Ogólne zagadnienia metodologiczne konserwacji i restauracji zabytków architektury
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 1402-III-OZMK-P |
Kod Erasmus / ISCED: |
(brak danych)
/
(0228) Interdyscyplinarne programy i kwalifikacje związane z naukami humanistycznymi
|
Nazwa przedmiotu: | Ogólne zagadnienia metodologiczne konserwacji i restauracji zabytków architektury |
Jednostka: | Instytut Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa |
Grupy: |
Przedmioty obowiązkowe dla Studium Podyplomowego Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa Dziedzictwa Archn |
Punkty ECTS i inne: |
2.00
|
Język prowadzenia: | polski |
Wymagania wstępne: | Znajomość podstaw: historycznych, teoretycznych i ogranizacyjno-prawnych aspektów ochrony zabyków, historii architektury, historycznych technik budowlanych i ich problematyki konserwatorskiej, opieki i profilaktyki konserwatorskiej detali architektonicznych i zabytków ruchomych. |
Rodzaj przedmiotu: | przedmiot obowiązkowy |
Całkowity nakład pracy studenta: | 1.Godziny realizowane z udziałem nauczyciela (godziny kontaktowe wykładu, przewidziane w programie): 23 2. Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta, konieczny do zaliczenia przedmiotu (przygotowanie i uzupełnienie notatek; zebranie, przeanalizowanie i przyswojenie treści podanej literatury, zebranie materiału ilustracyjnego, koniecznego do nauki przedmiotu): 22 3. Czas, wymagany do przygotowania się do zaliczenia (przyswojenie materiału ilustracyjnego, definicji, powtórka zagadnień problemowych): 15 Liczba pkt ECTS - 2 |
Efekty uczenia się - wiedza: | EK_W04 -sStudent ma pogłębioną świadomość problematyki wartościowania zabytku, jako kluczowego zagadnienia procesu konserwatorskiego. EK_W05 - student posiada zaawansowaną wiedzę szczegółową wybranych zagadnień związanych z metodami konserwacji i restauracji zabytków architektury. |
Efekty uczenia się - umiejętności: | EK_U06 - student potrafi wykorzystać zdobytą wiedzą do przygotowania /wykonania, w zależności od specjalności zawodowej, w oparciu o dobór wybranych metod i narzędzi z zakresu dyscypliny nauki o sztuce: prac przedprojektowych, wniosków i wytycznych lub projektu budowlano – konserwatorskiego architektur historycznej. EK_U07 - student potrafi objaśnić i uzasadnić zróżnicowanym odbiorcom dokonany wybór koniecznych ingerencji konserwatorsko – restauratorskich w zabytkach. |
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne: | EK_K04 - student w sposób odpowiedzialny dokonuje wyboru koniecznych ingerencji konserwatorsko – restauratorskich w zabytkach, w szczególności wobec zabytkowych elementów odkrywanych w trakcie prac budowlano – konserwatorskich. EK_K06- student jest przygotowany do skutecznego uzasadnienia inwestorowi poszanowania wartości dawnej architektury oraz ukierunkowania na budowie działań wykonawców do stosowania dawnych technik budowlanych. |
Metody dydaktyczne: | Zajęcia prowadzone są jako wykład informacyjny/problemowy, uporządkowany w układzie tematycznym. Wykładowi towarzyszy prezentacja multimedialna. |
Metody dydaktyczne eksponujące: | - pokaz |
Metody dydaktyczne podające: | - wykład informacyjny (konwencjonalny) |
Skrócony opis: |
Na przedmiot składa się szereg specjalistycznych wykładów związanych z projektowaniem konserwacji i restauracji zabytków architektury: 1 . Uwarunkowania wewnętrzne - kształtujące konserwację i restaurację zabytków architektur. 2 . Patologie w zabytkach architektury powstające w wyniku błędnych prac restauratorskich. 3. Metoda konserwacji i restauracji zabytków architektury (terminologia prac oraz wartościowanie i zalecenia wynikające z teorii). 4. Konserwacja i rewitalizacja ruin historycznych. 5. Adaptacja zabytków architektury do współczesnych potrzeb. 6. Adaptacja zabytkowego prezbiterium do liturgii posoborowej. 7. Problematyka artystyczna przy restauracji zabytkowej architektury oraz rozbudowie kościołów oraz prezentacja projektów i realizacji w fotogramach. 8. Dokumentowanie wybranych działań konserwatorskich na zabytkach architektonicznych (uczytelnienie interwencji, odkrywki ekspozycyjne, problem tzw. świadków). |
Pełny opis: |
