanów – kaplica Myszkowskich i kaplica Zbaraskich:

Czyżewski K. J., Od króla do szewców. Kaplice kościoła dominikanów w Krakowie, ich fundatorzy i użytkownicy, "Rocznik Krakowski", 87, 2021; Fischinger A., Kaplica Myszkowskich w Krakowie, "Rocznik Krakowski", XXXIII, 1956; Karpowicz M., Matteo Castello. Architekt wczesnego baroku, Warszawa 1994; Łoziński J. Z., Grobowe kaplice kopułowe w Polsce 1520-1620, Warszawa 1973; Szablowski J., Domniemana rola Sabionetty w sztuce polskiej okresu manieryzmu, "Zeszyty Naukowe UJ", I, 1962; Sztuka w kręgu krakowskich dominikanów, red. A. Markiewicz, M. Szyma, M. Walczak, Kraków 2013; Stankiewicz A., Architektura kaplicy książąt Zbaraskich przy kościele oo. Dominikanów w Krakowie, „Rocznik Krakowski”, 84, 2018; Tomkowicz S., Kaplice kościoła oo. Dominikanów, "Rocznik Krakowski", XX, 1926.

19. Kościół dominikanów – kaplica św. Jacka wraz z konfesją:

Czyżewski K. J., Walczak M., Z królewskiego mauzoleum do sanktuarium świętego: uwagi o dekoracjach groteskowych w kaplicy św. Jacka w kościele Dominikanów w Krakowie, [w:] Studia nad sztuką renesansu i baroku, t. 11: Tradycja i innowacja w sztuce nowożytnej, red. I. Rolska, K. Gombin, Lublin 2012; Karpowicz M., Baltazar Fontana, Warszawa 1994; Łoziński J. Z., Grobowe kaplice kopułowe w Polsce 1520-1620, Warszawa 1973; Macharska M., Rola grafiki w twórczości Dolabelli, "Folia Historiae Artium", IX, 1973; Mączyński R., Nowożytne konfesje polskie. Artystyczne formy gloryfikacji grobów świętych i błogosławionych w dawnej Rzeczypospolitej, Toruń 2003; Sinko K., Zaginiony nagrobek Św. Jacka, "Prace Komisji Historii Sztuki", IX, 1948; Sztuka w kręgu krakowskich dominikanów, red. A. Markiewicz, M. Szyma, M. Walczak, Kraków 2013; Tomkiewicz W., Dolabella, Warszawa 1959; Tomkowicz S., Kaplice kościoła oo. Dominikanów, "Rocznik Krakowski", XX, 1926.

20. Kolegiata św. Anny – architektura:

Karpowicz M., Baltazar Fontana, Warszawa 1994; Kurzej M., Autorstwo architektury kościoła św. Anny w Krakowie a problem twórczości architektonicznej Baltazara Fontany, "Biuletyn Historii Sztuki", LXXIX, 2017, z. 3; Kurzej M., Depingere fas est: Sebastian Piskorski jako konceptor i prowizor, Kraków 2018; Kurzej M., Budowa i dekoracja kościoła św. Anny w świetle źródeł archiwalnych, [w:] Studia z dziejów kościoła św. Anny w Krakowie, red. Z. Kliś, T. Węcławowicz, Kraków 2011; Mossakowski S., Charakterystyka i geneza formy architektonicznej kościoła Św. Anny w Krakowie, "Rocznik Krakowski", XXXVII, 1965; Małkiewicz A., Rzym a barokowa architektura Krakowa, „Rocznik Krakowski”, LXIX, 2003, Mossakowski S., Tylman z Gameren (1632-1706). Twórczość architektoniczna w Polsce, Warszawa 2012.

21. Kolegiata św. Anny – program ideowy:

Kobielus S., Idea Niebiańskiego Jeruzalem w dekoracji monumentalnej kościoła Św. Anny, "Rocznik Krakowski", LIII, 1987; Kurzej M., Certe miraculum Divinae Providentiae: kościół św. Anny w Krakowie jako kalendarz astronomiczny Studia nad sztuką renesansu i baroku, t. 13: Drogi i bezdroża sztuki nowożytnej, red. Irena Rolska, Lublin 2018; Kurzej M., Depingere fas est: Sebastian Piskorski jako konceptor i prowizor, Kraków 2018; Kurzej M., Świątynia Mądrości. Program treściowy wystroju kościoła św. Anny w Krakowie, "Folia Historiae Artium", XIII, 2015; Maślińska-Nowakowa Z., Literackie źródła dekoracji kościoła Św. Anny w Krakowie, "Rocznik Krakowski", XLII, 1971.

22. Kolegiata św. Anny – elementy wystroju i wyposażenia wnętrza (malowidła, sztukaterie, ołtarze boczne, obraz J. E. Siemiginowskiego w ołtarzu głównym):

Karpowicz M., Jerzy Eleuter Siemiginowski malarz polskiego baroku, Wrocław 1974; Karpowicz M., Krakowskie obrazy Szymona Czechowicza, "Rocznik Krakowski", LVI, 1990; Karpowicz M., Baltazar Fontana, Warszawa 1994; Kurzej M., Depingere fas est: Sebastian Piskorski jako konceptor i prowizor, Kraków 2018; Kurzej M., Kaplice kolegiaty św. Anny w Krakowie – indywidualne fundacje pod zbiorczym nadzorem, „TECHNE. Półrocznik Katedry Historii Sztuki Uniwersytetu Łódzkiego”, 2020, nr 5; Orańska J., Szymon Czechowicz, Poznań 1948; Pagaczewski J., Geneza i charakterystyka sztuki B. Fontany, "Rocznik Krakowski", XXX, 1938; Stolot F., Nieznany model ołtarza do kościoła Św. Anny w Krakowie, "Biuletyn Historii Sztuki", XXX, 1968.

23. Kolegiata św. Anny – konfesja św. Jana Kantego

Kurzej M., Ołtarz jako okno i lustro w koncepcjach ks. prof. Sebastiana Piskorskiego, „TECHNE. Półrocznik Katedry Historii Sztuki Uniwersytetu Łódzkiego”, 2008, nr 1; Kurzej M., Świątynia Mądrości. Program treściowy wystroju kościoła św. Anny w Krakowie, "Folia Historiae Artium", XIII, 2015; Mączyński R., Nowożytne konfesje polskie. Artystyczne formy gloryfikacji grobów świętych i błogosławionych w dawnej Rzeczypospolitej, Toruń 2003.

