Historia sztuki nowożytnej polskiej

Brak

przedmiot obowiązkowy

Całkowity nakład pacy studenta w ramach wykładu i ćwiczeń:

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli (godz.):

- udział w wykładach – 30

- udział w ćwiczeniach – 30

- konsultacje z nauczycielem akademickim podczas dyżurów - 15

Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta (godz.):

np.

- przygotowanie do ćwiczeń - 15

- czytanie literatury- 30

- przygotowanie do kolokwium - 15

- przygotowanie do egzaminu - 15

Łącznie: 150 godz. (5 ECTS) w programie studiów.

Student

W1: Zna chronologię sztuki nowożytnej na ziemiach dawnej Rzeczpospolitej (K_W03).

W2: Ma uporządkowaną wiedzę o najważniejszych zjawiskach w polskiej sztuce

i architekturze nowożytnej, zna genezę form i typów architektonicznych oraz posiada wiedzę o przemianach zachodzących w tym zakresie, a także wiedzę o stylu, funkcji i treściach ideowych sztuk plastycznych (rzeźba, malarstwo, grafika) (K_W03, K_W04, K-W09).

W3: Zna kulturowy kontekst sztuki i architektury polskiej w omawianym okresie (uwarunkowania historii politycznej, społecznej i religijnej) (K_W04, K_W05, K_W08, K_W11).

W4: Posiada ogólną świadomość problematyki badawczej sztuki nowożytnej w dawnej Rzeczpospolitej (źródła poznawcze, interpretacja i spory naukowe) (K_W05).

Student

U1: Rozpoznaje i datuje podstawowy materiał zabytkowy z zakresu nowożytnej sztuki polskiej (K_U01, K_U06).

U2: Charakteryzuje najważniejsze problemy i zjawiska sztuki i architektury w Rzeczpospolitej epoki nowożytnej (K_U07, K_U08, K_U09, K_U10, K_U11).

U3: Charakteryzuje konteksty sztuki i architektury w nowożytnej sztuce polskiej (K_U13).

Student

K1: Ma świadomość kulturowej doniosłości artystycznego i architektonicznego dziedzictwa Polski i oraz konieczności jego zachowania dla dalszych pokoleń (K_K06).

K2: Ma świadomość potrzeby ciągłego pogłębiania wiedzy (K_K01).

Zajęcia prowadzone jako wykład informacyjny w układzie chronologicznym z uwzględnieniem zagadnień problemowych. Wykładowi towarzyszy prezentacja multimedialna obejmująca podstawowe informacje, obowiązujący materiał ikonograficzny, a także materiały pomocnicze.

Wykładowi towarzyszą ćwiczenia, w ramach których studenci zapoznają się ze szczegółową literaturą dotyczącą wybranych zagadnień oraz przygotowują prace własne (referat, prezentacja).

- pokaz

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny

- ćwiczeniowa
- referatu
- studium przypadku

Przedmiot w formie wykładu kursowego oraz ćwiczeń towarzyszących wykładowi.

Jego zakres obejmuje dzieje sztuki i architektury na obszarze Polski i dawnej Rzeczpospolitej Obojga Narodów od XVI do XVIII w. Przekrojowe ujęcie tematu obejmuje: dzieje architektury sakralnej i rezydencjonalnej, rzeźby i małej architektury w kamieniu oraz drewnie, sztukaterii, malarstwa i dekoracji malarskiej oraz grafiki, a także wybranych zagadnień z historii rzemiosła artystycznego. Materiał prezentowany jest w układzie chronologicznym.

