Praktyczne aspekty ochrony dziedzictwa kulturowego w prawie krajowym i międzynarodowym

przedmiot obligatoryjny

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli ( godz.):

np.

- udział w wykładach - 20 (5 h za pomocą e-materiałów)

Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta ( godz.):

np.

- przygotowanie do wykładu- 5

- czytanie literatury- 20

- zapoznanie z e-materiałami- 10

- przygotowanie do egzaminu- 35

Łącznie: 90 godz. (3 ECTS)

W1 Zna w stopniu pogłębionym współczesne problemy prawne ochrony dziedzictwa kulturowego w prawie krajowym i międzynarodowym. (K_W10)

W2 Zna w sposób poszerzony najważniejsze zagadnienia wybranych aktów prawnych i dokumentów międzynarodowych w/w zakresie (K_W10).

W3 Rozumie w sposób pogłębiony pojęcia pojęcia prawne, wpływ uwarunkowań prawnych na organizację i funkcjonowanie instytucji i urzędów związanych z ochroną dziedzictwa (K_W14; K_W17)

U1 Potrafi zastosować wiedzę z zakresu prawa do zadań związanych z problematyką konserwatorską i ochroną zabytków w zakresie wykonywania dokumentacji, opracowywania wniosków i wytycznych konserwatorskich, współpracy z urzędami i instytucjami zw. z ochroną zabytków i dziedzictwa, przygotowywania dokumentów i opracowań zw. z w/w problematyką (K_U08, K_U14).

U2 Rozumie znaczenie norm prawnych dla prawidłowego funkcjonowania systemu ochrony, jak i ochrony konkretnego obiektu będącego dobrem kultury (K_U01; K_U08).

K1 Docenia znaczenie funkcjonowania prawa ochrony dóbr kultury dla zachowania zabytków i dziedzictwa w kraju i za granicą (K_K04)

K2 Potrafi dostrzec i ocenić niewłaściwe postępowanie w w/w zakresie (K_K05).

K3 Ma świadomość odpowiedzialności prawnej i własnych możliwości w kwestiach formalno-prawnych (K_K01).

K4 jest przygotowany do poszukiwania rozwiązań problemów zw. z ochroną dziedzictwa w oparciu o źródła prawa krajowego i międzynarodowego (K_K01; K_K05).

Wykład informacyjny, konwersatoryjny z prezentacją multimedialną, wykład problemowy, klasyczna metoda problemowa, ćwiczeniowa studium przypadku

- metody służące prezentacji treści

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy

- ćwiczeniowa
- studium przypadku

- metody odnoszące się do autentycznych lub fikcyjnych sytuacji
- metody służące prezentacji treści

Zapoznanie studentów z prawem ochrony dziedzictwa kulturowego - na przykładzie prawa krajowego i prawa międzynarodowego.

Omówienie genezy prawa ochrony zabytków w Europie, określenie katalogu aktów prawnych regulujących tą gałąź prawa, z uwzględnieniem dokumentów organizacji międzynarodowych, które mają wpływ na treść aktów prawnych.

Szczególny nacisk kładziony będzie na to, aby poszczególne zagadnienia miały swoje uzupełnienie w przykładach z praktyki- w szczególności z praktyki urzędowej, muzealnej i konserwatorskiej.

Analiza aktu prawnego (decyzji, postanowienia), odwołania od decyzji oraz z kazusu mają pomóc przyswoić zdobytą wiedzę w praktyce oraz przybliżyć specyfikę pracy urzędnika zajmującego się ochroną dziedzictwa, pracownika placówki muzealnej czy dysponenta zabytku, zobowiązanego do zapewnienia właściwej opieki nad nim, będącego stroną postępowania administracyjnego.

Zapoznanie studentów z prawem ochrony dziedzictwa kulturowego - na przykładzie prawa krajowego i prawa międzynarodowego.

Omówienie genezy prawa ochrony zabytków w Europie, określenie katalogu aktów prawnych regulujących tą gałąź prawa, z uwzględnieniem dokumentów organizacji międzynarodowych, które mają wpływ na treść aktów prawnych.

Szczególny nacisk kładziony będzie na to, aby poszczególne zagadnienia miały swoje uzupełnienie w przykładach z praktyki- w szczególności z praktyki urzędowej, muzealnej i konserwatorskiej.

Analiza aktu prawnego (decyzji, postanowienia), odwołania od decyzji oraz z kazusu mają pomóc przyswoić zdobytą wiedzę w praktyce oraz przybliżyć specyfikę pracy urzędnika zajmującego się ochroną dziedzictwa, pracownika placówki muzealnej czy dysponenta zabytku, zobowiązanego do zapewnienia właściwej opieki nad nim, będącego stroną postępowania administracyjnego.

