Historia sztuki współczesnej

(dot. malarstwa-30 godz.)

Wykład poświęcony prezentacji zjawisk, tendencji i kierunków artystycznych zachodzących w sztuce europejskiej i amerykańskiej po II wojnie światowej. Przedmiotem zajęć jest rozległy obszar dotyczący sztuki wizualnej. W ujęciu historycznym przedstawione zostaną najważniejsze kierunki, ruchy artystyczne i tendencje jak m.in: socrealizm, abstrakcja, nowa figuracja, pop-art, hiperrealizm, nowa ekspresja.

(dot. architektury – 15 godz.)

Wykłady mają na celu przekazanie wiedzy o najnowszych realizacjach i trendach we współczesnej architekturze światowej oraz przygotowanie studentów do samodzielnej pracy, opartej na właściwej interpretacji współczesnego dzieła architektonicznego, znajomości nowoczesnych technik i materiałów budowlanych.

(dot. malarstwa- 30h)

W trakcie wykładu omawiane są najważniejsze nurty w malarstwie europejskim i amerykańskim od połowy lat 40 tych XX wieku do początku XXI wieku. W kontekście wymienionych poniżej tematów duży nacisk został położony na zachodzące w tym okresie zmiany formalne i treściowe. Dlatego w ramach wykładu szczegółowo charakteryzowane są kierunki, grupy artystyczne i dorobek twórców o charakterze przełomowym.

TEMATY

1. Lata 1945-1948 w malarstwie polskim, Wystawa Sztuki Nowoczesnej w Krakowie, Andrzej Wróblewski (2h)

2. Geneza i cechy realizmu socjalistycznego. Przedstawiciele tego nurtu w malarstwie polskim (2h)

3. Malarstwo abstrakcyjne lata 40.te i 50.te. Geneza szkoły nowojorskiej. Malarze imigranci. (Arshile Gorky). Ekspresjonizm abstrakcyjny

(Jackson Pollock). Willem de Kooning, Robert Motherwell, Franz Kline. Color field painting (Mark Rothko, Clyfford Still, Ad Reinhard).

Szkoła Pacyfiku (Mark George Tobey). (4h)

4. Malarstwo materii ( Jean Fautrier, Wols). Art brut (Jean Dubuffet). COBRA (2h)

5. Arsenał 1955 i jego znaczenie dla malarstwa polskiego. Waldemar Cwenarski, Jacek Sempoliński, Jacek Sienicki, Jan Dziędziora,

Marek Oberländer (2h)

6. Malarstwo polskie po połowie lat 50.tych: Grupa 55; Grupa Zamek; II Grupa Krakowska

(m.in.:Tadeusz Kantor, Tadeusz Brzozowski, Maria Jarema, Jadwiga Maziarska, Erna Rosenstein, Kazimierz Mikulski, Jerzy Nowosielski)

(4h)

7. Koloryzm w malarstwie polskim po II wojnie światowej: szkoła sopocka, Artur Nacht-Samborski, Piotr Potworowski, Jan Cybis, Tadeusz

Dominik, Stanisław Fijałkowski, Aleksander Kobzdej, Rajmund Ziemski, Wojciech Fangor, Stefan Gierowski, Leon Tarasewicz (3h)

8. Nowy Realizm (Gerhard Richter, Sigmar Polke). Szkoła londyńska (Francis Bacon, Lucian Freud) (2h)

9. Pop-art w Europie (Richard Hamilton, Eduardo Poalozzi) Independent Group, Wystawa This is Tommorow. Przedstawiciele pop-artu w

Stanach Zjednoczonych (Jasper Johns, Robert Rauschenberg, Andy Warchol, Roy Lichtenstein, Claes Oldenburg, Tom Wesselmann) (2h)

10. Hiperrealizm w malarstwie amerykańskim (Ralph Goings, Chucks Close) (3h)

11. Grupa Neo-Neo-Neo, Grupa Śmietanka, Łukasz Korolkiewicz, Ewa Kuryluk, Edward Dwurnik, Roman Opałka, Wojciech Fangor (2h)

12. Grupa Wprost, Gruppa i nurt neoekspresjonizmu (2h)

(dot. architektury – 15 godz.)

Wykład poświęcony prezentacji zjawisk i tendencji w architekturze powszechnej XX wieku w ujęciu problemowo-historycznym. Twórczość architektoniczna rozpatrywana będzie na tle przemian społeczno-kulturowych i politycznych.

1. Modernizm

Wskazanie podstaw i założeń stylu; poruszane są zagadnienia twórczości przedstawicieli De Stijl, Konstruktywizmu, Bauhausu w aspekcie odniesień do planowania miast, kształtu i funkcji współczesnej architektury, roli jaką ma ona pełnić w kontekście potrzeb społecznych i ekonomicznych. Prezentowane są sylwetki i twórczość wybranych architektów europejskich. Omawiane jest znaczenie wystawy „Architektura międzynarodowa” w Museum of Modern Art w Nowym Jorku.

