Historia i teoria ochrony i konserwacji zabytków

brak

przedmiot obowiązkowy

30 h godzin kontaktowych

30 h samodzielnej pracy studenta (zapoznanie z literaturą, przygotowanie do egzaminu)

W1: Student zna terminologię z zakresu działań konserwatorsko-restauratorskich i posiada wiedzę o uwarunkowaniach historycznych przedsięwzięć konserwatorsko-restauratorskich (K_W01; K_W02)

W2: Objaśnia różnorodność problematyki związanej z przemianami dotyczącymi formowania idei ochrony zabytków, zakresu przedmiotu ochrony i metodologii działań konserwatorsko-restauratorskich (K_W08).

W3: Rozpoznaje wpływ teorii ochrony zabytków na wybrane realizacje konserwatorsko-restauratorskie (w ujęciu historycznym i współczesnym) (K_W02)

U1: Student wykorzystuje zdobytą wiedzę do stawiania problemów badawczych związanych z działaniami wobec/w obrębie dzieł sztuki (zabytków), świadomego wyboru celu i metod tych działań (K_U04)

U2: Dokonuje krytycznej oceny wybranych działań związanych z ochroną zabytków w oparciu o wiedzę z zakresu teorii i historii ochrony zabytków (K_U04)

K1: Student jest świadomy znaczenia (wartości) dzieł sztuki i konieczności ich zachowania jako podstawy rozwoju kulturowego i elementu tożsamości każdej cywilizacji (K_K04)

K2: Zdolny do rozpoznania podstawowych wartości dzieł sztuki i respektowania ich znaczenia w procesie konserwatorskim (K_K01)

K3: Zdolny do świadomego i odpowiedzialnego podejścia do działań konserwatorsko-restauratorskich (K_K01)

K4: Dostrzega znaczenie idei popularyzacji dzieł sztuki i zabytków jako artefaktów współtworzących więzi społeczne (K_K07)

wykład informacyjny z elementami konwersatorium z prezentacją multimedialną. Niektóre zjawiska eksponowane są metodą "case study" (studium przypadku)

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład problemowy

- obserwacji
- studium przypadku

Historia postaw konserwatorskich oraz proces kształtowania zasad postępowania z dziełami sztuki są punktem wyjścia do rozważań nad współczesnymi uwarunkowaniami działalności konserwatorskiej. Omówione są najważniejsze etapy rozwoju teorii konserwatorskich w XIX i XX w., z uwzględnieniem przemiany wynikających z poszerzenia zakresu rzeczowego i czasowego ochrony i opieki konserwatorskiej. W oparciu o przekazaną wiedzę kształtowane są podstawy teoretyczne konserwacji i restauracji dzieł sztuki jako istotnej części dziedzictwa kulturowego. Dzięki pozyskanej wiedzy student będzie przygotowany do świadomego podejścia do zadań związanych z konserwacją i restauracją oraz ochroną dziedzictwa.

1. Wstęp do problematyki zajęć, informacje o programie i sposobie zaliczenia. Specyfika polskiej terminologii konserwatorskiej. Podstawowe informacje o organizacji ochrony zabytków w Polsce

2. Dzieła sztuki jako przedmiot zainteresowania, pielęgnacji i ochrony w starożytności.

3. Dzieła sztuki jako przedmiot zainteresowania, ochrony i przekształceń w średniowieczu

4. Kształtowanie postaw konserwatorskich w dobie renesansu.

5. Restauracje i modyfikacje dzieł rzeźbiarskich w epoce nowożytnej. 6. Restauracje i modyfikacje dzieł malarskich w epoce nowożytnej.

7. Dzieła sztuki jako część dziedzictwa narodowego w czasach rewolucji francuskiej.

8. Służby konserwatorskie i ochrona prawna reliktów przeszłości w XI|X w. Poszerzanie zakresu zainteresowań konserwatorskich (od dzieł sztuki do znaków pamięci).

9. Teorie Johna Ruskina i Viollet le Duca oraz ich wpływ na kształtowanie postaw konserwatorskich w odniesieniu do dzieł sztuki. 10. Dzieło sztuki w teorii Camillo Boito (dylemat: konserwować czy restaurować)

11. Problematyka oceny wartości dzieł sztuki w teorii Aloisa Riegla. Zamierzone i niezamierzone znaki pamięci. Karta Ateńska (1931).