24. Kościół misjonarzy – architektura, wystrój i wyposażenie wnętrza:

Bogdański R., Jeszcze w sprawie fasady kościoła księży Misjonarzy na Stradomiu, "Rocznik Krakowski", LVI, 1990; Dziurla M., Kacper Bażanka był uczniem Andrei Pozza, "Biuletyn Historii Sztuki", LI, 1989; Klein F., Barokowe kościoły Krakowa, "Rocznik Krakowski", XV, 1913; Lepiarczyk J., W sprawie fasad późnobarokowego kościoła Misjonarzy na Stradomiu, "Rocznik Krakowski", LII, 1986; Małkiewicz A., Niezrealizowany projekt krakowskiego kościoła Misjonarzy na Stradomiu i jego domniemany autor. Przyczynek do działalności architektów-dyletantów w Krakowie w epoce baroku, „Rocznik Krakowski”, LXXV, 2009; Rożek M., Antoni Frączkiewicz i misjonarze, "Rocznik Krakowski", L, 1980; Zagórowski O., Architekt Kacper Bażanka (około 1680–1726), "Biuletyn Historii Sztuki", XVIII, 1956, nr 1; Wnuk M., Prace rzeźbiarskie Antoniego Frączkiewicza i Eliasza Hoffmanna dla kościoła misjonarzy w Krakowie, „Biuletyn Historii Sztuki”, LVIII, 1996, nr 3-4.

25. Kościół śś. Piotra i Pawła – architektura:

Betlej A., „Lwowskie” projekty Giacoma Briano a fasada krakowskiego kościoła śś. Piotra i Pawła, [w:] Magistro et Amico amici discipilique. Lechowi Kalinowskiemu w osiemdziesięciolecie urodzin, red. Kraków 2002; Bochnak A., Kościół św. Piotra i Pawła w Krakowie, "Prace Komisji Historii Sztuki", IX, 1967; Karpowicz M., Matteo Castello, Architekt wczesnego baroku, Warszawa 1994; Małkiewicz A., Kościół św. Piotra i Pawła w Krakowie, "Zeszyty Naukowe UJ", V, 1967; Małkiewicz A., Kościół św. Piotra i Pawła w Krakowie, Kraków 1985; Małkiewicz A., Trevano czy Castello autorem ostatniej fazy budowy kościoła ŚŚ. Piotra i Pawła w Krakowie, „Folia Historiae Artium”, II/III, 1996/1997; Paszenda J., Problem stylu w architekturze jezuickiej, "Biuletyn Historii Sztuki", XXIX, 1967; Paszenda J., Budowle jezuickie w Polsce: XVI-XVIII w., t. 3, Kraków 2006; Krasny P., Sto lat samotności: jezuicki kościół świętych Piotra i Pawła a architektura Krakowa i województwa krakowskiego w XVII wieku, [w:] Studia nad sztuką renesansu i baroku, t. 12: Dzieło sztuki w przestrzeni kulturowej, red. I. Rolska, Lublin 2015.

26. Kościół śś. Piotra i Pawła – wystrój i wyposażenie wnętrza oraz program ideowy:

Daranowska J., Nagrobek biskupa A. Trzebickiego w kościele śś. Piotra i Pawła w Krakowie, "Biuletyn Historii Sztuki", XXIX, 1977, nr 2; Karpowicz M., Sztuka polska XVIII wieku, Warszawa 1985; Krasny P., Nagrobek biskupa Andrzeja Trzebickiego w kościele śś. Piotra i Pawła w Krakowie a plastyka sepulkralna Domenica Guidi, [w:] Między gotykiem a barokiem. Sztuka Krakowa w XVI i XVII wieku, red. E. Fiałek, Kraków 1997; Paszenda J., Datowanie stiuków sklepiennych w kościele śś. Piotra i Pawła w Krakowie [w:] Sztuka baroku. Materiały sesji naukowej ku czci śp. Profesorów Adama Bochnaka i Józefa Lepiarczyka, Kraków 1991; Samek J., Ołtarz główny kościoła św. Piotra i Pawła w Krakowie, "Prace z Historii Sztuki. Zeszyty Naukowe UJ", V, 1967; Zagórowski O., Architekt Kacper Bażanka (około 1680–1726), "Biuletyn Historii Sztuki", XVIII, 1956, nr 1; Kurzej M., Siedemnastowieczne sztukaterie w Małopolsce, Kraków 2012; Frey-Stecowa B., Dekoracja stiukowa w apsydzie prezbiterium Kościoła śś. Piotra i Pawła w Krakowie i jej pierwowzory graficzne, [w:] Praxis atque theoria: studia ofiarowane profesorowi Adamowi Małkiewiczowi, red. W. Bałus, J. K. Ostrowski, P. Krasny, A. Betlej, Kraków 2006.

27. Kościół pijarów – architektura, wystrój i wyposażenie, program ideowy:

Dziurla M., Kacper Bażanka był uczniem Andrei Pozza, "Biuletyn Historii Sztuki", LI, 1989, nr 2; Hryszko B., Zeuxis Moravici. Przyczynek do badań nad twórczością Franciszka Ecksteina na Śląsku Opawskim, w Krakowie i we Lwowie, [w:] Między Wrocławiem a Lwowem. Sztuka na Śląsku, w Małopolsce i na Rusi Koronnej w czasach nowożytnych, red. A. Betlej, K. Brzezina-Scheuerer, P. Oszczanowski, Wrocław 2011; Klein F., Barokowe kościoły Krakowa, "Rocznik Krakowski", XV, 1913; Kowalczyk J., Andrea Pozzo a późny barok w Polsce, cz.2, "Biuletyn Historii Sztuki", XXXVII, 1975, nr 4; Lepiarczyk J., Architekt Franciszek Placidi, "Rocznik Krakowski", XXXVII, 1965; Miziołek J., Transfiguratio-transsubstantiatio. Uwagi o programie krakowskiego kościoła oo. Pijarów pw. Przemienienia Pańskiego, [w:] Obraz i kult, red. M. Mazurczak, J. Patyra, Lublin 2002; Witwińska M., Topografia i kierunki malarstwa ściennego w Polsce ok. poł. XVIII wieku, "Biuletyn Historii Sztuki", XLIII, 1981, nr 2; Zagórowski O., Architekt Kacper Bażanka (około 1680–1726), "Biuletyn Historii Sztuki", XVIII, 1956, nr 1.

