Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Centralny punkt logowania
Strona główna

Historia sztuki starożytnej

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 1402-STAR-1Z-S1
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0228) Interdyscyplinarne programy i kwalifikacje związane z naukami humanistycznymi Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Historia sztuki starożytnej
Jednostka: Instytut Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa
Grupy: Przedmioty obowiązkowe - 1 rok, sem. zimowy - Ochrona dóbr kultury (s1)
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Wymagania wstępne:

brak

Rodzaj przedmiotu:

kanon

Całkowity nakład pracy studenta:

- udział w wykładach 30 h/ 1,5 ECTS

- konsultacje z nauczycielem akademickim 15 h/0,5 ECTS

- czytanie literatury 30 h/2 ECTS

- przygotowanie do egzaminu 15 h/1 ECTS


Łącznie 90 godzin: 5 pkt ECTS

Efekty uczenia się - wiedza:

- ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu nauk humanistycznych w systemie nauk oraz ich specyfice przedmiotowej i metodologicznej (K_W01) H1A_W01

- zna podstawową terminologię sztuk plastycznych (w tym także: technika i technologia sztuk plastycznych, typologia, ornamentyka, ikonografia) (K_W02) H1A_W02 A1_W10

- ma gruntowną uporządkowaną wiedzę z zakresu dziejów europejskiej sztuki starożytnej (w ujęciu chronologicznym i tematycznym) (K_W03) H1A_W03 H1A_W04

- zna na poziomie podstawowym dzieje i rozwój historii sztuki, rozumie jego uwarunkowania (K_W04), H1A_KW03

- ma uporządkowaną wiedzę w zakresie powiązań i wzajemnych uwarunkowań pomiędzy liturgią a architekturą i sztukami plastycznymi (K_W08), H1A_W03 A1_W12

- ma elementarną wiedzę o powiązaniach pomiędzy dyscyplinami humanistycznymi, wynikających ze specyfiki ochrony dóbr kultury (K_W10), H1A_W05

- rozumie interdyscyplinarny charakter interpretacji dzieła sztuki w różnych aspektach (z uwzględnieniem historii, filozofii, teologii, technik i technologii sztuk plastycznych itd.) (K_W11) H1A_W05 A1_W10 A1_W13

- zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji dzieł sztuki (K_W14), H1A_W07

- ma świadomość złożoności i historycznej zmienności języka, ze szczególnym uwzględnieniem języka specjalistycznego w ramach studiowanego kierunku (K_W19), H1A_W09

- ma podstawową wiedzę o współczesnym życiu artystycznymi działaniu instytucji kultury i sztuki (muzea, galerie itp.) (K_W2), H1A_W10


Efekty uczenia się - umiejętności:

- potrafi przeprowadzić kwerendę merytoryczną (wyszukać, przeanalizować, wyselekcjonować informacje), korzystając z materiałów bibliograficznych, źródłowych (w tym – niepublikowanych), (K_U01) ICT, H1A_U01

- ma podstawowe umiejętności w zakresie krytycznego podejścia do literatury z dziedziny historii sztuki (typy publikacji, charakter wywodów, ocena argumentacji itd.) (K_U03), H1A_U02

- na poziomie podstawowym analizuje problemy badawcze historii sztuki, posługując się metodami i narzędziami badawczymi, wskazanymi przez opiekunów naukowych (analiza stylistyczno-formalna, ikonograficzna, typologiczna itp.) (K_U04), H1A_U02

- samodzielnie opracowuje i prezentuje wyniki prowadzonych przez siebie poszukiwań bibliograficznych i analitycznych w ramach różnych przedmiotów kierunkowych (K_U05), H1A_U02

- rozpoznaje i charakteryzuje przy użyciu fachowej terminologii epoki, style, kierunki w sztuce od prehistorii do późnego cesarstwa rzymskiego (K_U08), H1A_U05

- charakteryzuje twórczość najważniejszych twórców (wzgl. ośrodków, szkół artystycznych itd.)w dziedzinie malarstwa, rzeźby i architektury od antyku do współczesności (K_U09), H1A_U05

- rozpoznaje i datuje najważniejsze dzieła sztuki prehistorycznej, egipskiej, greckiej i rzymskiej (K_U10), H1A_U05

- opisuje od strony formy i analizuje dzieła: architektury, rzeźby, malarstwa (o różnej klasie artystycznej i różnym poziomie wartości), wiążąc je z poszczególnymi okresami w sztuce starożytnej (K_U11), H1A_U05

- rozpoznaje najważniejsze dzieła, typy ikonograficzne i tematy, na poziomie podstawowym określając treści dzieł sztuki (K_U13), H1A_U05 A1_U21

- identyfikuje podstawowe materiały plastyczne występujące w zabytkach, na podstawie analizy wizualnej określa techniki sztuk plastycznych (K_U14), H1A_U05 A1_U16 A1_U21



Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:

- potrafi przeprowadzić kwerendę merytoryczną (wyszukać, przeanalizować, wyselekcjonować informacje), korzystając z materiałów bibliograficznych, źródłowych (w tym – niepublikowanych), (K_U01) ICT, H1A_U01

- ma podstawowe umiejętności w zakresie krytycznego podejścia do literatury z dziedziny historii sztuki (typy publikacji, charakter wywodów, ocena argumentacji itd.) (K_U03), H1A_U02

- na poziomie podstawowym analizuje problemy badawcze historii sztuki, posługując się metodami i narzędziami badawczymi, wskazanymi przez opiekunów naukowych (analiza stylistyczno-formalna, ikonograficzna, typologiczna itp.) (K_U04), H1A_U02

- samodzielnie opracowuje i prezentuje wyniki prowadzonych przez siebie poszukiwań bibliograficznych i analitycznych w ramach różnych przedmiotów kierunkowych (K_U05), H1A_U02

- rozpoznaje i charakteryzuje przy użyciu fachowej terminologii epoki, style, kierunki w sztuce od prehistorii do późnego cesarstwa rzymskiego (K_U08), H1A_U05

- charakteryzuje twórczość najważniejszych twórców (wzgl. ośrodków, szkół artystycznych itd.)w dziedzinie malarstwa, rzeźby i architektury od antyku do współczesności (K_U09), H1A_U05

- rozpoznaje i datuje najważniejsze dzieła sztuki prehistorycznej, egipskiej, greckiej i rzymskiej (K_U10), H1A_U05

- opisuje od strony formy i analizuje dzieła: architektury, rzeźby, malarstwa (o różnej klasie artystycznej i różnym poziomie wartości), wiążąc je z poszczególnymi okresami w sztuce starożytnej (K_U11), H1A_U05

- rozpoznaje najważniejsze dzieła, typy ikonograficzne i tematy, na poziomie podstawowym określając treści dzieł sztuki (K_U13), H1A_U05 A1_U21

- identyfikuje podstawowe materiały plastyczne występujące w zabytkach, na podstawie analizy wizualnej określa techniki sztuk plastycznych (K_U14), H1A_U05 A1_U16 A1_U21



Metody dydaktyczne:

Wykład informacyjny (konwencjonalny) z wykorzystaniem ilustracji i animacji.

Metody dydaktyczne eksponujące:

- pokaz

Metody dydaktyczne podające:

- opis
- wykład informacyjny (konwencjonalny)

Metody dydaktyczne poszukujące:

- klasyczna metoda problemowa

Metody dydaktyczne w kształceniu online:

- metody służące prezentacji treści

Skrócony opis:

Przekazanie studentom wiedzy na temat sztuki starożytnej obejmującej sztukę Egiptu, Myken, Krety, Grecji, Rzymu z uwzględnieniem specyfiki kierunku Ochrona Dóbr Kultury, a więc odnośników do sztuki antycznej w kontekście ekspozycji muzealnej i problematyki konserwatorskiej. Na każdym z wykładów podawane będą ekspozycje muzealne, które prezentują zbytki sztuki reprezentatywne wykładanego okresu.

Pełny opis:

Wykłady ze sztuki starożytnej obejmują szkic sztuki prehistorycznej, omawiający malarstwo, rzeźbę mobilną paleolitu oraz sztukę i budownictwo neolityczne w Europie. Do prezentacji zagadnień związanych ze sztuką wykorzystuje się tu odnośniki do religii prehistorycznych oraz współczesnych badań nad szamanizmem. Następnie prezentowana jest sztuka Egiptu, która obejmuje okres Starego, Średniego, Nowego Państwa wraz z epoką schyłkową i z uwzględnieniem epok przejściowych. Wprowadzeniem do sztuki greckiej jest sztuka minojska rozwijająca się na Krecie, oraz mykeńska na Peloponezie. Omawiane są pałace, akropole, grobowce-skarbce, malarstwo i rzemiosło artystyczne z uwzględnieniem ich religijnego tła. Sztuka grecka podzielona została na sztukę archaiczną, klasyczną i hellenistyczną. Ta część uwzględnia tzw. wieki ciemne, architekturę drewnianą Smyrny, rzeźby typu baetulia i xoanony. Następnie na wykładach omawiane są rzeźba, malarstwo, rzemiosło i architektura archaiczna, klasyczna i hellenistyczna, oczywiście zgodnie z periodyzacją dziejów sztuki. Kolejne wykłady prezentują sztukę etruską: grobowce, rzemiosło artystyczne oraz malarstwo mieszkańców półwyspu apenińskiego przed podbojem rzymskim. Jest to wstęp do omówienia sztuki Rzymu republikańskiego i cesarskiego. Prezentując sztukę Rymu (malarstwo, rzeźbę portretową i pomnikową, budownictwo świeckie i sakralne, fora rzymskie i m.in. teatry) uwzględnia się jego dzieje historyczne. Łącznie wykłady obejmują architekturę, rzeźbę i malarstwo poszczególnych okresów, rozwój urbanistyki. Zajęcia zamyka wykład dotyczący sztuki późnorzymskiej do czasu podziału cesarstwa na wschodnie i zachodnie ze szczególnym uwzględnieniem sztuki Konstantyna Wielkiego oraz sztuki starochrześcijańskiej.

