Dzieje doktryn artystycznych etap II

Znajomość materiału zawartego w wykładzie „Historia doktryn artystycznych”, część 1

Umiejętność posługiwania się anglojęzyczną literaturą przedmiotu.

przedmiot obowiązkowy

Godziny realizowane z udziałem nauczyciela:

- udział w wykładach – 30 godz. (1 ECTS)

Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta:

- zapoznanie się ze specjalistyczną literaturą obowiązkową dotyczącą tematyki wykładu – 30 godz. (1 ECTS)

- przygotowanie krótkich referatów skojarzonych z prezentacją PowerPoint- 15 godz. (0,5 ECTS)

- przygotowanie do dwufazowego egzaminu - 15 godz. (0,5 ECTS)

W trybie zdalnym:

wykład będzie prowadzony w 20% w trybie zdalnym synchronicznym na platformie Google Meet.

W sumie: 3 ECTS

Student/tka

W 1 Zna genezę, fazy rozwojowe i środowiskowe (geo-polityczne) zróżnicowanie romantyzmu w teorii i krytyce sztuk plastycznych, a także filozoficzne odniesienia nurtu (K_W01)

• W 2 Zna proces nobilitacji malarstwa pejzażowego w refleksji nad sztuką romantyzmu (K_W01)

• W 3 Zna teorię koloru zawartą w pismach P.O. Rungego i J. W. Goethego (K_W07)

• W 4 Zna założenia filozoficzno-estetyczne A. Schopenhauera (K_W07)

• W 5 Zna poglądy na rolę sztuki w rozwoju historii G.W.F. Hegla (K_W07)

• W 6 Zna nowatorską myśl o sztuce Stendhala, T. Gautiera i C. Baudelaire’a, zawartą w recenzjach z Salonów paryskich (K_W07)

• W 7 Zna prospołeczne poglądy części romantyków francuskich i angielskich (T. Thoré-Bürger; J. Ruskin) (K_W07)

• W 8 Zna koncepcję historii współczesnej (K_W08)

• W 9 Poznaje miejsce sztuki w społeczeństwie doby pozytywizmu (K_W02)

• W 10 Poznaje teoretyczne założenia realizmu i ideową niejednolitość nurtu (K_W02)

• W 11 Poznaje różne sposoby interpretacji takich pojęć podstawowych jak „prawda”, „rzeczywistość", „szczerość”, „mimetyzm” (K_W08)

• W 12 Poznaje postulaty utylitaryzmu sztuki i przeciwstawne idee autonomii sztuki (K_W07)

• W 13 Zna koncepcje dandyzmu i „kłamstwa” sztuki (K_W08)

• W 14 Poznaje podstawy dziewiętnastowiecznej historiografii sztuki (K_W02)

• W 15 Poznaje definicje, terminologię i ramy chronologiczne modernistycznego nurtu (K_W01)

• W 16 Zna wewnętrzną złożoność modernizmu w sztukach plastycznych widzianą w perspektywie krytyki artystycznej (K_W08)

• W 17 Charakteryzuje kluczowe kategorie i pojęcia wypracowane w odniesieniu do symbolizmu, proto-ekspresjonizmu, dekadentyzmu, neoimpresjonizmu i postimpresjonizmu (K_W09)

• W 18 Zna oddziaływanie filozofii F. Nietzschego i H. Bergsona na ideowe podstawy wczesnego modernizmu (K_W07)

• W 19 Zna programowe i teoretyczne założenia klasycznych awangard XX wieku: kubizmu, orfizmu, futuryzmu, dadaizmu, puryzmu i konstruktywizmu (K_W07)

• W 20 Charakteryzuje filozoficzno-estetyczne traktaty tworzące podstawy sztuki abstrakcyjnej (W. Kandinsky; P. Klee, K. Malewicz, P. Mondrian) (K_W02)

• W 21 Charakteryzuje dyskurs neoklasycyzmu i neorealizmu lat 20. i 30. XX wieku (K_W02)

