Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Centralny punkt logowania
Strona główna

Konwersatorium z metodologii historii sztuki

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 1402-KzMHSz-3Z-S1
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0228) Interdyscyplinarne programy i kwalifikacje związane z naukami humanistycznymi Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Konwersatorium z metodologii historii sztuki
Jednostka: Instytut Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa
Grupy: Przedmioty obowiązkowe - 3 rok, sem. zimowy - Ochrona dóbr kultury, konserwatorstwo (s1)
Przedmioty obowiązkowe - 3 rok, sem.zimowy-Ochrona dóbr kultury, zabytkoznawstwo i muzealnictwo (s1)
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Wymagania wstępne:

Ogólna orientacja w podstawowych metodach historii sztuki.

Rodzaj przedmiotu:

przedmiot obowiązkowy

Całkowity nakład pracy studenta:

1. Godziny realizowane z udziałem nauczyciela (godziny kontaktowe proseminarium przewidziane w programie): 30 godz. / 1 p. ECST.

2. Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta: czytanie zadanej literatury, bieżące przygotowywanie się do zajęć, referaty: 45 godz. / 1,5 p. ECTS.

3. Czas poświęcony na przygotowanie referatu zaliczeniowego: 15 godz. / 0, p. ECTS.


Efekty uczenia się - wiedza:

Student

W1: ma pogłębioną, uszczegółowioną wiedzę w zakresie metodologii historii sztuki (historii dyscypliny, przemian postaw badawczych, metod badawczych, krytycyzmu metodologicznego) (K_W01, K_W05).


W2: rozumie różnorodność ujęć i metod badawczych, służących wieloaspektowej interpretacji dzieła sztuki (K_W07).


W3: zna najnowsze kierunki rozwoju i teorie historii sztuki (K_W12).


W4: uzyskuje pogłębioną świadomość złożoności języka specjalistycznego, charakterystycznego dla dyscypliny (K_W19).


Efekty uczenia się - umiejętności:

Student

U1: nabywa umiejętności w zakresie krytycznej oceny właściwości i zasadności przyjętych metod postępowania badawczego w zakresie historii sztuki, z uwzględnieniem dynamiki przemian metodologii w kontekście społeczno-politycznym (K_U03).


U2: potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi i najważniejszymi metodami historii sztuki (K_U7).


U3: samodzielnie opracowuje i prezentuje w formie referatu wybrane zagadnienia z zakresu metodologii (K_U05, K_U09, K_U23).



Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:

Student

K1: rozumie potrzebę stałego doskonalenia swojej wiedzy i umiejętności, przejawiająć krytyczny, metodologiczne uwarunkowany, twórczy stosunek do prac naukowych i badawczych - własnych i cudzych (K_K1).

Metody dydaktyczne:

Lektura wybranych tekstów i opracowań z zakresu metodologii historii sztuki, analiza założeń i możliwości poznawczych (efektów) danych metod, dyskusja na temat metod. Krytyczno-porównawcza ocena zastosowania analizowanych metod do dzieł z różnych epok i o różnym stopniu rozpoznania.

Metody dydaktyczne podające:

- wykład konwersatoryjny

Metody dydaktyczne poszukujące:

- klasyczna metoda problemowa
- panelowa
- referatu

Metody dydaktyczne w kształceniu online:

- metody służące prezentacji treści
- metody wymiany i dyskusji

Skrócony opis:

Konwersatorium z metodologii historii sztuki koncentruje się na zapoznaniu studentów z drogami kształtowania się dyscypliny naukowej historii sztuki i przemianami metod i teorii badawczych. Nacisk położony jest na okres od przełomu XIX/XX w. oraz nowoczesne metody historii sztuki.

Pełny opis:

ZAGADNIENIA:

MYŚL O SZTUCE XVII-XVIII w. i jej przedstawiciele (Francja: Pierre Monier, Anglia: Jonathan Richardson, William Hogarth, Richard Shafetsbury; Niemcy: Johann W. Goethe, Johann Joachim Winckelmann, Gothold E. Lessing, Fridrich Schiller).

nowy typ historyka sztuki. G. W. F. Hegel (1770-1831) jako “ojciec” historii sztuki.

Znawstwo; XIX-wieczna tradycja: znawstwo empiryczne, znawstwo jako wiedza: Giovanni Morelli-Lermolieff (1816-1891); Wilhelm von Bode (1845-1929); Georg Gottfried Dehio (1850-1932); M. Friedleander; A. Goldschmid

Szkoły “czystego widzenia”; a/ Henryk Wölfflin (1864-1945)- analiza formy dzieła sztuki (pojęcia formalistycznej analizy).; b/ Wiedeńska szkoła historii sztuki - "pierwsza" i "druga". (Moriz Thausing, Franz Wickhoff) i Alois Riegl (1858-1905)- historia sztuki jako historia stylów; c/ Max Dworak (1874 – 1921) - historia sztuki jako historia ducha, sztuka wyrazem idei rządzących ludźmi.