Na wykładach uwzględnia się m.in. styl dorycki, joński, koryncki oraz toskański, pokazując najważniejsze przykłady ich zastosowania w architekturze świeckiej i sakralnej. Uzupełnieniem wiedzy o sztuce są wiadomości m.in. z kultury starożytnej (np. teatru i życia codziennego) i wyposażenia wnętrz. Wszystkie wykłady wykorzystują jako ilustracje dzieła sztuki znajdujące się w kolekcjach muzeów europejskich, przy omawianiu wielu z zabytków poruszane są kwestie konserwatorskie (jak ekspozycja malowideł w Pompejach), ekspozycji muzealnej oraz rekonstrukcji ich pierwotnego wyglądu oraz kontekstu przestrzennego i kulturowego. Podawane są adresy animacji komputerowych pozwalających lepiej pokazać pierwotny wygląd obiektów. Po wykładach dotyczących danego okresu w sztuce podawana jest literatura przedmiotu.

Literatura:

Literatura podstawowa:

M. L. Bernhard, Sztuka grecka archaiczna, Warszawa 1989.

M. L. Bernhard, Sztuka grecka V wieku p.n.e., Warszawa 1975.

M. L. Bernhard, Sztuka grecka IV wieku p.n.e., Warszawa 1992.

M. L. Bernhard, Sztuka hellenistyczna, Warszawa 1980.

J. Boardman, Sztuka grecka, Toruń 1999

Bunte Götter: die Farbigkeit antiker Skulptur. Kat. Ausstellung der Staatlichen Antikensammlungen und Glyptothek München, 16. Dezember 2003 bis 29. Februar 2004, 15. Juni –5. September 2004, hrsg.: V. Brinkmann; R. Wünsche, München 2004.

T. Dobrowolski, Sztuka Etruska, Warszawa 1988.

F.W. Deichmann, Archeologia chrześcijańska, Warszawa 1994

Encyklopedia kultury antycznej, Warszawa 1995.

J. C. Fredouille, Słownik cywilizacji rzymskiej, Katowice 2006.

Gąssowski J., Sztuka pradziejowa w Polsce, Warszawa 1975.

In the light of Amarna – 100 Years of the Nefertiti Discovery, Hg. F. Seyfried, Petersberg 2012.

Jastrzębowska E., Sztuka wczesnochrześcijańska, Warszawa 2008.

W. Koch, Style w architekturze. Arcydzieła budownictwa europejskiego od antyku po czasy współczesne, przeł. W. Baraniecki, Świat Książki, Warszawa 1996

Kaltsas N., Sculpture in the National Archeological Museum Athens, Athens 2002.

Karakasi K., Archaic Corai, Los Angeles 2003.

Kolb F., Ideał późnoantycznego władcy. Ideologia i autoprezentacja, Poznań 2008 (fragmenty)

Konstantynopol Nowy Rzym. Miasto i ludzie w okresie wczesnobizantyńskim, red. M. J. Leszko, T. Wolińska, Warszawa 2011 (fargmenty)

Krautheimer R., Early Christian and Byzantine architecture, Pelican History of Art 1965

L'art egyptien au temps des pyramides, cat. exposition, Paris – Galeries Nationales du Grand Palais, 6 Avril–12 Juillet 1999, New York – The Metropolitan Museum Of Art, 16 Sept, Paris 1999.

Lipińska J., Historia rzeźby, reliefu i malarstwa starożytnego Egiptu, Warszawa 1979.

E. Makowiecka, Sztuka grecka, Warszawa 2009

E. Makowiecka, Sztuka Rzymu. Od Augusta do Konstantyna, Warszawa 2010

J. A. Ostrowski, Słownik artystów starożytności, Katowice 2006.

E. Papuci-Władyka, Sztuka starożytnej Grecji, Warszawa-Kraków 2001

A. Sadurska, Archeologia starożytnego Rzymu od epoki królów do schyłku Republiki, t. 1, Warszawa 1975

A. Sadurska, Archeologia starożytnego Rzymu. Okres cesarstwa, t. 2, Warszawa 1980.

Sztuka Egiptu, wyd. R. Tolman, Warszawa 2001.

Twardecki A., Mały słownik sztuki starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1998.