• W 22 Zna krytyczne narracje dotyczące modernistycznych zjawisk i postaw w sztuce po 1945 r. (K_W07)

• W 23 Charakteryzuje dyskurs postmodernizmu. (K_W07)

• W 24 Zna teoretyczne założenia i aparat pojęciowy zawarty w tekstach T. Adorna, A. Badiou, R. Barthesa, G. Bataille’a, W. Benjamina, G. Deleuze’a, J. Derridy, M. Foucaulta, M. Heideggera, J. Lacana, E. Levinasa, J.F. Lyotarda, M. Merleau-Ponty’ego, G. Spivaka. (K_W08)

Student/tka

U 1 Analizuje koncepcje ideowo-estetyczne pierwszego pokolenia niemieckich romantyków (Runge, Goethe, Herder, Wackenroder, Schlegel, Pforr, Carus, Friedrich). (K_U02)

• U 2 Omawia porównawczo oddziaływanie filozofii Hegla i Schopenhauera na kształtowanie się romantycznego nurtu. (K_U02)

• U 3 Opisuje polemiki między francuskimi neoklasycystami i romantykami (K_U10)

• U 4 Analizuje promujące romantyczne tendencje recenzje Salonów Paryskich autorstwa Thiersa, Stendhala, Gautiera, Decampsa, De Musseta (K_U10)

• U 5 Określa pozycję V. Hugo wśród promotorów romantyzmu (K_U02)

• U 6 Przedstawia teoretyczną koncepcję „oryginalności” W. Hazlitta (K_U03)

• U 7 Omawia intelektualny wkład Baudelaire’a w rozwój europejskiego romantyzmu K_U04)

• U 8 Analizuje sposób rozumienia przez romantyków klasycznej triady Prawda-Dobro- Piękno Przedstawia ideę „sztuki dla człowieka” Thoré-Bürgera jako antytezę hasła „sztuka dla sztuki”(K_U04)

• U 9 Analizuje poglądy J. Ruskina i ich oddziaływanie na myśl o sztuce w Europie (K_U04)

• U 10 Odczytuje znaczenia takich pojęć jak „historia współczesna” i „orientalizm” (K_U03)

• U 11 Objaśnia naturę sporu między francuskimi romantykami i realistami (K_U03)

• U 12 Analizuje niejednorodny dyskurs realizmu (teksty Courbeta, Champfleury’ego, Taine’a, Duranty’ego, Castagnary’ego, Thorégo, Zoli) (K_U04)

• U 13 Identyfikuje elementy mityzacji realizmu jako postawy w pełni obiektywistycznej (K_U04)

• U 14 Objaśnia relację między nauką i sztuką w ramach pozytywizmu (K_U04)

• U 15 Przedstawia znaczenie badań z zakresu psychologii percepcji wizualnej dla rozwoju teorii i historii sztuki (neoimpresjonizm) (K_U04)

• U 16 Omawia rozwój historiografii sztuki opartej na kategorii stylu (K_U01)

• U 17 Wyjaśnia aparat pojęciowy odnoszący się do wczesnego modernizmu (K_U03)

• U 18 Analizuje programowe teksty i krytyczne omówienia obrazów-manifestów modernizmu (K_U03)

• U 19 Identyfikuje teoretyczne założenia szeregu nurtów splatających się lub współistniejących w ramach modernizmu: dekadentyzmu, symbolizmu, ekspresjonizmu, postimpresjonizmu (K_U04)

• U 20 Wskazuje synkretyczny rys sztuki przełomu wieków, jaki zarysowuje się w krytycznych tekstach z epoki (K_U04)

• U 21 Zestawia porównawczo estetyczne przesłanki nowego klasycyzmu i fowizmu

• U 22 Analizuje wypowiedzi Cézanne’a na temat konstrukcji przestrzeni wewnątrzobrazowej (K_U10)

• U 23 Analizuje teoretyczne i krytyczne wypowiedzi dotyczące pierwszych awangard XX wieku: kubizmu, orfizmu i futuryzmu (K_U10)