28. Dzieje Wawelu do końca XV wieku:

Firlet J., Pianowski Z., Przemiany architektury rezydencji monarszej oraz katedry na Wawelu w świetle nowych badań, "Kwartalnik Architektury i Urbanistyki", XLIV, 1999, z. 4; Firlet J., Pianowski Z., Wawel do roku 1300 [w:] Kraków. Nowe studia nad rozwojem miasta, red. J. Wyrozumski, Kraków 2007; Pianowski Z., Wawel obronny: zarys przemian fortyfikacji grodu i zamku krakowskiego w. IX-XIX, Kraków 1991; Pianowski Z., „Sedes regni principales”. Wawel i inne rezydencje piastowskie do połowy XIII wieku na tle europejskim, Kraków 1994; Pianowski Z., „Palatium album”. Wczesnogotycka rezydencja książęca na Wawelu [w:] Monumenta conservanda sunt. Księga ofiarowana profesorowi Edmundowi Małachowiczowi w siedemdziesiątą piątą rocznicę urodzin, red. J. Jasieńko, Wrocław 2001; Świechowski Z., Architektura romańska w Polsce, Warszawa 2000.

29. Wawel – renesansowa przebudowa rezydencji królewskiej oraz jej struktura funkcjonalna w czasach nowożytnych:

Dobrowolski T., Zamek na Wawelu, "Studia Renesansowe", I, 1956; Fabiański M., Nowe ustalenia i uwagi o zamku Zygmunta I na Wawelu po remoncie konserwatorskim i recenzji krytycznej, „Biuletyn Historii Sztuki”, LXXX, 2018, nr 4; Fischinger A., Fabiański M., Dzieje budowy renesansowego zamku na Wawelu około 1504-1548, Kraków 2009; Franaszek A., Budowle renesansowe zamku królewskiego na Wawelu na tle budowli gotyckich, Kraków 1982; Mańkowski T., Dzieje wnętrz wawelskich, Warszawa 1952; Mossakowski S., Rezydencja królewska na Wawelu w czasach Zygmunta Starego: program użytkowy i ceremonialny, Warszawa 2013; Mossakowski S., Pałac Królewski Zygmunta I na Wawelu jako dzieło renesansowe, Warszawa 2015; Pianowski Z., Zygmunt czy Aleksander? O początku gotycko-renesansowego pałacu na Wawelu w świetle nowych badań [w:] Festina lente. Prace ofiarowane Andrzejowi Fischingerowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. M. Piwocka, D. Nowacki, Kraków 1998; Ratajczak T., Udział Mistrza Benedykta w nowożytnej przebudowie zamku wawelskiego, "Studia Waweliana", XIV, 2009; Ratajczak T., Mistrz Benedykt – królewski architekt Zygmunta I, Kraków 2011; Wiliński S., O renesansie wawelskim, [w:] Renesans. Sztuka i ideologia, red. T. S. Jaroszewski, Warszawa 1976.

30. Wawel – architektura katedry:

Czyżewski K. J., Barokizacja czy modernizacja? Przemiany katedry wawelskiej po Soborze Trydenckim [w:] Barok i barokizacja. Materiały sesji Oddziału Krakowskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, red. K. Brzezina, J. Wolańska, Kraków 2007; Czyżewski K. J., Walczak M., Z badań nad gotycką katedrą w Krakowie, "Studia Waweliana", VIII, 1999; Frazik J. T., Sklepienia tzw. piastowskie w katedrze wawelskiej, „Studia do Dziejów Wawelu”, III, 1978; Lepiarczyk J., Przybyszewski B., Katedra w Wawelu w XVIII wieku. Zmiany jej wyglądu architektonicznego i urządzenia artystycznego [w:] Sztuka baroku. Materiały Sesji naukowej ku czci śp. profesorów Adama Bochnaka i Józefa Lepiarczyka zorganizowanej przez Krakowski Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki i Instytut Historii Sztuki UJ. Kraków, 8-9 czerwca 1990 roku, red. M. Fabiański, K. Kuczman, Kraków 1990; Karpowicz M., Matteo Castello. Architekt wczesnego baroku, Warszawa 1994; Pietrusiński J., Katedra krakowska – biskupia czy królewska [w:] Sztuka i ideologia XIV wieku, red. P. Skubiszewski, Warszawa 1975; Rożek M., Katedra wawelska w XVII wieku, Kraków 1979; Rożek M., Krakowska katedra na Wawelu, Warszawa 1981; Skibiński S., Polskie katedry gotyckie, Poznań 1996; Świechowski Z., Architektura romańska w Polsce, Warszawa 2000; Węcławowicz T., Gotyckie bazyliki Krakowa. „Czyli można konstrukcje kościołów krakowskich XIV wieku uważać za cechę specjalną ostrołuku w Polsce?”, Kraków 1993; Węcławowicz T., Fazy budowy prezbiterium katedry na Wawelu na przełomie wieków XII i XIV. Kościoły biskupów Muskaty, Nankera i Grota, „Studia Waweliana”, VIII, 1999.

31. Katedra na Wawelu – kaplica Świętokrzyska – malowidła rusko-bizantyjskie, ołtarz Św. Trójcy, ołtarz Matki Boskiej Bolesnej i nagrobek Kajetana Sołtyka:

Białłowicz-Krygerowa Z., Przykład tradycjonalizmu. Tryptyk Św. Trójcy w katedrze na Wawelu [w:] Sztuka i ideologia XV wieku, red. T. S. Jaroszewski, Warszawa 1978; Daranowska-Łukaszewska J., Kto jest autorem nagrobka biskupa Kajetana Sołtyka w katedrze na Wawelu?, "Studia Waweliana", I, 1992; Estreicher K., Tryptyk Św. Trójcy w katedrze na Wawelu, "Rocznik Krakowski", XXVII, 1936; Malarstwo gotyckie w Polsce, red. A. S. Labuda, K. Secomska, t. 1, Synteza; t. 2, Katalog zabytków, Warszawa 2004; Otto-Michałowska M., Problem proweniencji ołtarza Matki Boskiej Bolesnej w katedrze na Wawelu, "Biuletyn Historii Sztuki", XXXVI, 1974; Różycka-Bryzek A., Malowidła ścienne w kaplicy Świętokrzyskiej, "Studia do Dziejów Wawelu", III, 1968.