Poruszane są zagadnienia z dziedziny architektury mieszkaniowej: nowatorskie rozwiązania, wpływ czynników społeczno-ekonomicznych, estetycznych i politycznych na formę budynków mieszkalnych i - organizujących je w określone struktury miejskie – osiedli. Omawiane są wystawy budowlane, na których prezentowano prototypowe rozwiązania urbanistyczne i architektoniczne. Poruszone są zarówno zagadnienie architektury jednorodzinnej, willowej, jak i wielorodzinnej, w tym koncepcja corbusierowskiej „maszyny do mieszkania”. Temat omówiony w oparciu o twórczość F.L.Wrighta, A.Loosa, L.Miesa van der Rohe, Le Corbusiera, , A.Aalto i in. Osobne zagadnienie stanowi amerykański program Case Study House.

Koncepcje modernistycznych miast w oparciu o projekty niezrealizowane (np. Ville Contemporaine, Plan Voisin, projekt dla Schelde, Algieru, Saint-Dié itp.) oraz konkretne realizacje (np. Brasilia, Chandigarh i in.).

Prezentacja utopijnych koncepcji budowy domów i rozplanowania miast, działalność angielskiej grupy Archigram i matabolistów japońskich oraz recepcja tejże działalności na przełomie XX i XXI wieku; omówienie powojennej architektury japońskiej w oparciu o twórczość Kenzo Tange, Kisho Kurokawy, Araty Isozaki i in.

2. Postmodernizm

W trakcie wykładu omawiane są podstawy i założenia stylu, prezentowane są zagadnienia krytyki architektonicznej, zwłaszcza w odniesieniu do twórczości czołowych przedstawicieli modernizmu; istotne będzie odnajdywanie i rozumienie cytatów architektonicznych oraz pastiszu w dziełach postmodernistycznych; omówiony zostanie nurt neomodernizmu i nowego odczytania spuścizny architektonicznej pochodzącej z 1 połowy XX wieku. Różnorodność rozwiązań architektonicznych omówiona zostanie w oparciu o zrealizowane obiekty (m.in. autorstwa R.Venturiego, R.Meiera, Ch.Moora, M.Gravesa, J.Stirlinga i in.).

3. Dekonstruktywizm

W trakcie wykładu omawiane są podstawy i założenia programowe stylu; wskazane jest znaczenie konstruktywizmu rosyjskiego i modernizmu na ukształtowanie nowego języka wypowiedzi architektonicznej; omówiona jest wystawa inaugurująca działalność dekonstruktywistów z przedstawieniem sylwetek i twórczości uczestników; Wykład poparty jest licznymi przykładami niezrealizowanych koncepcji i rysunków architektonicznych pochodzących z wczesnych lat 80-tych XX wieku oraz wykonanych obiektów z końca XX wieku i początku XXI.

(Literatura z dziedziny malarstwa-wybrane fragmenty podane na zajęciach)

Sztuka Świata, t.10, Warszawa 1996

Alicja Kępińska, Nowa Sztuka. Sztuka polska w latach 1945-1978, Warszawa 1981

Adam Kotula, Krakowski Piotr, Sztuka abstrakcyjna, Warszawa 1973

Izabela Kowalczyk, Ciało i władza. Polska sztuka krytyczna lat 90. Warszawa 2002

Piotr Krakowski, O sztuce nowe i najnowszej, Warszawa 1984

Piotr Piotrowski, Awangarda w cieniu Jałty: sztuka w Europie Środkowo-Wschodniej w latach 1945-1989, Rebis, Poznań, 2005

Barbara Rose, Malarstwo amerykańskie XX wieku, Warszawa 1991

Anda Rottenberg, Sztuka w Polsce 1945-2005, Warszawa 2005

Aleksander Wojciechowski, Młode malarstwo polskie, 1944-1974, wyd. 2, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1983

Wojciech Włodarczyk, Socrealizm. Sztuka polska w latach 1950-1954, Kraków 1991

Aleksander Wojciechowski, Czas nadziei, czas smutku. Sztuka niezależna lat osiemdziesiątych, Warszawa 1992

Małgorzata Geron, The early years of the Faculty of Fine Arts at the Nicolaus Copernicus University in Toruń (1945-1950), [w:]Edukacja artystyczna i krytyka artystyczna w Europie Środkowej i Wschodniej w 20 i 21 wieku / Geron Małgorzata, Malinowski Jerzy (red.), Sztuka Europy Wschodniej / Искусство Восточной Европы / Art of the East Europe, 2021, vol. 9, Warszawa | Toruń, Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata, Wydawnictwo Tako, s.49-60.

Literatura z dziedziny architektury:

Podstawowa:

1. Gössel P., Leuthäuser G., Architektura XX wieku, Kolonia 2006 (Architecture in the Twentieth Centry, Köln 1991)

2. Ghirardo D., Architektura po modernizmie, wyd.VIA, 1999.

3. Jencks Ch., Architektura postmodernistyczna, Warszawa 1987.

4. Wujek J., Mity i utopie architektury XX wieku, Warszawa 1986.

5. Watkin D., Historia architektury zachodniej, Warszawa 2001

brak

(dot. malarstwa-30 godz.)

