Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Centralny punkt logowania
Strona główna

Sztuka Islamu

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 1402-SzI-3Lka-S1
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0228) Interdyscyplinarne programy i kwalifikacje związane z naukami humanistycznymi Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Sztuka Islamu
Jednostka: Wydział Sztuk Pięknych
Grupy: Przedmioty fakultatywne - III rok, sem. letni, krytyka artystyczna (s1)
Punkty ECTS i inne: 4.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
Język prowadzenia: polski
Wymagania wstępne:

-

Całkowity nakład pracy studenta:

1. Godziny realizowane z udziałem nauczyciela - godziny kontaktowe (udział w konwersatorium) 30 h (1 ECTS)


2. Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta:

- studiowanie artykułów, udostępnianych tekstów oraz publikacji pozwalające na aktywne uczestnictwo w zajęciach oraz na przygotowane referatu z pokazem multimedialnym - 70 h (3 ECTS)


Łącznie: 100 h (4 ECTS)

Efekty uczenia się - wiedza:

W1 zna genezę i historię sztuki islamskiej, poznaje jej specyfikę i cechy osobliwe (K_W03)

W2 orientuje się w terminologii, semantyce i symbolice podstawowych składników islamskiej architektury (K_W02),(K_W06), (K_W10)

W3 rozumie wzajemne wpływy sztuki islamskiej i sztuki innych kręgów kulturowych (K_W07)

W4 rozumie procesy ewolucyjne w wyniku których zmienia się charakter i interpretacje sztuki islamskiej (K_W05)

W5 poznaje najważniejsze kolekcje i muzea sztuki islamskiej (Berlin, Stambuł, Londyn, Nowy Jork i inne) (K_W14)


Efekty uczenia się - umiejętności:

U1 charakteryzuje cechy pomników kultury islamskiej (K_U05), (K_U06), (K_U07)

U2 rozumie znaczenie kaligrafii jako podstawy sztuki islamu (K_U05), (K_U06), (K_U07)

U3 orientuje się w motywach islamskiej ornamentacji i dekoracji (K_U05), (K_U06), (K_U07)

U4 potrafi opisać zmiany, które zaszły w rozwoju islamskiej sztuki w ciągu stuleci (K_U06)

U5 czyta i interpretuje różne teksty kultury w językach obcych (K_U13)


Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:

K1 posiada zrozumienie dla idei i zjawisk w kulturze i sztuce pozaeuropejskiej (K_K05)

K2 ma świadomość, jakie skutki dla Europy ma rozpowszechnienie się kultury islamskiej (budowa nowych meczetów i ośrodków islamskiego życia) (K_K07)

K3. Posiada świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego związanego z islamem (K_K06).



Metody dydaktyczne:

wykład połączony z prezentacją multimedialną

zdalne nauczanie: wykład na platformie MS Teams

Metody dydaktyczne podające:

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład problemowy

Metody dydaktyczne w kształceniu online:

- metody służące prezentacji treści

Skrócony opis:

Celem zajęć jest przedstawienie sztuki islamu, jej historii w różnych regionach i krajach islamskiej cywilizacji, analiza specyfiki sztuki islamu (rola kaligrafii, problem przedstawienia istot żywych, wcielenie w system wizualny motywów islamskiej mitologii, moralnych i filozoficznych imperatywów islamskiej nauki wiary). Zajęcia obejmują tematykę z zakresu historii sztuki i architektury, konserwacji zabytków kultury materialnej, antropologii kulturowej, historii religii i wiedzy teologicznej (islamskiego światopoglądu), estetyki.

Pełny opis:

1. Wstęp teoretyczny: wpływ religii na sztukę, specyfika sztuki islamskiej w porównaniu do podstawowych cech sztuki świata chrześcijańskiego i innych cywilizacji

2. Meczet jako symbol islamu. Struktura zewnętrzna na przykładach klasycznych i współczesnych meczetów: dziedziniec, portal, minaret, kopuła. Struktura wewnętrzna i składniki dekoracji wewnętrznej na przykładach klasycznych i współczesnych meczetów: sala dla modlitw, nisza mihrabowa, minbar, oświetlenie, dywany.

