Techniki reintegracji warstwy malarskiej w malarstwie sztalugowym

Ukończone 5 semestrów studiów jednolitych konserwacji i restauracji dzieł sztuki specjalności konserwacja malarstwa i rzeźby polichromowanej (tj. z 1 semestrem III roku włącznie). (Student powinien posiadać wiedzę i umiejętności wynikające z zaliczenia przedmiotów specjalnościowych oraz wykładów z technologii i technik malarskich, pigmentów i spoiw, żywic sztucznych stosowanych w konserwacji).

przedmiot obowiązkowy

Godziny realizowane z udziałem nauczyciela - godziny kontaktowe: 30. Realizacja zajęć wymaga od studenta odświeżenia treści wybranych zagadnień poznanych w ramach wcześniejszych wykładów dotyczących konserwacji i restauracji malarstwa oraz zajęć z technologii i technik malarskich, w tym materiałoznawstwa oraz bieżącego wykładu dotyczącego technik reintegracji (od roku akad. 2018/2019) i zapoznawania się ze wskazaną literaturą (15 godz).

K_W01 ma gruntowną wiedzę w zakresie ogólnym i szczegółowym dotyczącą obszarów sztuki i nauki przydatnych do formułowania i rozwiązywania złożonych zagadnień związanych z reprezentowaną dyscypliną

K_W03 ma szczegółową wiedzę teoretyczną i praktyczną z metodyki działań konserwatorskich w wybranej specjalności AJA_W03

K_W05 posiada wiedzę w zakresie materiałoznawstwa substancji zabytkowej oraz historycznych i współczesnych materiałów konserwatorskich PJA_W02, XJA_W02

K_W13 ma elementarną wiedzę o bezpieczeństwie i higienie pracy

K_U05 posiada umiejętność wykonywania wszystkich zabiegów konserwatorskich i restauratorskich AJA_U05

K_U13 potrafi wykorzystać umiejętności i wiedzę na temat dawnych i współczesnych technologii i technik sztuk plastycznych w pracach konserwatorsko-restauratorskich i artystycznych AJA_U11, HJA_U04

K_U014 potrafi wykorzystać umiejętności plastyczne i zastosować wiedzę z obszaru sztuk plastycznych w pracach konserwatorskich i restauratorskich

K_K01 ma świadomość znaczenia wartości (artystycznej, historycznej, emocjonalnej itd.) dzieł sztuki i zabytków, ich nieodtwarzalności i obowiązku ich respektowania w procesie konserwacji-restauracji AJA_K01, HJA_K01

K_K02 ma świadomość znaczenia profesjonalizmu i konieczności przestrzegania zasad etyki zawodowej AJA_K02

K_K03 ma świadomość i rozumie aspekty i skutki (także dalekosiężne) działań konserwatorskich, ich wpływ na dzieło sztuki lub zabytek i środowisko naturalne oraz świadomość związanej z tym odpowiedzialności za podejmowane decyzje AJA_K03

K_K06 potrafi pracować samodzielnie i w zespole, ma świadomość odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadania AJA_K05

K_K08 rozumie znaczenie kształtowania estetyki dzieła jako wyniku prac konserwatorsko-restauratorskich

- pokaz

- opis
- pogadanka

- ćwiczeniowa
- doświadczeń
- obserwacji
- studium przypadku

Zajęcia mają na celu zaznajomienie studentów z metodami reintegracji ubytków warstw malarskich w obrazach sztalugowych i zasadami prawidłowego wykonywania uzupełnień oraz praktyczne poznanie przez nich różnorodnych materiałów współcześnie stosowanych do tego celu - ich właściwości aplikacyjnych, sposobów stosowania, cech wyglądu uzyskiwanych warstw oraz ich trwałości.

W ramach zajęć studenci wstępnie poznają metody uzupełnień ubytków warstwy malarskiej obrazów sztalugowych pozwalające na różnicowanie stopnia reintegracji i zaznajamiają się z praktyczną stroną ich wykonania. Realizując kolejne zadania poznają różne współcześnie stosowane materiały do uzupełnień i uczą się rozpoznawać cechy istotne z punktu widzenia praktyki i etyki konserwatorskiej, pozwalające na dokonywanie optymalnych wyborów. Współpracując w grupie przygotowują warsztat pracy i wykonują indywidualne ćwiczenia służące powyższym celom. Dokonują porównań właściwości aplikacyjnych stosowanych materiałów i cech warstw uzyskiwanych przy ich użyciu ucząc się samodzielnego doboru środków stosownie do oczekiwań wynikających z charakterystyki warstwy malarskiej dzieła poddawanego restauracji i jej zniszczeń. Poznają praktyczne zasady wykonywania uzupełnień służące zagwarantowaniu ich trwałości. W końcowym etapie elementy ćwiczeń mogą być prowadzone na pełnowartościowych obiektach zabytkowych.

1. Mixing and Matching. Approaches to retouching, London, Archetype Publications, 2010 (fragmenty)

2. E. Szmit-Naud, Zmiany wyglądu punktowań w malarstwie sztalugowym - bielenie powodowane przez niektóre białe pigmenty, Ochrona Zabytków, 2000, 1(208), s. 69-76

3. E. Szmit-Naud, Analiza przykładów zabieleń retuszy konserwowanych obrazów sztalugowych w polskich zbiorach, AUNC Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, 32, z. 344, Toruń, 2002, s. 187-209

4. E. Szmit-Naud, Przyczyny i mechanizmy zmian wyglądu uzupełnień warstw malarskich w obrazach sztalugowych, Ochrona Zabytków, 2003, nº 1-2, s. 73-87

5. E. Szmit-Naud, Materiały do konserwacji i restauracji malarstwa: werniksy i spoiwa retuszerskie, Biuletyn Informacyjny Konserwatorów Dzieł Sztuki, vol.14, 3-4 (54-55), 2003, s. 142-143.

6. E. Szmit-Naud, Uzupełnienia ubytków warstwy malarskiej obrazów - Badania materiałów stosowanych współcześnie, Acta Universitatis Nicolai Copernici, Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, 34, z. 357, Toruń 2005, s. 65-102

7. E. Szmit-Naud, Uzupełnienia ubytków warstwy malarskiej obrazów. Zmiany optyczne a stabilność stosowanych materiałów UMK, Toruń, 2006 (wskazane fragmenty)

8. E. Szmit-Naud, Rozpuszczalnikowe farby przeznaczone do uzupełnień ubytków warstwy malarskiej – właściwości aplikacyjne i stabilność w procesie starzenia,[w:] Badania technologii i technik malarskich, konserwacja dzieł sztuki, Wydawnictwo UMK, Toruń, 2007, s. 298-309.

9. E. Szmit-Naud, Farby dla konserwatorów malarstwa – właściwości aplikacyjne i stabilność; Ochrona Zabytków, 2007, 3, s. 59-6

10. aktualne strony www dotyczące pigmentów i farb używanych do uzupełnień ubytków warstwy malarskiej i (instrukcje podawane w trakcie zajęć)

Część literatury bezpośrednio udostępniana przez prowadzącego w toku zajęć.

Zaliczenie na ocenę. Następuje z uwzględnieniem frekwencji, na podstawie oceny bieżącego przygotowania do zajęć, udziału w nich i zaangażowania studenta w trakcie wykonywania poszczególnych ćwiczeń, oceny jakości ich wykonania, realizacji indywidualnie powierzonych zadań.