Wykład poświęcony prezentacji zjawisk, tendencji i kierunków artystycznych zachodzących w sztuce europejskiej i amerykańskiej po II wojnie światowej. Przedmiotem zajęć jest rozległy obszar dotyczący sztuki wizualnej. W ujęciu historycznym przedstawione zostaną najważniejsze kierunki, ruchy artystyczne i tendencje jak m.in: socrealizm, abstrakcja, nowa figuracja, pop-art, hiperrealizm, nowa ekspresja.

(dot. architektury – 15 godz.)

Wykłady mają na celu przekazanie wiedzy o najnowszych realizacjach i trendach we współczesnej architekturze światowej oraz przygotowanie studentów do samodzielnej pracy, opartej na właściwej interpretacji współczesnego dzieła architektonicznego, znajomości nowoczesnych technik i materiałów budowlanych.

(dot. malarstwa- 30h)

W trakcie wykładu omawiane są najważniejsze nurty w malarstwie europejskim i amerykańskim od połowy lat 40 tych XX wieku do początku XXI wieku. W kontekście wymienionych poniżej tematów duży nacisk został położony na zachodzące w tym okresie zmiany formalne i treściowe. Dlatego w ramach wykładu szczegółowo charakteryzowane są kierunki, grupy artystyczne i dorobek twórców o charakterze przełomowym.

TEMATY

1. Lata 1945-1948 w malarstwie polskim, Wystawa Sztuki Nowoczesnej w Krakowie, Andrzej Wróblewski (2h)

2. Geneza i cechy realizmu socjalistycznego. Przedstawiciele tego nurtu w malarstwie polskim (2h)

3. Malarstwo abstrakcyjne lata 40.te i 50.te. Geneza szkoły nowojorskiej. Malarze imigranci. (Arshile Gorky). Ekspresjonizm abstrakcyjny

(Jackson Pollock). Willem de Kooning, Robert Motherwell, Franz Kline. Color field painting (Mark Rothko, Clyfford Still, Ad Reinhard).

Szkoła Pacyfiku (Mark George Tobey). (4h)

4. Malarstwo materii ( Jean Fautrier, Wols). Art brut (Jean Dubuffet). COBRA (2h)

5. Arsenał 1955 i jego znaczenie dla malarstwa polskiego. Waldemar Cwenarski, Jacek Sempoliński, Jacek Sienicki, Jan Dziędziora,

Marek Oberländer (2h)

6. Malarstwo polskie po połowie lat 50.tych: Grupa 55; Grupa Zamek; II Grupa Krakowska

(m.in.:Tadeusz Kantor, Tadeusz Brzozowski, Maria Jarema, Jadwiga Maziarska, Erna Rosenstein, Kazimierz Mikulski, Jerzy Nowosielski)

(4h)

7. Koloryzm w malarstwie polskim po II wojnie światowej: szkoła sopocka, Artur Nacht-Samborski, Piotr Potworowski, Jan Cybis, Tadeusz

Dominik, Stanisław Fijałkowski, Aleksander Kobzdej, Rajmund Ziemski, Wojciech Fangor, Stefan Gierowski, Leon Tarasewicz (3h)

8. Nowy Realizm (Gerhard Richter, Sigmar Polke). Szkoła londyńska (Francis Bacon, Lucian Freud) (2h)

9. Pop-art w Europie (Richard Hamilton, Eduardo Poalozzi) Independent Group, Wystawa This is Tommorow. Przedstawiciele pop-artu w

Stanach Zjednoczonych (Jasper Johns, Robert Rauschenberg, Andy Warchol, Roy Lichtenstein, Claes Oldenburg, Tom Wesselmann) (2h)

10. Hiperrealizm w malarstwie amerykańskim (Ralph Goings, Chucks Close) (3h)

11. Grupa Neo-Neo-Neo, Grupa Śmietanka, Łukasz Korolkiewicz, Ewa Kuryluk, Edward Dwurnik, Roman Opałka, Wojciech Fangor (2h)

12. Grupa Wprost, Gruppa i nurt neoekspresjonizmu (2h)

(dot. architektury – 15 godz.)

Wykład poświęcony prezentacji zjawisk i tendencji w architekturze powszechnej XX wieku w ujęciu problemowo-historycznym. Twórczość architektoniczna rozpatrywana będzie na tle przemian społeczno-kulturowych i politycznych.

1. Modernizm

Wskazanie podstaw i założeń stylu; poruszane są zagadnienia twórczości przedstawicieli De Stijl, Konstruktywizmu, Bauhausu w aspekcie odniesień do planowania miast, kształtu i funkcji współczesnej architektury, roli jaką ma ona pełnić w kontekście potrzeb społecznych i ekonomicznych. Prezentowane są sylwetki i twórczość wybranych architektów europejskich. Omawiane jest znaczenie wystawy „Architektura międzynarodowa” w Museum of Modern Art w Nowym Jorku.

