Historyczna stolarka architektoniczna, pokrycia dachowe i elementy wykończenia wnętrz i ich problematyka konserwatorska
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 1402-II-HSA-P |
Kod Erasmus / ISCED: |
(brak danych)
/
(0228) Interdyscyplinarne programy i kwalifikacje związane z naukami humanistycznymi
|
Nazwa przedmiotu: | Historyczna stolarka architektoniczna, pokrycia dachowe i elementy wykończenia wnętrz i ich problematyka konserwatorska |
Jednostka: | Instytut Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa |
Grupy: |
Przedmioty obowiązkowe dla Studium Podyplomowego Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa Dziedzictwa Archn |
Punkty ECTS i inne: |
2.00
|
Język prowadzenia: | polski |
Wymagania wstępne: | Podstawowa wiedza o historycznych stolarce architektonicznej, pokryciach dachowych i elementach wykończenia wnętrz. |
Rodzaj przedmiotu: | przedmiot obowiązkowy |
Całkowity nakład pracy studenta: | 1. Godziny realizowany z udziałem nauczyciela (godziny kontaktowe wykładu, przewidziane w programie): 29 2. Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta, konieczny do zaliczenia przedmiotu (przygotowanie i uzupełnienie notatek; zebranie, przeanalizowanie i przyswojenie treści podanej literatury, zebranie materiału ilustracyjnego, koniecznego do nauki przedmiotu): 16 3. Czas, wymagany do przygotowania się do zaliczenia (przyswojenie materiału ilustracyjnego, definicji, powtórka zagadnień problemowych): 15 |
Efekty uczenia się - wiedza: | EK_W03 - student ma pogłębioną wiedzę o dawnych technikach budowlanych występujących w zabytkach oraz ich problematyce konserwatorskiej. |
Efekty uczenia się - umiejętności: | EK_U01 - student potrafi dokonać rozpoznania rozwiązań historycznych i współczesnych występujących w zabytku celem ochrony tych pierwotnych. EK-U05 - student potrafi wykorzystać zdobytą wiedzę do przygotowania wytyczne i zalecenia do programu konserwatorskiego dla różnych typów elementów i detali architektonicznych. |
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne: | EK_K02 - student w działaniach konserwatorskich i restauratorskich kieruje się szacunkiem wobec dziedzictwa historycznego (w tym architektonicznego) i różnorodności kulturowej, starając się zachować indywidualny charakter każdego zabytku. EK_U06 -student jest przygotowany do skutecznego uzasadnienia inwestorowi poszanowania wartości dawnej architektury oraz ukierunkowania na budowie działań wykonawców do stosowania dawnych technik budowlanych. |
Metody dydaktyczne: | Zajęcia prowadzone są jako wykład informacyjny, uporządkowany w układzie tematycznym. Wykładowi towarzyszy prezentacja multimedialna. |
Metody dydaktyczne eksponujące: | - pokaz |
Metody dydaktyczne podające: | - wykład informacyjny (konwencjonalny) |
Skrócony opis: |
Na przedmiot składają się następujące tematy: 1. Pokrycia dachów. 2. Stolarka (okien, witryn, drzwi). 3. Schody oraz posadzki i podłogi. 4. Typy urządzeń grzewczych od średniowiecza do XIX wieku. 5. Sztukaterie. 6. Intarsje. |
Pełny opis: |
Poszczególne wykłady dotyczą następujących tematów: 1. Pokrycia dachów. Kształty dachów. Krycie słomą. Pokrycia drewniane (gonty i ich produkcja, dranice, szkudły i wiórek białostocki). Krycie dachówkami (mnich-mniszka, karpiówka, esówka), Naroża (gąsiory) i kosze. Obróbki blaszane. Dachówka klasztorna. Dachówki zakładkowe. Złe pokrycia. Pokrycia kamienne: łupak – krycie angielskie, francuskie i niemieckie. Krycia blachą (rąbki stojące i leżące, zwoje), krycie papą. Wentylacja strychów. Rynny i rury spustowe. Problemy krycia historycznego a współczesnego nie odpowiadające zabytkom. 