• U 24 Wyjaśnia rywalizację między różnymi formułami sztuki symultanicznej (K_U04)

• U 25 Przedstawia zasady antyestetyzmu i nihilizmu dadaistów (K_U04)

• U 26 Omawia estetykę maszyny i teoretyczne założenia puryzmu (K_U10)

• U 27 Przedstawia utopię konstruktywizmu i normy produktywizmu odzwierciedlone w programowych tekstach (K_U03)

• U 28 Omawia narodziny koncepcji sztuki abstrakcyjnej przejawiające się w filozofii B. Crocego i W. Worringera (K_U03)

• U 29 Analizuje aparat pojęciowy podstawowych traktatów dotyczących sztuki abstrakcyjnej (Kandinsky, Klee, Mondrian, Malewicz) (K_U04)

• U 30 Analizuje narracje surrealistów (Aragon, Breton) (K_U04)

• U3 1 Wyjaśnia ścierające się latach 20. i 30. postawy radykalnej awangardy i tendencje tradycjonalistyczne (Benjamin, Adorno) (K_U04)

• U 32 Objaśnia elementy krytyki zawarte w dyskursie postmodernizmu (K_U04)

• U 33 Wskazuje kluczowe zagadnienia w tekstach A. Badiou, R. Barthesa, G. Bataille’a, G. Deleuze’a, J. Derridy, M. Foucaulta, J. Lacana, E. Levinasa, J.F. Lyotarda, M. Merleau-Ponty’ego, G. Spivaka. (K_U04)

Student/tka

K 1 Czyta i interpretuje różne teksty kulturowe (K_K02)

K 2 Odnajduje reminiscencje bądź parafrazy (cytaty) dawnych tekstów kulturowych we współczesnych przekazach (K_K02)

K 3 Wykorzystuje nabytą wiedzę na temat historii krytyki artystycznej pisząc recenzje, artykuły i scenariusze ekspozycyjne (K_K01)

K 4 Ma autoświadomość metodologiczną (K_K04)

K 5 Ma świadomość poziomu swej wiedzy, kompetencji i braków (K_K04)

K 6 Rozumie potrzebę ciągłego rozwoju naukowego i zawodowego (K_K04)

K 8 Przestrzega zasad etyki zawodowej (K_K01)

K 9 Ma poczucie odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego regionu, kraju, Europy (K_K-04)

K 10 Przestrzega zasad respektowania kultur pozaeuropejskich, mniejszości narodowych, etnicznych i religijnych (K_K02)

K 11 Uczestniczy w lokalnym i ogólnokrajowym życiu kulturalnym (K_K01)

Druga część wykładu oparta jest dziewiętnasto- i dwudziestowiecznym dyskursie filozoficznym, krytycznym i teoretycznym z zakresu sztuk plastycznych. Problematyzuje materiał, wypunktowuje najważniejsze daty historyczne związane z myślą o sztuce i nazwiska protagonistów toczących się wokół sztuki polemik i sporów. Werbalną narrację dopełnia prezentacja materiału wizualnego ilustrującego omawiane teksty teoretyczne, recenzje i innego rodzaju wypowiedzi literatów, filozofów, historyków i krytyków sztuki oraz artystów.

W okresie pandemii metoda synchroniczna on-line na platformie Google Meet.

Prowadząca zajęcia pozostaje w stałym kontakcie ze studentami za pomocą poczty USOS i platformy Google Meet.

- pokaz

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy

- klasyczna metoda problemowa
- oxfordzka
- referatu

Celem wykładu jest: przedstawienie refleksji nad sztuką nowoczesną zawartej w pismach artystów, krytyków i teoretyków sztuki europejskiej od początku XIX wieku po współczesność; prezentacja elementów filozofii sztuki; przyswojenie teoretycznego podłoża i krytycznego odbioru artystycznych „-izmów” oraz nurtów im przeciwstawnych; zarysowanie polemik toczących się wokół ideowych i estetycznych założeń oraz programów poszczególnych nurtów artystycznych; określenie oddziaływania tychże dyskusji na formowanie się i ewolucję twórczych postaw; analiza artystycznych manifestów i krytycznych wypowiedzi na temat rozmaitych fenomenów artystycznych; przybliżenie dziedziny krytyki artystycznej jako gatunku literackiego.