Poruszane są zagadnienia z dziedziny architektury mieszkaniowej: nowatorskie rozwiązania, wpływ czynników społeczno-ekonomicznych, estetycznych i politycznych na formę budynków mieszkalnych i - organizujących je w określone struktury miejskie – osiedli. Omawiane są wystawy budowlane, na których prezentowano prototypowe rozwiązania urbanistyczne i architektoniczne. Poruszone są zarówno zagadnienie architektury jednorodzinnej, willowej, jak i wielorodzinnej, w tym koncepcja corbusierowskiej „maszyny do mieszkania”. Temat omówiony w oparciu o twórczość F.L.Wrighta, A.Loosa, L.Miesa van der Rohe, Le Corbusiera, , A.Aalto i in. Osobne zagadnienie stanowi amerykański program Case Study House.

Koncepcje modernistycznych miast w oparciu o projekty niezrealizowane (np. Ville Contemporaine, Plan Voisin, projekt dla Schelde, Algieru, Saint-Dié itp.) oraz konkretne realizacje (np. Brasilia, Chandigarh i in.).

Prezentacja utopijnych koncepcji budowy domów i rozplanowania miast, działalność angielskiej grupy Archigram i matabolistów japońskich oraz recepcja tejże działalności na przełomie XX i XXI wieku; omówienie powojennej architektury japońskiej w oparciu o twórczość Kenzo Tange, Kisho Kurokawy, Araty Isozaki i in.

2. Postmodernizm

W trakcie wykładu omawiane są podstawy i założenia stylu, prezentowane są zagadnienia krytyki architektonicznej, zwłaszcza w odniesieniu do twórczości czołowych przedstawicieli modernizmu; istotne będzie odnajdywanie i rozumienie cytatów architektonicznych oraz pastiszu w dziełach postmodernistycznych; omówiony zostanie nurt neomodernizmu i nowego odczytania spuścizny architektonicznej pochodzącej z 1 połowy XX wieku. Różnorodność rozwiązań architektonicznych omówiona zostanie w oparciu o zrealizowane obiekty (m.in. autorstwa R.Venturiego, R.Meiera, Ch.Moora, M.Gravesa, J.Stirlinga i in.).

3. Dekonstruktywizm

W trakcie wykładu omawiane są podstawy i założenia programowe stylu; wskazane jest znaczenie konstruktywizmu rosyjskiego i modernizmu na ukształtowanie nowego języka wypowiedzi architektonicznej; omówiona jest wystawa inaugurująca działalność dekonstruktywistów z przedstawieniem sylwetek i twórczości uczestników; Wykład poparty jest licznymi przykładami niezrealizowanych koncepcji i rysunków architektonicznych pochodzących z wczesnych lat 80-tych XX wieku oraz wykonanych obiektów z końca XX wieku i początku XXI.

(Literatura z dziedziny malarstwa-wybrane fragmenty podane na zajęciach)

Sztuka Świata, t.10, Warszawa 1996

Alicja Kępińska, Nowa Sztuka. Sztuka polska w latach 1945-1978, Warszawa 1981

Adam Kotula, Krakowski Piotr, Sztuka abstrakcyjna, Warszawa 1973

Izabela Kowalczyk, Ciało i władza. Polska sztuka krytyczna lat 90. Warszawa 2002

Piotr Krakowski, O sztuce nowe i najnowszej, Warszawa 1984

Piotr Piotrowski, Awangarda w cieniu Jałty: sztuka w Europie Środkowo-Wschodniej w latach 1945-1989, Rebis, Poznań, 2005

Barbara Rose, Malarstwo amerykańskie XX wieku, Warszawa 1991

Anda Rottenberg, Sztuka w Polsce 1945-2005, Warszawa 2005

Aleksander Wojciechowski, Młode malarstwo polskie, 1944-1974, wyd. 2, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1983

Wojciech Włodarczyk, Socrealizm. Sztuka polska w latach 1950-1954, Kraków 1991

Aleksander Wojciechowski, Czas nadziei, czas smutku. Sztuka niezależna lat osiemdziesiątych, Warszawa 1992

Małgorzata Geron, The early years of the Faculty of Fine Arts at the Nicolaus Copernicus University in Toruń (1945-1950), [w:]Edukacja artystyczna i krytyka artystyczna w Europie Środkowej i Wschodniej w 20 i 21 wieku / Geron Małgorzata, Malinowski Jerzy (red.), Sztuka Europy Wschodniej / Искусство Восточной Европы / Art of the East Europe, 2021, vol. 9, Warszawa | Toruń, Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata, Wydawnictwo Tako, s.49-60.

Literatura z dziedziny architektury:

Podstawowa:

1. Gössel P., Leuthäuser G., Architektura XX wieku, Kolonia 2006 (Architecture in the Twentieth Centry, Köln 1991)

2. Ghirardo D., Architektura po modernizmie, wyd.VIA, 1999.

3. Jencks Ch., Architektura postmodernistyczna, Warszawa 1987.

4. Wujek J., Mity i utopie architektury XX wieku, Warszawa 1986.

5. Watkin D., Historia architektury zachodniej, Warszawa 2001

brak

(dot.malarstwa-30 godz.)

