Zabytkoznawstwo i problematyka konserwatorska zabytkowej stolarki architektonicznej i meblarskiego wyposażenia wnętrz

Zaliczenie z przedmiotów "Historia technik budowlanych z elementami materiałoznawstwa" oraz "Dokumentacja pomiarowo-rysunkowa zabytków architektury".

przedmiot obowiązkowy

Praca podczas zajęć - 1 ECTS (30 godz.):

Praca poza zajęciami - 1 ECTS:

- czytanie literatury: 10 godz.

- konsultacje: 5 godz.

- przygotowanie do egzaminu: 15 godz

Łącznie: 60 godz. (2 ECTS)

W1: zna podstawową terminologię z zakresu historii technik stolarskich i meblarskich oraz z zakresu problematyki konserwatorskiej zabytkowej stolarki architektonicznej i mebli (K_W03).

W2: zna na poziomie podstawowym rozwój konstrukcji meblarskich oraz ich znaczenia dla kształtowania formy dekoracyjnej mebli (K_W03).

W3: ma podstawowe wiadomości na temat ochrony i konserwacji zabytkowej stolarki i meblarskiego wyposażenia wnętrz zabytkowych. (K_W06).

U1: potrafi posługiwać się pojęciami i terminologią specjalistyczną niezbędną dla sformułowania wniosków wynikających z analizy materialnej struktury zabytkowej stolarki i meblarskiego wyposażenia wnętrz (K_U02)

U2: identyfikuje podstawowe materiały plastyczne i techniki zdobnicze występujące w stolarce i meblach zabytkowych i na podstawie analizy wizualnej określa zastosowane techniki ( K_U03)

U3: rozpoznaje, datuje i analizuje od strony stylu i formy zabytkowe dzieła meblarstwa i stolarki architektonicznej (K_U04).

U4: jest przygotowany do przedstawienia spójnej argumentacji i podjęcia dyskusji w zakresie problematyki konserwatorskiej mebli i zabytkowej stolarki architektonicznej (K_U07).

K1: w podejściu do problematyki konserwatorskiej zabytkowej stolarki i meblarskiego wyposażenia wnętrz kieruje się zasadami etyki zawodowej wynikających z postanowień Karty Weneckiej (K_K03).

K2: dostrzega i formułuje dylematy związane z problematyką konserwatorską zabytkowej stolarki i mebli oraz potrafi ocenić niewłaściwe postępowanie w tym zakresie (K_K04).

K3: ma świadomość poziomu swojej wiedzy – granic swoich kompetencji w zakresie rozwiązywania problemów związanych z realizacją procesu konserwatorskiego zabytkowej stolarki i mebli. Ma świadomość interdyscyplinarnego charakteru takiego procesu (K_K05).

Zajęcia wykładowe prowadzone są jako wykład informacyjny, w którym kolejność omawiania poszczególnych zagadnień wynika z logiki procesu konserwatorskiego charakterystycznego dla prac przy zabytkowej stolarce architektonicznej i meblach zabytkowych. Wykładom towarzyszą prezentacje multimedialne ilustrujące wybrane aspekty historycznych technik meblarskich (ze szczególnym uwzględnieniem rozwiązań konstrukcyjnych), jak i odniesienia do problematyki konserwatorskiej omawianej grupy zabytków (studium przypadku).

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład problemowy

- obserwacji
- studium przypadku

Podczas wykładów studenci zdobywają wiedzę z zakresu zabytkoznawstwa mebli oraz stolarstwa architektonicznego, a także zapoznają się z najważniejszymi aspektami problematyki konserwatorskiej tej grupy zabytków. Zdobywają wiedzę na temat kolejnych etapów procesu konserwatorskiego: (identyfikacja, analiza stanu zachowania i przyczyn zniszczeń, zabytkoznawcza analiza wartościująca, ustalenie celu i założeń prac konserwatorskich, realizacja ustalonego programu prac, dokumentacja prac konserwatorskich). Studenci zdobywają także umiejętności pozwalające na rozpoznawanie historycznych technik stolarskich i meblarskich oraz posługiwanie się specjalistyczną terminologią z tego zakresu. Przykłady dobrych i złych praktyk konserwatorskim uwrażliwiają studentów na specyficzne aspekty etyki konserwatorskiej w zakresie konserwacji mebli.

