Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Centralny punkt logowania
Strona główna

Ornamentyka

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 1402-Or-2L-S1
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0228) Interdyscyplinarne programy i kwalifikacje związane z naukami humanistycznymi Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Ornamentyka
Jednostka: Instytut Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa
Grupy: Przedmioty obowiązkowe - 2 rok, sem. letni - Konserwacja i restauracja malarstwa (sj)
Przedmioty obowiązkowe - 2 rok, sem. letni - Konserwacja i restauracja papieru i skóry (sj)
Przedmioty obowiązkowe - 2 rok, sem. letni - Konserwacja i restauracja rzeźby kamiennej (sj)
Przedmioty obowiązkowe-3 rok sem. letni -Ochrona dóbr kultury, S1
Punkty ECTS i inne: 3.00 LUB 2.00 (w zależności od programu) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Wymagania wstępne:

Podstawowa znajomość dziejów sztuki europejskiej (w tym rzemiosła artystycznego) ze szczególnym uwzględnieniem antyku grecko-rzymskiego oraz epoki nowożytnej.

Rodzaj przedmiotu:

przedmiot obowiązkowy

Całkowity nakład pracy studenta:

Godziny realizowane z udziałem nauczyciela (35 godz.):

- udział w wykładach - 20 godz.

- udział w ćwiczeniach - 10 godz.

- konsultacje z nauczycielem - 5 godz.


Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta (min. 55 godz.):

- odsłuchanie wykładów offline i lektura własna - 37,5 godz.

- przygotowanie do egzaminu - 17,5 godz.


Łącznie 90 godz. (3 p. ECTS)



Efekty uczenia się - wiedza:

W1: Ma orientację w zakresie rozwoju nowożytnej ornamentyki europejskiej, uporządkowana wiedzę szczegółową w zakresie przekształceń oraz ciągów morfologicznych i typologicznych (dla ODK: K_W03; dla KiR: K_W11; dla Arch. wn.: K_W03, K_W04; dla Rzeźby: K_W01).


W 2: Zna terminologię w zakresie ornamentyki; rozpoznaje podstawowe formy i motywy ornamentalne (dla ODK: K_W02; dla KiR: K_W07; dla Arch. wn.: K_W02; dla Rzeźby: K_W02).


W3: Rozumie rolę i znaczenie dekoracji ornamentalnej dla właściwej interpretacji kompozycji dzieła sztuki (dla ODK: K_W11; dla KiR: K_W07; dla Arch. wn.: K_W14, K_W15: dla Rzeźby: K_W13).


W4: Potrafi określić kontekst kulturowy, w jakim występuje dana forma ornamentalna (dla ODK: K_W11, K_W14; dla KiR: K_W01; dla Arch. wn.: K_W14, K_W16; dla Rzeźby: K_W08, K_W11).




Efekty uczenia się - umiejętności:

U1: Zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji (morfologicznej i ikonograficznej) form ornamentalnych i potrafi je stosować (dla ODK: K-U11; dla KiR: K_U02; dla Arch. wn.: K_U02; dla Rzeźby: K_U06, K_U07).


U2: Potrafi datować poszczególne i szczegółowe rozwiązania i kompozycje ornamentalne (dla ODK: K_U08, K_U10; dla KiR: K-U04;dla Arch. wn.: K_U04, K_U05; dla Rzeźby: K_U07).


U3: Potrafi określać proweniencję form ornamentalnych (dla ODK: K-U08; dla KiR: K-U04; dla Arch. wn.: K_U 05, K_U06; dla Rzeźby K-U14).



Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:

K1: Rozumie znaczenie ornamentyki dla rozpoznania i zachowania dziedzictwa kulturowego (dla ODK: K_K04, K_K06; dla KiR: K_K04; dla Arch. wn.: K_K05; dla Rzeźby: K_K02).


K2: Potrafi wykorzystać wiedzę historyczną w zakresie ornamentyki, przyswojoną w czasie zajęć dla rozpoznawania i zachowania oryginalnej substancji materialnej i duchowej (w ramach ochrony dziedzictwa niematerialnego) (dla ODK: K_K05, K_K06; dla KiR: K_K01; dla Arch. wn.: K_K09; dla Rzeźby: K_K02).

Metody dydaktyczne:

Metoda dydaktyczna podająca:

wykład informacyjny i problemowy (częściowo dostępny na platformie cyfrowej) oraz kontynuowany podczas ćwiczeń przed oryginalnymi realizacjami zabytkowymi (w kościołach).