32. Katedra na Wawelu – kaplica Świętokrzyska – nagrobek Kazimierza Jagiellończyka:

Kępiński Z., Wit Stwosz, Warszawa 1981; Kopczyński W., Wątek polityczno-dynastyczny w programie ikonograficznym nagrobka Kazimierza Jagiellończyka – próba interpretacji [w:] Wit Stosz. Studia o sztuce i recepcji, red. A. Labuda, Warszawa-Poznań 1986; Kowalczyk J., Filip Kallimach i Wit Stosz, "Biuletyn Historii Sztuki", XLIV, 1983; Skubiszewska M., Program ikonograficzny nagrobka Kazimierza Jagiellończyka, "Studia do Dziejów Wawelu", IV, 1978; Skubiszewski P., Rzeźba nagrobna Wita Stwosza, Warszawa 1957; Śnieżyńska-Stolot Ewa, Horoskop Kazimierza Jagiellończyka : nowe źródło do treści ideowych wawelskiego nagrobka króla, „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej”, LX, 2010.

33. Katedra na Wawelu – kaplica Zygmuntowska – architektura:

Białostocki J., Nereidy w Kaplicy Zygmuntowskiej [w:] Treści dzieła sztuki. Materiały sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Gdańsk, grudzień 1966, red. M. Witwińska, Warszawa 1969; Estreicher K., Szkice o Berreccim, "Rocznik Krakowski", XLIII, 1972; Kalinowski L., Treści artystyczne i ideowe Kaplicy Zygmuntowskiej, "Studia do dziejów Wawelu", II, 1960; Kalinowski L., Motywy antyczne w dekoracji Kaplicy Zygmuntowskiej, "Folia Historiae Artium", XII, 1976; Morka M., Kaplica Zygmuntowska. Król Salomon – princeps fundator, "Biuletyn Historii Sztuki", LXVII, 2005, nr 1/2; Mossakowski S., Fantastyka mitologiczna w dekoracji Kaplicy Zygmuntowskiej [w:] tegoż, Sztuka jako świadectwo czasu, Warszawa 1980; Mossakowski S., Zmiany w kamiennej dekoracji rzeźbiarskiej Kaplicy Zygmuntowskiej, "Kwartalnik Architektury i Urbanistyki", XXXI, 1986, z. 3/4; Mossakowski S., Kaplica Zygmuntowska (1515-1533). Problematyka artystyczna i ideowa Mauzoleum króla Zygmunta I, Warszawa 2007; Mossakowski S., Kaplica króla Zygmunta I (1515-1533). Toskańscy artyści na służbie polskiego monarchy [w:] Florencja i Kraków wobec dziedzictwa, red. J. Purchla, Kraków 2008; Płuska I., Problematyka badawcza i konserwatorska kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu [w:] Florencja i Kraków wobec dziedzictwa, red. J. Purchla, Kraków 2008; Targosz K., Kaplica Zygmuntowska jako neoplatoński model świata, "Biuletyn Historii Sztuki", XLVIII, 1986, nr 2/4; Williński S., Zygmunt Stary jako Salomon. Z listów Erazma z Rotterdamu, "Biuletyn Historii Sztuki", XXXII, 1970, nr 1; Zadrożny T., Starotestamentowa geneza relacji między twórcami Kaplicy Zygmuntowskiej, królem i Berreccim, "Biuletyn Historii Sztuki", LXVII, 2005, nr 1/2.

34. Katedra na Wawelu – kaplica Zygmuntowska – nagrobki Anny Jagiellonki, Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta oraz wyposażenie wnętrza:

Bochnak A., Mecenat Zygmunta Starego w zakresie rzemiosła artystycznego, "Studia do dziejów Wawelu", II, 1960; Fischinger A., Santi Gucci, Kraków 1969; Fischinger A., Ze studiów nad rzeźbą figuralną Kaplicy Zygmuntowskiej. Pomnik króla Zygmunta I, "Studia do dziejów Wawelu", IV, 1978; Hornung Z., Mauzoleum króla Zygmunta I w katedrze krakowskiej, "Rozprawy Komisji Historii Sztuki", I, 1949; Jakimowicz T., Temat historyczny w sztuce ostatnich Jagiellonów, Poznań 1985; Kowalczyk J., Triumf i sława wojenna all’ antica w Polsce w XVI wieku, [w:] Treści dzieła sztuki. Materiały sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Gdańsk, grudzień 1966, red. M. Witwińska, Warszawa 1969; Kowalczyk J., Polskie portrety all’antica w plastyce renesansowej [w:] Renesans. Sztuka i ideologia, red. T. S. Jaroszewski, Warszawa 1976; Kruszyński T., Jerzy Pencz z Norymbergi jako twórca malowanego tryptyku w Kaplicy Zygmuntowskiej, "Biuletyn Historii Sztuki", II, 1933/34, nr 3; Mossakowski S., Kaplica Zygmuntowska (1515-1533). Problematyka artystyczna i ideowa Mauzoleum króla Zygmunta I, Warszawa 2007; Mossakowski S., Kaplica króla Zygmunta I (1515-1533). Toskańscy artyści na służbie polskiego monarchy [w:] Florencja i Kraków wobec dziedzictwa, red. J. Purchla, Kraków 2008; Zlat M., Leżące figury zmarłych w polskich nagrobkach XVI wieku, [w:] Treści dzieła sztuki. Materiały sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Gdańsk, grudzień 1966, red. M. Witwińska, Warszawa 1969; Zlat M., Typy osobowości w polskiej sztuce XVI wieku [w:] Renesans. Sztuka i ideologia, red. T. S. Jaroszewski, Warszawa 1976; Kowalczyk J., Nagrobek Anny Jagiellonki w Kaplicy Zygmuntowskiej, "Folia Historiae Artium", XXIII, 1987; Mikocka K., Nagrobki Stefana Batorego i Anny Jagiellonki w katedrze wawelskiej, "Rocznik Historii Sztuki", XIV, 1984.