Romantyzm

• Definicje romantyzmu w środowiskach niemieckich i francuskich i angielskich; zdiagnozowane wyróżniki i stosowana terminologia

• Filozoficzne podstawy romantyzmu niemieckiego

• Dążenie do oddania pierwiastka duchowego (elementu boskości) we wczesnym romantyzmie niemieckim

• Odwzorowanie natury w sztuce a przeżycie estetyczne twórcy

• Indywidualizm, oryginalność i geniusz twórcy

• Egzotyka, orientalizm, pierwotność

• Absolutyzacja wyobraźni a pierwiastki realizmu

• Historyczna względność piękna

• Estetyzm i hasło „sztuka dla sztuki” w romantyzmie francuskim

• Eskapizm a społeczne zaangażowanie artysty

• Tradycja i wymóg nowoczesności

• Koncepcja piękna współczesnego

Realizm, naturalizm, późny romantyzm

• Uwarunkowania nowoczesnej cywilizacji i sztuki

• Dziewiętnastowieczny scjentyzm a teoria sztuki

• Rozwój historii sztuki jako dyscypliny naukowej

• Doktryna i mityzacja realizmu

• Kategorie „prawdy”, „rzeczywistości” i „szczerości” w myśli o sztuce

• Obiektywizm i prawda artystyczna

• Kategorie „mimetyzmu”, „weryzmu” i „fotograficzności”

• Społeczne zaangażowanie artysty (ideologizacja)

• Dylemat: piękno czy użyteczność

• Rola tematu w sztuce i stosunek do historii

• Nobilitacja pejzażu i malarstwa rodzajowego

• Obszary wspólne realizmu i romantyzmu

• Późny romantyzm francuski: anty-natura i dandyzm

• Naturalizm i narodziny impresjonistycznej doktryny

Historyzm i neoimpresjonizm

• Nauka a sztuka w dobie pozytywizmu

• Oddziaływanie badań z zakresu psychologii percepcji wizualnej

• Rozwój historiografii sztuki opartej na kategorii stylu

• Dzieło sztuki jako wyraz ducha epoki

• Antyteza: sztuka utylitarna – sztuka autonomiczna

• „Scjentystyczna” teoria neoimpresjonizmu

Wczesny modernizm

• Kształtowanie się teoretycznych założeń modernizmu: pojęcie, definicje, chronologiczne ramy, wielonurtowość (dekadentyzm, symbolizm, proto-ekspresjonizm, postimpresjonizm)

• Dekadentyzm jako postawa artystyczna

• Historyzm, eklektyzm i synkretyzm kulturowy dekadentów

Symbolizm, postimpresjonizm

• Estetyka i świadomość historyczna

• Definicje i manifesty symbolizmu

• Autonomia języka plastycznego

• Postulat syntezy sztuk: malarstwa, muzyki i poezji

• Teoria synestezji

• Gauguin i krąg Pont Aven

• „Neotradycjonizm” Maurice’a Denisa i grupy Nabis

• Proto-ekspresjonizm Cezarego Jellenty i Stanisława Przybyszewskiego

• „Cezannizm” – rekonstrukcja świata i konstrukcja przestrzeni wewnątrzobrazowej

• Maurice Denis – teoria nowego klasycyzmu

• Henry Matisse – założenia estetyczne fowizmu

• Ekspresjonizm niemiecki i znaczenie prymitywizmu w sztuce XX wieku

Klasyczne awangardy XX wieku

• Kubizm jako doświadczenie intelektualne

• Przestrzeń kubistyczna w wypowiedziach twórców i promotorów nurtu

• Przedmiot, faktura, barwa w obrazie kubistycznym

• Koncepcja „papiers colles”

