Seminarium licencjackie

Celem seminarium jest przygotowanie przez każdego ze studentów rozprawy licencjackiej. Podczas zajęć doskonalone są umiejętności: przeprowadzania kwerend badawczych (bibliograficznych, ikonograficznych), krytycznej lektury tekstów specjalistycznych, dokonywania analizy i interpretacji dzieł sztuki, a także naukowej dyskusji i warsztatu pisarskiego (komponowania rozprawy, poprawnego i jasnego formułowania własnych spostrzeżeń etc.).

Seminarium licencjackie skoncentrowane jest na tematyce: Sztuka Warszawy i sztuka warszawska w dawnej Rzeczypospolitej. Program przewiduje realizację (w semestrze zimowym i letnim) trzech celów:

1. Przygotowanie przez studenta rozprawy na wybrany temat. Może to być: monograficzne ujęcie konkretnego zabytku warszawskiego (np. kościół kamedułów na Bielanach warszawskich) lub pozastołecznego (kościół parafialny w Mokobodach), monograficzne ujęcie działalności artysty (np. rzeźbiarz Antoni Vogt, architekt Bonawentura Solari) lub też problematyki związanej z określoną grupą zabytków (np. portrety biskupa Andrzeja Stanisława Załuskiego (pędzla Tadeusza Kuntzego) czy zespół portretów trumiennych z Byszewa). Proponowane tematy poruszają zróżnicowane zagadnienia, ukazując rozmaite obszary badawcze, ujęcia i metody, studenci zaś mają możliwość konfrontowania doświadczeń, wymiany spostrzeżeń, dzielenia się wynikami kwerend etc. Postęp swych prac (od analizy problematyki badawczej związanej z danym tematem, poprzez kwerendę bibliograficzną, przygotowanie szczegółowego konspektu, po referowanie pierwszej wersji napisanej rozprawy) prezentują podczas zajęć seminaryjnych.

2. Poznanie problematyki badań varsavianistycznych. Realizowane poprzez zaproponowane zagadnienia, związane z nimi lektury i seminaryjne dyskusje. Wybór dokonywany jest – w zależności od zainteresowania studentów – spośród następujących tematów: 1) Sztuka Warszawy a sztuka warszawska, 2) Dzieje badań varsavianistycznych, 3) Najważniejsze daty i fakty w dziejach miasta, 4) Rozwój przestrzenny stolicy, 5) Ikonografia miasta przed wynalezieniem fotografii, 6) Stołeczny baedeker Adama Jarzębskiego, muzyka królewskiego, 7) Warszawscy „starożytnicy” (Kurowski, Bartoszewicz, Sobieszczański, Wójcicki, Gomulicki).

3. Przygotowanie do aktywnego uczestnictwa w dwu- lub trzydniowym seminarium wyjazdowym do Warszawy. Seminarium to (realizowane w kwietniu) przewiduje zapoznanie studentów z najważniejszymi zabytkami stolicy. Zasadnicza trasa obejmuje obejrzenie i omówienie obiektów znajdujących się przy Krakowskim Przedmieściu (także w okolicach – zespół gmachów Uniwersytetu Warszawskiego, kościół ewangelicko-augsburski etc.), przy placu Zamkowym, na Starym i Nowym Mieście, także przy ulicach: Długiej, Miodowej, Senatorskiej, ponadto zwiedzanie jednej z rezydencji (do wyboru): Zamku Królewskiego, Pałacu w Łazienkach lub Pałacu w Wilanowie (z „przystankiem” na kościół bernardynów na Czerniakowie). Studenci zobowiązani są do przygotowania referatów związanych ze zwiedzanymi zabytkami (każdy uczestnik winien samodzielnie opracować kilka z nich) i wreszcie – już w Warszawie – wygłoszenia tych referatów przy konkretnych obiektach.

Realizacja wszystkich trzech celów postępuje równolegle w ciągu całego roku akademickiego, z różnym wszakże nasileniem w poszczególnych semestrach. W semestrze zimowym większy jest udział poznawania problematyki varsavianistycznej (punkt 2), w semestrze letnim akcent zostaje położony na prezentację – znajdujących się w coraz bardziej zaawansowanym stadium – wstępnych wersji przygotowywanych rozpraw licencjackich (punkt 1). Zajęcia poświęcone są omawianiu problematyki merytorycznej i metodologicznej związanej z poszczególnymi rozprawami. Zasadniczym elementem stają się: prezentacje postępu prac badawczych (zgromadzonych materiałów, dokonanych obserwacji, poczynionych przemyśleń), kształcenie – w toku dyskusji – umiejętności właściwego postrzegania problemów, formułowania hipotez i dowodzenia ich prawdziwości, dalsze także doskonalenie zdolności wnikliwej analizy, formułowania logicznych wniosków, sprawności pisarskiej i redakcyjnej.