3. Architektura: narodziny islamskiej sztuki w krajach arabskich, jej ewolucja w ramach rozszerzającego się Kalifatu, okres panowania Umajjadów i Abbasydów

4. Architektura z czasu panowania Seldżuków i Timurydów

5. Architektura z czasu panowania Safawidów i Osmanów

6. Malarstwo arabskie i perskie do XV wieku

7. Malarstwo perskie XVI-XIX wieku

8. Malarstwo tureckie 

9. Ikonografia sztuki muzułmańskiej. Mitologia islamska w miniaturze (legendy z życia Proroka Mohameda, epizody historyczne, perskie postaci fantastyczne)

10. Wyroby ceramiczne i szklane

11. Wyroby metalowe

12. Kobiernictwo – Iran (Seldżucy, Safawidzi)

13. Kobiernictwo – Turcja (Osmanowie)

14. Tkaniny – od przykładów wczesnomuzułmańskich po XIX wiek

15. Sztuka współczesna

Literatura:

Literatura podstawowa (do zapoznania w wybranych fragmentach):

-Arnold T.W. Painting in Islam. New York, 1965.

-Arts of Islam. London, 1976.

-Aslanapa, Oktay. Turkish Art and Architecture. London, 1971..

-Blair Sh. J. Images of Paradise in Islamic Art. Hanover, 1991.

-Brend, Barbara. Islamic Art. London, 1991.

-Contemporary Art from the Islamic World. Edited by Wijdan Ali. Amman, 1989.

-Ende W., Steinbach U. Islam in der Gegenwart. München, 2005.

-Grabar O. The Formation of Islamic Art. New Haven – London, 1973.

-Rice D.T. Islamic Art. London, 1989.

-Schimmel A. Calligraphy and Islamic Culture. London, 1990.

Literatura uzupełniająca:

-Żygulski Z. jun. Sztuka islamu w zbiorach polskich, Warszawa 1989

Efekty uczenia się:

Wiedza:

• zna genezę i historię sztuki islamskiej

• poznaje specyfikę sztuki islamskiej, jej cechy osobliwe

• zna i rozumie wartości klasycznej sztuki islamu

• orientuje się w semantyce i symbolice podstawowych składników islamskiej architektury

• rozumie wpływ nawzajem wartości sztuki islamskiej i innych cywilizacji

• rozumie procesy ewolucyjne w wyniku których zmienia się charakter sztuki islamskiej

Umiejętności:

• charakteryzuje cechy pomników kultury islamskiej

• rozumie znaczenie kaligrafii jako podstawy sztuki islamu

• orientuje się w motywach islamskiej ornamentacji i dekoracji

• ujmuje całokształt artystycznej kultury islamskiej

• poznaje zasady restauracji, rekonstrukcji pomników islamskiej architektury i sztuki

• poznaje kolekcji znakomitych muzea sztuki islamskiej (Berlin, Stambuł i inne)

• określa, jakie skutki dla Europy ma rozpowszechnienie się kultury islamskiej, budowa nowych meczetów i ośrodków islamskiego życia

• opisuje zmiany jakie zaszły w rozwoju islamskiej sztuki w toku stuleci i zwłaszcza w czasach modernizacji

• omawia narodziny nowożytnej sztuki islamskiej

Inne kompetencje:

• analizuje pomniki sztuki i architektury islamskiej

• czyta i interpretuje różne teksty kultury

• odnajduje ślady przeszłości we współczesnych przekazach kultury i potrafi je interpretować

Metody i kryteria oceniania:

Bieżąca weryfikacja wiedzy podczas dyskusji nad prezentowanymi obiektami, końcowa prezentacja w formie referatu decyduje o ocenie.

Pod uwagę jest brana także obecność studenta na zajęciach. (W 1-5, U1-5, K1-2)

Praktyki zawodowe:

-

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2021/22" (zakończony)

Okres: 2022-02-21 - 2022-09-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Magdalena Ginter-Frołow, Dorota Kamińska-Jones
Prowadzący grup: Magdalena Ginter-Frołow
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę
Skrócony opis:

Celem zajęć jest przedstawienie sztuki islamu, jej historii w różnych regionach i krajach islamskiej cywilizacji ze szczególnym uwzględnieniem pomników i wartości kultury islamskiej w krajach europejskich, w tym w Polsce (na przykładach kultury artystycznej Tatarów polskich), analiza specyfiki sztuki islamu (rola kaligrafii, problem przedstawienia istot żywych, wcielenie w system wizualny motywów islamskiej mitologii, moralnych i filozoficznych imperatywów islamskiej nauki wiary). Zajęcia obejmują tematykę z zakresu historii sztuki i architektury, konserwacji zabytków kultury materialnej, antropologii kulturowej, historii religii i wiedzy teologicznej (islamskiego światopoglądu), estetyki.

