Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Centralny punkt logowania
Strona główna

Historia kolekcjonerstwa polskiego

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 1402-HKP-2L-S1
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0228) Interdyscyplinarne programy i kwalifikacje związane z naukami humanistycznymi Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Historia kolekcjonerstwa polskiego
Jednostka: Instytut Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa
Grupy: Przedmioty obowiązkowe - 2 rok, sem. letni - ODK, zabytkoznawstwo i muzealnictwo (s1)
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Wymagania wstępne:

orientacja w historii sztuki powszechnej i polskiej oraz historii Polski

Rodzaj przedmiotu:

przedmiot obowiązkowy

Całkowity nakład pracy studenta:

1. Godziny realizowane z udziałem nauczycieli: godziny kontaktowe: 30

2. Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta, potrzebny do pomyślnego zaliczenia przedmiotu (zebranie materiałów, zapoznanie się z literaturą), stałe, bieżące przyswajanie i powtarzanie materiału z zajęć, materiałów e-learningowych, literatury: 60

3. Czas wymagany do przygotowania się i do uczestnictwa w procesie oceniania (zal. z oceną – przygotowanie i przedstawienie referatu / prezentacji, powtórzenie materiału do kolokwium końcowego):30

4. Czas poświęcony na konsultacje: 5

Efekty uczenia się - wiedza:

W 01: ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu historii kolekcjonerstwa polskiego w systemie nauk humanistycznych oraz ich specyfice przedmiotowej i metodologicznej;

W 07: ma podstawowe wiadomości z zakresu muzeologii a szczególnie historii kolekcjonerstwa

W 10: ma elementarną wiedzę o powiązaniach pomiędzy dyscyplinami humanistycznymi, wynikających ze specyfiki ochrony dóbr kultury;

W 11: rozumie interdyscyplinarny charakter interpretacji dzieła sztuki w różnych aspektach (z uwzględnieniem historii, filozofii, teologii, technik i technologii sztuk plast. itd.);

W 16: uzyskuje pogłębioną świadomość warsztatu naukowego, problemów

Efekty uczenia się - umiejętności:

U 01: potrafi przeprowadzić kwerendę merytoryczną (wyszukać, przeanalizować, wyselekcjonować informacje), korzystając z materiałów bibliograficznych, źródłowych (w tym – niepublikowanych), ICT;

U 03: ma podstawowe umiejętności w zakresie krytycznego podejścia do literatury z dziedziny historii sztuki (typy publikacji, charakter wywodów, ocena argumentacji itd.);

U 07: potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi i pojęciami właściwymi dla historii sztuki, ochrony zabytków i muzeologii oraz wykorzystywać tę umiejętność w sytuacjach profesjonalnych, wymagających analizy struktury, sensu i wartości zabytku;

U 23: posiada umiejętność przygotowania klarownych i spójnych wystąpień ustnych, dotyczących zagadnień szczegółowych historii sztuki i ochrony zabytków

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:

K 01: ma świadomość poziomu swojej wiedzy – swych kompetencji i niedostatków, rozumie potrzebę ciągłego rozwoju naukowego i zawodowego

K 04: jest wrażliwy na problematykę właściwego podejścia do materialnego dziedzictwa kulturowego, potrafi dostrzec i ocenić niewłaściwe postępowanie w tym zakresie

K 06: ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego regionu, kraju, Europy

Metody dydaktyczne:

Wykład problemowy naświetlający zagadnienia historii kolekcjonerstwa polskiego w sposób ogólny wraz z analizą wybranych kolekcji i zbiorów artystycznych

Metody dydaktyczne eksponujące:

- pokaz

Metody dydaktyczne podające:

- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy

Skrócony opis:

Celem zajęć jest przekazanie studentom podstaw wiedzy o kulturze artystycznej na ziemiach polskich oraz jej uwarunkowań historycznych i cywilizacyjnych w aspekcie recepcji sztuki i kolekcjonerstwa jako odzwierciedlenia stosunku do rzeczywistości Obejmują one dzieje kolekcjonerstwa i kolekcji oraz muzeów w Polsce

Pełny opis:

1. Zagadnienia wstępne: Ogólna charakterystyka polskiego kolekcjonerstwa artystycznego ze szczególnym zaakcentowaniem dychotomii między stosunkiem do sztuki europejskiej a stosunkiem do dziedzictwa narodowego i sztuki „narodowej”; analiza przykładowych, stosunkowo dobrze zachowanych kolekcji (kolekcja Ludwika Michała Paca i Cypriana Lachnickiego); recepcja sztuki europejskiej na ziemiach polskich; sygnalizacja dziejów kolekcjonerstwa polskiego do czasów obecnych; analiza kolekcji malarstwa europejskiego Andrzeja Mniszcha oraz kolekcjonerstwa Feliksa Mannghi-Jasieńskiego.