Wykład poświęcony prezentacji zjawisk, tendencji i kierunków artystycznych zachodzących w sztuce europejskiej i amerykańskiej po II wojnie światowej. Przedmiotem zajęć jest rozległy obszar dotyczący sztuki wizualnej. W ujęciu historycznym przedstawione zostaną najważniejsze kierunki, ruchy artystyczne i tendencje jak m.in: socrealizm, abstrakcja, nowa figuracja, pop-art, hiperrealizm, nowa ekspresja.

(dot. architektury – 15 godz.)

Wykłady mają na celu przekazanie wiedzy o najnowszych realizacjach i trendach we współczesnej architekturze światowej oraz przygotowanie studentów do samodzielnej pracy, opartej na właściwej interpretacji współczesnego dzieła architektonicznego, znajomości nowoczesnych technik i materiałów budowlanych.

(dot. malarstwa- 30h)

W trakcie wykładu omawiane są najważniejsze nurty w malarstwie europejskim i amerykańskim od połowy lat 40 tych XX wieku do początku XXI wieku. W kontekście wymienionych poniżej tematów duży nacisk został położony na zachodzące w tym okresie zmiany formalne i treściowe. Dlatego w ramach wykładu szczegółowo charakteryzowane są kierunki, grupy artystyczne i dorobek twórców o charakterze przełomowym.

TEMATY

1. Lata 1945-1948 w malarstwie polskim, Wystawa Sztuki Nowoczesnej w Krakowie, Andrzej Wróblewski (2h)

2. Geneza i cechy realizmu socjalistycznego. Przedstawiciele tego nurtu w malarstwie polskim (2h)

3. Malarstwo abstrakcyjne lata 40.te i 50.te. Geneza szkoły nowojorskiej. Malarze imigranci. (Arshile Gorky). Ekspresjonizm abstrakcyjny

(Jackson Pollock). Willem de Kooning, Robert Motherwell, Franz Kline. Color field painting (Mark Rothko, Clyfford Still, Ad Reinhard).

Szkoła Pacyfiku (Mark George Tobey). (4h)

4. Malarstwo materii ( Jean Fautrier, Wols). Art brut (Jean Dubuffet). COBRA (2h)

5. Arsenał 1955 i jego znaczenie dla malarstwa polskiego. Waldemar Cwenarski, Jacek Sempoliński, Jacek Sienicki, Jan Dziędziora,

Marek Oberländer (2h)

6. Malarstwo polskie po połowie lat 50.tych: Grupa 55; Grupa Zamek; II Grupa Krakowska

(m.in.:Tadeusz Kantor, Tadeusz Brzozowski, Maria Jarema, Jadwiga Maziarska, Erna Rosenstein, Kazimierz Mikulski, Jerzy Nowosielski)

(4h)

7. Koloryzm w malarstwie polskim po II wojnie światowej: szkoła sopocka, Artur Nacht-Samborski, Piotr Potworowski, Jan Cybis, Tadeusz

Dominik, Stanisław Fijałkowski, Aleksander Kobzdej, Rajmund Ziemski, Wojciech Fangor, Stefan Gierowski, Leon Tarasewicz (3h)

8. Nowy Realizm (Gerhard Richter, Sigmar Polke). Szkoła londyńska (Francis Bacon, Lucian Freud) (2h)

9. Pop-art w Europie (Richard Hamilton, Eduardo Poalozzi) Independent Group, Wystawa This is Tommorow. Przedstawiciele pop-artu w

Stanach Zjednoczonych (Jasper Johns, Robert Rauschenberg, Andy Warchol, Roy Lichtenstein, Claes Oldenburg, Tom Wesselmann) (2h)

10. Hiperrealizm w malarstwie amerykańskim (Ralph Goings, Chucks Close) (3h)

11. Grupa Neo-Neo-Neo, Grupa Śmietanka, Łukasz Korolkiewicz, Ewa Kuryluk, Edward Dwurnik, Roman Opałka, Wojciech Fangor (2h)

12. Grupa Wprost, Gruppa i nurt neoekspresjonizmu (2h)

(dot. architektury – 15 godz.)

Wykład poświęcony prezentacji zjawisk i tendencji w architekturze powszechnej XX wieku w ujęciu problemowo-historycznym. Twórczość architektoniczna rozpatrywana będzie na tle przemian społeczno-kulturowych i politycznych.

1. Modernizm

Wskazanie podstaw i założeń stylu; poruszane są zagadnienia twórczości przedstawicieli De Stijl, Konstruktywizmu, Bauhausu w aspekcie odniesień do planowania miast, kształtu i funkcji współczesnej architektury, roli jaką ma ona pełnić w kontekście potrzeb społecznych i ekonomicznych. Prezentowane są sylwetki i twórczość wybranych architektów europejskich. Omawiane jest znaczenie wystawy „Architektura międzynarodowa” w Museum of Modern Art w Nowym Jorku.