Część tematów zostanie przedstawiona w formie e-materiałów

1. Wstęp i powtórzenie podstawowych zagadnień z teorii prawa

2. Geneza prawa ochrony dziedzictwa w Europie, Określenie katalogu aktów prawnych regulujących prawo ochrony dziedzictwa na arenie międzynarodowej

4. Omówienie podstawowych aktów prawnych obowiązujących w Polsce, geneza i definicja legalna pojęć: zabytek, dobro kultury, dziedzictwo

5-6. Szczegółowe omówienie wybranych problemów prawnych na podstawie praktycznego zastosowania ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r. (Dz.U. Nr 162, poz. 1568 z późn. zm.) oraz ustawy o muzeach z dnia 21 listopada 1996 r. (Dz.U. Nr 5 poz. 24).

7. Szczegółowe omówienie problemów prawnych na podstawie praktycznego zastosowania rozporządzeń do ustawy o ochronie zabytków oraz ustawy o muzeach i ich zastosowanie w praktyce

8. Wskazanie aktów prawnych prawa międzynarodowego, regulujących dziedzinę ochrony zabytków i dziedzictwa z uwzględnieniem dokumentów organizacji międzynarodowych, które mają wpływ na treść aktów prawnych.

9. Charakterystyka postępowania administracyjnego i sądowo administracyjnego oraz postępowania egzekucyjnego w administracji. Na przykładach z zakresu ochrony dziedzictwa

10. Działalność instytucji państwowych w aspekcie ochrony zabytków, dziedzictwa i rewindykacji dóbr kultury.

Literatura obowiązkowa (wybrane fragmenty wymienionych pozycji):

1. Dlaczego i jak w nowoczesny sposób chronić dziedzictwo kulturowe. Materiały pokonferencyjne, red. A. Rottermund, Warszawa 2014.

2. Dziedzictwo, dobra kultury, zabytki, ochrona i opieka w prawie, red. P. Dobosz, K. Szepelak, W. Górny, Kraków 2015.

3. Konwencje UNESCO w dziedzinie kultury. Komentarz, red. K. Zalasińska, wyd. Wolters KluwerWarszawa 2014.

4. Michalak A., Ginter A., Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa 2016.

5. Leksykon prawa ochrony zabytków. 100 podstawowych pojęć, red. K. Zeidler, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2010.

6. Pruszyński J., Dziedzictwo kultury Polski. Jego straty i ochrona prawna, t.1- 2, Kraków 2001.

7. Przyborowska-Klimczak A., Rozwój ochrony dziedzictwa kulturalnego w prawie międzynarodowym na przełomie XX i XXI wieku, Lublin 2011.

8. Vademecum konserwatora zbytków, opr. zb., Warszawa 2015.

9. Zalasińska K., Zeidler K., Wykład prawa ochrony zabytków, Warszawa-Gdańsk 2015.

10. Zeidler K., Prawo ochrony dziedzictwa kultury, Wyd. Wolters Kluwer, Warszawa 2007.

Literatura uzupełniająca:

1. Dobosz P., Aktualne problemy prawne i finansowe ochrony zabytków w Polsce w dobie przekształceń ustrojowych państwa, Ochrona Zabytków 2000, nr 1, s. 12-17.

2. Drela M. Własność zabytków, Warszawa 2006.

3. Filipowicz P., Rola zaleceń konserwatorskich w procesie inwestycyjnym realizowanym w obiekcie zabytkowym w świetle oczekiwań projektanta i inwestora, „Kurier Konserwatorski”, 2010, nr 6, s. 5-10.

4. Hausner J. (red.), Administracja publiczna, Warszawa 2003.

5. Stawecki T., Winczorek P., Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 2003 r.

6. Wronkowska S., Podstawowe pojęcia prawa i prawoznawstwa, Poznań 2005

7. Zalasińska K., Charakter prawny zaleceń konserwatorskich, "Kurier Konserwatorski", 2010, nr 6, s. 11-15.

8. Zalasińska K., Interes indywidualny a interes publiczny – konflikt wartości w prawnej ochronie zabytków, „Ochrona Zabytków”, R. 2008, nr 2, s. 83-87.

9. Zalasińska K., Ochrona zabytków, Warszawa 2010.

Czasopismo: „Kurier Konserwatorski”, “Ochrona Zabytków

Wykaz aktów normatywnych

Konwencje

1. Konwencja o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego wraz z regulaminem wykonawczym do tej Konwencji oraz Protokół o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego, podpisane w Hadze dnia 14 maja 1954 r. (Dz.U. 1957, nr 46, poz. 2012).

2. Protokół drugi do konwencji haskiej z 1954 r. o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego, Haga, 26 marca 1999 r. (Dz.U. 2012 r.,poz. 248).

3. Konwencja dotycząca środków zmierzających do zakazu i zapobiegania nielegalnemu przywozowi, wywozowi i przenoszeniu własności dóbr kultury, sporządzona w Paryżu dnia 17 listopada 1970 r. (Dz.U. 1974 r., nr 20, poz. 106).

4. Konwencja w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjęta w Paryżu w dn.16 XI 1972 r. (Dz. U. z 1976 r. Nr 32, poz. 190 i 191).