Do zagadnienia: Sztuka Warszawy a sztuka warszawska:

- Sztuka warszawska od średniowiecza do połowy XX wieku. Katalog wystawy jubileuszowej, zorganizowanej w stulecie postania Muzeum [Narodowego w Warszawie] 1862-1962

- Sztuka Warszawy, red. M. Karpowicz, Warszawa 1986

Do zagadnienia: Dzieje badań varsavianistycznych:

- R. Mączyński, Zarys dziejów badań nad zabytkami Warszawy [w:] Katalog zabytków sztuki w Polsce, seria nowa, t. XI: Miasto Warszawa, cz. 1: Stare Miasto, red. J. Z. Łoziński, A. Rottermund, Warszawa 1993

Do zagadnienia: Najważniejsze daty i fakty w dziejach miasta:

- M. M. Drozdowski, A. Zahorski, Historia Warszawy, Warszawa 1981

- Warszawa, jej dzieje i kultura, red. A. Gieysztor, J. Durko, Warszawa 1980

Do zagadnienia: Rozwój przestrzenny stolicy:

- J. A. Chrościcki, A. Rottermund, Atlas architektury Warszawy, Warszawa 1977

- A. Rottermund, Rozwój przestrzenny Warszawy [w:] Katalog zabytków sztuki w Polsce, seria nowa, t. XI: Miasto Warszawa, cz. 1: Stare Miasto, red. J. Z. Łoziński, A. Rottermund, Warszawa 1993

Do zagadnienia: Ikonografia miasta przed wynalezieniem fotografii:

- Z. Bieniecki, Obraz Warszawy z 1701 roku w rysunkach Jana Jerzego Feyge, „Biuletyn Historii Sztuki”, XXXIX, 1977, nr 3

- B. Heyduk, Dahlbergh w Polsce. Dziennik i ryciny szwedzkie z dziejów „potopu” 1656-1657, Wrocław 1971

- D. Kobielski, Pejzaże dawnej Warszawy, Warszawa 1965

- D. Kobielski, Widoki dawnej Warszawy, Warszawa 1984

- A. Rizzi, Canaletto w Warszawie. Dzieła Bernarda Bellotta, zwanego Canalettem, w stolicy Stanisława Augusta, przekł. K. Jurasz-Salvadori, Izabelin 2006

- K. Sroczyńska, Zygmunt Vogel, rysownik gabinetowy Stanisława Augusta, Wrocław 1969

Do zagadnienia: Stołeczny baedeker Adama Jarzębskiego, muzyka królewskiego:

- A. Jarzębski, Gościniec abo krótkie opisanie Warszawy, oprac. W. Tomkiewicz, Warszawa 1974

- M. Lewicka, B. Szymanowska, Piękno ocalone. Z Jarzębskim po współczesnej Warszawie, Warszawa 1982

- Narodziny stolicy. Warszawa w latach 1596-1668. Katalog wystawy na Zamku Królewskim w Warszawie 9 września 31 grudnia 1996, Warszawa 1996

Do zagadnienia: Warszawscy „starożytnicy”:

- J. Bartoszewicz, Kościoły warszawskie rzymskokatolickie opisane pod względem historycznym, Warszawa 1855

- W. Gomulicki, Opowiadania o starej Warszawie, oprac. J. W. Gomulicki, Warszawa 1960

- F. K. Kurowski, Pamiątki miasta Warszawy, oprac. E. Szwankowski, t. 1-3, Warszawa 1949

- F. M. Sobieszczański, Warszawa. Wybór publikacji, oprac. K. Zawadzki, t. 1-2, Warszawa 1967

Ewentualne dodatkowe lektury uzależnione są od charakteru i zakresu tematycznego poczynań badawczych konkretnych studentów uczestniczących w seminarium.

Zaliczenie semestru zimowego: na podstawie przygotowanego w formie pisemnej stanu badań i zestawionej bibliografii do rozprawy licencjackiej, sumiennego przygotowania do zajęć i aktywnego w nich uczestnictwa, postępów także w tworzeniu referatów na seminarium wyjazdowe w Warszawie.

Zaliczenie semestru letniego i ocena końcowa: przede wszystkim na podstawie tekstu złożonej (i ewentualnie poprawionej) rozprawy, także sposobu jej wcześniejszej prezentacji na forum seminaryjnym, umiejętności wyciągania wniosków z dyskusji i redakcyjnego doskonalenia własnego tekstu. Pod uwagę brane jest również aktywne uczestnictwo w seminarium wyjazdowym i jakość przygotowanych referatów.