Poruszane są zagadnienia z dziedziny architektury mieszkaniowej: nowatorskie rozwiązania, wpływ czynników społeczno-ekonomicznych, estetycznych i politycznych na formę budynków mieszkalnych i - organizujących je w określone struktury miejskie – osiedli. Omawiane są wystawy budowlane, na których prezentowano prototypowe rozwiązania urbanistyczne i architektoniczne. Poruszone są zarówno zagadnienie architektury jednorodzinnej, willowej, jak i wielorodzinnej, w tym koncepcja corbusierowskiej „maszyny do mieszkania”. Temat omówiony w oparciu o twórczość F.L.Wrighta, A.Loosa, L.Miesa van der Rohe, Le Corbusiera, , A.Aalto i in. Osobne zagadnienie stanowi amerykański program Case Study House.

Koncepcje modernistycznych miast w oparciu o projekty niezrealizowane (np. Ville Contemporaine, Plan Voisin, projekt dla Schelde, Algieru, Saint-Dié itp.) oraz konkretne realizacje (np. Brasilia, Chandigarh i in.).

Prezentacja utopijnych koncepcji budowy domów i rozplanowania miast, działalność angielskiej grupy Archigram i matabolistów japońskich oraz recepcja tejże działalności na przełomie XX i XXI wieku; omówienie powojennej architektury japońskiej w oparciu o twórczość Kenzo Tange, Kisho Kurokawy, Araty Isozaki i in.

2. Postmodernizm

W trakcie wykładu omawiane są podstawy i założenia stylu, prezentowane są zagadnienia krytyki architektonicznej, zwłaszcza w odniesieniu do twórczości czołowych przedstawicieli modernizmu; istotne będzie odnajdywanie i rozumienie cytatów architektonicznych oraz pastiszu w dziełach postmodernistycznych; omówiony zostanie nurt neomodernizmu i nowego odczytania spuścizny architektonicznej pochodzącej z 1 połowy XX wieku. Różnorodność rozwiązań architektonicznych omówiona zostanie w oparciu o zrealizowane obiekty (m.in. autorstwa R.Venturiego, R.Meiera, Ch.Moora, M.Gravesa, J.Stirlinga i in.).

3. Dekonstruktywizm

W trakcie wykładu omawiane są podstawy i założenia programowe stylu; wskazane jest znaczenie konstruktywizmu rosyjskiego i modernizmu na ukształtowanie nowego języka wypowiedzi architektonicznej; omówiona jest wystawa inaugurująca działalność dekonstruktywistów z przedstawieniem sylwetek i twórczości uczestników; Wykład poparty jest licznymi przykładami niezrealizowanych koncepcji i rysunków architektonicznych pochodzących z wczesnych lat 80-tych XX wieku oraz wykonanych obiektów z końca XX wieku i początku XXI.

(Literatura z dziedziny malarstwa-wybrane fragmenty podane na zajęciach)

Sztuka Świata, t.10, Warszawa 1996

Alicja Kępińska, Nowa Sztuka. Sztuka polska w latach 1945-1978, Warszawa 1981

Adam Kotula, Krakowski Piotr, Sztuka abstrakcyjna, Warszawa 1973

Izabela Kowalczyk, Ciało i władza. Polska sztuka krytyczna lat 90. Warszawa 2002

Piotr Krakowski, O sztuce nowe i najnowszej, Warszawa 1984

Piotr Piotrowski, Awangarda w cieniu Jałty: sztuka w Europie Środkowo-Wschodniej w latach 1945-1989, Rebis, Poznań, 2005

Barbara Rose, Malarstwo amerykańskie XX wieku, Warszawa 1991

Anda Rottenberg, Sztuka w Polsce 1945-2005, Warszawa 2005

Aleksander Wojciechowski, Młode malarstwo polskie, 1944-1974, wyd. 2, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1983

Wojciech Włodarczyk, Socrealizm. Sztuka polska w latach 1950-1954, Kraków 1991

Aleksander Wojciechowski, Czas nadziei, czas smutku. Sztuka niezależna lat osiemdziesiątych, Warszawa 1992

Małgorzata Geron, The early years of the Faculty of Fine Arts at the Nicolaus Copernicus University in Toruń (1945-1950), [w:]Edukacja artystyczna i krytyka artystyczna w Europie Środkowej i Wschodniej w 20 i 21 wieku / Geron Małgorzata, Malinowski Jerzy (red.), Sztuka Europy Wschodniej / Искусство Восточной Европы / Art of the East Europe, 2021, vol. 9, Warszawa | Toruń, Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata, Wydawnictwo Tako, s.49-60.

Literatura z dziedziny architektury:

Podstawowa:

1. Gössel P., Leuthäuser G., Architektura XX wieku, Kolonia 2006 (Architecture in the Twentieth Centry, Köln 1991)

2. Ghirardo D., Architektura po modernizmie, wyd.VIA, 1999.

3. Jencks Ch., Architektura postmodernistyczna, Warszawa 1987.

4. Wujek J., Mity i utopie architektury XX wieku, Warszawa 1986.

5. Watkin D., Historia architektury zachodniej, Warszawa 2001

brak

(dot.malarstwa-30 godz.)