Nowoczesne metody - dychotomia między formą a treścią; a/. Erwin Panofsky /1892-1968/ i Hans Sedlmayr

Metoda semiotyczna; a/. M. Wallis i inni

Psychologia sztuki ; a/. Hartmut Kraft, Ernst Gombrich, Rudolf Arnheim

Socjologia sztuki - problematyka czy metoda

Hermeneutyka

Estetyka recepcji

Nowe propozycje rozwoju interpretacji sztuki w latach 80-tych, nowa dziedzina historii sztuki, której przedmiotem jest "implikowany widz" i "zewnętrzna prezentacja"

Ikonika - polemika z ikonologią i metodą strukturalną Panofskyego i Sedlmayera.

Sztuka feministyczna i mniejszości (graffit, sztuka mniejszości seksualnych)

Literatura:

Wybrana literatura

• Myśliciele, kronikarze i artyści o sztuce. Od starożytności do 1500 r., wybrał: Jan Białostocki, Warszawa 1978

• Teoretycy, historiografowie i artyści o sztuce, 1600-1700, Warszawa 1994, wybrał : Jan Białostocki

• A. Bochnak, Zarys dziejów polskiej historii sztuki, Kraków 1948.

• Wstęp do historii sztuki. Przedmiot, metodologia, zawód, Warszawa 1973, p.r. Piotra Skubiszewskiego.

• Pojęcia, problemy współczesnej nauki o sztuce, p. red. J. Białostockiego, Warszawa 1976

• Jan Białostocki, Historia sztuki wśród nauk humanistycznych, Wrocław 1980

• Hermann Bauer, Kunsthistorik, Dachu 1989

• M. Bryl, Suwerenność dyscypliny, Poznań 2009.

• Anne D’Alleva, Metody i teorie historii sztuki, Kraków 2008.

• J Do wyboru: Pseudo-Longinus, O górności; Witruwiusz, Dziesięć ksiąg o architekturze; Filostrat Starszy, Obrazy; Prokop z Cezarei, O budowlach; teksty: Św. Augustyna, św. Bernarda z Clairvaux, św. Tomasza z Akwinu, Mikołaja z Kuzy, w: Myśliciele, kronikarze i artyści o sztuce. Od starożytności do 1500 r., wybrał: Jan Białostocki, Warszawa 1978; Filippo Baldinucci; Giovanni Pietro Bellori; Pierre Monier; Jonathan Richardson; Giambattista Vico - Nauka nowa 1725 r., w: Teoretycy, historiografowie i artyści o sztuce, 1600-1700, Warszawa 1994, wybrał: Jan Białostocki

• Hr. E. Raczyński, Wspomnienia Wielkopolski, 1842-43akub Burckhardt, Kultura Odrodzenia we Włoszech. Próba ujęcia (1860), 1960;

• Giorgio Vasari, Żywoty najsławniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów", Florencja 1568, tł. K. Estreichera, Warszawa 1980, 1984 r.

• Jonathan Richardson , Esej o sztuce krytyki,

• Jakub Burckhard, Kultura Odrodzenia we Włoszech. Próba ujęcia. 1860, pol. 1960)

• Goldschmid, Rozbicie formy w rozwoju sztuki, w: Pojęcia problemy, metody współczesnej nauki o sztuce, p. red. J. Białostockiego, Warszawa 1976, s. 141-164

• Edgar Wind, Krytyka znawstwa, w; Pojęcia, problemy, metody współczesnej nauki o sztuce, wybrał J. Białostocki, Warszawa 1976, s. s. 170-194.

• Ksawery Piwocki, Pierwsza nowoczesna teoria sztuki. Poglądy Alojza Riegla, Warszawa 1970. Na s. 318-20 mowa o Dworaku

• Henryk Wölfflin, Podstawowe pojęcia historii sztuki, 1912, Gdańsk 2006

• W. Podlacha Henryk Wölfflin i jego teoria sztuki, w: Sprawozdania Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, t. 3, 1948, s. 221-233, Wrocław 1948

• Lech Kalinowski, Max Dvorak i jego metoda badań nad sztuką, Warszawa 1974, s.66 i nn.

• Max Dvorak, Nowa Ewangelia, w: Max Dvorak i jego teoria dziejów sztuki, wybór Lech Kalinowski, Warszawa 1974, s. 254-300.