Przedmiot w formie wykładu kursowego oraz ćwiczeń towarzyszących wykładowi. Jego zakres obejmuje dzieje sztuki i architektury na obszarze Polski i dawnej Rzeczpospolitej Obojga Narodów od XVI do XVIII w. Przekrojowe ujęcie tematu obejmuje dzieje architektury sakralnej i rezydencjonalnej, rzeźby i małej architektury w kamieniu oraz drewnie, sztukaterii, malarstwa i dekoracji malarskiej oraz grafiki, a także wybranych zagadnień z historii rzemiosła artystycznego. Materiał prezentowany jest w układzie chronologicznym. W odniesieniu do architektury szczególna uwaga poświęcona jest historii typów architektonicznych oraz ich funkcjonalnym uwarunkowaniom, a także związkom architektury z dekoracją architektoniczną. Dzieła sztuk plastycznych omawiane są w kontekście stylu, treści i funkcji. Sztuka i architektura na obszarze dawnej Rzeczpospolitej ukazywana jest w kontekście europejskim, ze szczególnym uwzględnieniem związków artystycznym pomiędzy dawną Rzeczpospolitą a takimi regionami nowożytnej Europy, jak Italia, północne i południowe Niderlandy, Francja, kraje niemieckie i tereny cesarstwa habsburskiego oraz kraje skandynawskie. W ramach wykładu poza zagadnieniami dotyczącymi stylu i typologii wiele uwagi poświęca się historycznemu i kulturowemu kontekstowi sztuki i architektury, a także kwestii organizacji produkcji artystycznej i architektonicznej w dawnej Rzeczpospolitej i jej implikacjom dla sztuki i architektury na tym obszarze.

Bloki tematyczne:

1. WSTĘP: Zarys kontekstu historycznego i kulturowego. / Ogólne cechy sztuki i architektury na obszarze dawnej Rzeczpospolitej. / Zarys chronologii sztuki i architektury w Rzeczpospolitej doby nowożytnej.

2. POCZĄTKI SZTUKI NOWOŻYTNEJ W POLSCE: Relacje pomiędzy tradycją średniowieczną a nowożytnym językiem formalnym w kontekście współczesnych przezmian paradygmatów historii sztuki. / Przemiany kontekstu kulturowego sztuki i architektury na przełomie epok. / Sztuka i architektura w kręgu dworu ostatnich Jagiellonów.

3. ARCHITEKTURA I RZEŹBA KAMIENNA XVI W.: Główne ośrodki artystyczne. / Architektura sakralna połowy XVI w. na przykładzie katedry w Płocku. / Architektura rezydencjonalna monarchów i możnowładztwa. / Rzeźba sepulkralna.

4. ARCHITEKTURA W EPOCE WAZÓW: Architektura rezydencjonalna królów i możnowładztwa. / Architektura sakralna, ze szczególnym uwzględnieniem architektury zakonnej epoki kontrreformacji (jezuici). / Dekoracja architektoniczna. / Europejski kontekst architektury doby Wazów i zjawisko migracji artystów oraz transferu wzorów. / Organizacja produkcji artystycznej w środowisku dworskim.

5. ARCHITEKTURA, RZEŹBA I MALARSTWO W GDAŃSKU W XVI i XVII wieku: Rola Gdańska w architekturze i sztuce dawnej Rzeczpospolitej. / Architektura gdańska i jej europejski kontekst. / Rzeźba gdańska i zjawisko artystycznej ekspansji miasta. / Malarstwo gdańskie / Organizacja produkcji artystycznej i architektonicznej w środowisku miejskim.

6. RZEŹBA I MALARSTWO 1 POŁ. XVII W.: Główne ośrodki artystyczne. / Przemiany w rzeźbie monumentalnej i małej architekturze oraz ich społeczne i ekonomiczne uwarunkowania. / Kulturowy i ideowy kontekst rzeźby i malarstwa ze szczególnym uwzględnieniem kontrreformacji.

7. ARCHITEKTURA, RZEŹBA I MALARSTWO W EPOCE JANA III SOBIESKIEGO : Przemiany w architekturze i sztuce Rzeczpospolitej po wojnie szwedzkiej(główne ośrodki i artyści). / Artystyczny i architektoniczny mecenat Jana III Sobieskiego oraz jego kontekst społeczno-polityczny. / Artystyczny i architektoniczny mecenat możnowładztwa oraz jego kontekst społeczno-polityczny.

8. ARCHITEKTURA, RZEŹBA I MALARSTWO XVIII W.: Wpływ dynastii saskiej an przemiany w sztuce i architekturze w Rzeczpospolitej. / Mecenat wielkiej magnaterii oraz jego kontekst społeczno-polityczny. / Architektura sakralna.

9. ARCHITEKTURA I SZTUKA W KRĘGU DWORU STANISŁAWA AUGUSTA PONIATOWSKIEGO

10. GRAFIKA I RZEMIOSŁO ARTYSTYCZNE W DAWNEJ RZECZPOSPOLITEJ: Zarys głównych rodzajów rzemiosł artystycznych. / Główne ośrodki i artyście. / Zarys podstawowych technik graficznych. / Społeczny kontekst dzieł grafiki i rzemiosła artystycznego.