35. Katedra na Wawelu – kaplica Wazów:

Bochnak J., Giovanni Battista Falconi, Kraków 1925; Chrościcki J., Sztuka i polityka, Warszawa 1983; Czyżewski K. J., Kaplica Wazów – czyli ostatnie mauzoleum jagiellońskie na Wawelu, „Studia Waweliana”, XVII, 2016; Rożek M., Źródła do fundacji i budowy królewskiej kaplicy Wazów przy katedrze na Wawelu, "Biuletyn Historii Sztuki", XXXV, 1973, nr 1; Rożek M., Uzupełnienie do fundacji kaplicy Wazów, "Biuletyn Historii Sztuki", XXXVI, 1974, nr 4; Rożek M., Królewska katedra na Wawelu, Warszawa 1981; Tatarkiewicz W., Czarny marmur w Krakowie [w:] tegoż, O sztuce polskiej XVII i XVIII wieku. Architektura i rzeźba, Warszawa 1966; Tomkiewicz W., Francesco Rossi i jego działalność rzeźbiarska w Polsce, "Biuletyn Historii Sztuki", XIX, 1957, nr 3.

36. Katedra na Wawelu – kaplica Mariacka - architektura kaplicy i nagrobek Stefana Batorego:

Echardówna J., Pomnik nagrobny Stefana Batorego. Problemy środowiska i fundatora, "Biuletyn Historii Sztuki", XVII, 1955, nr 1; Fischinger A., Przebudowa kaplicy Mariackiej w katedrze wawelskiej na mauzoleum króla Stefana Batorego [w:] Studia do Dziejów Wawelu, red. J. Szablowski, A. Bochnak, t. 1, Kraków 1955; Fischinger A., Santi Gucci. Architekt i rzeźbiarz królewski XVI wieku, Kraków 1969; Frazik J. T., Sklepienia tzw. piastowskie w katedrze wawelskiej, "Studia do Dziejów Wawelu", III, 1978.

37. Katedra na Wawelu – kaplica i nagrobek Zebrzydowskiego oraz kaplica i nagrobek Padniewskiego:

Betlej A., Nieznane projekty z Archiwum Potockich z Krzeszowic, [w:] Architektura znaczeń. Studia ofiarowane prof. Zbigniewowi Bani, Warszawa 2011; Kozakiewiczowa H., Rzeźba XVI wieku w Polsce, Warszawa 1984; Kozakiewiczowie H. i S., Renesans w Polsce, Warszawa 1976; Kozłowska-Tomczyk E., Jan Michałowicz z Urzędowa, Warszawa 1967; Łoziński J. Z., Grobowe kaplice kopułowe w Polsce 1520-1620, Warszawa 1973; Pagaczewski J., Jan Michałowicz z Urzędowa, "Rocznik Krakowski", XXVIII, 1937; Zlat M., Sztuka polska. Renesans i Manieryzm, Warszawa 2008; Szablowski J., O pierwotnym wyglądzie kaplicy grobowej Filipa Padniewskiego w katedrze wawelskiej (Ze studiów nad twórczością lana Michałowicza z Urzędowa), „Sprawozdania z Posiedzeń Komisji PAN Oddział w Krakowie", Kraków 1967.

38. Katedra na Wawelu – kaplica Zadzika:

Karpowicz M., Tomasz Poncino (ok. 1590-1659) - architekt Pałacu Kieleckiego, Kielce 2002; Targosz K., Kaplica biskupa Jakuba Zadzika w katedrze na Wawelu i jej architekt Sebastian Sala, "Studia do Dziejów Wawelu", V, 1991.

39. Katedra na Wawelu – kaplica i nagrobek Tomickiego:

Kozakiewiczowa H., Rzeźba XVI wieku w Polsce, Warszawa 1984; Kozakiewiczowie H. i S., Renesans w Polsce, Warszawa 1976; Łoziński J. Z., Grobowe kaplice kopułowe w Polsce, Warszawa 1973.

40. Nagrobek Jana Olbrachta i jego ołtarz w kaplicy na Wawelu:

Dobrzeniecki T., Działalność artystyczna Stanisława Stwosza, "Biuletyn Historii Sztuki", XI, 1949; Fischinger A., Nagrobek Jana Olbrachta i początki rzeźby renesansowej w Polsce [w:] Renesans. Sztuka i ideologia, red. T. Jaroszewski, Warszawa 1976; Rożek M., Królewska katedra na Wawelu, Warszawa 1981; Świadek B., Memoria króla Jana Olbrachta w katedrze na Wawelu, [w:] Śmierć, pogrzeb i upamiętnienie władców w dawnej Polsce, red. H. Rajfura, P. Szwedo, B. Świadek, M. Walczak, P. Węcowski, Warszawa 2020.

41. Nagrobek Władysława Jagiełły:

Estreicher K., Grobowiec Władysława Jagiełły, "Rocznik Krakowski", 33, 1953; Grzęda M., Wizerunek Władysława Jagiełły na nagrobku w Katedrze na Wawelu, „Folia Historiae Artium”, XIII, 2015; Mossakowski S., Kiedy powstała tumba Władysława Jagiełły [w:] Ars Auro Prior, red. J. A. Chrościcki, Warszawa 1991; Mrozowski P., Polskie nagrobki gotyckie, Warszawa 1994; Płonka-Bałus K., O trudnej „sztuce widzenia” i czytaniu źródeł. Dwie publikacje o nagrobku króla Władysława Jagiełły w katedrze krakowskiej, „Modus”, XII-XIII, 2013; Rożek M., Groby królewskie w Krakowie, Kraków 1977 (lub kolejne wydania); Włodarek A., Przyczynek do datowania nagrobka Władysława Jagiełły w katedrze Wawelskiej, „Biuletyn Historii Sztuki”, LXXIV, 2012, nr 3-4; Walczak M., Topografia nekropolii królewskiej na Wawelu w średniowieczu, [w:] Procesy przemian w sztuce średniowiecznej. Materiały z konferencji Stowarzyszenia Historyków Sztuki we Wrocławiu, red. R. Eysymont, R. Kaczmarek, Warszawa 2014.

42. Nagrobek Kazimierza Wielkiego:

Dobrowolski T., Geneza nagrobka Kazimierza Wielkiego, "Biuletyn Historii Sztuki", XXXVII, 1975, nr 3; Mrozowski P., Polskie nagrobki gotyckie, Warszawa 1994; Rożek M., Groby królewskie w Krakowie, Kraków 1977 (lub kolejne wydania); Śnieżyńska-Stolot E., Nagrobek Kazimierza Wielkiego, "Studia do Dziejów Wawelu", IV, 1978; Walczak M., Postacie na bokach tumby nagrobka Kazimierza Wielkiego: z dziejów ikonografii odrodzonego Królestwa Polskiego, [w:] Narodziny Rzeczypospolitej: studia z dziejów średniowiecza i czasów wczesnonowożytnych, red. W. Bukowski, T. Jurek, t. 2, Kraków 2012; Walczak M., Topografia nekropolii królewskiej na Wawelu w średniowieczu, [w:] Procesy przemian w sztuce średniowiecznej. Materiały z konferencji Stowarzyszenia Historyków Sztuki we Wrocławiu, red. R. Eysymont, R. Kaczmarek, Warszawa 2014.