12. Doktryny konserwatorskie w obliczu zniszczeń II wojny światowej. Nowe koncepcje zabytków i wartościowania w świetle międzynarodowych ustaleń.

13. Teoria restauracji dzieł sztuki Cesare Brandiego i jej polska recepcja.

14. Karta Wenecka a współczesne teorie konserwacji w kulturze ponowoczesności – problematyka pamięci zbiorowej, relatywizm kulturowy, problematyka świadomości ekologicznej i idea zrównoważonego rozwoju.

15. Konwencja UNESCO w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego (1972).

Literatura podstawowa:

1. Arszyński Marian, Idea - pamięć - troska. Rola zabytków w przestrzeni społecznej i formy działań na rzecz ich zachowania od starożytności do połowy XX wieku, Malbork: Muzeum Zamkowe, 2007.

2. Dettlof Paweł, Odbudowa i restauracja zabytków architektury w Polsce w latach 1918-1930. Teoria i praktyka, Kraków: Universitas, 2003.

3. Frycz Jerzy, Restauracja i konserwacja zabytków architektury w Polsce w latach 1795-1918, Warszawa: PWN, 1975.

4. Krawczyk Janusz, Kompromis i metoda – wybrane aspekty teorii konserwatorskich Aloisa Riegla i Cesare Brandiego, „Ochrona Zabytków”, 2009 nr 2, s. 64-74.

5. Krawczyk Janusz, Dzieło sztuki w teorii restauracji Cesare Brandiego, „Acta Universitatis Nicolai Copernici”, nr 41, 2011, s. 133-150.

6. Rouba Bogumiła J., Proces ochrony dóbr kultury, pojęcia, terminologia [w:] Józef Flik (red.), Ars longa vita brevis, Tradycyjne i nowoczesne metody badania dzieł sztuki, Materiały z sesji naukowej poświęconej pamięci Profesora Zbigniewa Brochwicza, Toruń 2003, s. 349-378.

7. Szmelter Iwona, Współczesna teoria konserwacji i restauracji dóbr kultury. Zarys zagadnień, „Ochrona Zabytków”, nr 2, 2006.

8. Vademecum Konserwatora Zabytków. Międzynarodowe normy ochrony dziedzictwa kultury, Warszawa: Polski Komitet Narodowy ICOMOS, 1996.

Literatura uzupełniająca:

1. Kobyliński Zbigniew, Własność dziedzictwa kulturowego, Idee – problem – kontrowersje, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii PAN, 2009.

2. Korpal Grażyna, Sytuacja estetyczna dzieła sztuki w procesie konserwacji [w:] Szmelter Iwona, Jadzińska Monika (red.), Sztuka konserwacji i restauracji. The Art of Conservation and Restoration, Warszawa: Rzeczpospolita, 2007, s. 128-133.

3. Krawczyk Jarosław (red.), Zabytek i historia, Wokół problemów konserwacji i ochrony zabytków w XIX wieku. Antologia, Warszawa: Oficyna Wydawnicza "Mówią Wieki”, 2002.

4. Szmelter, Iwona Jadzińska Monika (red.) Sztuka konserwacji i restauracji. The Art of Conservation and Restoration, Warszawa 2007.

5. Szmygin Bogusław, Kształtowanie koncepcji zabytku i doktryny konserwatorskiej w Polsce w XX wieku, Lublin: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, 2000.

6. Szmygin Bogusław (red.), Współczesne problemy teorii konserwatorskiej w Polsce, Warszawa-Lublin 2008.

Metody oceniania:

egzamin: W1, W2, W3, U2, K2.

Egzamin pisemny składający się z części testowej oraz wypowiedzi pisemnej na temat 5 zagadnień z zestawu obejmującego tematykę wykładów oraz książki Jerzego Frycza „Restauracja i konserwacja zabytków architektury w Polsce” (1975).

Kryteria oceniania:

łączna ilość punktów 20- 100%

0-10 (50%) - ndst

11-12 (52-60%) - dst

13-14 (62-70%) - dst plus

15-16 (72-80%) - db

17-18 (82-90%) - db plus

19-20 (92-100%) - bdb

nie dotyczy