Metody dydaktyczne podające:

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład problemowy

Metody dydaktyczne poszukujące:

- ćwiczeniowa
- obserwacji

Metody dydaktyczne w kształceniu online:

- metody rozwijające refleksyjne myślenie
- metody służące prezentacji treści
- metody wymiany i dyskusji

Skrócony opis:

Morfologia i typologia (z elementami semantyki) europejskiego ornamentu nowożytnego. Rozpoznawanie motywów i form ornamentalnych, określenie stylowe i datowanie.

Pełny opis:

Ornament – pojęcie, funkcja, schematy kompozycyjne; stosunek do architektury i sztuk plastycznych; witruwianizm i jego recepcja.

Ornament późnego średniowiecza a klasyczne zasady kompozycji.

Akant i ornament liściasty w XVI w.

Maureska.

Plecionka.

Groteska; prawidła kompozycyjne; tradycja antyczna i modyfikacja na Północy.

Ornament taśmowy i okuciowo-rolwerkowy.

Schweifwerk i ornament strączkowy.

Ornament małżowinowo-chrząstkowy; kwaab.

Ornament akantowy i liściasty XVII wieku.

Ornament regencyjny.

Rocaille.

Chinoisserie.

Ornament neoklasyczny i historyzujący.

Literatura:

a) podstawowa:

Rudolf Berliner, Gerhar Egger, Ornamentale Vorlageblätter, vol. 1-3. München: Klinkhardt & Biermann 1984

Ornament I dekoracja dzieła sztuki. Studia z historii sztuki, red. Joanna Daranowska-Łukaszewska, Agata Dworzak, Andrzej Betlej, Warszawa: SHS 2015, szczególnie:

Magdalena Adamska, Maureska – pierwszy triumf grafiki ornamentalnej, s. 1613-174,

Wojciech Bałus, Czego chcą ornamenty, s. 13-28,

Piotr Krasny, Ornament i dekor, s. 29-39,

Michał Kurzej, Ornament dawny i nowoczesny w niderlandzkiej teorii sztuki XVIB i XVIIA, s. 201-214,

Małgorzata Łazicka, Miniaturowe ryciny ornamentalne małych mistrzów niemieckich, s. 175-186,

Adriana Podmostko-Kłos, Dekoracja retabulów wielkopolskich w XVIIb, s. 227-236,

Franciszek Skibiński, Aldona Tołysz, Wokół „Inuentien” Cornelisa Florisa, s. 215-225,

Jolanta Talbierska, Ornament i wzornik warsztatowy a grafika europejska XV i początku XVI wieku, s. 145-161,

Michał F. Woźniak, Złotnicy i ich ornament, s. 53-66.

b) uzupełniająca:

Edgar Lein, Seemann’s Lexikon de Ornamente. Herkunft, Entwicklung,Bedeutung, Leipzig 2004.

Peter Jessen: Der Ornamentstich. Geschichte der Vorlagen des Kunsthandwerks seit dem Mittelalter. Berlin 1920.

Joan Evans, Pattern. A study of ornament in western Europe from 1180 to 1900. Oxford 1931 (reprint New York 1975).

Peter Meyer, Das Ornament in der Kunstgechichte, Zürich 1944.

Günter Irmscher, Kleine Kunstgeschichte des europäischen Ornaments seit der frühen Neuzeit (1400-1900), Darmstadt 1984.

Günter Irmscher, Ornament in Europa. Eine Einführung. Köln 2005.

The History of Decorative Arts. The Renaissnace and Mannerism in Europe, red. Alain Gruber (tłumaczenie edycji francuskiej, Paris 1993), New York-London-Paris 1994.

The History of Decorative Arts. Classicism and the Baroque in Europe, red. Alain Gruber (tłumaczenie edycji francuskiej, Paris 1992), New York-London-Paris 1996.

Karol Homolacs, Budowa ornamentu i harmonia barw, Kraków 1930.

Ernst H. Gombrich, Zmysł porządku. O psychologii sztuki dekoracyjnej (wyd. oryg. London 1979, 1984), przeł. Joanna Holzmann, Dorota Folga-Januszewska, Kraków 2009.

Michael Snodin, Maurice Howard, Ornament. A Social History Since 1450. New Haven–London: Yale, VAM 1996.

