Inwentaryzacja pomiarowo-rysunkowa zabytków

Znajomość podstaw rysunku trechnicznego.

przedmiot obowiązkowy

1. Godziny realizowany z udziałem nauczyciela (godziny kontaktowe wykładu, przewidziane w programie): 6

2. Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta, konieczny do wykonania inwentaryzacji pomiarowo-rysunkowej wybranego elementu lub detalu architektonicznego (w tym godziny konsultacji z udziałem nauczyciela): 114

EK_W06 - student posiada wiedzę o metodologii inwentaryzacji pomiarowo – rysunkowej zabytków architektury i detali architektonicznych.

EK_W07- student rozumie znaczenia inwentaryzacji pomiarowo-rysunkowej w procesie budowlano-konserwatorskim.

EK_U04 - student potrafi wykonać inwentaryzację pomiarowo-rysunkową zabytku architektury i detali architektonicznych (więźb, stolarek i schodów)

EK_K05 - student jest gotów do współdziałania w zespole różnych specjalistów w procesie badań i projektowania prac konserwatorsko – restauratorskich zabytków i posiada świadomość zakresu swoich kompetencji.

EK_U06 -student jest przygotowany do skutecznego uzasadnienia inwestorowi poszanowania wartości dawnej architektury oraz ukierunkowania na budowie działań wykonawców do stosowania dawnych technik budowlanych.

Zajęcia prowadzone są jako wykład informacyjny.Wykładowi towarzyszy prezentacja multimedialna.

Indywidulne wykonanie przez studenta inwentaryzacji pomiarowo-rysunkowej wybranego elementu lub detalu architektonicznego (opracowane poza zajęciami).

Indwidualne konsultacje.

- pokaz

- wykład informacyjny (konwencjonalny)

- ćwiczeniowa
- obserwacji
- pomiaru w terenie

Na przedmiot inwentaryzacji pomiarowo – rysunkowej zabytków architektury składają się następujące tematy:

1. Zasady inwentaryzacji pomiarowo- rysunkowej zabytków architektury.

2. Zasady inwentaryzacji pomiarowo-rysunkowej zabytkowych więźb i schodów.

3. Zasady inwentaryzacji pomiarowo-rysunkowej zabytkowych okien i drzwi.

4. Indywidualne wykonanie inwentaryzacji pomiarowo-rysunkowej wybranego elementu lub detalu architektury (opracowanie poza zajęciami).

Poszczególne wykłady dotyczą następujących tematów:

1. Zasady inwentaryzacji pomiarowo – rysunkowej zabytku architektury.

Ustalenie zakresu inwentaryzacji. Etapy pracy: notatka pomiarowa, pomiar bezpośredni, opracowanie graficzne. Konsultacje autorów badań historycznych i architektonicznych. Skale podstawowe dla inwentaryzacji 1:50. Obowiązek podziałki graficznej. Pomiar działki (węgielnica pryzmatyczna). Pomiar zewnętrzny rzutów wolnostojących i w zabudowie zwartej. Pomiar jednym ciągiem. Pomiar wewnętrzny – przekątne. Pomiary wysokościowe. Przyjęcie horyzontu porównawczego. Sprowadzenie pomiarów do jednego poziomu dla całego budynku. Pomiar detali. Zdjęcia fotograficzne.

2. Zasady inwentaryzacji pomiarowo-rysunkowej zabytkowych więźb i schodów.

a) Więźby

Ustalenie zakresu. Przekroje poprzeczne, podłużne i rzuty w skali 1 : 50. Detale

w skali 1 : 10. Podziałka graficzna. Przekroje wykonujemy od strony bicia kołków rysując złącza odpowiadające rzeczywistości. Podstawowe zasady: kroimy tylko elementy prostopadłościowe do płaszczyzny cięcia, elementów skośnych nie kroimy. Elementy skośne długie (krokwie i zastrzały) odejmujemy i rysujemy po nich zacięcia w elementach, z którymi się łączą. Krótkie elementy skośne (miecze) rysujemy w widoku. Rzut więźby rysujemy bez pokrycia zaznaczając elementy wyższe i jednocześnie połączenia krokwi w kalenicy. Słupy (storczyki i stolce) zaznaczamy krzyżykami. Rysunki muszą być zwymiarowane. Przekroje elementów podajemy w cm (szerokość /wysokość). Inwentaryzacja więźby musi być rozwarstwiona kolorystycznie i zaopatrzona w ciesielskie znaki montażowe. Zdjęcia fotograficzne.