1. Uwarunkowania wewnętrzne - kształtujące konserwację i restaurację zabytków architektur. Uwarunkowania wewnętrzne: historia ogólna i budowlana, układ funkcjonalno – przestrzenny, forma i kompozycja, technika wykonania, autentyczna substancja, indywidualny charakter, standard wykonania „klimat”, stan techniczny zabytku jako podstawa do wniosków i wytycznych konserwatorsko – architektonicznych, które składają się z: I ogólnej koncepcji konserwatorskiej, II wytycznych do układu funkcjonalno – przestrzennego, III wytycznych do pozostałych elementów zabytku. 2. Patologie w zabytkach architektury powstające w wyniku błędnych prac restauratorskich. Dotyczące: pokryć dachowych więźb, stropów drewnianych, sklepień murów cokołowych i fundamentów, posadzek i podłóg, okien i drzwi, kościołów drewnianych oraz architektury murowanej. 3. Metoda konserwacji i restauracji zabytków architektury (terminologia prac oraz wartościowanie i zalecenia wynikające z teorii). Konserwacja, konserwacja bieżąca (profilaktyczna) zabiegi konserwacji. Restauracja, zabiegi restauracji, adaptacja (aranżacje wnętrz niekompletnych), integracja, rewitalizacja budownictwa poprzemysłowego, rewitalizacja i zabezpieczenie ruin historycznych (anastyloza). Rozbudowa, przemieszczanie, przesunięcia (z demontażem i bez), renowacja. Odbudowy: rekonstrukcja zabytku, restytucja, odbudowa kreacyjna. 4. Konserwacja i rewitalizacja ruin historycznych. Ruiny angielskie. Nieborów – Arkadia – sztuczne ruiny. Niedopuszczalna odbudowa ruin w Polsce. Karta Wenecka o ruinach. Zasady rewitalizacji ruin (tabela) I – prace przygotowawcze – rozpoznanie ruin, II – prace odkrywkowe, badawcze i zabezpieczenie czasowe, III – wartościowanie, IV – koncepcja zagospodarowania oraz rewitalizacji i zabezpieczenia, V – program szczegółowy i realizacja, VI – warunki przetrwania, VII – elementy dodane. Powtórzenie zasad. Podsumowanie – definicja. Berlini, Coventry. Wiślica. 5. Adaptacja zabytków architektury do współczesnych potrzeb. Definicja i wnioski z niej płynące. Schemat prezentujący czynniki warunkujące i kształtujące adaptację zabytków architektury (wiatraczek). Wnioski i wytyczne konserwatorsko – architektoniczne – ogólna koncepcja, wytyczne do układu funkcjonalno – przestrzennego (U.F.P.). Pozostałe elementy. Konieczność uzyskania odstępstw od współczesnych warunków technicznych. Różne przykłady adaptacji: Pałac w Studzieńcu, Toruń, ul. Kopernika 19, Chełmińska 28, Zamek w Golubiu i w Szczecinie. Ratusz w Toruniu – adaptacja na muzeum – schemat funkcjonalny. Opinia prof. Remera oraz dwóch prof. Analiza poszczególnych kondygnacji (parter, piwnice I i II piętro. Rozwiązanie komunikacji pionowej. Neapol – galeria malarstwa. Przykłady uczytelnień. Adaptacja poddaszy. Adaptacja budynku gospodarczego w Serbii. Adaptacja kamienic na muzeum w Warszawie. Konsekwencja łączenia kamienic w Toruniu. Inne rodzaje balustrad schodowych na wyższych kondygnacjach kamienic jako dowód adaptacji kondygnacji magazynowych na mieszkania. Dodanie elementów o formie współczesnej. Ostateczna definicja adaptacji. 6. Adaptacja zabytkowego prezbiterium do liturgii posoborowej. Czynniki warunkujące i kształtujące prezbiterium. Rozpoznanie i wartościowanie istniejącego prezbiterium. Podstawowe wymagania. Spotkanie nowej liturgii z tradycją kościoła. Niszczenie zabytkowego wyposażenia. Niewłaściwe odkrywki. Poziom prezbiterium oraz problem stopni w prezbiterium. Błędne usuwanie barier i niszczenie zabytkowej posadzki. Ołtarz posoborowy a posadzka. Zasady budowy ołtarza i ambony. Pulpit do czytań. Tabernakulum. Przykłady rozwiązań poprawnie prezbiteriów (Łążyn, NMP w Toruniu, katedra w Płocku. Problem krzyża w prezbiterium, obrus na ołtarzu i problem kwiatów. Adaptacja cerkwi i kościołów protestanckich dla kościoła katolickiego. 7. Problematyka artystyczna przy restauracji zabytkowej architektury oraz rozbudowie kościołów oraz prezentacja projektów i realizacji w fotogramach. Problematyka artystyczna związana z restauracją architektury zabytkowej. Rozbudowa kościołów: Ciechocinek, Lubsko, Zawada. Prezentacja projektów o charakterze restauracji zab. architektury na wybranych przykładach (ok. 60 plansz). 8. Dokumentowanie wybranych działań konserwatorskich na zabytkach architektonicznych (uczytelnienie interwencji, odkrywki ekspozycyjne, problem tzw. świadków). Wprowadzenie. A – Uczytelnienie interwencji restauratorskich. 1. uzupełnienia, 2. odtworzenie na podstawie świadka, 3. wznowienie, 4. dodanie. B – Uczytelnienie zmian funkcjonalnych. C – sygnowanie prac. D – odkrywki ekspozycyjne. |
Literatura: |