2. Stolarka (okien, witryn i drzwi). Elementy i podział okien. Nadproża. Typy konstrukcyjne okien. Krzyże okienne właściwe i pozorne. Typy oszklenia w ołowiu i na kit. Okiennice i żaluzje. Kolorystyka okien i okna iluzjonistyczne (malowane). Okucia. Znaczenie stolarki okiennej dla kompozycji architektonicznej. Witryny (okna wystawowe) sklepowe. Problematyka konserwatorska. Elementy i podziały drzwi. Konstrukcje drzwi: biegunowych, deskowych oraz ramowo-płycinowych. Systemy dekoracyjne dla poszczególnych typów drzwi. Charakterystyka rozwiązań stylistycznych. Problematyka konserwatorska. 3. Schody oraz posadzki i podłogi. Elementy schodów i systematyka ich układów przestrzennych. Zastosowanie poszczególnych typów schodów w architekturze. Konstrukcje schodów prostych i zabiegowych. Konstrukcje schodów kręconych. Bariery (balustrady) i poręcze. Posadzki ceramiczne i kamienne (w tym marmury pospolite i posadzki szwedzkie). Podłogi deskowe i deskowo-fryzowe. Parkiet z klepek pojedynczych. Parkiety taflowe pełne i fornirowane. 4. Typy urządzeń grzewczych od średniowiecza do XIX wieku. Urządzenia grzewcze od XII do XIX wieku w Europie. Typologia. O urządzeniach grzewczych w dworach szlacheckich, pałacach, austeriach etc. Wskazane są sposoby projektowania urządzeń grzewczych w różnych typach budowli na terenie Polski. Zwrócona jest uwaga na oznakowaniu ich na planach architektonicznych i technicznych. Problemy rekonstrukcji zabytkowych pieców we wnętrzach muzealnych w Polsce. Zapoznanie studentów ze współczesnymi sposobami inwentaryzowania zachowanych substancji zabytkowych różnorodnych systemów instalacji grzewczych przed przystąpieniem do prac konserwatorskich i rekonstrukcyjnych. 5. Sztukaterie. Ogólne wiadomości o sztukateriach: pojęcia, definicje, typy sztukaterii, układy kompozycyjne. Materiały do robót sztukatorskich: spoiwa, kruszywa, dodatki modyfikujące. Wykonywanie robót ciągnionych wzorniki (szablony) do robót ciągnionych: technologiczne zasady robót ciągnionych. Wykonanie form sztukatorskich: materiały na formy (silikonowe, klinowe, stracone), zdejmowanie form z obiektów istniejących. Wykonywanie odlewów: obróbka świeżych odlewów. Montaż sztukaterii: obróbka i mocowanie sztukaterii, ręczne formowanie sztukaterii w świeżych zaprawach. Naprawa i konserwacja sztukaterii. 6. Intarsje. Wykład poświęcony historii i technice intarsji ilustrują materiały fotograficzne i rysunkowe dokumentacji konserwatorskiej prac przy osiemnastowiecznych intarsjowanych drzwiach z ratusza Staromiejskiego w Toruniu. Wykład zawiera prezentacje metod inwentaryzacji pomiarowo-rysunkowej tego typu obiektów, omówienie stanu zachowania zabytkowych intarsji, a także wskazówki dotyczące ustalenia przyczyn zniszczeń. W podsumowaniu wykładowca dzieli się swoimi doświadczeniami konserwatorskimi pokazując przykłady wykonanych prac oraz określając zasady profilaktyki przy obiektach dekorowanych techniką intarsji. |
Literatura: |
Podręczniki - Kopkowicz F., Ciesielstwo polskie, Warszawa 1959. - Mączeński Z., Poradnik budowlany dla architektów, Warszawa 1953. Budownictwo kamienne - Czeżowski A., Obróbka kamienia, Kraków 1955. - Fleszerowa R., Kardymiczowa I., Koziński W., Kamień w służbie człowieka, Warszawa 1956. - Jarmontowicz A., Krzywobłocka-Laurów R., Lehman J., Piaskowiec w zabytkowej architekturze i rzeźbie, Bibl. Tow. Opieki nad Zabytkami, Warszawa 1994. - Kamieński M., Rozmieszczenie najważniejszych kamieni budowlanych w Polsce, Warszawa 1952. - Kowalczewski S., Marmury kieleckie dawniej i dziś, Kielce 1934. - Sygietyńska W., Kamień w architekturze Warszawy, Warszawa 1970. - Tatarkiewicz W., Czarny marmur w Krakowie [w:] O sztuce polskiej XVII i XVIII wieku. Architektura i rzeźba, Warszawa 1966, s. 347-399. - Tyrowicz T., Kamieniarstwo, Warszawa 1952. - Walendowski H., Posadzki szwedzkie w XVI-XVIII wieku w Poznaniu, Kronika miasta Poznania, t. 62 (1994), nr 3-4, s. 427-436. - Weber-Kozińska