• Orfizm jako abstrakcyjny symultanizm barw

• Futuryzm – dynamika współczesności

• Anty-estetyzm i nihilizm dadaistów

• Estetyka maszyny

• Puryzm – estetyka racjonalizmu

• Utopia konstruktywizmu

• Produktywizm – absolutyzacja utylitaryzmu

Abstrakcja i metafizyka

• Pierwsze traktaty filozoficzno-artystyczne

• Sztuka abstrakcyjna a pierwiastek duchowy (Kandinsky)

• Ekspresyjne walory formy i barwy w malarstwie

• Muzyczność malarstwa

• Abstrahowanie z form natury (Klee)

• Metafizyczny wymiar abstrakcji w malarstwie (Malewicz, Mondrian)

• Sztuka jako utopia społeczna

Wielonurtowość myśli o sztuce lat 20. i 30.

• Surrealizm (Aragon, Breton)

• Figuracja i nowy realizm (Benjamin)

• Modernizm jako krytyka kulturowa i społeczna utopia

• Realizm ‘lewicowy’ i ‘prawicowy’

• Sztuka propagandowa a totalitarne systemy polityczne

Refleksja nad sztuką po 1945 roku

• Amerykańska awangarda

• Indywidualizm w kulturze europejskiej

• Sztuka i społeczeństwo

Późny modernizm i postmodernizm

• Sztuka i modernizacja życia

• Przedmiot i redukcjonizm

• Sztuka i polityka

• Krytyczna rewizja lat 70.

• Krytyka oryginalności

• Krytyka modernizmu

• Seksualność w sztuce

• Malarstwo „po sztuce”

Literatura obowiązkowa

Artyści o sztuce. Od van Gogha do Picassa, wybrały i opracowały Elżbieta Grabska i Hanna Morawska, Warszawa 1963 (wyd. II 1969, wyd. III 1977)

Francuscy pisarze i krytycy o malarstwie 1820-1876; t. 1, W poszukiwaniu nowoczesności; t. 2, Romantyzm; t. 3, Realizm, wybór i opracowanie Hanna Morawska, Warszawa 1977

Manifesty romantyzmu 1790-1830, oprac. A. Kowalczykowa, Warszawa 1975

Moderniści o sztuce, wybrała, oprac. i wstępem opatrzyła Elżbieta Grabska, Warszawa 1971

Teksty o malarzach. Antologia polskiej krytyki artystycznej 1890-1918. Wybrał, ułożył i przedmową opatrzył W.Juszczak, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk 1976

Teoretycy, artyści i krytycy o sztuce 1700-1870. Wybór, przedmowa i komentarze E. Grabska i M. Poprzęcka, wyd. II uzupełnione, Warszawa 1989

Antologia współczesnej estetyki francuskiej, red. W. Tatarkiewicz, I. Wojnar, Warszawa 1980

Malarze mówią o sobie, swojej sztuce, o sztuce innych, wyb., przekład i komentarz Joanna Guze, Kraków 1963

Literatura uzupełniająca

• M. Barasch, Modern Theories of Art: From Winckelmann to Baudelaire, New York 1990

• M. Barasch, Theories of Art: From Impressionism to Kandinsky, New York 1998

• Ch. Baudelaire, O sztuce. Szkice krytyczne, wybór i przekład J. Guze, Wrocław 1961

• Ch. Baudelaire, Sztuka romantyczna. Dzienniki poufne, przekład i wstęp A. Kijowski, Warszawa 1971

• R. Barthes, System mody, Kraków 2005

• R. Barthes, Mitologie, Warszawa 2008

• Ch. Baudelaire, Rozmaitości estetyczne, przekł. Joanna Guze, Gdańsk 2000

G. Bazin, Histoire de l'histoire de l'art de Vasari a nos jours, Paris 1986

• W. Benjamin, Dzieło sztuki w dobie reprodukcji technicznej, [w:] Anioł historii, Poznań 1996

