Chemia w konserwacji zabytków

Wiadomości z dziedziny chemii z zakresu programu nauczania w szkole średniej.

przedmiot obligatoryjny

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli:

-Godziny kontaktowe 15 godz.

Łącznie godziny realizowane z udziałem nauczycieli 15 (0,5 ECTS)

Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta:

- praca z materiałami źródłowymi, 10 godz..

- przygotowanie się do zajęć 10 godz.,

- opracowanie zagadnień zaliczeniowych 40 godz.

Łącznie czas poświęcony na pracę indywidualną studenta 75 (2,5 ECTS)

Łącznie: 90 godz. (3,0 ECTS)

W1: Zna mechanizmy oddziaływania fizycznych i chemicznych czynników na nieorganiczną materię zabytkową. Potrafi opisać reakcje chemiczne, procesy fizyczne przebiegające w obiektach zabytkowych pochodzenia nieorganicznego pod wpływem czynników ekspozycyjnych (K_W04).

W2: Posiada wiedzę w zakresie budowy i właściwości oryginalnej, nieorganicznej materii zabytkowej. Wykorzystuje badania, bazujące na zjawiskach fizycznych i/lub reakcjach chemicznych, do oceny stanu zachowania i/lub określenia właściwości materii zabytkowej pochodzenia nieorganicznego (K_W06).

W3: Posiada wiedzę o bezpieczeństwie i higienie pracy z wybranymi odczynnikami chemicznymi czy badaniami dotyczącymi stanu zachowania i/lub określeniem właściwości materii zabytkowej pochodzenia nieorganicznego (K_W13).

U1: Posiada umiejętność wykorzystania wiedzy z zakresu nauk chemicznych do prawidłowych i bezpiecznych działań konserwatorskich dla materii zabytkowej pochodzenia nieorganicznego (K_U04).

U2: Potrafi prawidłowo dobrać odczynniki chemiczne i metody badawcze w celu ograniczenia ich niszczącego działania na materię zabytkową pochodzenia nieorganicznego (K_U06).

U3: Potrafi zaplanować, zinterpretować i powiązać wyniki przeprowadzonych badań, bazujących na zjawiskach fizycznych i/lub reakcjach chemicznych w celu określenia właściwości materii zabytkowej pochodzenia nieorganicznego (K_U08).

K1: Ma świadomość i rozumie aspekty oraz skutki działań związanych z użytymi odczynnikami chemicznymi, metodami badawczymi na obiektach zabytkowych pochodzenia nieorganicznego. Ma świadomość i rozumie aspekty oraz skutki działań związanych z użytymi odczynnikami chemicznymi, metodami badawczymi na środowisko naturalne. Ma świadomość związanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje (K_K03).

K2: Ma świadomość poziomu swojej wiedzy, rozumie potrzebę dalszego kształcenia. Ma świadomość włączania specjalistów z innych dziedzin do rozwiązywania szczególnie złożonych zagadnień związanych z badaniami i interpretacją uzyskanych wyników opisujących materię zabytkowa pochodzenia nieorganicznego (K_K05).

K3: Potrafi pracować w zespole złożonym ze specjalistów z różnych dziedzin w celu rozwiązywania złożonych zagadnień związanych z badaniami i interpretacją uzyskanych wyników związanych z badaniami i interpretacją uzyskanych wyników opisujących materię zabytkowa pochodzenia nieorganicznego. Ma świadomość odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadania (K_K06).

Wykład problemowo – opisowy, w postaci prelekcji połączonej z prezentacją multimedialną i dyskusją ze studentami koordynowanej przez prowadzącego.

- opis
- pogadanka
- wykład problemowy

- doświadczeń
- obserwacji

W ramach przedmiotu "Chemia w konserwacji zabytków" studenci zapoznają się z budową i właściwościami substancji nieorganicznych.

Wykład z chemii ma za zadanie uporządkować wiedzę chemiczną na poziomie szkoły średniej i ukierunkować ją na problematykę związaną z budową i właściwościami substancji nieorganicznych występujących w obiektach zabytkowych lub stosowanych podczas realizacji konserwatorskich.

Część ogólna wykładu poświęcona jest podstawowym prawom chemicznym, procesowi rozpuszczania, równowagom chemicznym w roztworach. W części szczegółowej charakteryzowane są pod względem budowy, właściwości fizykochemicznych i zachodzących procesów niszczących: skały, spoiwa mineralne, metale i ich stopy (materia nieorganiczna).

Wykład 1-2

Podstawowe pojęcia w chemii.

Wykład 3

Nomenklatura związków chemicznych.

Wykład 4

Podział roztworów i ich właściwości.

Wykład 5-6

Dysocjacja i hydroliza.

Wykład 7

Reakcje utleniania i redukcji.

Wykład 8-9

Metale i ich stopy, procesy korozyjne.

Wykład 10

Budowa, klasyfikacja i właściwości fizykochemiczne skał. Czynniki niszczące.

Wykład 11-14

Budowa, klasyfikacja i właściwości fizykochemiczne spoiw mineralnych (spoiwa: gipsowe, wapienne, cementowe).

Wykład 15

Budowa, klasyfikacja i właściwości fizykochemiczne materiałów ceramicznych.

Literatura obowiązkowa (wybrane fragmenty):

J. Mrzigod, A.Mrzigod, R. Hassa NOWA To jest chemia 1. Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego i technikum, zakres podstawowy, Wydawnictwo Nowa Era, 2024.

J. Mrzigod, A.Mrzigod, R. Hassa NOWA To jest chemia 2. Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego i technikum, zakres podstawowy, Wydawnictwo Nowa Era, 2020.

A. Bielański, Chemia ogólna i nieorganiczna, wydania różne

Profilaktyczna konserwacja kamiennych obiektów zabytkowych, skrypt UMK pod redakcją prof. W. Domasłowskiego, wydania różne

Zabytki kamienne i metalowe, ich niszczenie i konserwacja profilaktyczna, skrypt pod redakcją Wiesława Domasłowskiego, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń, 2011

Literatura uzupełniająca (wybrane fragmenty):

S. Chłądzyński, Spoiwa gipsowe w budownictwie, Wydawnictwo: Grupa Medium, 2008.

W. Domasłowski, Wapno dyspergowane - spoiwo zapraw i farb, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2014.

Justyna Jaroszyńska-Wolińska, Chemia w laboratorium budownictwa, Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, 2011.

E. Szłyk, M. Kurzawa, A. Szydlowska-Czerniak, Ilościowa analiza chemiczna, UMCS, 2003

A. Cygański, Chemiczne metody analizy ilościowej, WNT, Warszawa, 1999

J. Minczewski, Z Marczenko, Chemia analityczna t.1 Podstawy teoretyczne i analiza jakościowa, PWN, Warszawa, 2010

J. Minczewski, Z Marczenko, Chemia analityczna t.2 Chemiczne metody analizy ilościowej, PWN, Warszawa, 2010

Kryteria oceniania:

Ocena końcowa jest uzależniona od liczby punktów uzyskanych z pisemnego testu sprawdzającego wiedzę przekazaną w czasie wykładów (W1-W3, U1-U3, K1-K3).

wynik 91% i powyżej – ocena 5,0

wynik 81-90% – ocena 4,5

wynik 71%-80% – ocena 4,0

wynik 61-70%– ocena 3,5

wynik 51-60%– ocena 3,0

wynik 50% i poniżej– ocena 2,0.

Nie dotyczy