Wykład poświęcony prezentacji zjawisk, tendencji i kierunków artystycznych zachodzących w sztuce europejskiej i amerykańskiej po II wojnie światowej. Przedmiotem zajęć jest rozległy obszar dotyczący sztuki wizualnej. W ujęciu historycznym przedstawione zostaną najważniejsze kierunki, ruchy artystyczne i tendencje jak m.in: socrealizm, abstrakcja, nowa figuracja, pop-art, hiperrealizm, nowa ekspresja.

(dot. architektury – 15 godz.)

Wykłady mają na celu przekazanie wiedzy o najnowszych realizacjach i trendach we współczesnej architekturze światowej oraz przygotowanie studentów do samodzielnej pracy, opartej na właściwej interpretacji współczesnego dzieła architektonicznego, znajomości nowoczesnych technik i materiałów budowlanych.

(dot. malarstwa- 30h)

W trakcie wykładu omawiane są najważniejsze nurty w malarstwie europejskim i amerykańskim od połowy lat 40 tych XX wieku do początku XXI wieku. W kontekście wymienionych poniżej tematów duży nacisk został położony na zachodzące w tym okresie zmiany formalne i treściowe. Dlatego w ramach wykładu szczegółowo charakteryzowane są kierunki, grupy artystyczne i dorobek twórców o charakterze przełomowym.

TEMATY

1. Lata 1945-1948 w malarstwie polskim, Wystawa Sztuki Nowoczesnej w Krakowie, Andrzej Wróblewski (2h)

2. Geneza i cechy realizmu socjalistycznego. Przedstawiciele tego nurtu w malarstwie polskim (2h)

3. Malarstwo abstrakcyjne lata 40.te i 50.te. Geneza szkoły nowojorskiej. Malarze imigranci. (Arshile Gorky). Ekspresjonizm abstrakcyjny

(Jackson Pollock). Willem de Kooning, Robert Motherwell, Franz Kline. Color field painting (Mark Rothko, Clyfford Still, Ad Reinhard).

Szkoła Pacyfiku (Mark George Tobey). (4h)

4. Malarstwo materii ( Jean Fautrier, Wols). Art brut (Jean Dubuffet). COBRA (2h)

5. Arsenał 1955 i jego znaczenie dla malarstwa polskiego. Waldemar Cwenarski, Jacek Sempoliński, Jacek Sienicki, Jan Dziędziora,

Marek Oberländer (2h)

6. Malarstwo polskie po połowie lat 50.tych: Grupa 55; Grupa Zamek; II Grupa Krakowska

(m.in.:Tadeusz Kantor, Tadeusz Brzozowski, Maria Jarema, Jadwiga Maziarska, Erna Rosenstein, Kazimierz Mikulski, Jerzy Nowosielski)

(4h)

7. Koloryzm w malarstwie polskim po II wojnie światowej: szkoła sopocka, Artur Nacht-Samborski, Piotr Potworowski, Jan Cybis, Tadeusz

Dominik, Stanisław Fijałkowski, Aleksander Kobzdej, Rajmund Ziemski, Wojciech Fangor, Stefan Gierowski, Leon Tarasewicz (3h)

8. Nowy Realizm (Gerhard Richter, Sigmar Polke). Szkoła londyńska (Francis Bacon, Lucian Freud) (2h)

9. Pop-art w Europie (Richard Hamilton, Eduardo Poalozzi) Independent Group, Wystawa This is Tommorow. Przedstawiciele pop-artu w

Stanach Zjednoczonych (Jasper Johns, Robert Rauschenberg, Andy Warchol, Roy Lichtenstein, Claes Oldenburg, Tom Wesselmann) (2h)

10. Hiperrealizm w malarstwie amerykańskim (Ralph Goings, Chucks Close) (3h)

11. Grupa Neo-Neo-Neo, Grupa Śmietanka, Łukasz Korolkiewicz, Ewa Kuryluk, Edward Dwurnik, Roman Opałka, Wojciech Fangor (2h)

12. Grupa Wprost, Gruppa i nurt neoekspresjonizmu (2h)

(dot. architektury – 15 godz.)

Wykład poświęcony prezentacji zjawisk i tendencji w architekturze powszechnej XX wieku w ujęciu problemowo-historycznym. Twórczość architektoniczna rozpatrywana będzie na tle przemian społeczno-kulturowych i politycznych.

1. Modernizm

Wskazanie podstaw i założeń stylu; poruszane są zagadnienia twórczości przedstawicieli De Stijl, Konstruktywizmu, Bauhausu w aspekcie odniesień do planowania miast, kształtu i funkcji współczesnej architektury, roli jaką ma ona pełnić w kontekście potrzeb społecznych i ekonomicznych. Prezentowane są sylwetki i twórczość wybranych architektów europejskich. Omawiane jest znaczenie wystawy „Architektura międzynarodowa” w Museum of Modern Art w Nowym Jorku.