Michał F. Woźniak,Wzory złotnicze Erazma Kamyna, [w:] Amulet – znak – klejnot. Biżuteria w Polsce. Materiały z IV Sesji Naukowej zorganizowanej przez Toruński Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki oraz Międzynarodowe Targi Gdańskie S.A. w Gdańsku, w dniach 6-7 marca 2003 roku, red. Katarzyna Kluczwajd, Toruń: Toruńska Oficyna Wydawnicza 2003, s. 19-26, 170-173.

André Chastel, La Grottesque, Paris: Gallimard 1988 (wyd. niemieckie: Die Groteske, Berlin 1997).

Złoty Dom Nerona. Wystawa w 200-lecie śmierci Franiszka Smuglewicza, red. Justyna Guze, Muzeum Narodowe w Warszawie, 2008.

Eric Forsmann, Säule und Ornament. Studien zum Problem des Manierismus in den nordischen Säulenbüchern und Vorlageblätternn des 16. und 17. Jahrhunderts (Acta Universtatis Stockholmiensis. Stockholm Studies in History of Art, 1), Stockholm 1956.

Robert Hedicke, Cornelis Floris und die Florisdekoration. Studien zur niederländischen und deutschen Kunst im 16. Jahrhundert, Berlin 1913.

Hans Vredeman de Vries und die Renaissance im Norden. Ausstellung im Weserrenaissance-Museum Schloß Brake, 26. Mai – 25. August 2002, Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen, 15. September – 8. Dezember 2002, oprac. Heiner Borggrefe, Thomas Fusenig, Barbara Uppenkamp, München 2002.

Sune Schéle, Cornelis Bos. A Study of the Origins of the Netherland Grotesque, (Acta Universtatis Stockholmiensis. Stockholm Studies in History of Art, 10), Stockholm 1965.

Michał F. Woźniak,Uwagi o recepcji

manierystycznych wzorników niderlandzkich w Gdańsku i Prusach Królewskich, [w:] Niderlandyzm w sztuce polskiej. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Toruń, grudzień 1992, Warszawa: PWN 1995, s. 225-248.

Karl Zülch, Entstehung des Ohrmuschelstils (Heidelberger kunstgeschichtliche Abhandlungen), Heidelberg 1932.

Felicitas Rothe, Das deutsche Akanhusornament des 17. Jahrhunderts. Zur Frage seiner Selbstständigkeit (Forschungen zur deutschen Kunstgeschichte 29), Berlin 1938.

Michał Kurzej, Siedemnastowieczne sztukaterie w Małopolsce, Kraków: DodoEditor 2012.

Agnieszka Rosales Rodriguez, "Francuski wiek" i obrazy rokoka w świetle nowoczesnej krytyki i sztuki. Wizje, rewizje, interpretacje, Warszawa: Neriton 2016.

Bauer 1962 – Hermann Bauer, Rocaille. Zur Herkunft und zum Wesen eines Ornament-Motivs (Neue Münchner Beiträge zur Kunstgeschichte, Bd. 4), Berlin: Walter de Gruyter & Co. 1962.

Danuta Natalia Zasławska, Chinoiserie w Wilanowie. Studium z dziejów nowożytnej recepcji mody chińskiej w Polsce (Artystyczny Orient, red. Jerzy Malinowski, t. 8), Warszawa 2008.

Aleksandra Bernatowicz, Niepodobne do rzeczywistości. Malowana groteska w rezydencjach Warszawy i Mazowsza 1777-1820, Warszawa: IS PAN 2006.

Muzealne i biblioteczne katalogi wzorników ornamentalnych

Metody i kryteria oceniania:

Egzamin pisemny - W1, W2, W3, U1, U2, U3

Otrzymanie minimalnej oceny pozytywnej (dst.) możliwe przy znajomości min. 50 % materiału na egzaminie.

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2021/22" (zakończony)

Okres: 2022-02-21 - 2022-09-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 10 godzin więcej informacji
Wykład, 20 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Michał Woźniak
Prowadzący grup: Michał Woźniak
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Egzamin lub zaliczenie

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2022/23" (zakończony)

Okres: 2023-02-20 - 2023-09-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 10 godzin więcej informacji
Wykład, 20 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Michał Woźniak
Prowadzący grup: Michał Woźniak
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Egzamin lub zaliczenie

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2023/24" (w trakcie)

Okres: 2024-02-20 - 2024-09-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 10 godzin więcej informacji
Wykład, 20 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Michał Woźniak
Prowadzący grup: Milena Hübner
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Egzamin
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Egzamin lub zaliczenie
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń tel: +48 56 611-40-10 https://usosweb.umk.pl/ kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)