Dokumentacja historyczna zabytków architektury i urbanistyki

- Znajomość terminologii z zakresu architektury i urbanistyki

- Podstawowa wiedza z zakresu chronologii architektury i rozwoju urbanistyki

- Znajomość genezy i historii typów architektonicznych oraz typów założeń urbanistycznych

- Umiejętność przeprowadzenia analizy formalnej zabytku architektury

- Umiejętność wskazania czynników determinujących przekształcenia jakim ulega budowla

- Umiejętność rozpoznania podstawowych elementów kształtujących układ przestrzenny historycznego ośrodka miejskiego oraz określenia relacji pomiędzy tymi elementami

- Umiejętność rozpoznania rozwoju historycznego ośrodka miejskiego w oparciu o analizę kartograficzną oraz ikonograficzną

- Podstawowa znajomość i umiejętność korzystania z aparatu naukowego

przedmiot obligatoryjny

1. Godziny realizowane z udziałem nauczyciela (godziny kontaktowe, przewidziane w programie): 50

2. Praca indywidualna studenta, konieczna do zaliczenia przedmiotu (przyswojenie treści przekazanych w ramach zajęć oraz przyswojenie wiedzy z literatury przedmiotu, czytanie przekazanych przez nauczyciela dokumentów archiwalnych, samodzielna praca w archiwum nad dokumentacją wybranego zabytku architektury): 40 godz.

1. Godziny realizowane z udziałem nauczyciela (godziny kontaktowe, przewidziane w programie): 60

2. Praca indywidualna studenta, konieczna do zaliczenia przedmiotu (przyswojenie treści przekazanych w ramach zajęć oraz przyswojenie wiedzy z literatury przedmiotu, czytanie przekazanych przez nauczyciela dokumentów archiwalnych, samodzielna praca w archiwum nad dokumentacją wybranego zabytku architektury): 60 godz.

Student:

- potrafi przeprowadzić kwerendę merytoryczną (wyszukać, przeanalizować, wyselekcjonować informacje), korzystając z materiałów bibliograficznych, źródłowych (w tym – niepublikowanych) (K_U01)

- w oparciu o kwerendę bibliograficzną umie przygotować stan badań do problemu i wyprowadzić z niego podstawowy kwestionariusz badawczy (K_U02)

- na poziomie podstawowym analizuje problemy badawcze historii sztuki, posługując się metodami i narzędziami badawczymi, wskazanymi przez opiekunów naukowych (analiza stylistyczno-formalna, ikonograficzna, typologiczna itp.) (K_U04)

- samodzielnie opracowuje i prezentuje wyniki prowadzonych przez siebie poszukiwań bibliograficznych i analitycznych w ramach danego przedmiotu kierunkowego (K_U05)

- potrafi posługiwać się podstawowymi pojęciami właściwymi dla historii sztuki i ochrony zabytków oraz wykorzystywać tę umiejętność w sytuacjach profesjonalnych, wymagających analizy struktury, sensu i wartości zabytku (K_U07)

- opisuje od strony formy i analizuje dzieła: architektury (o różnej klasie artystycznej i różnym poziomie wartości), wiążąc je z poszczególnymi stylami / kierunkami w sztuce (K_U11)

- ma podstawową umiejętność samodzielnego przygotowania pracy pisemnej o charakterze naukowym w oparciu o warsztat badawczy historii sztuki i historii, poświęconej szczegółowym problemom z zakresu historii sztuki, z wykorzystaniem metod, zależnych od charakteru tematu

Student:

- ma świadomość poziomu swojej wiedzy – swych kompetencji i niedostatków, rozumie potrzebę ciągłego rozwoju naukowego i zawodowego (K_K01)

- ma świadomość kulturowej doniosłości artystycznego i architektonicznego dziedzictwa Polski i oraz konieczności jego zachowania dla dalszych pokoleń (K_K06)

- potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania a w podejściu do dóbr kultury kieruje się zasadami etyki zawodowej (K_K03)

- jest wrażliwy na problematykę właściwego podejścia do materialnego dziedzictwa kulturowego, potrafi dostrzec i ocenić niewłaściwe postępowanie w tym zakresie (K_K04)

- dostrzega i formułuje dylematy, związane z ochroną zabytków, jest świadom swej odpowiedzialności decyzyjnej w zakresie kompetencji zawodowych (K_K05)

- ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego Polski (K_K06)

ćwiczenia z zajęciami w archiwum, przekazanie treści programowych w formie wykładu, bieżąca weryfikacja postępów samodzielnej pracy studenta

- ćwiczeniowa
- klasyczna metoda problemowa
- studium przypadku

- metody służące prezentacji treści
- metody wymiany i dyskusji

Przygotowanie studentów do samodzielnego rozpoznania wartości zabytkowych obiektów architektury i urbanistyki przy pomocy metod i warsztatów badawczych historii i historii sztuki oraz umiejętność udokumentowania tych wartości i wysunięcie propozycji co do dalszych losów tych obiektów. Efektem jest monograficzne opracowanie obiektu.