• Jan Białostocki, Posłanie Aby Warburga: Historia sztuki czy historia kultury, w: Refleksje i syntezy.., Wa-Wa 1987 /cykl drugi/

• Aby Wartburg, Narodziny Wenus, Gdańsk 2010

• Herman Bauer, Forma, struktura, styl: metody analityczno-formalne i historyczno-formalne, w: Kunstgeschichte. Eine Einführung, Berlin 1988, s. 151 - 167)

• Erwin Panofsky, Ikonografia i ikonologia, w: Studia z historii sztuk, Warszawa 1971.

• Erwin Panofsky, Architektura gotycka i scholastyka, w: Studia z historii sztuki. Warszawa 1971,s.33-65;

• Otto von Simson – Katedra gotycka, Warszawa 1989, wstęp, s. 15-25, R. I, s. 25-46, 46-93.

• Jan Białostocki, Struktura, w: Historia sztuki wśród nauk humanistycznych, Wrocław, Wa-wa 1980, s. 56-80

• Werner Hofmann, Zagadnienia analizy strukturalnej, w: Pojęcia, problemy współczesnej nauki o sztuce, p. red. J. Białostockiego, Warszawa 1976, s. 505 – 536

• Hans Sedlmayr, Peter Breugel: Der Sturz der Blinden. Paradigma einer Strukturanalise, w: Hefte des Kunsthistorischen Seminars der Universität München, München 1957

• Hans Sedlmayr (o kościele wiedeńskim), w: Kunstgeschichtliche Studien für Hans Kaufmann, Berlin 1956

• Mieczysław Wallis, Sztuki i znaki, Warszawa 1983; tenże: Dzieje sztuki jako dzieje struktur semantycznych, w: Kultura i społeczeństwo 1968, t. 12, nr. 2, s. 63-73; tenże: Sztuka średniowieczna jako język. Próba zastosowania pojęć semiologicznych do historii sztuki, w: Studia estetyczne, 1965, s. 27-30

• Hartmut Kraft, Dyaden zu dritt: Der (analitysch-) kunstpsychologische Ansatz , w: Kunstgeschichte. Eine Einführung...,s. 280-305

• Ernst Gombrich - Sztuka i złudzenie, Warszawa 1981.

• Jan Białostocki - Temat ramowy i obraz archetypiczny. Psychologia i ikonografia, w: Teoria i twórczość, Poznań 1961, s.160-169

• Georg Kubler, Kształt czasu. Kryzys pojęcia stylu i teoria Kublera [w:] J. Białostocki, Sztuka i myśl humanistyczna, studia z dziejów sztuki i myśli o sztuce, PIW, Warszawa 1966

• Rudolf Arnheim, Film jako sztuka, Warszawa 1961

• Rudolf Arnheim - Sztuka i percepcja wzrokowa. Psychologia twórczego oka, Gdańsk 2004 (oryginał 1954)

• Rudolf Arnheim, Myślenie wzrokowe, Gdańsk 2011

• David Freedberg, Potęga wizerunków. Studia z historii i teorii oddziaływania, Kraków 2005

• Hans Belting, Das Ende der Kunstgeschichte. Eine Revision nach zehn Jahren, Munchen 1995

• Hans Belting, Das echte Bild. Bildfragen als Glaubensfragen, Munchen 2005

• Hans Belting, Antropologia obrazu, Kraków 2007 (Pisał też: Das Bild und seine Publikum im Mittelater (o wczesnych obrazach pasyjnych – ich formie i funkcji (1981) ; Das Werk und Kontext 1985) Bild und Kult 1990.

• G. Bätschmann, Einführung in die kunstgeschichtliche Hermenutik. Die Auslegung von Bildern, Darmstadt 1984

• G. Bätschmann, Beiträge zu einem Übergang von der Ikonologie zu kunstgeschichtliche Hermenutik, tł. [w:] Atrium Quaestiones 1986 , t. III

• Mariusz Bryl, Historia sztuki na przejściu od kontekstualnej Funktionsgeschichte ku antropologicznej Bildwissenschaft (casus Hans Belting, ) w: Atrium Quaestiones, XI, Poznań 2000, s. 237- 293

• Mariusz Bryl, Płaszczyzna, ogląd, absolut. Inspiracje hermeneutyczne we współczesnej historii sztuki, w: Atrium Quaestiones VI, s. 55-85, Poznań 1993.