LITERATURA PODSTAWOWA

Bania, Zbigniew, et al.: Wczesny i dojrzały barok (XVII wiek), Sztuka polska, Warszawa 2013.

Białostocki, Jan: ‘Renesans polski i renesans europejski’, [w:] Renesans. Sztuka i ideologia, Warszawa 1976, s. 179-193.

Fischinger, Andrzej: ‘Główne kierunki włoskiej twórczości renesansowej w Polsce’, [w:] Renesans. Sztuka i ideologia, Warszawa 1976, s. 195-211.

Kowalczyk, Jerzy: Sebastiano Serlio a sztuka polska. O roli włoskich traktatów architektonicznych w dobie nowożytnej, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1973.

Kozakiewiczowa, Helena: Renesans i manieryzm w Polsce, Warszawa 1987 (I wyd. 1978.

Kozakiewiczowa, Helena: Rzeźba XVI wieku w Polsce, Warszawa 1974.

Miłobędzki, Adam: Architektura polska XVII wieku, t.1-2, Warszawa 1980.

Mossakowski, Stanisław: Kaplica Zygmuntowska (1515–1533). Problematyka artystyczna i ideowa mauzoleum króla Zygmunta I, Warszawa 2007.

Mossakowski, Stanisław: Pałac Królewski Zygmunta I na Wawelu jako dzieło renesansowe, Warszawa 2015.

Ratajczak, Tomasz: Mistrz Benedykt – królewski architekt Zygmunta I, Kraków 2011.

Sito, Jakub: Wielkie warsztaty rzeźbiarskie Warszawy doby saskiej. Modele kariery, formacja artystyczna, organizacja produkcji, Warszawa 2013.

Skibiński, Franciszek: Willem van den Blocke. Niderlandzki rzeźbiarz na Bałtykiem w XVI i na początku XVII wieku, Toruń 2015.

Tomkiewicz, Władysław: Pędzlem rozmaitym. Malarstwo okresu Wazów w Polsce, Warszawa 1970.

Tylicki, Jacek: Bartłomiej Strobel. Malarz epoki wojny trzydziestoletniej, t. I-II, Toruń 2000.

Wardzyński, Michał: Marmur i alabaster w rzeźbie i małej architekturze Rzeczypospolitej. Studium historyczno-materiałoznawcze przemian tradycji artystycznych od XVI do początku XVIII wieku, Warszawa 2015.

Wiliński, Stanisław: ‘O renesansie wawelskim’, [w:] Renesans. Sztuka i ideologia, Warszawa 1976, s. 213-225.

Zlat, Mieczysław: Renesans i manieryzm, Sztuka Polska 3, Warszawa 2008.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

Batowscy, Natalia i Zygmunt, Marek Kwiatkowski: Jan Chrystian Kamsetzer. Architekt Stanisława Augusta, Warszawa 1978.

Bernatowicz, Aleksandra: Niepodobne do rzeczywistości. Malowana groteska w rezydencjach Warszawy i Mazowsza 1777-1820, Warszawa 2006.

Bernatowicz, Aleksandra: Malarze w Warszawie czasów Stanisława Augusta. Status, aspiracje, twórczość, Warszawa 2016.

Bernatowicz, Tadeusz: Mitra i buława. Królewskie ambicje książąt w sztuce Rzeczpospolitej szlacheckiej (1697-1763), Warszawa 2011.

Chrościcki, Juliusz. Sztuka i polityka. Funkcja propagandowa sztuki w epoce Wazów (1587-1668), Warszawa 1987.

Gryglewski, Piotr: De Sacra Antiquitate. Odwołania do przeszłości w polskiej architekturze sakralnej XVI w., Warszawa 2012.

Kaleciński, Marcin: Mity Gdańska. Antyk w publicznej sztuce protestanckiej res publiki, Gdańsk 2011.

Lileyko, Jerzy: Zamek warszawski. Rezydencja królewska i siedziba władz Rzeczpospolitej 1569-1793, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk - Łódź 1984.

Karpowicz. Mariusz: Sztuka oświeconego sarmatyzmu. Antykizacja i klasycyzacja w środowisku warszawskim czasów Jana III, Warszawa 1986 (I wyd. 1967).

Karpowicz, Mariusz: Jerzy Eleuter Siemiginowski. Malarz polskiego baroku, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1974.