b) Schody

W inwentaryzacji ustalamy konieczne rzuty i przekroje kierujące się układem przestrzennym. Jako skalę obok graficznej stosujemy podziałkę 1:20 rysując najpierw przekrój podłużny (po lewej stronie) i poprzeczny (po prawej). Po lewej pod przekrojem rysujemy rzut z parteru na I piętro, a po prawej z I piętra na II-gie. W budynkach wysokich przy powtarzalnych biegach ograniczamy się do pokazania części schodów w skali 1 : 20 przedstawiając je jednocześnie w całości w skali 1: 50. Zawsze rysujemy słupek początkowy z barierą skośną oraz z rzutami schodów początkowych w skali 1 : 10. Ten sam układ obowiązuje na fotografii. W skali 1: 10 należy pokazać wszystkie balustrady skośne i poziome. Należy także pokazać stopnie (wraz z noskami) paliczki i poręcze w skali 1 : 1. Na tych rysunkach (przekrojach) należy zaznaczyć rodzaj drewna (miękkie drewno jedną kreską, twarde drewno dwiema kreskami pod k 450.

3. Zasady inwentaryzacji pomiarowo-rysunkowej zabytkowych okien i drzwi.

Okna i drzwi odwzorowujemy w skali 1 : 10 i 1 : 1 oraz zaopatrujemy w podziałkę graficzną. W podziałce 1 : 10 przedstawiamy obowiązkowo oba widoki tj. od zewnątrz (awers) i od tyłu (rewers) oraz przekroje poziome pod widokami a przekrój pionowy między widokami. W widokach muszą być wrysowane wszystkie okucia, a w przekrojach pełne grubości murów, w których osadzone są stolarki. Na przekroju poziomym winna być wyjaśniona zasada otwierania skrzydeł. Widok drzwi od tyłu jest bardzo istotny, gdyż wyjaśnia zasadę ich budowy. W sytuacjach szczególnych przy pomiarze okien podwójnych oraz z okiennicami może zaistnieć konieczność pokazania trzech a nawet i czterech widoków. W skali 1 : 1 odwzorowujemy przede wszystkim przekroje poziome i pionowe. Winny być one szczegółowym opracowaniem przekrojów 1 : 10 wyjaśniając tak formę, jak i konstrukcję (budowę) poszczególnych elementów i ich wzajemnych połączeń.

W skali 1 : 1 rysujemy ponadto różne szczegóły plastyczne, które nie mogły być pokazane na przekrojach, np. bazy i zwieńczenia listew przymykowych ozdobne krzyże okienne, przekroje pod kątem prostym przez deski opierzające skośnie skrzydła drzwiowe itp. W skali 1 : 1 muszą być także odwzorowane wszystkie typy okuć. Rysujemy je zawsze w trzech rzutach; widok z przodu, z góry i z boku (a czasami także w przekroju poziomym i pionowym). Okucia te winny być przedstawione w połączeniu ze stolarką.

Celem właściwego odwzorowania formy i konstrukcji (budowy) danego elementu należy:

a) analizować inne oryginalne detale tego samego typu w danym zabytku,

b) zdjąć nawarstwienia malarskie (w zależności od ich stanu zachowania) w charakterystycznych oryginalnych miejscach, aż do pierwszej farby określając jednocześnie jej barwę,

c) analizować połączenia ustalając ich głębokość cienkimi stalowymi drucikami (ew. żyletkami),

d) do analizy połączeń wykorzystywać wszelkie uszkodzenia lub pęknięcia, a w drzwiach ponadto prowadzić obserwację od góry i od dołu a także

z boku skrzydła przy pomocy lusterek.

4. Indywidualne wykonania inwentaryzacji pomiarowo-rysunkowej wybranego detalu lub elementu architektonicznego (opracowanie poza zajęciami)

- Brykowska M., Metody pomiarów i badań zabytków architektury, Warszawa 2003.

- Tajchman J., Zasady odwzorowania więźb dachowych w dokumentacjach konserwatorskich [w:]

Tajchman J., Bożejewicz E., Kalinowski T., Instrukcja dokumentacji konserwatorskiej w zakresie Inwentaryzacji rysunkowej schodów. Oprac. wewnętrzne w Zakładzie Konserwatorstwa UMK w Toruniu.

Ocenie podlega wykonana przez studenta inwentaryzacja pomiarowo-rysunkowa.

Dokumentacja musi być wykonana zgodnie z zasadami przedstawionymi podczas wykładów, otrzymaną instrukcją oraz konsultowana z wykładowcą.

brak