• W. Benjamin, Twórca jako wytwórca, [w:] Anioł historii, Poznań 1996

• J. Białostocki, „Charakter. Pojęcie i termin w teorii i historii sztuki”, w: idem, Teoria i twórczość, Poznań 1961

• J. Białostocki, „Temat ramowy i obraz archetypiczny: psychologia i ikonografia”, w: idem, Teoria i twórczość, Poznań 1961

• M. Bryl, New Art History, nauka, polityka, obyczaj [w:] Artium Quaestiones VII, 1995, s. 185-218

• P. Cézanne, Listy, Warszawa 1968

• P. Courthion, Courbet w oczach własnych i w oczach przyjaciół, przekład J. Guze, Warszawa 1963

• A.C. Danto, Świat sztuki. Pisma z filozofii sztuki, tłum. L. Sosnowski, Kraków 2006

• E. Delacroix, Dzienniki. Część pierwsza (1822-1853). Część druga (1854-1863), tekst franc. opr. A. Joubin, Przekład J. Guze i J. Hartwig, Wrocław-Warszawa-Kraków 1968

• B. Dziemidok, Główne kontrowersje estetyki współczesnej, Warszawa 2002

• U. Eco, Interpretacja i nadinterpretacja, Kraków 2008, s. 28-100

• M. Foucault Michel, Historia seksualności, 2000

• M. Foucault Michel, Nadzorować i karać, 2009

• P. H. Feist, Cézanne, przekład M. Kurecka, Warszawa-Lipsk 1963

• S. Fish, Interpretacja, retoryka, polityka, Kraków 2002, s. 81-98

• F. Frascina and J. Harris (ed.), Art in Modern Culture: An Anthology of Critical Texts, London 1992

• S. Freud, Poza zasadą i przyjemnością, Warszawa 1975

• P. Gauguin, Noa-Noa, przekład W. Rogowicz, Kraków 1959

• M. Gee (ed.), Art criticism since 1900, New York 1993

• M. Geron, J. Malinowski (red.), Dzieje krytyki artystycznej i myśli o sztuce. Materiały z konferencji naukowej, Toruń 2009

• J.W. Goethe, Wybór pism estetycznych, Warszawa 1981

• V. van Gogh, Listy do brata, Warszawa 1970

• E. Grabska, „Goncourtowie – eklektycy wyrafinowani”, w: Myśl o sztuce, Warszawa 1976

• E. Grabska-Wallis, ‘Moderne’ i straż przednia. Apollinaire wśród krytyków i artystów 1900-1918, Kraków 2003

• E. Grabska-Wallis, Apollinaire i teoretycy kubizmu 1908-1918, Warszawa 1967

• C. Harrison (ed.), Art. in Theory 1648-1815, Oxford 1993

• C. Harrison and P. Wood (eds), Art in Theory 1900-1990: An Anthology of Changing Ideas, Oxford UK & Cambridge USA: Blackwell Publishing 1993

• C. Harrison, P. Wood and J. Gaiger (eds), Art in Theory 1815-1900: An Anthology of Changing Ideas, Oxford UK: Blackwell Publishing 1998 (II wyd. 2005)

• H. Hofstätter, Symbolizm, przekład Sławomir Błaut, Warszawa 1987

• T. Ferenz, K. Kowalewicz red., Interpretując fotografię. Śladami Susan Sontag, Kraków 2009

• K. Janicka, Światopogląd surrealizmu, Warszawa 1985

• W. Jaworska, W kręgu Gauguina. Malarze szkoły Pont-Aven, Warszawa 1970

• Joris-Karl Huysmans o sztuce, wybór, oprac. i wstęp Elżbiety Grabskiej, przełożyła Halina Ostrowska-Grabska, Wrocław-Warszawa-Kraków 1969