2. Omówienie najwybitniejszych polskich kolekcji malarstwa europejskiego.

3. Analiza kolekcji europejskiej sztuki nowoczesnej; kolekcjonerstwa antyku, średniowiecza; zabytków pozaeuropejskich

4. Zagadnienia znaczenia i interpretacji dziedzictwa narodowego w kolekcjonerstwie polskich XIX i XX stulecia: uwarunkowania historyczne; tzw. starożytnictwo narodowe, (zestaw „polskich semioforów”, działalność wystawiennicza), zagadnienie fundacji narodowej oraz muzeum narodowego: m.in. kolekcjonerstwo Czartoryskich

5. Problematyka sztuki polskiej: zabytki przeszłości narodowej, krystalizowanie się świadomości polskiego autonomicznego obszaru artystycznego, rozwój historii sztuki polskiej; sygnalizacja procesu kształtowania się tego naczelnego obszaru polskich zainteresowań kolekcjonerskich

6. Omówienie najwybitniejszych kolekcji sztuki polskiej

7. Analiza zniszczenia kolekcjonerstwa polskiego w wyniku II wojny światowej i jej konsekwencji (PRL); sygnalizacja odrodzenia się kolekcji prywatnych w Polsce i ich rozwoju w czasach ostatnich

Literatura:

AJEWSKI K., Zbiory artystyczne i galeria muzealna Ordynacji Zamojskiej w Warszawie, Kozłówka 1997.

BIAŁOSTOCKI J., WALICKI M., Malarstwo europejskie w zbiorach polskich, Warszawa 1958.

DOBROWOLSKI W., Posłowie [w:] R. B. Bandinelli, Archeologia klasyczna jako historia sztuki, Warszawa 1988, s. 173-242.

DOBRZYCKA A., Atanazy Raczyński, w: Mysl o sztuce. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki Warszawa 1972, Warszawa 1976, s. 235-252.

Galeria rogalńska Edwarda Raczyńskiego, (kat. wyst. Muzeum Narodowe w Poznaniu) Poznań 1998.

GROTTOWA K., Zbiory Jana Feliksa i Walerii Tarnowskich w Dzikowie (1803-1849), Wrocław 1957.

HENSEL J., Mecenat finansjery warszawskiej w zakresie plastyki w drugiej połowie XIX wieku [w :] Dzieje burżuazji w Polsce. Studia i materiały pod red. R. Kołodziejczyka, t. I, Warszawa 1974, s. 30-100.

JAKIMOWICZ I., Tomasz Zieliński – kolekcjoner i mecenas, Wrocław 1973.

JAKIMOWICZ T. Od kolekcji „curiosités artistiques” ku muzeum. Zbierac¬two artystyczne Izabelli z Czartoryskich Działyńskiej, „Studia muzealne” t. 13 (1982), s. 15-73.

Kolekcja dla króla. Obrazy dawnych mistrzów ze zbiorów Dulwich Picture Galleru w Londynie, (katalog wystawy Zamek Królewski w Warszawie 5 05 – 2 –8. 1992) Warszawa 1992.

KOLENDO J., Największy skandal w dziejach badań nad gliptyką antyczną. Kolekcja gemm ks. Stanisława Poniatowskiego, „Studia Archeologiczne” 1, 1981, s. 81-99.

KOWALCZYK J., Starożytnicy warszawscy połowy XIX wieku i ich rola w popularyzacji zabytków ojczystych [w:] Edukacja historyczna społeczeństwa polskiego w XIX wieku, Warszawa 1981, s. 157-202.

LORENTZ S., Przewodnik po zbiorach i muzeach w Polsce (gł. Wstęp), Warszawa 1982.

MAJEWSKA-MASZKOWSKA B., Mecenat artystyczny Izabelli z Czartoryskich Lubomirskiej 1736-1816, Wrocław 1976.

Manggha. Wystawa kolekcji Feliksa Mangghi Jasieńskiego, Muzeum Narodowe w Krakowie, Kraków [1989].

MANIKOWSKA E., Zbiór obrazów i rzeźb Zofii i Artura Potockich z Krzeszowic. Ze studiów nad XIX-wiecznym kolekcjonerstwem w Polsce, „Rocznik Historii Sztuki” XXV (2000), s. 145-199.

MANIKOWSKA E., Sztuka – ceremoniał – informacja. Studium wokół królewskich kolekcji Stanisława Augusta, Warszawa: Zamek Królewski, 2007.

MAŃKOWSKI T., Galeria Stanisława Augusta, Lwów 1932.