Pełny opis:

1. Wstęp teoretyczny: specyfika sztuki islamskiej w porównaniu do podstawowych cech sztuki świata chrześcijańskiego i innych cywilizacji

2. Narodziny islamskiej sztuki w krajach arabskich, jej ewolucja w ramach rozszerzającego się Kalifatu

3. Meczet jako symbol i lustro islamu. Struktura zewnętrzna na przykładach klasycznych i współczesnych meczetów: dziedziniec, portal, minaret, kopuła. Struktura wewnętrzna i składniki dekoracji wewnętrznej na przykładach klasycznych i współczesnych meczetów: sala dla modlitw, nisza mihrabowa, mimbar, oświetlenie, dywany.

4. Sztuka kaligrafii i książki islamskiej. Manuskrypty Koranu (na klasycznych przykładach kultury arabskiej, perskiej i innych regionów)

5. Miniatura islamska, jej szkoły regionalne, wybitni artyści.

6. Mitologia islamska w miniaturze (legendy z życia Proroka Mohameda, epizody historyczne, królestwo postaci fantastycznych)

7.Szamail (muhir) jako typ islamskiej kultury ludowej i specyficzny rodzaj islamskiego malarstwa

8.Tugra – islamska miniatura graficzna, jej znaczenie semantyczne i artystyczne

9.Islamska epigrafika. Architektura muzułmańskich cmentarzy i mauzoleów

10.Specyfika islamskich pomników-nagrobków, motywy płaskorzeźby, rzeźby i malarstwa

11. Formowanie nowoczesnej świeckiej sztuki w krajach islamskiej cywilizacji na przełomie XIX-XX w. Sztuka (rysunki, karykatury) na stronach pierwszych drukowanych gazet, czasopism, książek-kalendarzy

12. Doświadczenie historyczne islamskiej sztuki w XX wieku, losy kultury islamskiej w krajach dyktatury komunistycznej (na przykładach historii sztuki narodów ZSRR)

13.Islamskie odrodzenie na ruinach dawnego imperium komunistycznego (doświadczenie w dziedzinie architektury, budownictwa miast i sztuk pięknych w republikach Azji Środkowej, w Azerbejdżanie, Tatarii, Baszkirii, na Północnym Kaukazie).

14.Wartości sztuki islamskiej w kulturze Tatarów polsko-litewskich

15. Współczesna islamska sztuka zaangażowana politycznie (motywy socjalnego protestu, ideały walki narodowo-wyzwoleńczej, satyra polityczna w sztuce współczesnych islamskich artystów)

16. Islamska sztuka a paradygmat kultury modernizmu i post-modernizmu. Początek XXI wieku.

Literatura:

Literatura podstawowa:

-Ali, Wijdan. What is Islamic Art? Mafraq, 1996.

-Amini M. Muslims in the Soviet Union. New York, 1982.

-Arabesques et jardins de paradis. Paris, 1990.

-Arnold T.W. Painting in Islam. New York, 1965.

-Arts of Islam. London, 1976.

-Aslanapa, Oktay. Turkish Art and Architecture. London, 1971.

-Benningsen Alexandre; Lemercier-Quelquejay Ch. Islam in the Soviet Union. London, 1967.

-Blair Sh. J. Images of Paradise in Islamic Art. Hanover, 1991.

-Brend, Barbara. Islamic Art. London, 1991.

-Contemporary Art from the Islamic World. Edited by Wijdan Ali. Amman, 1989.

-Drozd, Andrzej; Dzieka, Marek; Majda, Tadeusz. Meczety i cmentarze Tatarów polsko-litewskich. Warszawa, 1999.

-Ende W., Steinbach U. Islam in der Gegenwart. München, 2005.

-Grabar O. The Formation of Islamic Art. New Haven – London, 1973.

-Marçais G. Sztuka Islamu, Warszawa 1979

-Rice D.T. Islamic Art. London, 1989.

-Schimmel A. Calligraphy and Islamic Culture. London, 1990.

-Zakariya M.U. The Calligraphy of Islam. Georgetown, 1983.

Literatura uzupełniająca:

- Červonnaâ S. Mečeti v sovremennoj Rossii, Moskva 2005

- Červonnaâ S. Sovremennoe islamskoe iskusstvo narodov Rossi, Moskva 2008

-Firouz I.A. Folk Art in Uzbekistan. Tashkent, 1979.

-Garaudy R. Mosquée, miroir de l'Islam. Paris, 1985.