Przedmiot podzielony jest na dwie części, prowadzone w dwóch następujących po sobie semestrach.W części pierwszej - prowadzonej w semestrze zimowym - realizowane jest rozszerzenie wiedzy warsztatowej historyka sztuki o warsztat badawczy historii ogólnej, w zakresie metod badawczych, literatury, a zwłaszcza wiedzy o źródłach drukowanych i rękopiśmiennych. Realizowane jest przygotowanie studentów do samodzielnej pracy ze źródłami rękopiśmiennymi we wszelkiego rodzaju archiwach - nauka podstaw paleografii i neografii gotyckiej, wiedzy o aktach, kartografii, poznanie katastru, akt hipotecznych, akt budowlanych.

Druga część - prowadzona w semestrze letnim - służy samodzielnemu wykonaniu specjalistycznego opracowania obiektu architektury lub urbanistyki, to jest określeniu wartości obiektu z punktu widzenia historii ogólnej, określeniu wartości estetycznych z punku widzenia historii sztuki i wartości z zakresu historii techniki. Całość opracowania ujęta jest w formę monografii obiektu z zachowaniem wszystkich rygorów warsztatowych.

Arszyński, Marian: Problematyka badawcza domów mieszczańskich, jej związki z badaniami i pracami konserwatorskimi, [w:] Dzieło sztuki i zabytek: materiały z XXV Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki [red. t. Krzysztof Nowiński], Warszawa 1976, s. 114-125.

(Biblioteka Muzealnictwa i Ochrony Zabytków. Seria B ; t. 43)

Atlas historyczny miast polskich, t. I: Prusy Królewskie i Warmia, pod red. Antoniego Czacharowskiego, z. 2: Toruń, oprac. historyczne Janusz Tandecki, oprac. kartograficzne Zenon Kozieł, Toruń 1995.

Beschreibung der Stadt Thorn und ihres Gebiets, H. 1-3, hrsg. von Carl Gotthelf Prätorius, Culm 1832.

Gąsiorowski, Eugeniusz: Toruńska kamienica mieszczańska, Acta Universitatis Nicolai Copernici. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, 1 Nauki Humanistyczno-Społeczne, z. 16, Toruń 1966.

Geschichte Thorns aus Urkunden, Dokumenten und Handschriften, bearb. von Julius Emil Wernicke, Bd. 1-2, Thorn 1842.

Górski, Karol: Neografia gotycka. Podręcznik pisma neogotyckiego XVI-XX w., Warszawa 1978 (wyd. 3).

Hamann, Manfred: Paläographie, Potsdam [s.a].

Kucharzewska, Joanna: Architektura i urbanistyka Torunia w latach 1871-1920, Warszawa 2004.

Mikulski, Krzysztof: Nazwy ulic Nowego Miasta Torunia w pierwszej połowie XVIII wieku, Toruń 1996.

Mikulski, Krzysztof: Przestrzeń i społeczeństwo Torunia od końca XIV do początku XVIII wieku, Toruń 1999.

Orzechowski K., Księgi i akta śląskiej hipoteki jako źródło historyczne i historyczno - prawne, Czasopismo Prawno-Historyczne, t. VIII, 1956, z.1, s. 183-206.

Semkowicz, Władysław: Paleografia łacińska, Kraków 2011 (wyd. 3).

Szymański, Józef: Nauki pomocnicze historii, Warszawa 2004 (wyd. 6).

Tajchman, Jan: Kamienica mieszczańska jako problem konserwatorski, [w:] Dzieło sztuki i zabytek: materiały z XXV Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki [red. t. Krzysztof Nowiński], Warszawa 1976, s. 114-125.

(Biblioteka Muzealnictwa i Ochrony Zabytków. Seria B ; t. 43), s. 126-144.

Tajchman, Jan: Z problematyki przemian funkcjonalnych toruńskiego domu mieszczańskiego w czasach nowożytnych, Kwartalnik Architektury i Urbanistyki, t. 30, 1985, z. 2, s. 111-151.

Wyczawski, Hieronim Eugeniusz: Przygotowanie do studiów w archiwach kościelnych, Kalwaria Zebrzydowska 1989.

Zimnowoda – Krajewska, Bożena: Toruńska Kamienica czynszowa przełomu XIX – XX wieku na wybranych przykładach, Rocznik Toruński, t. 24, r. 1997.

W ramach zaliczenia przedmiotu studenci samodzielnie opracowują dokumentację historyczną wybranego zabytku architektury lub urbanistyki. Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest obecność i aktywny udział w zajęciach, uzyskanie pozytywnych ocen z kolokwiów oraz oddanie samodzielnie i poprawnie wykonanej, ww. dokumentacji. Ocenie podlegać będzie umiejętność samodzielnej, krytycznej analizy źródeł i literatury oraz wykorzystania ich dla potrzeb dokumentacji, a także umiejętność wskazania wartości zabytkowych obiektu, w oparciu o warsztat badawczy historii i historii sztuki.