Poruszane są zagadnienia z dziedziny architektury mieszkaniowej: nowatorskie rozwiązania, wpływ czynników społeczno-ekonomicznych, estetycznych i politycznych na formę budynków mieszkalnych i - organizujących je w określone struktury miejskie – osiedli. Omawiane są wystawy budowlane, na których prezentowano prototypowe rozwiązania urbanistyczne i architektoniczne. Poruszone są zarówno zagadnienie architektury jednorodzinnej, willowej, jak i wielorodzinnej, w tym koncepcja corbusierowskiej „maszyny do mieszkania”. Temat omówiony w oparciu o twórczość F.L.Wrighta, A.Loosa, L.Miesa van der Rohe, Le Corbusiera, , A.Aalto i in. Osobne zagadnienie stanowi amerykański program Case Study House.

Koncepcje modernistycznych miast w oparciu o projekty niezrealizowane (np. Ville Contemporaine, Plan Voisin, projekt dla Schelde, Algieru, Saint-Dié itp.) oraz konkretne realizacje (np. Brasilia, Chandigarh i in.).

Prezentacja utopijnych koncepcji budowy domów i rozplanowania miast, działalność angielskiej grupy Archigram i matabolistów japońskich oraz recepcja tejże działalności na przełomie XX i XXI wieku; omówienie powojennej architektury japońskiej w oparciu o twórczość Kenzo Tange, Kisho Kurokawy, Araty Isozaki i in.

2. Postmodernizm

W trakcie wykładu omawiane są podstawy i założenia stylu, prezentowane są zagadnienia krytyki architektonicznej, zwłaszcza w odniesieniu do twórczości czołowych przedstawicieli modernizmu; istotne będzie odnajdywanie i rozumienie cytatów architektonicznych oraz pastiszu w dziełach postmodernistycznych; omówiony zostanie nurt neomodernizmu i nowego odczytania spuścizny architektonicznej pochodzącej z 1 połowy XX wieku. Różnorodność rozwiązań architektonicznych omówiona zostanie w oparciu o zrealizowane obiekty (m.in. autorstwa R.Venturiego, R.Meiera, Ch.Moora, M.Gravesa, J.Stirlinga i in.).

3. Dekonstruktywizm

W trakcie wykładu omawiane są podstawy i założenia programowe stylu; wskazane jest znaczenie konstruktywizmu rosyjskiego i modernizmu na ukształtowanie nowego języka wypowiedzi architektonicznej; omówiona jest wystawa inaugurująca działalność dekonstruktywistów z przedstawieniem sylwetek i twórczości uczestników; Wykład poparty jest licznymi przykładami niezrealizowanych koncepcji i rysunków architektonicznych pochodzących z wczesnych lat 80-tych XX wieku oraz wykonanych obiektów z końca XX wieku i początku XXI.

(Literatura z dziedziny malarstwa-wybrane fragmenty podane na zajęciach)

Sztuka Świata, t.10, Warszawa 1996

Alicja Kępińska, Nowa Sztuka. Sztuka polska w latach 1945-1978, Warszawa 1981

Adam Kotula, Krakowski Piotr, Sztuka abstrakcyjna, Warszawa 1973

Izabela Kowalczyk, Ciało i władza. Polska sztuka krytyczna lat 90. Warszawa 2002

Piotr Krakowski, O sztuce nowe i najnowszej, Warszawa 1984

Piotr Piotrowski, Awangarda w cieniu Jałty: sztuka w Europie Środkowo-Wschodniej w latach 1945-1989, Rebis, Poznań, 2005

Barbara Rose, Malarstwo amerykańskie XX wieku, Warszawa 1991

Anda Rottenberg, Sztuka w Polsce 1945-2005, Warszawa 2005

Aleksander Wojciechowski, Młode malarstwo polskie, 1944-1974, wyd. 2, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1983

Wojciech Włodarczyk, Socrealizm. Sztuka polska w latach 1950-1954, Kraków 1991

Aleksander Wojciechowski, Czas nadziei, czas smutku. Sztuka niezależna lat osiemdziesiątych, Warszawa 1992

Małgorzata Geron, The early years of the Faculty of Fine Arts at the Nicolaus Copernicus University in Toruń (1945-1950), [w:]Edukacja artystyczna i krytyka artystyczna w Europie Środkowej i Wschodniej w 20 i 21 wieku / Geron Małgorzata, Malinowski Jerzy (red.), Sztuka Europy Wschodniej / Искусство Восточной Европы / Art of the East Europe, 2021, vol. 9, Warszawa | Toruń, Polski Instytut Studiów nad Sztuką Świata, Wydawnictwo Tako, s.49-60.

Literatura z dziedziny architektury:

Podstawowa:

1. Gössel P., Leuthäuser G., Architektura XX wieku, Kolonia 2006 (Architecture in the Twentieth Centry, Köln 1991)

2. Ghirardo D., Architektura po modernizmie, wyd.VIA, 1999.

3. Jencks Ch., Architektura postmodernistyczna, Warszawa 1987.

4. Wujek J., Mity i utopie architektury XX wieku, Warszawa 1986.

5. Watkin D., Historia architektury zachodniej, Warszawa 2001

brak