W ramach wykładów poświęconych problematyce zabytkoznawczej mebli omawia się ewolucję podstawowych typów meblarskich w układzie chronologicznym. Szczegółowo omawia się historyczne rozwiązania występujące w meblach siedziskowych (taborety, krzesła, fotele, trony, kanapy), łóżkach i leżankach, stołach i konsolach, skrzyniach, kredensach, kabinetach, szafach, biurkach i komodach. Prezentowane są metody służące wieloaspektowej identyfikacji mebli zabytkowych; identyfikacja w aspekcie historycznym, formalnym, funkcjonalnym (cechy użytkowe, funkcje symboliczne); identyfikacja w aspekcie materiałowym - drewno, elementy metalowe, materiały organiczne wykorzystywane w technikach zdobniczych; identyfikacja w aspekcie konstrukcyjnym (typy konstrukcji mebli skrzyniowych i szkieletowych, historyczne złącza meblarskie, historia tapicerki meblowej), identyfikacja w aspekcie technicznym; dawne metody obróbki drewna, rodzaje technik zdobniczych (snycerka, intarsja, pozłotnictwo). W ramach wykładów poświęconych problematyce konserwatorskiej omawiane są takie zagadnienia jak: ewolucja stanu zachowania mebli (w tym typologia zniszczeń, przyczyny zniszczeń), zabytkoznawcza analiza wartościująca mebli: programowanie prac konserwatorskich oraz wykonawcze aspekty procesu konserwatorskiego.

Literatura podstawowa :

1. Bukowska Weronika, Krawczyk Janusz (red.) Zabytkowa stolarka we wnętrzach sakralnych i jej problematyka konserwatorska, Toruń 2010 (wybrane fragmenty) (wybrane fragmenty);

2. Klatt Erich, Die Konstruction alter Möbel. Form und Technik im Wandel der Stilarten, Stuttgart 1961 (wybrane fragmenty);

3. Krawczyk Janusz, Meble jako przedmioty użytkowe i zabytki. U podstaw problematyki konserwatorskiej mebli zabytkowych, Toruń 2006 (wybrane fragmenty);

4. Krawczyk Janusz, Charakterystyczne cechy zabytkowej stolarki drzwiowej i jej problematyka konserwatorska, [w:] Zabytkowe budowle drewniane i stolarka architektoniczna wobec współczesnych zagrożeń, red. E. Okoń, Toruń 2005, s. 251-270;

5. Rouba Bogumiła J., Pielęgnacja świątyni, Toruń 2009 (wybrane fragmenty).

Literatura uzupełniająca:

1. Etyka i estetyka w konserwacji mebli [w:] Marek Rubnikowicz (red.) Etyka i Estetyka. I Forum Konserwatorów, Toruń 1998, s. 123-129;

2. Krawczyk Janusz, Badania naukowe w analizie i konserwacji mebli zabytkowych, Ochrona Zabytków, 1992, nr 1-2, s. 37-41;

3. Roubo André - Jacob, L’Art du menuisier, Paris 1769-1770;

4. Roubo André – Jacob, L’Art du menuisier en meuble. Paris 1772;

5. Sękowski Janusz, Konserwacja mebli zabytkowych, (wydanie II),

Warszawa 2009;

6.Swaczyna Irena, Wybrane cechy konstrukcji jako kryterium identyfikacji mebli zabytkowych, Warszawa 1992;

7.Swaczyna Irena, Charakterystyka konstrukcji komód pochodzących z końca XVIII w., [w:] Janusz Krawczyk (red.), Consevatio est aeterna creatio, Toruń 1999, s. 393-415.

Metody oceniania:

Dyskusja podczas zajęć (W2, U2, U4, K1, K3)

Kolokwium zaliczeniowe - test (W1-3, U1-3, K2)

Kryteria oceniania:

- do 50% punktów możliwych do zdobycia - ndst

- 52-60% punktów możliwych do zdobycia - dst

- 62-70% punktów możliwych do zdobycia - dst plus

- 72-80% punktów możliwych do zdobycia - db

- 82-90% punktów możliwych do zdobycia - db plus

- 92-100% punktów możliwych do zdobycia - bdb

nie dotyczy