- Karta Wenecka 1964-2014, Red. Bukowska W., Krawczyk J., Toruń 2015. - Karta ICOMOS (2003 r.) – Zasady analizy, konserwacji i restauracji strukturalnej (konstrukcyjnej) dziedzictwa architektonicznego (w Standardach …, s. 70). - Kucza-Kuczyński K., Zawód – architekt. O sztuce zawodowej i moralności architektury. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2004. - Niemojewski L., Uczniowie cieśli. Rozważania nad zawodem architekta. Wyd. Trzaska, Evert i Michalski, Warszawa 1948 reprint – wydanie przez SARP 1997. - Tajchman J., Aranżacje i wyposażenie zabytkowych prezbiteriów adaptowanych do wymogów liturgii posoborowej. Problematyka liturgiczna, konserwatorska i artystyczna, Katowice 2008. - Tajchman J., Standardy w zakresie projektowania, realizacji i nadzorów prac konserwatorskich dotyczących zabytków architektury i budownictwa, Toruń-Warszawa 2014. - Tajchman J., Przykłady wadliwej i poprawnej adaptacji zabytków architektury [w:] Standardy w zakresie projektowania, realizacji i nadzorów prac konserwatorskich dotyczących zabytków architektury i budownictwa, Toruń-Warszawa 2014, s. 27-35. - Tajchman J., Uczytelnienie niektórych działań konserwatorsko-restauratorskich bezpośrednio na zabytkach architektury [w:] Standardy w zakresie projektowania, realizacji i nadzorów prac konserwatorskich dotyczących zabytków architektury i budownictwa, Toruń-Warszawa 2014, s. 35-52. - Tajchman J., Najczęstsze błędy w projektowaniu i w realizacjach konserwatorskich (wybrane przykłady) [w:] Standardy w zakresie projektowania, realizacji i nadzorów prac konserwatorskich dotyczących zabytków architektury i budownictwa, Toruń-Warszawa 2014, s. 52-66. - Tajchman J., Konserwacja ruin historycznych. Uwagi o metodzie. Ochrona Zabytków, Nr 4, 2005, s. 27-46. - Tajchman J., Na czym polega metoda ochrony, konserwacji i zagospodarowania ruin zamkowych [w:] Zamki w ruinie – zasady postępowania konserwatorskiego, red. Szmygin B., Molski P., Warszawa-Lublin 2012, s. 9-25. - Tajchman J., Toruńskie zabytki architektoniczne adaptowane na potrzeby Muzeum Okręgowego w Toruniu [w:] Księga Pamiątkowa z okazji 150 lecia Muzeum Okręgowego w Toruniu 1861-2011, red. Mikulski K., Okoń E., Toruń 2011, s. 83-113. - Tajchman J., Podstawowe zagadnienia metody konserwacji i restauracji dziedzictwa architektonicznego w zakresie zabytkowych budowli [w:] Współczesne problemy teorii konserwatorskiej w Polsce, red. Bogusław Szmygin, Warszawa-Lublin 2008, s. 155-169. - Tajchman J., Piaskowska B., Na czym polega metoda adaptacji zabytków architektury do współczesnej funkcji [w:] Wartość funkcji w obiektach zabytkowych, red. Bogusław Szmygin. ICOMOS, Warszawa-Lublin 2014, s. 299-314. - Vademecum Konserwatora Zabytków. Międzynarodowe Normy Ochrony Dziedzictwa Kultury 2000, Biuletyn ICOMOS. |
Metody i kryteria oceniania: |
Kolokwium uwzględniające następujące przedmioty składające się na moduł kształcenia: - Ogólne zagadnienia metodologiczne konserwacji i restauracji zabytków architektury. - Wybrane problemy konserwatorskie zabytków architektury. - Współczesne elementy związane z konserwacją zabytków architektury. |
Praktyki zawodowe: |
brak |
Zajęcia w cyklu "Rok akademicki 2020/21" (zakończony)
Okres: | 2020-10-01 - 2021-09-30 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Wykład, 23 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Beata Piaskowska | |
Prowadzący grup: | (brak danych) | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę |
Zajęcia w cyklu "Rok akademicki 2021/22" (zakończony)
Okres: | 2021-10-01 - 2022-09-30 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Wykład, 23 godzin
|
|
Koordynatorzy: | (brak danych) | |
Prowadzący grup: | Piotr Marciniak | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę |
Zajęcia w cyklu "Rok akademicki 2022/23" (zakończony)
Okres: | 2022-10-01 - 2023-09-30 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Wykład, 23 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Beata Piaskowska | |
Prowadzący grup: | Joanna Karbowska-Berent, Piotr Marciniak, Beata Piaskowska | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę |
Zajęcia w cyklu "Rok akademicki 2023/24" (w trakcie)
Okres: | 2023-10-01 - 2024-09-30 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Wykład, 23 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Beata Piaskowska | |
Prowadzący grup: | Joanna Karbowska-Berent, Piotr Marciniak, Beata Piaskowska | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.