• M. Bryl, Historia sztuki wobec Derridy, w: Historia sztuki po Derridzie. Materiały seminarium z zakresu teorii historii sztuki, Rogalin, kwiecień 2004 r. Pod red. Łukasza Kiepuszewskiego, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 53-77

• Barbara Aulinger, Kunstgeschichte und Soziologie, Berlin 1992

• Pierre Francastel, Twórczość malarska a społeczeństwo, Warszawa 1973, R.: Socjologia sztuki: metoda czy problematyka, s.11-39

• Natalie Heinrich, Socjologia sztuki, Warszawa 2010

• Max Imdahl - Giotto. Z zagadnień ikonicznej struktury sensu, w: Artium Questiones IV, 1990, s. 103-122 i recenzja tamże T. Żuchowskiego, s.130-131

• Oskar Bätschmann - Historia sztuki na przejściu od ikonologii do hermeneutyki , w: Artium Questiones III, 1986

• Michał Ostrowicki, Dzieło sztuki jako system, Warszawa - Kraków 1997

• Wolfgang Kemp, Kunstwerk und Betrachter: Der rezeptionsästhetische Ansatz, w: Kunstgeschichte. Eine Einführung..., s. 240-257.

• W. Kemp, Der Betrachter ist im Bild, Köln 1985, rec. M. Bryl w: B.H.S. 1988, 50, s. 271

• M. Bryl, Cykle Artura Grottgera. Poetyka i recepcja, Poznań 1994

• W. Kemp, Kunstwerk und Betrachter, w: Kunstgeschichte. Eine Einführung...Berlin 1988

• Andrzej Mencwel, Wyobraźnia antropologiczna, Próby i studia, Warszawa 2006

• Alan Barnard, Antropologia. Zarys teorii i historii, Kraków 2004

• Hans-Georg Gadamer, Aktualność piękna, Warszawa 1993

• Hans-Georg Gadamer, Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, Warszawa 2004 (2007)

• Mircea Eliade, Traktat o historii religii, Warszawa 2000

• Ewa Domańska, Badania postkolonialne w: Leela Gandhi, Teoria postkolonialna: wprowadzenie krytyczne, Poznań 2008

• Alan F. Chalmers, Czym jest to, co zwiemy nauką? Rozważania o naturze, statusie i metodach nauki, przełożył Adam Chmielewski, Wrocław; Siedmiogród 1993

• A. Bochnak, Zarys dziejów polskiej historii sztuki, Kraków 1948.

• E. H. Gombrich, Kunstwissenschaft, w: Atlantis Buch der Kunst, Zürich 1952

• J. Białostocki, Pięć wieków myśli o sztuce, Warszawa 1959

• W. Podlacha, Henryk Wölfflin i jego teoria sztuki, w: Sprawozdania Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, t. 3, 1948, s. 221-233, Wrocław 1948

• U. Kultermann, Geschichte der Kunstgeschichte, Wien-Düsseldorf 1966

• L. Dittmann, Stil - Symbol - Struktur, Studien zu Kategorien der Kunstgeschichte, München 1967

• J. Białostocki, Posłowie w: E. Panofsky, Studia z historii sztuki, Warszawa 1971, s. 387 – 420

• Martin Büchsel, Rebecca Müller, Intellektualisierung und Mystifizierung mittelalterlicher Kunst. „Kultbild „: Revision eines Begriffs, Berlin 2010 (Neue Frankfurter Forschungen zur Kunst, Bd. 10, tu: M. Buchsel, Abkehr vom „Kultbild…, s. 9-27).

• Obraz zapośredniczony, p.red. M. Poprzęckiej, SHS Warszawa 2005, Materiały seminarium metodologicznego SHS, Nieborów 25-27 listopada 2004

• J. Gajda-Krynicka, Prawda i /a metoda, w: O nauce i sztuce, p.red. Jan Mozrzymasa, Wrocław 2004, s.11-33 (Acta Universitatis Wratislaviensis No 2669)

• Umberto Eco, Pejzaż semiotyczny, Warszawa 1972

• Michał Haake, O dwóch różnych głosach w sprawie egzystencjalno-hermeneutycznej nauki o sztuce Michaela Brötjego, „Folia Historiae Artium", Seria Nowa, t. 12: 2007.

• Metzler Kunsthistoriker Lexikon, Zweihundert Porträts deutschsprachiger Autoren aus vier Jahrhunderten, P. Betthausen, P. H. Feist, C. Fork, Stuttgart 1998

• Juergen Habermas, Od wrażenia zmysłowego do symbolicznego wyrazu, Warszawa 2004.

Wolf Lepenies, Niebezpieczne powinowactwa z wyboru. Eseje na temat historii nauki, Warszawa 1996.

Lambert Wiesing, Widzialność obrazu. Historia i perspektywy estetyki formalnej, Warszawa 2008.

Marcin Urbaniak, Hermeneutyka a kierunki myśli współczesnej. Rozumienie kultury w filozoficznej hermeneutyce, filozofii przyrody i poststrukturalizmie, Kraków 2014.

Metody i kryteria oceniania:

Zaliczenie na podstawie obecności, aktywności (W1-3, U1-2) i prezentacji własnych tematów (W4, U3).

Praktyki zawodowe:

nie dotyczy

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń tel: +48 56 611-40-10 https://usosweb.umk.pl/ kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)