43. Nagrobek Władysława Łokietka:

Mrozowski P., Polskie nagrobki gotyckie, Warszawa 1994; Rożek M., Groby królewskie w Krakowie, Kraków 1977 (lub kolejne wydania); Walczak M., Topografia nekropolii królewskiej na Wawelu w średniowieczu, [w:] Procesy przemian w sztuce średniowiecznej. Materiały z konferencji Stowarzyszenia Historyków Sztuki we Wrocławiu, red. R. Eysymont, R. Kaczmarek, Warszawa 2014.

44. Konfesja św. Stanisława oraz nagrobki popiersiowe biskupów krakowskich:

Mączyński R., Nowożytne konfesje polskie. Artystyczne formy gloryfikacji grobów świętych i błogosławionych w dawnej Rzeczypospolitej, Toruń 2003; Czyżewski K. J., Walczak M., Nagrobki popiersiowe biskupów krakowskich, [w:] Między Wrocławiem a Lwowem. Sztuka na Śląsku, w Małopolsce i na Rusi Koronnej w czasach nowożytnych, red. A. Betlej, K. Brzezina-Scheurer, P. Oszczanowski, Wrocław 2011.

45. Kościół bernardynów:

Kantak K., Szablowski J., Żarnecki J., Kościół i klasztor OO. Bernardynów w Krakowie, Kraków 1938; Kurzej M., Siedemnastowieczne sztukaterie w Małopolsce, Kraków 2012; Kwaśniewicz K., Mauzoleum bł. Szymona z Lipnicy z krakowskiego kościoła bernardynów, Folia Historica Cracoviensia, VIII, 2002; Moryc C. J., Zespół posągów na fasadzie kościoła św. Bernardyna ze Sieny w Krakowie. Analiza i próba identyfikacji ikonograficznej, "Roczniki Humanistyczne. Historia Sztuki", LII, 2004, z. 4; Samek J., Walory artystyczne i treści ikonograficzne kościoła i klasztoru bernardynów w Krakowie, „Folia Historica Cracoviensia”, VIII, 2002; Zarębski B., Późnogotycka Madonna Apokaliptyczna z ołtarza głównego kościoła Bernardynów w Krakowie: dzieło malarza Franciszka z Węgier, „Biuletyn Historii Sztuki”, LXXXI, 2019, nr 1.

46. "Taniec śmierci" w kościele bernardynów:

Białostocki J., Płeć śmierci, Gdańsk 2007; Kulik T., Podłoże ideowe bernardyńskiego obrazu „Taniec śmierci” w Krakowie, „Roczniku Humanistyczne”, XXVIII, 1980, z. 4; Lenart M., Wańczowski M., Księga żałoby i śmierci, Warszawa 2009; Taniec Śmierci od późnego średniowiecza do końca XX wieku, katalog wystawy, red. E. Schuster, E. Ryżewska, Szczecin 2002; Święto baroku. Sztuka w służbie Michała Stefana Radziejowskiego (1645-1705), katalog wystawy, Muzeum Pałac w Wilanowie, red. J. Żmudziński, Warszawa 2009; Szlachetne dziedzictwo czy przeklęty spadek. Tradycje sarmackie w sztuce i kulturze, katalog wystawy, Muzeum Narodowe w Poznaniu, red. I. Dziubkowa, Poznań 2004, poz. kat. 756, s. 454-455.

47. Kościół Bożego Ciała – architektura, wystrój i wyposażenie:

Crossley P., Gothic Architecture in the Reign of Kasimir the Great, Kraków 1985; Rączka J. W., Krakowski Kazimierz, Kraków 1989; Samek J., „Neorenesans” i manieryzm w sztuce Krakowa XVII w. [w:] Barok i barokizacja. Materiały sesji Oddziału Krakowskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Kraków 3-4 XII 2004, red. K. Brzezina, J.Wolańska, Kraków 2007; Studia z dziejów kościoła Bożego Ciała w Krakowie, red. Z. Jakubowski, Kraków 1977 (tu artykuły: J. Samka, K. Kuczmana, W. Morawskiej); Świszczowski S., Miasto Kazimierz pod Krakowem, Kraków 1981; Węcławowicz T., Fazy budowy kościoła Bożego Ciała na Kazimierzu, "Rocznik Krakowski", LII, 1986; Węcławowicz T., Gotyckie bazyliki Krakowa „Czyli można konstrukcję kościołów krakowskich XIV wieku uważać za cechę specjalną ostrołuku w Polsce?”, Kraków 1993.

48. Gmach Collegium Maius:

Bałus W., "Nowy haft na słabej tkance przeszłości”: Karol Estreicher i Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego”, „Folia Historiae Artium”, XVI, 2018; Estreicher K., Collegium Maius – dzieje gmachu, Kraków 1968; Estreicher K., Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Dzieje, obyczaje, zbiory, Warszawa 1971; Bęczkowska U., Karol Kremer i krakowski urząd budownictwa w latach 1837-1860, Kraków 2010.

49. Gmach główny Muzeum Narodowego:

Wiśniewski M., Architektura użyteczności publicznej, [w:] Modernizmy. Architektura nowoczesności w II Rzeczypospolitej, t. 1: Kraków i województwo krakowskie, red. Andrzej Szczerski, Kraków 2013; Włodarczyk M., Nowy gmach Muzeum Narodowego w Krakowie. Z dotychczasowych dziejów, zwroty historii, "Kwartalnik Architektury i Urbanistyki", LV, 2010, nr 3; Zbroja B., Architektura międzywojennego Krakowa 1918–1939. Budynki. Ludzie. Historie, Kraków 2013; Żychowska M. J., Między tradycją a awangardą: problem stylu w architekturze Krakowa lat międzywojennych, Kraków 1991.

