Historyczne i współczesne materiały budowlane

zaliczone zajęcia z chemii w konserwacji, podstaw geologii z petrografią a szczególnie znajomość chemii na poziomie podstawowymi

przedmiot obowiązkowy

WYKŁAD

30 godzin - godziny kontaktowe

30 godzin utrwalenie materiału i przygotowanie do egzaminu

W01: Ma wiedzę w zakresie podstawowych technik budowlanych używanych w historycznej architekturze (K_W10)

W03: Zna terminologię dotyczącą technik budowlanych używanych w zabytkowej architekturze, pod kątem jej wystroju (K_W02; K_W10)

W04: Opisuje elementy wystroju architektonicznego w ujęciu historycznym i rozpoznaje materiały w nich stosowane (K_W04; K_W10)

K_W04 Zna mechanizmy oddziaływania fizycznych, chemicznych i biologicznych czynników na materię zabytków architektonicznych.

K_W05 Posiada wiedzę w zakresie materiałoznawstwa historycznych i współczesnych materiałów budowlanych.

K_W06 Ma wiedzę dotyczącą oddziaływania czynników atmosferycznych na sztuczne kamienie i umie przeanalizować procesy niszczące.

K_U01 Umie przeprowadzić rozpoznanie stanu zachowania zabytku, określić podstawowe przyczyny zniszczenia.

K_U02 Potrafi rozpoznać podstawowe materiały budowlane.

K_U03 Potrafi określić główne cele służące realizacji zadania konserwatorskiego przy zabytkach architektonicznych.

K1: ma świadomość poziomu swojej wiedzy – swych kompetencji i niedostatków, rozumie potrzebę ciągłego rozwoju naukowego (K_K01).

K2: ma świadomość doniosłości dziedzictwa kulturowego; jest świadom spoczywającej na współczesnych odpowiedzialności za zachowanie jego wartości dla przyszłych pokoleń oraz zdolny do czerpania z niej inspiracji we własnej twórczości (K_K05)

- Wykład konwersatoryjny z towarzyszącą prezentacją multimedialną

Metody dydaktyczne eksponujące:

- prezentacja multimedialna

- pokaz

- opis
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny

- ćwiczeniowa
- doświadczeń
- obserwacji

Przedmiot prowadzony w formie wykładu (30 godz.).

Ma na celu zapoznanie studentów z historycznymi i współczesnymi materiałami budowlanymi, technologią ich wytwarzania, zakresem stosowania, a także zmianami stanu zachowania pod wpływem czynników niszczących. przedstawione zostaną również metody opisu i podstawowej identyfikacji zapraw oraz metodyka badania właściwości.

Program zajęć obejmuje:

1.Omówienie materiałów budowlanych (z wyłączeniem materiałów kamiennych, drewna i metalu): ich technologii, budowy i właściwości oraz zastosowania w architekturze, takich jak: adobe, zaprawy gipsowe, zaprawy wapienne - powietrzne, zaprawy hydrauliczne, ceramika budowlana.

2. Omówienie czynników niszczących i przykładów zniszczeń

3. Omówienie (na wybranych przykładach) stanu zachowaniai z określeniem przyczyn oraz czynników niszczących (z podziałem na wewnętrzne i zewnętrzne).

4. Przedstawienie podstawowych metod identyfikacji i dokumentacji zapraw

Budownictwo ogólne tom 1. Materiały i wyroby budowlane, praca zbiorowa, Arkady 2005.

Zabytki kamienne i metalowe, ich niszczenie i konserwacja profilaktyczna, pod red. W.Domasłowskiego, wyd. naukowe UMK 2011.

Preventive Conservation of Stone Objects, edited by Wiesław Domasłowski, wyd. UMK Toruń 2003

W. Domasłowski, J. W Łukaszewicz, Problemy konserwacji murów ceglanych, Ochrona Zabytków, 1996, 4, s. 351-358.

J.W. Łukaszewicz, Współczesne materiały używane w pracach konserwatorskich przy zabytkach architektury/Modern materials used for conservation of architectural monuments [w:] Problemy remontowe w budownictwie ogólnym I obiektach zabytkowych / Renovation problems in Construction and historic buildings, Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, Wrocław, 2006, 148 – 161

J. W. Łukaszewicz, Badania konserwatorskie stanu zachowania zabytków architektonicznych, ceglanych murów i ruin [w:] Trwała ruina II Problemy utrzymania i adaptacji, Ochrona konserwacja i adaptacja zabytkowych murów, red. B. Szmygin, wydawca Politechnika Lubelska, Lublin-Warszawa 2010, s. 97-110,

Evaluation of the performance of surface treatments for the conservation of historic brick masonry, Research report no7 EUR 17979 EN

Mączeński Z., Poradnik budowlany dla architektów, Warszawa 1953.

Mączeński Z., Tomaszewski Z., Zachwatowicz J., Przegląd materiałów używanych w dawnej Polsce, Warszawa 1954.

Słownik terminologiczny sztuk pięknych, red. K. Kubalska-Sulkiewicz et al., Warszawa 2006 (lub wcześniejsza edycja).

Arszyński M., Organizacja i technika średniowiecznego budownictwa ceglanego w Prusach w kontekście europejskim, Malbork: Muzeum Zamkowe, 2016

Brochwicz Z., Materiały wiążące w budownictwie starożytnym i wczesnośredniowiecznym, Materiały Zachodniopomorskie, t. 14, 1968, s. 753-779.