M., Kamieniarka w Polsce w okresie renesansu. Główne etapy rozwojowe w historii naszego kamieniarstwa, „Architektura”, R.1954, nr 1, s. 13-19. - Weber-Kozińska M., Z problematyki historii kamieniarstwa w Polsce, KAU, T. III, 1958, s. 61-84. - Wiklendt J., Piaskowiec gotlandzki w zabytkach Torunia, Chełmży i Chełmna, [w:] Chemia w konserwacji zabytków: materiały z II Ogólnopolskiego Zjazdu Chemików Konserwatorów: Toruń-Bachotek, wrzesień 1981, red. B. Pokorska, Warszawa 1982, s. 171-175. - Woźniak P.P., Skały Szwecji i ich eksploatacja, [w:] Kamienie szwedzkie w kulturze i sztuce Pomorza, Król D., [et al.], Gdańsk 2004, s. 7-22. Budownictwo drewniane - Ciołek G., Dach w budownictwie wiejskim, „Polska Sztuka Ludowa”, t. 1, 1947, s. 45-49 oraz t. 2, 1948, s. 12-19. - Gloger Z., Budownictwo drzewne i wyroby z drzewa w dawnej Polsce, t. 1-2, Warszawa 1907-1909. Roboty wykończeniowe - Buczkowski K., Płytki posadzki z XIII wieku w kościele oo. Dominikanów w Krakowie, BHSiK, R. VII, 1939, nr 2, s. 197-200. - Frycz J., Oszklenie nowożytne, „Szkło i ceramika”, R. 1972, nr 12, s. 374-379. - Mellin K., Intarsje toruńskie w zbiorach Muzeum w Toruniu, Toruń 1956. - Roguska J., Przejazdy bramne i klatki schodowe kamienic warszawskich w 2 połowie XIX i na początku XX wieku, KAU, T. XXIII, 1978, z. 1-2, s. 71-92. - Tajchman J., Stolarka okienna Zamku Królewskiego w Warszawie, KAU, T. XIX, 1974, z. 4, s. 263-291. - Tajchman J., Stolarka okienna w Polsce. Rozwój i problematyka konserwatorska, BMiOZ, seria C, Studia i materiały, t. 5, 1990. - Tajchman J., Stolarka okienna, Słownik Terminologiczny Architektury, ODZ, Warszawa 1993, ss. X/32. - Tajchman J., Chrońmy dawne okna (nowe nie tylko niszczą kompozycję elewacji, ale przede wszystkim nasze zdrowie), [w:] Aedifico et Conservo – dodatek do „Spotkania z Zabytkami”, Warszawa, 2010 nr 11/12, s. 16-30. - Tajchman J., Drewniane drzwi zabytkowe na terenie Polski (Systematyka i problematyka konserwatorska), „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”, 1991, t. XLIV, nr 4 (175), s. 269-277. - Tajchman J., Dachy gontowe - uroki drewnianych kościołów [w:] Ecclesia 2008, Nr 1, s. 42-47. - Tajchman J., Unikatowe elementy wnętrza barokowego w gotyckim kościele w Przecznie (podłoga fryzowa w jodełkę, pułap ramowo – płycinowy). Wiadomości Konserwatorskie Nr 52, Kraków 2017. - Walendowski H., Posadzki Szwedzkie z XVI-XVIII wieku w Poznaniu, [w:] Kroniki Miasta Poznania, nr 34, Poznań 1994. - Wolski Z., Roboty podłogowe i okładzinowe. Technologia, Warszawa 1988. - Wolski Z., Sztukatorstwo. Technologia, Warszawa 1988. Urządzenia ogniowe - Barylewska-Szymańska E., Od piwnic po strych. Wnętrza domów gdańskich drugiej połowy XVIII wieku. Instytut Historii PAN, Warszawa-Gdańsk 2015. - Bingenheimer K., Die Luftheizungen des Mittelalters. Zur Typologie und Entwicklung eines technikgeschichtlichen Phänomens, Antiquitates, (Archäologische Forschungsergebnisse, Bd. 17), Hamburg 1998. - Ciepłownictwo polskie, pr. zb. pod red. Frąckowiak M., Janika P, Bydgoszcz 2013, Wyd. Quixi Media. - Dąbrowska M., Kafle i piece kaflowe w Polsce do końca XVIII wieku, (Studia i Materiały z Historii Kultury Materialnej, t. 58, red. Zofia Kamieńska), Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź 1987. - Diot M., Cheminées: étude de structures du Moyen Âge au XVIIIe siècle, (Albums du Centre de Recherches sur les Monuments Historiques, éd. Centre des monuments nationaux), Paris 2007. - Innes M., Kominki. Projektowanie domowego ogniska, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 2007. - Krótka nauka budownicza Dworów, Pałaców, Zamków podług Nieba y zwyczaiu Polskiego, (Kraków 1659), opracował Miłobędzki A., Wrocław 1957. - Kukliński A., Relikty pieca hipocaustum odkryte na Wawelu, Studia