Mecenas, kolekcjoner, odbiorca. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki Katowice 1981, Warszawa 1984 (artykuły: T. S. Jaroszewskiego, A. Ryszkiewicza, I. Rejduch-Samkowej, W. Rudzińskiej).

MIKOCKI T., Najstarsze kolekcje starożytności w Polsce (1750-1830, Wrocła-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1990.

Muzeum Czartoryskich, historia i zbiory, Kraków 1998.

NAGANOWSKI T., Gromadzenie pamiątek narodowych na zamku kórnickim w XIX w., Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej, 1981, z. 18, s. 17-56.

OSTROWSKI Jan K., PETRUS Jerzy T., Podhorce: dzieje wnętrz pałacowych i galerii obrazów, Kraków 2002.

ROSSET. T. F. (de), „Vente Potocki 1885”.Katalog aukcyjny jako źródło do dziejów kolekcjonerstwa polskiego, Acta Universitatis Nicolai Copernici. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, z. XXVII, Toruń 1996, s. 171-184.

ROSSET T. F. (de), Vente Zygmunt Radziwiłł (1865-1866) – contribution à l’histoire de la galerie de Nieborów, Bulletin du Musée national de Varsovie, t. XL, nr 2-4, Varsovie 1999.

ROSSET T. F. (de), „Pyszna galeria obrazów” hrabiego Paca, Acta Universitatis Nicolai Copernici. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, z. XXXI, Toruń 2000, s. 61-118.

ROSSET T. F. (de), Galeria Aleksandra Kokulara i kilka innych kolekcji artystycznych warszawskich malarzy w pierwszej połowie XIX wieku, Rocznik Historii Sztuki, t. XXV, Warszawa 2000, s. 105-144.

ROSSET T. F. (de), Polacy wobec sztuki francuskich impresjonistów i postimpresjonistów [w:] Od Maneta do Gauguina. Impresjoniści i postimpresjoniści z Musée d’Orsay w Paryżu (katalog wystawy, Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Narodowe w Krakowie, Muzeum Narodowe w Poznaniu), Warszawa 2001.

ROSSET T. F. de, Kolekcja Andrzeja Mniszcha – od wołyńskich chrząszczy do obrazów Fransa Halsa, Toruń 2003.

ROSSET T.F. (de), Polskie kolekcje i zbiory artystyczne we Francji, Toruń 2005.

ROSSET T.F. (de) "By skreślić historię naszych zbiorów" Polskie kolekcje artystyczne, Toruń 2021.

ROTTERMUND A., O warszawskiej galerii obrazów Wincentego Potockiego, „Roczniki Humani¬styczne”, t. XXXV, z. 4, Lublin 1987, s. 151-156.

RYSZKIEWICZ A., Muzea i wystawy w Polsce w latach 1760-1830, „Rocznik Historii Sztuki”, t. XVI (1986), nr 1-2, s. 253-256.

RYSZKIEWICZ A., Zbieracze i obrazy, Warszawa 1976.

RYSZKIEWICZ A., Kolekcjo¬nerzy i miło¬śnicy, Warszawa 1981 (całość).

RZEMPOŁUCH A., Krasicki na Warmii [w:] Ignacy Krasicki (1735-1801). Ostatni z wielkich mieszkańców lidzbarskiego zamku. Pamiątka wystawy w 200 rocznicę śmierci Księcia Poetów, Olsztyn 2001, s. 19-57.

VOISE I., Kilka uwag o galerii Stanisława Kostki Potockiego w Wilanowie, „Biuletyn Historii Sztuki 1972, s. 151-160.

VOISE I., GŁOWACKA-POCHEĆ T., Galeria malarstwa Stanisława Kostki Potockiego w Wilanowie. Wuzeum Narodowe w Warszawie. Katalog zbiorów artystycznych I, Warszawa 1974

ZIEMBA A., Stanisława Augusta „holenderski pochop”. Obrazy holenderskich mistrzów w kolekcji królewskiej [w:] „De gustibus”. Studia ofiarowane przez przyjaciół Tadeuszowi Stefanowi Jaroszewskiemu, Warszawa 1996, s. 41-52.

ŻYGULSKI Z. jun., Dzieje zbiorów puławskich. Świątynia Sybilli i Dom Gotycki, „Rozprawy i Sprawozdania Muzeum Narodowego w Krakowie”, t. 7 (1962).

ŻYGULSKI Z jun., Muzea na świecie, Warszawa 1982 (rdz. Zarys historii muzealnictwa)

Metody i kryteria oceniania:

Egzamin weryfikujący osiągnięcie przez studentów założonych efektów kształcenia.

Praktyki zawodowe:

nie dotyczy

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń tel: +48 56 611-40-10 https://usosweb.umk.pl/ kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)