• W. Juszczak, Postimpresjoniści, Warszawa 1985

• W. Kandinsky, O duchowości w sztuce, przeł. S. Fijałkowski, Łódź 1996

U. Kultermann, The History of Art History, New York 1993

• J. Legowicz , Zarys historii filozofii, Warszawa 1980

• A. Ligocki, Cézanne. U źródeł rewolucji w plastyce, Warszawa 1960

• K. Malewicz, Świat bezprzedmiotowy, seria Biblioteki Bauhausu 11, wyd. Dessau 1927, przeł. S. Fijałkowski, Gdańsk 2006

• H. Morawska, Kłopoty krytyka. Thoré-Bürger wśród prądów epoki (1855-1869), Wrocław 1970

• S. Morawski, Studia z historii myśli estetycznej XVIII i XIX wieku, Warszawa 1961

• Myśl o sztuce (materiały sesji SHS 1974), pod red. Teresy Hrankowskiej, Warszawa 1976

• R. S. Nelson, and R. Shiff, Critical Terms for Art History, Chicago and London: University of Chicago Press 1996; II wyd. 2003

• M. Orwicz, Art criticism and its institutions in nineteenth-century France, New York 1994

• E. Panofsky, Studia z historii sztuki, Warszawa 1971

• S. Pazura, „Struktura i sacrum. Estetyka sztuk plastycznych Hansa Sedlmayra”, w: A. Kuczyńska (red.), Sztuka i społeczeństwo, t. 1, Warszawa 1973

• H. Perruchot, Seurat, przekład E. Radziwiłłowa, Warszawa 1970

• C. Pissarro, Listy do syna Lucjana, Wrocław 1971

• K. Piwocki, Pierwsza nowoczesna teoria sztuki. Poglądy Aloisa Riegla, Warszawa 1970

• M. Porębski, Granica współczesności: ze studiów nad kształtowaniem się poglądów artystycznych XX wieku, Wrocław 1965

• M. Porębski, „Czy istnieje historia sztuki XX wieku?”, Miesięcznik Literacki 1970, nr 2

• M. Porębski, Pożegnanie z krytyką, Wrocław 1983

• M. Porębski, Sztuka a informacja, Kraków 1986

• M. Porębski, Krytycy i sztuka, Kraków 2004

• D. Preziosi (red.), The Art of Art History: A Critical Anthology, Oxford and New York 1998

• Z. Rosińska, Psychoanalityczne myślenie o sztuce, Warszawa 1985

• J. Ruskin, Sztuka, społeczeństwo, wychowanie. Wybór pism, Wrocław 1977

• F. W. Schelling, System idealizmu transcendentalnego. O historii nowej filozofii, przełożyła Krystyna Krzemieniowa, Warszawa 1979

• Stendhal, Wybór z pism różnych, przekład F. Śniatecka-Wowerowa, wybór J. Guze, Warszawa 1965

• Thoré-Bürger [William Bürger], Nowe kierunki w sztuce XIX wieku. Wybór tekstów z lat 1838-1868, wybór i opracowanie H. Morawska. Przekład H. Morawska i H. Ostrowska-Grabska, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1972

• J. Tuczyński, Schopenhauer a Młoda Polska, Gdańsk 1969

• L. Venturi, History of art criticism, New York 1964 (lub inne wyd.)

• A. Vollard, Rozmawiając z Cézanne’em, Degasem i Renoirem, przekład K. Dolatowska, Warszawa 1962

• A. Vollard, Wspomnienia handlarza obrazów, Kraków 1963

• H. Wölfflin, Podstawowe pojęcia historii sztuki, Wrocław 1962; Gdańsk 2017.

• S. Zizek, Patrząc z ukosa. Do Lacana przez kulturę popularną, Warszawa 2003

• E. Zola, Słuszna walka. Od Courbeta do impresjonistów. Antologia pism o sztuce, oprac. J.P. Bouillon, G. Picon, Warszawa 1982

Lektury uzupełniające:

Amsterdamski S.: Nauka a porządek świata. Warszawa 1983.

Aschenbrenner K.: Pojęciowe uwarunkowanie przeżycia estetycznego. W: „Studia filozoficzne” 4/1976.