50. Kazimierz – urbanistyka:

Krasnowolski B., Układ przestrzenny krakowskiego Kazimierza w XIV wieku, "Rocznik Krakowski", LIV, 1988; Krasnowolski B., Z badań nad architekturą i urbanistyką krakowskiego Kazimierza, "Rocznik Krakowski", LV, 1989; Krasnowolski B., Lokacje i rozwój Krakowa, Kazimierza i Okołu. Problematyka rozwiązań urbanistycznych [w:] Kraków. Nowe studia nad rozwojem miasta, red. J. Wyrozumski, Kraków 2007; Rączka J. W., Krakowski Kazimierz, Kraków 1989.

51. Kazimierz – Stara Synagoga – architektura:

Bałaban M., Przewodnik po żydowskich zabytkach Krakowa, Kraków 1935 (reprint 1990); Duda E., Krakowskie judaica, Kraków 1991; Ludwikowski L., Stara bożnica na Kazimierzu w Krakowie, Kraków 1981; Mroczko T., „Stań w Bramie Świątyni...”. Pewien układ architektoniczny, jego źródła i literacka legenda [w:] Pogranicza i konteksty literackie polskiego średniowiecza, red. T. Michałowska, Wrocław 1989; Piechotkowie M. i K., Bramy Nieba. Bóżnice murowane na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej, Warszawa 1999 (lub późniejsze wydania); Rączka J. W., Krakowski Kazimierz, Kraków 1989; Żbikowski A., Żydzi krakowscy i ich gmina, Warszawa 1995.

52. Kazimierz – Synagoga Tempel – architektura, wystrój i wyposażenie:

Bałaban M., Przewodnik po żydowskich zabytkach Krakowa, Kraków 1935 (reprint 1990); Bergman E., Nurt mauretański w architekturze synagog Europy Środkowo-Wschodniej w XIX i na początku XX wieku, Warszawa 2004; Duda E., Krakowskie judaica, Kraków 1991; Pastuszka S., Synagoga Tempel – architektura i wyposażenie wnętrza, [w:] Synagoga Tempel i środowisko krakowskich Żydów postępowych, red. M. Galas, Kraków-Budapeszt 2012; Piechotkowie M. i K., Bramy Nieba. Bóżnice murowane na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej, Warszawa 1999 (lub późniejsze wydania); Reinhard-Chlanda Małgorzata, Rola witraży w architekturze synagog postępowych na przykładzie Tempel w Krakowie, "Rocznik Krakowski", LXXII, 2006; Żbikowski A., Żydzi krakowscy i ich gmina, Warszawa 1995.

53. Plac Szczepański z pałacem Sztuki i Teatrem Starym:

Bęczkowska U., Pałac Sztuki, Kraków 2003; Gutowski B., Architektura secesyjna Krakowa i jej mecenasi [w:] Mecenat artystyczny a oblicze miasta. Materialy LVI Ogólnopolskiej Sesji Naukowej Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Kraków 8-10 XI 2007, red. D. Nowacki, Kraków 2008; Malik A., Plac Szczepański wczoraj i dziś, "Rocznik Krakowski", LII, 1986; Nowacki K., Architektura krakowskich teatrów, Kraków 1982; Purchla J., Jak powstał nowoczesny Kraków, Kraków 1981; Solewski R., Franciszek Mączyński i wspólnota sztuk w architekturze miasta, "Rocznik Krakowski", LXI, 1995; Sto lat Starego Teatru w Krakowie. Praca zbiorowa dla uczczenia setnej rocznicy objęcia dyrekcji przez Adama Skorupkę i Stanisława Koźmiana, red. H. Vogler, Kraków 1965.

54. Kamienice Teodora Talowskiego przy ul. Retoryka:

Bałus W., Historyzm, analogiczność, malowniczość. Rozważania o centralnych kategoriach twórczości Teodora Talowskiego, "Folia Historiae Artium", XXIV, 1988; Bałus W., Dom – przybytek – "nastrój dawności". O kilku kamienicach Teodora Talowskiego [w:] Klejnoty i sekrety Krakowa. Teksty z antropologii miasta, red. R. Godula, Kraków 1994; Beiersdorf Z., Architekt Teodor M. Talowski. Charakterystyka twórczości [w:] Sztuka drugiej połowy XIX wieku, red. T. Hrankowska, Warszawa 1973.

Obowiązkowe zajęcia terenowe na II roku polegają na zapoznaniu się in situ z najcenniejszymi obiektami, reprezentatywnymi dla różnych epok sztuki w Polsce. Wprowadzeniem do dyskusji przy konkretnych dziełach są referaty przygotowane przez studentki/-ów na podstawie obszernej literatury przedmiotu, której wykaz podany jest z odpowiednim wyprzedzeniem. Podstawową rolą prowadzących zajęcia jest merytoryczny komentarz uzupełniający wypowiedź referentki/-a, systematyzujący omawiane zagadnienia i wpisujący je w szerszy kontekst.

Planowany termin objazdu: 25-27 kwietnia 2022 r. (przyjazd do Krakowa: 24 kwietnia).

Harmonogram trzydniowych zajęć obejmuje m.in.:

Rynek Główny i Sukiennice; kościół św. Andrzeja; kościół św. Piotra i Pawła; kościół i klasztor franciszkanów; kościół pijarów; plac Szczepański; Bunkier Sztuki; kościół św. Anny; Collegium Maius; kościół bernardynów; kościół misjonarzy na Stradomiu; Wawel; kościół i klasztor dominikanów; kościół NMP; kamienice proj. Teodora Talowskiego; Gmach Główny Muzeum Narodowego; Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha; Kazimierz: kościół Bożego Ciała oraz Oppidum Judaeorum; Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK.

Wytyczne do przygotowania referatów:

1. Referat powinien być wydrukowany (może oczywiście być ręcznie napisany). Za referat nie uznaje się tekstu odczytanego z kserówek, książek, telefonu/tabletu itp.

2. Czas trwania referatu: od 10 do 30 minut w zależności od specyfiki obiektu, złożoności problematyki oraz harmonogramu.

3. Referat ma być przygotowany na podstawie możliwie bogatej i różnorodnej literatury z zakresu historii sztuki, dotyczącej zagadnienia (wykaz lektur poniżej). Proszę do przygotowania referatów nie wykorzystywać przewodników, katalogów zabytków, a także stron internetowych dla turystów i Wikipedii. W przypadku, gdy któraś z publikacji jest niedostępna w BU UMK, należy poszukać jej w innych bibliotekach (np: w Książnicy Kopernikańskiej lub Bibliotece Pedagogicznej w Toruniu) lub sprowadzić książkę przez Wypożyczalnię Międzybiblioteczną UMK. Proszę pamiętać, że niektóre publikacje są dostępne on-line, jak np: "Rocznik Krakowski".