5. Konwencja o ochronie podwodnego dziedzictwa kulturowego sporządzona w Paryżu dnia 2 listopada 2001 r.

6. Konwencja w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego sporządzona w Paryżu dnia 20 pździernika 2003 r. (Dz.U. z 2011 r., nr 172, poz.1018).Konwencja w sprawie ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego sporządzona w Paryżu dnia 20 października 2005 r. (Dz.U. 2007, nr 215, poz. 1585).

7. Europejska Konwencja Kulturalna sporządzona w Paryżu 19 grudnia 1954 r. (Dz.U. 1990 nr 8,poz. 44)

8. Europejska Konwencja o Ochronie Dziedzictwa Architektonicznego Europy, sporządzona w Grenadzie 3 października 1985 r. (Dz.U. z 2012 r., poz. 210)

9. Europejska Konwencja o Ochronie Dziedzictwa Archeologicznego, sporządzona w La Valetta 16 stycznia1992 (Dz. U. 1996, nr 120, poz. 564).

10. Europejska Konwencja Krajobrazowa, sporządzona we Florencji dnia 20 października 2000 (Dz. U. 2006 nr 14 poz. 98).

11. Konwencja ramowa Rady Europy w sprawie znaczenia dziedzictwa kulturowego dla społeczeństwa, przyjęta w Faro dnia 27 października 2005 r.

Wykaz aktów normatywnych

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dn. 2 IV 1997 r. (Dz.U. z 16 VII 1997 r. Nr 78 poz.483).

Ustawy i rozporządzenia

1. Ustawa z dn. 23 VII 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568 z późn. zm.).

2. Ustawa z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach (Dz.U. Nr 5 poz. 24 z późn. zm.)

3. Ustawa z dn. 14 VI 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r., Nr 98 poz.1071 z późn. zm.).

4. Ustawa z dn. 25 X 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. 2012 poz.406 z późn. zm.).

5. Ustawa z dn. 7 VII 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. Nr 243, poz. 1623 z późn. zm.).

6. Ustawa z dn. 27 III 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. 2003 Nr 80 poz. 717, ze zm. Dz.U. 2015 poz. 199).

7. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu (Dz.U. 2015 poz. 774).

8. Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz.U. 2015 poz. 1777).

9. Ustawa z dnia 25 maja 2017 r. o restytucji narodowych dóbr kultury (Dz.U. 2017 poz. 1086).

10. Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 26 maja 2011 r. w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem (Dz.U. Nr 113 poz.661).

11. Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 18 kwietnia 2011 r. w sprawie wywozu zabytków za granicę (Dz. U. Nr 98 poz. 510).

12. Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 14 października 2015 r. w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich, prac restauratorskich, robót budowlanych, badań konserwatorskich, badań architektonicznych i innych działań przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków oraz badań archeologicznych i poszukiwań zabytków (Dz.U. 2015 poz. 1789).

13. Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 19 sierpnia 2015 r. w sprawie krajowego rejestru utraconych dóbr kultury (Dz.U. 2015 nr 0 poz. 1275).

14. Ustawa z dn. 15 II 1962 r. o ochronie dóbr kultury i o muzeach (Dz. U. z 1962 r. Nr 10, poz. 48.).

15. Ustawa z dn. 19 VII 1990 r. o zmianie ustawy o ochronie dóbr kultury i o muzeach (Dz. U. Nr 56, poz. 322).

Student potrafi wykorzystać w sposób praktyczny zdobytą wiedzę na temat regulacji z zakresu ochrony zabytków i przepisów postępowania administracyjnego. Dzięki temu potrafi rozwiązać mniej skomplikowane problemy prawne, z którymi na co dzień ją do czynienia urzędnicy zatrudnieni w urzędach obsługujących organy ochrony zabytków. Student ma wiedzę na temat aktualnego orzecznictwa sądów i instytucji międzynarodowych (ETS, ETPC) w zakresie zagadnień związanych z ochroną dziedzictwa kulturowego oraz aktualnej praktyki administracji publicznej oraz potrafi posiłkować się tą wiedzą w samodzielnym poszukiwaniu rozwiązań problemów pojawiających się na tle stosowania prawa ochrony zabytków. Studentowi została przybliżona specyfika pracy urzędnika na tyle, aby student wiedział, na czym ta praca polega i z jakim zakresem obowiązków i odpowiedzialnością się wiąże. Absolwent kierunku Ochrona Dóbr Kultury z większą świadomością będzie przystępował do poszukiwania pracy w organach administracji konserwatorskiej a zdobyta wiedza ułatwi mu pozytywne przejście procesu rekrutacji.

Aktywny udział w zadaniach konwersatoryjnych (W1, W2, U1, U2, K1-K4)

Egzamin pisemny (W1-W3, U1-U2, K2, K4)

Kryteria oceniania:

Wykład: egzamin pisemny w formie pytań otwartych i testowych, analizy dokumentów oraz rozwiązania kazusów

ndst - 18 pkt (50 %)

dst-18,5-22 pkt (51-61%)

dst plus-22,5-26 pkt (62-72%)

db- 26,5-30 pkt (73-83%)

db plus-30,5-33,5 pkt (84-93%)

bdb-34-36 pkt (94-100%)

bdb-34-36 pkt (94-100%)

Nie dotyczy