Barbour I. G.: Mity. Modele. Paradygmaty. Kraków 1984

Białostocki J.: Metoda ikonologiczna w badaniach nad sztuką. W: Pięć wieków myśli o sztuce. Warszawa 1976.

Białostocki J.: Refleksje i syntezy ze świata sztuki. Warszawa 1978.

Bourdieu P.: Reguły sztuki. Kraków 2001.

Dziemidok B.: „Instytucjonalna definicja sztuki” jako świadectwo „kryzysu estetyki”. W: „Studia Estetyczne” XVII, 1980.

Eco U.: Semiologia życia codziennego. Warszawa 1998.

Gadamer H. G.: Aktualność piękna. Przeł. K. Krzemieniowa. Warszawa 1993.

Gadamer H. G.: Prawda i metoda. Kraków 1999.

Gołaszewska M.: Świadomość piękna. Warszawa 1971.

Gołaszewska M.: Zarys estetyki. Kraków 1973.

Gombrich E.: W poszukiwaniu historii kultury. Przeł. A. Dębnicki. W: Pojęcia, problemy, metody współczesnej nauki o sztuce. Red. J. Białostocki. Warszawa 1976.

Jameson Frederic, Postmodernizm czyli logika kulturowa późnego kapitalizmu, Kraków 2012

Kalinowski W.: Blaski i cienie instytucjonalnej koncepcji sztuki. W: „Studia Estetyczne” XVII, 1980..

Kłoskowska A.: Społeczne ramy kultury. Warszawa 1972.

Kmita J.: Kultura jako rzeczywistość myślowa. W: Teoria kultury a badania nad zjawiskami artystycznymi. Warszawa 1983.

Kosowska E.: Antropologia literatury. Teksty, konteksty, interpretacje. Katowice 2003.

Kuhn T. S.: Dwa bieguny. Tradycja i nowatorstwo w badaniach naukowych. Przeł. S. Amsterdamski. Warszawa 1985.

Kuhn T.: Struktura rewolucji naukowych. Warszawa 1968.

Lévi-Strauss C.: Antropologia strukturalna. Przeł. K. Pomian. Warszawa 2000.

Malinowski B. Funkcjonalna analiza kultury. W: Szkice z teorii kultury. Warszawa 1952.

Margolis J.: Czym, w gruncie rzeczy, jest dzieło sztuki. Kraków 2004.

Mitosek Z.: Teorie badań literackich. Warszawa 1988.

Morawski S.: Funkcje sztuki dawnej i twórczości najnowszej. W: Na zakręcie od sztuki do po-sztuki. Kraków 1985.

Ossowski St.: Wybór pism estetycznych. Wprowadzenie, wybór i opracowanie Bohdan Dziemidok. Kraków 2004.

Paluch A.: Mistrzowie antropologii społecznej. Warszawa 1999.

Panofsky E.: Ikonografia i ikonologia. Przeł. K. Kamińska.W: Studia z historii sztuki. Warszawa 1971.

Rosińska Z.: Psychologiczne myślenie o sztuce. Warszawa 1985.

Rosner K.: Hermeneutyka jako krytyka kultury. Warszawa 1991.

Słownik pojęć i tekstów kultury. Red. E. Szczęsna. Warszawa 2002.

Słownik terminów literackich. Red. J. Sławiński. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1988.

Szymańska B.: Co to jest strukturalizm. Kraków 1980.

Metody:

egzamin ustny sprawdzający sposób opanowania materiału prezentowanego podczas wykładu i zawartego w lekturach oraz umiejętność charakteryzowania podstawowych zjawisk i nurtów z zakresu refleksji o sztuce, teorii i krytyki artystycznej.

W okresie pandemii:

Egzamin ustny odbywa się zdalnie na platformie Google Meet.

Kryteria oceniania (K_W02, K_W07, K_W08; K_U02, K_U05, K_U13; K_K01, K_K02, K_K04)

wymagany próg na ocenę dostateczną - 40 %; dostateczny plus – 50%; dobry - 60%; dobry plus - 70%; bardzo dobry - 80%.

nie dotyczy