4. Wypowiedź ma być skonstruowana w taki sposób, by klarownie podać wszystkie najważniejsze informacje dotyczące obiektu, a także – co najistotniejsze – krytycznie przedstawić problematykę związaną z obiektem, uwzględniając hipotezy badawcze. W referatach nie należy zawierać opisu obiektu (zgodnie z zasadą "jaki koń jest, każdy widzi").

5. Jeśli referat dotyczy architektury lub urbanistyki, proszę wziąć ze sobą skserowane/wydrukowane plany obiektu i rozdać je słuchaczom na miejscu (wystarczy 1 egzemplarz). Trudno mówić o fazach budowy czy rozwoju urbanistycznym miasta bez pokazywania ich na planie. Plany powinny oczywiście obejmować wszystkie fazy istotnych zmian, etapów budowy itp. Plany można skopiować np: z Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce.

6. Jeśli tematem Państwa referatu jest nagrobek/ołtarz/konfesja itp. znajdujący się w kościele lub innym wnętrzu, proszę wcześniej zapoznać się z planem tego wnętrz i orientować się, w którym jego miejscu obiekt się mieści, zwłaszcza nagrobki i kaplice w katedrze wawelskiej.

7. Przed wygłaszaniem referatu proszę nauczyć się poprawnej wymowy wymienianych w nim obcojęzycznych nazwisk.

8. Ze względu na fakt, że są to zajęcia terenowe i czasem - niezależnie od nas - zmienia się nagle ich harmonogram, proszę mieć zawsze wszystkie swoje referaty przy sobie.

9. Gdy referat nie zostanie zaliczony na miejscu, należy oddać pracę w formie pisemnej z aparatem naukowym (przypisy plus bibliografia) w terminie do 2 tygodni od powrotu z objazdu.

Obowiązkowe zajęcia terenowe na II roku polegają na zapoznaniu się in situ z najcenniejszymi obiektami, reprezentatywnymi dla różnych epok sztuki w Polsce. Wprowadzeniem do dyskusji przy konkretnych dziełach są referaty przygotowane przez studentki/-ów na podstawie obszernej literatury przedmiotu, której wykaz podany jest z odpowiednim wyprzedzeniem. Podstawową rolą prowadzących zajęcia jest merytoryczny komentarz uzupełniający wypowiedź referentki/-a, systematyzujący omawiane zagadnienia i wpisujący je w szerszy kontekst.

Planowany termin objazdu: 25-27 kwietnia 2022 r. (przyjazd do Krakowa: 24 kwietnia).

Harmonogram trzydniowych zajęć obejmuje m.in.:

Rynek Główny i Sukiennice; kościół św. Andrzeja; kościół św. Piotra i Pawła; kościół i klasztor franciszkanów; kościół pijarów; plac Szczepański; Bunkier Sztuki; kościół św. Anny; Collegium Maius; kościół bernardynów; kościół misjonarzy na Stradomiu; Wawel; kościół i klasztor dominikanów; kościół NMP; kamienice proj. Teodora Talowskiego; Gmach Główny Muzeum Narodowego; Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha; Kazimierz: kościół Bożego Ciała oraz Oppidum Judaeorum; Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK.

Wytyczne do przygotowania referatów:

1. Referat powinien być wydrukowany (może oczywiście być ręcznie napisany). Za referat nie uznaje się tekstu odczytanego z kserówek, książek, telefonu/tabletu itp.

2. Czas trwania referatu: od 10 do 30 minut w zależności od specyfiki obiektu, złożoności problematyki oraz harmonogramu.

3. Referat ma być przygotowany na podstawie możliwie bogatej i różnorodnej literatury z zakresu historii sztuki, dotyczącej zagadnienia (wykaz lektur poniżej). Proszę do przygotowania referatów nie wykorzystywać przewodników, katalogów zabytków, a także stron internetowych dla turystów i Wikipedii. W przypadku, gdy któraś z publikacji jest niedostępna w BU UMK, należy poszukać jej w innych bibliotekach (np: w Książnicy Kopernikańskiej lub Bibliotece Pedagogicznej w Toruniu) lub sprowadzić książkę przez Wypożyczalnię Międzybiblioteczną UMK. Proszę pamiętać, że niektóre publikacje są dostępne on-line, jak np: "Rocznik Krakowski".

4. Wypowiedź ma być skonstruowana w taki sposób, by klarownie podać wszystkie najważniejsze informacje dotyczące obiektu, a także – co najistotniejsze – krytycznie przedstawić problematykę związaną z obiektem, uwzględniając hipotezy badawcze. W referatach nie należy zawierać opisu obiektu (zgodnie z zasadą "jaki koń jest, każdy widzi").

5. Jeśli referat dotyczy architektury lub urbanistyki, proszę wziąć ze sobą skserowane/wydrukowane plany obiektu i rozdać je słuchaczom na miejscu (wystarczy 1 egzemplarz). Trudno mówić o fazach budowy czy rozwoju urbanistycznym miasta bez pokazywania ich na planie. Plany powinny oczywiście obejmować wszystkie fazy istotnych zmian, etapów budowy itp. Plany można skopiować np: z Katalogu Zabytków Sztuki w Polsce.

6. Jeśli tematem Państwa referatu jest nagrobek/ołtarz/konfesja itp. znajdujący się w kościele lub innym wnętrzu, proszę wcześniej zapoznać się z planem tego wnętrz i orientować się, w którym jego miejscu obiekt się mieści, zwłaszcza nagrobki i kaplice w katedrze wawelskiej.

7. Przed wygłaszaniem referatu proszę nauczyć się poprawnej wymowy wymienianych w nim obcojęzycznych nazwisk.

8. Ze względu na fakt, że są to zajęcia terenowe i czasem - niezależnie od nas - zmienia się nagle ich harmonogram, proszę mieć zawsze wszystkie swoje referaty przy sobie.

9. Gdy referat nie zostanie zaliczony na miejscu, należy oddać pracę w formie pisemnej z aparatem naukowym (przypisy plus bibliografia) w terminie do 2 tygodni od powrotu z objazdu.