-Islamic Arts Resources in Central Asia and Eastern and Central Europe. Edited by Dr. Wijdan Ali, Dr.Khalid Deemer. Proceeding of the Fifth International Seminar for Islamic Art and Architecture. Al al-Bayt University, Mafraq 19 – 24 April 1996. Mafraq, 2000.

-Le mihrab dans l'architecture et religion musulmanes. Acts de colloque international tènu à Paris en mai 1980. Leiden, New York, Kobenhavn, Köln, 1988.

-Lewis, Bernard (editor). The World of Islam. Faith, People, Culture. London, 1994.

-Museum der islamischen Kunst. Ausstellungskatalog. Berlin, 1979.

-Schimmel A. Calligraphy and Islamic Culture. London, 1990.

-Żygulski Z. jun. Sztuka islamu w zbiorach polskich, Warszawa 1989

-Treasures of Islam. Geneva – London, 1985.

-Червонная С.М. Искусство татарского Крыма. Берлин, 1995.

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2022/23" (zakończony)

Okres: 2023-02-20 - 2023-09-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Magdalena Ginter-Frołow, Dorota Kamińska-Jones
Prowadzący grup: Magdalena Ginter-Frołow
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę
Skrócony opis:

Celem zajęć jest przedstawienie sztuki islamu, jej historii w różnych regionach i krajach islamskiej cywilizacji ze szczególnym uwzględnieniem pomników i wartości kultury islamskiej w krajach europejskich, w tym w Polsce (na przykładach kultury artystycznej Tatarów polskich), analiza specyfiki sztuki islamu (rola kaligrafii, problem przedstawienia istot żywych, wcielenie w system wizualny motywów islamskiej mitologii, moralnych i filozoficznych imperatywów islamskiej nauki wiary). Zajęcia obejmują tematykę z zakresu historii sztuki i architektury, konserwacji zabytków kultury materialnej, antropologii kulturowej, historii religii i wiedzy teologicznej (islamskiego światopoglądu), estetyki.

Pełny opis:

1. Wstęp teoretyczny: specyfika sztuki islamskiej w porównaniu do podstawowych cech sztuki świata chrześcijańskiego i innych cywilizacji

2. Narodziny islamskiej sztuki w krajach arabskich, jej ewolucja w ramach rozszerzającego się Kalifatu

3. Meczet jako symbol i lustro islamu. Struktura zewnętrzna na przykładach klasycznych i współczesnych meczetów: dziedziniec, portal, minaret, kopuła. Struktura wewnętrzna i składniki dekoracji wewnętrznej na przykładach klasycznych i współczesnych meczetów: sala dla modlitw, nisza mihrabowa, mimbar, oświetlenie, dywany.

4. Sztuka kaligrafii i książki islamskiej. Manuskrypty Koranu (na klasycznych przykładach kultury arabskiej, perskiej i innych regionów)

5. Miniatura islamska, jej szkoły regionalne, wybitni artyści.

6. Mitologia islamska w miniaturze (legendy z życia Proroka Mohameda, epizody historyczne, królestwo postaci fantastycznych)

7. Doświadczenie historyczne islamskiej sztuki w XX wieku

8. Islamskie odrodzenie na ruinach dawnego imperium komunistycznego (doświadczenie w dziedzinie architektury, budownictwa miast i sztuk pięknych w republikach Azji Środkowej, na Północnym Kaukazie).

9. Islamska sztuka a paradygmat kultury modernizmu i post-modernizmu. Początek XXI wieku.

Literatura:

Literatura podstawowa:

-Ali, Wijdan. What is Islamic Art? Mafraq, 1996.

-Amini M. Muslims in the Soviet Union. New York, 1982.

-Arabesques et jardins de paradis. Paris, 1990.

-Arnold T.W. Painting in Islam. New York, 1965.

-Arts of Islam. London, 1976.

-Aslanapa, Oktay. Turkish Art and Architecture. London, 1971.

-Benningsen Alexandre; Lemercier-Quelquejay Ch. Islam in the Soviet Union. London, 1967.

-Blair Sh. J. Images of Paradise in Islamic Art. Hanover, 1991.

-Brend, Barbara. Islamic Art. London, 1991.

-Contemporary Art from the Islamic World. Edited by Wijdan Ali. Amman, 1989.

-Drozd, Andrzej; Dzieka, Marek; Majda, Tadeusz. Meczety i cmentarze Tatarów polsko-litewskich. Warszawa, 1999.