Kwiatkowski, Marek: Stanisław August, król-architekt, Wrocław et al. 1983.

Lipińska, Aleksandra. Dwa niderlandyzmy - wrocławski i lwowski - na przykładzie rzeźby 1550-1625. Pytania i dezyderaty, [w:] Między Wrocławiem a Lwowem. Sztuka na Śląsku, w Małopolsce i na Rusi Koronnej w czasach nowożytnych, red. Andrzej Betlej, Katarzyna Brzezina-Scheurer, Piotr Oszczanowski, Wrocław 2011, s. 61-73.

Lorenz, Stanisław, i Andrzej Rottermund: Klasycyzm w Polsce, Warszawa 1984

Łoziński, Jerzy Z.: Grobowe kaplice kopułowe w Polsce 1520 – 1620, Warszawa 1973

Małkiewicz, Adam: ‘Kościół ŚŚ. Piotra i Pawła w Krakowie – dzieje budowy i problem autorstwa’, Prace z historii sztuki, 5, Kraków 1967, s. 43-86.

Małkiewicz, Adam: Teoria architektury w nowożytnym piśmiennictwie polskim, Warszawa – Kraków 1976.

Mikocka-Rachubowa, Katarzyna: André Le Brun. "Pierwszy rzeźbiarz" króla Stanisława Augusta, t. 1-2, Warszawa 2010.

Miłobędzki, Adam: Zarys dziejów architektury w Polsce, Warszawa 1963.

Mossakowski, Stanisław: Tylman z Gameren (1632-1706). Twórczość architektoniczna w Polsce, Warszawa-Berlin-Monachium 2012.

Mossakowski, Stanisław: Rezydencja królewska na Wawelu w czasach Zygmunta Starego. Program użytkowy i ceremonialny, Warszawa 2013.

Pasierb, Janusz St.: Malarz gdański Herman Han, Warszawa 1974.

Skibiński, Franciszek: ‘Architekci, budowniczowie, kamieniarze i rzeźbiarze obcego pochodzenia w Gdańsku 1550-1630. Szkic z dziejów migracji artystycznej’, Biuletyn Historii Sztuki, 77 (2015), 1, s. 5-35.

Skibiński, Franciszek: 'Warsztat Abrahama van den Blocke i publiczne przedsięwzięcia budowlane w Gdańsku w pierwszej ćwierci XVII wieku', Biuletyn Historii Sztuki, 77 (2015), 2, s. 241-265.

Talbierska, Jolanta: Grafika XVII wieku w Polsce. Funkcje, ośrodki, artyści, dzieła, Warszawa 2011.

Tylicki, Jacek. Rysunek gdański ostatniej ćwierci XVI i pierwszej połowy XVII wieku, Toruń 2005.

Wardzyński, Michał: ‘Między Italią a Niderlandami. Środkowoeuropejskie ośrodki kamieniarsko-rzeźbiarskie wobec tradycji nowożytnej. Uwagi z dziedziny materiałoznawstwa’, [w:] Materiał rzeźby. Między techniką a semantyką, red. Aleksandra Lipińska, Wrocław 2009, s. 425 – 455.

Wiliński, Stanisław: ‘Rzeźby Sebastiana Sali dla Krzysztofa Opalińskiego’, Biuletyn Historii Sztuki 18 (1956), 1, s. 55–83.

Wrede, Marek: Rozbudowa Zamku Królewskiego w Warszawie przez Zygmunta III, Warszawa 2013.

Przedmiot kończy się egzaminem pisemnym obejmującym materiał omawiany w czasie wykładu oraz zawarty w podstawowej literaturze przedmiotu. Egzamin pisemny składa się z dwóch pytań opisowych i pokazu slajdów. Do zaliczenia egzaminu wymagane jest uzyskanie 50% punków z obydwu części.

Wymagania egzaminacyjne:

- rozpoznawanie zabytków na slajdach (nazwa, funkcja, miejsce), z datowaniem do ćwierćwiecza (W2, U1; symbole kierunkowe: K_U01, K_U06, K_U08, K_U10)

- rozwinięcie przedstawionego zagadnienia o tematyce ogólnej według treści kształcenia (wykład i podstawowa literatura przedmiotu) (W1-4, U1-3; symbole kierunkowe: K_W03, K_W04, K_W08, K_W11, K_U09, U10, K_K06).

Nie dotyczy