Brochwicz Z., Zaprawa wapienna jako tworzywo elementów architektonicznych na przykładzie służek w kaplicy zamkowej w Radzyniu Chełmińskim, AUNC, Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, t.4, 1971, s.127-139.

Brykowski R., Tajchman J., Zakończenie fazowań i profilowań drewnianych detali architektonicznych na terenie Polski, KAU, T. XXXII, 1987, z.3-4, s. 357-382

Buczkowski K., Płytki i posadzki z XIII wieku w kościele oo. Dominikanów w Krakowie, BHSiK, R. VII, 1939, nr 2,s. 197-200.

Frazik J.T., Organizacje architektoniczno-budowlane w Europie w okresie średniowiecza, TKUiA, T. IX, 1975, s. 137-153.

Historische Möbel und Innenräume, red. G. Wernitz et al., Berlin 1956.

Ilustrowany leksykon architektoniczno-budowlany, pod red. W. Skowrońskiego, Arkady 2007.

Jabłczyńska-Jędrzejewska H., Dawne zaprawy budowlane, KAU, T. III, 1958, z.1, s. 85-94.

Jakubek M., Tzw. sztuczny kamień w średniowiecznych Prusach – nowe uwagi o materiale, [w:] Claritas et consonantia. Funkcje, formy i znaczenia w sztuce średniowiecza. Księga poświęcona pamięci prof. Kingi Szczepkowskiej-Naliwajek w dziesiątą rocznicę śmierci, red. M. Jakubek-Raczkowska, J. Raczkowski, Toruń–Warszawa 2017, s. 477-495.

Jarmontowicz A., Krzywobłocka-Laurów R., Lehman J., Piaskowiec w zabytkowej architekturze i rzeźbie, Warszawa 1994.

Liebold B., Budowle z cegły nietynkowanej. Wzornik detalu dekoracyjnego. Podręcznik dla rzemieślników budowlanych. Ziegelrohbau. Taschenbuch fur Bauhandwerker (reprint 1891).

Klimek B., "Metody badań struktury zabytkowych zapraw budowlanych. Część I- Analiza makroskopowa, mikroskopia w świetle przechodzącym i mikroskopia skaningowa", Budownictwo i Architektura, 2012, t. 11, z. 2, s.113-120.

Klimek B., "Metody badań zapraw historycznych – problematyka konserwatorska", Budownictwo i Architektura, 2015, t. 14, z. 2, s. 63-69.

Małachowicz E., Faktura i polichromia architektoniczna średniowiecznych wnętrz ceglanych na Śląsku, KAU, t. X, 1965, z.3, s. 207-227.

Osiecka E., Materiały budowlane. Kamień - ceramika – szkło, Politechnika Warszawska 2003.

Osiecka E., Materiały budowlane. Spoiwa mineralne – kruszywa, Politechnika Warszawska 2005.

Posadzki szwedzkie z XVI-XVIII w Poznaniu, [w:] Kronika Miasta Poznania, nr 3/4, 1994 r.

Press L., Budownictwo egejskie, Warszawa 1986.

Raczkowski J. Wprowadzenie do problematyki polichromii rzeźb i detali architektonicznych z tzw. sztucznego kamienia w sztuce państwa zakonnego w Prusach, „Acta Universitatis Nicolai Copernici”, Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, XLIV (2013), s. 41–55.

Świechowski Z., Zachwatowicz J., Dzieje budownictwa w Polsce według Oskara Sosnowskiego do połowy XIII wieku, t.1., Warszawa 1964.

Tajchman J,. Stropy drewniane w Polsce – propozycja systematyki, BMiOZ, seria C, Studia i materiały, t. 4, 1989.

Wilk J., Gips w budownictwie i architekturze, Prace Instytutu Urbanistyki i Architektury, R.IV, 1955, z.3, s.57–102.

Witkowska K., Łukaszewicz J. W., "XIX-wieczne materiały budowlane i ich wpływ na efektywność działań konserwatorskich", [w:] "Sztuka, rzemiosło, przemysł XIX i XX wiek. Zagadnienia konserwatorskie", red. Elżbieta Jabłońska i Jolanta Czuczko, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2016, s. 373 – 388.

Witkowska K., "Badania nad średniowiecznymi materiałami budowlanymi z zamku w Radzyniu Chełmińskim", Acta Universitatis Nicolai Copernici. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, t. XLVIII, 2017, s. 37-56.

Witkowska K., Łukaszewicz J. W., "Comparative studies on masonry bricks and bedding mortar of the fortress masonry of the Teutonic Order State in Prussia: Malbork, Toruń and Radzyń Chełmiński castles, [w:] "Science and Art: A Future for Stone. Proceedings of the 13th International Congress on the Deterioration and Conservation of Stone", t. 1, red. John Hughes i Torsten Howind, Paisley: University of the West of Scotland Press, 2016, s. 621 – 629.

Wolski Z., Roboty podłogowe i okładzinowe. Technologia, Warszawa 1988.

Wolski Z., Sztukatorstwo. Technologia, Warszawa 1988.

wykład - egzamin pisemny: pytania otwarte i zamknięte.

warunek zaliczenia: powyżej 60%

60%- 65% -dst

66% -70% -dst +

71% - 80% - db

81- 90% -db+

91-100% bdb

nie dotyczy