-Ende W., Steinbach U. Islam in der Gegenwart. München, 2005.

-Grabar O. The Formation of Islamic Art. New Haven – London, 1973.

-Marçais G. Sztuka Islamu, Warszawa 1979

-Rice D.T. Islamic Art. London, 1989.

-Schimmel A. Calligraphy and Islamic Culture. London, 1990.

-Zakariya M.U. The Calligraphy of Islam. Georgetown, 1983.

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2023/24" (w trakcie)

Okres: 2024-02-20 - 2024-09-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Magdalena Ginter-Frołow, Dorota Kamińska-Jones
Prowadzący grup: Magdalena Ginter-Frołow
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę
Skrócony opis:

Celem zajęć jest przedstawienie sztuki islamu, jej historii w różnych regionach i krajach islamskiej cywilizacji ze szczególnym uwzględnieniem pomników i wartości kultury islamskiej w krajach europejskich, w tym w Polsce (na przykładach kultury artystycznej Tatarów polskich), analiza specyfiki sztuki islamu (rola kaligrafii, problem przedstawienia istot żywych, wcielenie w system wizualny motywów islamskiej mitologii, moralnych i filozoficznych imperatywów islamskiej nauki wiary). Zajęcia obejmują tematykę z zakresu historii sztuki i architektury, konserwacji zabytków kultury materialnej, antropologii kulturowej, historii religii i wiedzy teologicznej (islamskiego światopoglądu), estetyki.

Pełny opis:

1. Wstęp teoretyczny: specyfika sztuki islamskiej w porównaniu do podstawowych cech sztuki świata chrześcijańskiego i innych cywilizacji

2. Narodziny islamskiej sztuki w krajach arabskich, jej ewolucja w ramach rozszerzającego się Kalifatu

3. Meczet jako symbol i lustro islamu. Struktura zewnętrzna na przykładach klasycznych i współczesnych meczetów: dziedziniec, portal, minaret, kopuła. Struktura wewnętrzna i składniki dekoracji wewnętrznej na przykładach klasycznych i współczesnych meczetów: sala dla modlitw, nisza mihrabowa, mimbar, oświetlenie, dywany.

4. Sztuka kaligrafii i książki islamskiej. Manuskrypty Koranu (na klasycznych przykładach kultury arabskiej, perskiej i innych regionów)

5. Miniatura islamska, jej szkoły regionalne, wybitni artyści.

6. Mitologia islamska w miniaturze (legendy z życia Proroka Mohameda, epizody historyczne, królestwo postaci fantastycznych)

7. Doświadczenie historyczne islamskiej sztuki w XX wieku

8. Islamskie odrodzenie na ruinach dawnego imperium komunistycznego (doświadczenie w dziedzinie architektury, budownictwa miast i sztuk pięknych w republikach Azji Środkowej, na Północnym Kaukazie).

9. Islamska sztuka a paradygmat kultury modernizmu i post-modernizmu. Początek XXI wieku.

Literatura:

Literatura podstawowa:

-Ali, Wijdan. What is Islamic Art? Mafraq, 1996.

-Amini M. Muslims in the Soviet Union. New York, 1982.

-Arabesques et jardins de paradis. Paris, 1990.

-Arnold T.W. Painting in Islam. New York, 1965.

-Arts of Islam. London, 1976.

-Aslanapa, Oktay. Turkish Art and Architecture. London, 1971.

-Benningsen Alexandre; Lemercier-Quelquejay Ch. Islam in the Soviet Union. London, 1967.

-Blair Sh. J. Images of Paradise in Islamic Art. Hanover, 1991.

-Brend, Barbara. Islamic Art. London, 1991.

-Contemporary Art from the Islamic World. Edited by Wijdan Ali. Amman, 1989.

-Drozd, Andrzej; Dzieka, Marek; Majda, Tadeusz. Meczety i cmentarze Tatarów polsko-litewskich. Warszawa, 1999.

-Ende W., Steinbach U. Islam in der Gegenwart. München, 2005.

-Grabar O. The Formation of Islamic Art. New Haven – London, 1973.

-Marçais G. Sztuka Islamu, Warszawa 1979

-Rice D.T. Islamic Art. London, 1989.

-Schimmel A. Calligraphy and Islamic Culture. London, 1990.

-Zakariya M.U. The Calligraphy of Islam. Georgetown, 1983.

Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń tel: +48 56 611-40-10 https://usosweb.umk.pl/ kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)