Literatura uzupełniająca:

J. Boardman, Greek Art, London 1973.

J. Boardman, Greek Sculpture. The Archaic Period, London 1978.

J. Boardman, Greek Sculpture. The Classical Period, London 1985.

J. Boardman, Greek Sculpture: The Late Classical Period, London

1995.

Ciechanowicz J., Rzym. Ludzie i budowle, Warszawa 1989.

F. Coarelli (ed.), Artisti e artigiani in Grecia, guida storica e critica, Roma 1980

A.A. Donohue, Xoana and the Origin of Greek Sculpture, Atlanta 1988.

A. A. Donohue, Greek Sculpture and the Problem of Description, Cambridge 2005.

Eschebach H., Pompeji: Erlebte antike Welt, Leipzig 1984.

F. Kolb, Ideał późnoantycznego władcy, Poznań 2008

Keesling K. M., The votive statues of the Athenian Acropolis, Cambridge 2003 [http://catdir.loc.gov/catdir/samples/cam041/2002073693.pdf].

Keesling K. M., Patrons of Athenian votive monuments of the Archaic and Classical periods: three studies, >Hesperia: The Journal of the American School of Classical Studies at Athens<, 74/3 (2005), s. 395-426 [Jstor].

W. Müller-Wiener, Greckie budownictwo antyczne, wyd. Platan 2004

M. Muller Dufeu, La sculpture grecque. Sources littéraires et épigraphiques, Paris 2002.

J. A. Ostrowski, Starożytny Rzym. Polityka i sztuka, Warszawa-Kraków 1999

O. Palagia (ed.), Greek Sculpture: Function, Materials and Techniques in the Archaic and Classical Periods, Cambridge 2006.

Pauzaniasz, Wędrówki po Helladzie. W świątyni i w micie, wstęp i komentarz Niemirska-Pliszczyńska J., Filarska B., Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1973.

Pergamon. Panorama der Antiken Metropole, Hg. R. GRÜSSINGER et al., Petersberg 2011

Press L., „Budownictwo egejskie”, Warszawa 1986.

G. Rachet, Słownik cywilizacji greckiej, Katowice 2006.

R.R.R. Smith, Hellenistic Sculpture, London 1991.

Sear F., Roman theatres, an architectural study, New York 2006 (electronic resource – cyfrowa czytelnia UMK).

Simon M., Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa I–IV w., Warszawa 1992.

P. Zanker, August i potęga obrazów, Poznań 1999

P. Veyne, Imperium grecko-rzymskie, Kęty 2008

P. Veyne (red.), Historia życia prywatnego, t. 1, Wrocław 2005

Valavanis P. D., Games and sanctuaries in ancient Greece: Olympia, Delphi, Isthmia, Nemea, Athens, Los Angeles 2004, fragmenty: s. 20–161 (Olimpia), 162–266 (Delfy), 337–391 (Ateny).

Wujewski T., Symbolika architektury greckiej, Poznań 1995.

Metody i kryteria oceniania:

Egzamin, po uzyskaniu zaliczenia z ćwiczeń z zakresu historii sztuki starożytnej, obejmujący architekturę, malarstwo i rzeźbę wszystkich państw starożytnych.

Student rozpoznaje i charakteryzuje przy użyciu fachowej terminologii epoki, style, kierunki w sztuce od prehistorii do późnego cesarstwa rzymskiego K_U08, H1A_U05

Potrafi charakteryzować twórczość najważniejszych twórców (wzgl. ośrodków, szkół artystycznych itd.)w dziedzinie malarstwa, rzeźby i architektury od antyku do współczesności K_U09, H1A_U05

Umie rozpoznać i datować najważniejsze dzieła sztuki prehistorycznej, egipskiej, greckiej i rzymskiej K_U10, H1A_U05

Jest zdolny opisać formę i zanalizować dzieła: architektury, rzeźby, malarstwa (o różnej klasie artystycznej i różnym poziomie wartości), wiążąc je z poszczególnymi okresami w sztuce starożytnej K_U11, H1A_U05

Potrafi rozpoznać najważniejsze dzieła, typy ikonograficzne i tematy, na poziomie podstawowym określając treści dzieł sztuki K_U13, H1A_U05 A1_U21

Identyfikując dzieła identyfikuje także podstawowe materiały plastyczne występujące w zabytkach, na podstawie analizy wizualnej określa techniki sztuk plastycznych K_U14, H1A_U05 A1_U16 A1_U21

Kryteria oceniania:

Wykład: na ocenę na podstawie egzaminu pisemnego trwającego 2 h

ndst - 1 pkt (50%)

dst- 2 pkt (60%)

dst plus- 3 pkt (70%)

db- 4 pkt (80%)

db plus- 5 pkt (90%)

bdb- 6 pkt (100%)

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń tel: +48 56 611-40-10 https://usosweb.umk.pl/ kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)