Waweliana, T. XV, Wyd. Zamek Królewski na Wawelu, Kraków 2013, s. 5-19. - Majewski M., Renesansowe kafle zachodniopomorskie, Wyd. Muzeum Archeologiczno-Historyczne, Stargard-Szczecin 2015. - Mieth K. M., Heiss geliebt. Das Ofenbuch, Bautzen-Zwickau 2009. - Pospieszna B., Urządzenia grzewcze w kompleksie funkcjonalnym Wielkiego Refektarza, [w:] Wielki Refektarz na Zamku Średnim w Malborku. Dzieje – wystrój – konserwacja, red. J. Trupinda, Wyd. Muzeum Zamkowe, Malbork 2010, s. 81-94. Pospieszna B., Problemy rekonstrukcji zabytkowych pieców we wnętrzach muzealnych [w:] Wobec zabytku … tradycje i perspektywy postaw. Studia dedykowane pamięci prof. Jerzego Remera, Towarzystwo Naukowe w Toruniu, Toruń 2010, s. 295-308. - Pospieszna B., Kafle i piece kaflowe. Katalog zbiorów MZM, Malbork 2013. Viollet-le-Duc Eugene Emmanuel, Dictionnaire raisonné architecture française au XIe au XVIe siècle, Paris 1856 [reprint Paris 1967], t. 3, s. 194-217. - Vývoj a funkce topenišť, Sborník příspěvků z I. conference stavebně historického průzkumu 4-6. 2002 v Zahrádkách u České Lípy, (Svornik nr 1) Praha 2003. - Zimnowoda-Krajewska B., Toruński przytułek św. Wawrzyńca w świetle źródeł archeologicznych na tle średniowiecznego szpitalnictwa europejskiego, [w:] Toruń średniowieczny i nowożytny, red. Jadwiga Chudziakowa, Archeologia Historica Polona, t. 19, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2011, s. 47-70. |
Metody i kryteria oceniania: |
Kolokwium uwzględniające wszystkie wszystkie przedmioty składające się na moduł kształcenia. |
Praktyki zawodowe: |
brak |
Zajęcia w cyklu "Rok akademicki 2020/21" (zakończony)
Okres: | 2020-10-01 - 2021-09-30 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Wykład, 29 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Beata Piaskowska, Jan Tajchman | |
Prowadzący grup: | Beata Klimek, Barbara Pospieszna, Henryk Ratajczak, Jan Tajchman, Piotr Trybuszewski | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę |
|
Skrócony opis: |
j.w. |
|
Pełny opis: |
j.w. |
|
Literatura: |
j.w. |
|
Uwagi: |
j.w. |
Zajęcia w cyklu "Rok akademicki 2021/22" (zakończony)
Okres: | 2021-10-01 - 2022-09-30 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Wykład, 29 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Ulrich Schaaf | |
Prowadzący grup: | Ewa Bożejewicz, Katarzyna Darecka, Daria Jagiełło, Beata Klimek, Andrzej Legendziewicz, Łukasz Lewandowski, Maciej Małachowicz, Barbara Pospieszna, Piotr Trybuszewski | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę |
|
Skrócony opis: |
j.w. |
|
Pełny opis: |
j.w. |
|
Literatura: |
j.w. |
|
Uwagi: |
j.w. |
Zajęcia w cyklu "Rok akademicki 2022/23" (zakończony)
Okres: | 2022-10-01 - 2023-09-30 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Wykład, 29 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Ulrich Schaaf | |
Prowadzący grup: | Ewa Bożejewicz, Katarzyna Darecka, Daria Jagiełło, Beata Klimek, Andrzej Legendziewicz, Łukasz Lewandowski, Maciej Małachowicz, Barbara Pospieszna, Piotr Trybuszewski | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę |
|
Skrócony opis: |
j.w. |
|
Pełny opis: |
j.w. |
|
Literatura: |
j.w. |
|
Uwagi: |
j.w. |
Zajęcia w cyklu "Rok akademicki 2023/24" (w trakcie)
Okres: | 2023-10-01 - 2024-09-30 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Wykład, 29 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Ulrich Schaaf | |
Prowadzący grup: | Ewa Bożejewicz, Katarzyna Darecka, Daria Jagiełło, Beata Klimek, Andrzej Legendziewicz, Łukasz Lewandowski, Maciej Małachowicz, Barbara Pospieszna, Piotr Trybuszewski | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę |
|
Skrócony opis: |
j.w. |
|
Pełny opis: |
j.w. |
|
Literatura: |
j.w. |
|
Uwagi: |
j.w. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.