Antropologia filozoficzna

Informacje ogólne

Kod przedmiotu:	1500-AFIL-2-DM
Kod Erasmus / ISCED:	08.2 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0221) Religia Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu:	Antropologia filozoficzna
Jednostka:	Wydział Teologiczny
Grupy:	Przedmioty obowiązkowe dla IV semestru II roku Teologii, sp. kapłańska
Punkty ECTS i inne:	(brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS: roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS; tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h; 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się; tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS; nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta. zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia:	polski
Wymagania wstępne:	Wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne zdobyte na wykładach z historii filozofii I i II rok Wiedza, umiejętności i kompetencje ogólne z zakresu teorii poznania, kosmologii
Rodzaj przedmiotu:	przedmiot obowiązkowy
Całkowity nakład pracy studenta:	Udział w wykładach = 30 godzin Przeczytanie lektury obowiązkowej = 15 godzin Przygotowanie do końcowego zaliczenia przedmiotu = 15 godzin Całkowity nakład pracy wynosi 60 godzin, co odpowiada 2 punktom ETCS
Efekty uczenia się - wiedza:	Po zakończeniu wykładów i zaliczeniu przedmiotu egzaminem obowiązkowym student W1: posiada podstawowe usystematyzowane wiadomości z zakresu filozofii człowieka w historii dziejów myśli filozoficznej [K_W01, K_W02] W2: potrafi podać fenomenologiczny opis zachowań ludzkich [K_W02, K_W05] W3: zna przebieg procesu poznawczego człowieka (intelekt) i zakres działań ludzkiej woli jako władzy chcenia [K_W03] W4: zna historię problemu jedności i dualizmu istoty ludzkiej [K_W03] W5: zna problematykę nieśmiertelności duszy (dowody filozoficzne), problem cierpienia i śmierci [K_W03] W6: zna teorie ewolucjonistyczne i zasadę antropiczną, potrafi zdefiniować osobę ludzka i ją rozwinąć przedstawioną definicję [K_W03, K_W06]
Efekty uczenia się - umiejętności:	U1: rozumie (i w związku z tym potrafi uzasadnić) podstawowe pojęcia filozoficzne z zakresu filozofii człowieka K_U01 U2: potrafi samodzielnie analizować przedstawione informacje wskazując na ich źródła K_U01, K_U02, K_U04 U3: posiada podstawowe umiejętności badawcze fenomenologi ludzkich zachowań K_U03 U4. dostrzega problemy filozoficzne związane z antropologią filozoficzną i potrafi krytycznie podejść do poruszanych problemów i zna miejsce tych zagadnień w procesie filozoficzno-kulturowym K_U08
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:	K1 [K_K01]: ma krytyczną świadomość poziomu własnej dojrzałości osobowej, świadomość wiedzy i umiejętności z zakresu filozofii człowieka w kontekście porównawczym K 2 [K_K03]: potrafi współdziałać i pracować w grupie przy podejmowaniu i omawianiu poszczególnych zagadnień, przyjmując w niej różne role np. kierowniczą, współdziałającą itd. K 3 [K_K06] prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy natury antropologicznej - zwłaszcza teoretyczne, związane z fenomenologią zachowań ludzkich, indywidualnych i społecznych
Metody dydaktyczne:	- wykład informacyjny (konwencjonalny) - wykład konwersatoryjny - wykład problemów - okrągłego stołu
Skrócony opis:	Dwu-semestralny wykład z antropologii filozoficznej obejmuje tematy wyjaśniające istotę egzystencji osoby ludzkiej, jej pochodzenie, przeznaczenie. Odpowiada na pytania: Kim jest człowiek? Jaki jest człowiek? Czy człowiek jest tylko materią? Czy tylko duszą (duchem)? Czy też jednym i drugim? Czy jednością? Czy złożonością? Czy tylko sumą odziedziczonych i oddziałujących czynników, czy też "twórczym projektem" swojego losu? Wykłady z antropologii filozoficznej nie będą zajmowały się tylko stroną zjawiskową człowieka, lecz chcą pokazać jaka jest istota człowieka, jako pewnej całości, jako osoby.
Pełny opis:	Wykłady z antropologii człowieka w pierwszej części omówią zakres antropologii filozoficznej, jej status epistemologiczny, metodę oraz możliwość utworzenia zbioru prawd dotyczących bytu, jakim jest istota ludzka w swojej warstwie językowej. Bardzo ważnym tematem jest tutaj opis osoby ludzkiej. W ścisłym związku z osobą jako podmiotem-przedmiotem pozostanie rozróżnienie między jednostką a osobą. Prezentowana antropologia skłania się ku personalizmowi, gdzie uznaje się wyższość osoby nad jednostką. Przyjmuje się zatem personalistyczne rozróżnienie między jednostką a osobą, dokonane na zasadzie kryteriów porządkujących. Przedstawiony zostanie szczegółowy opis fenomenologiczny zachowań charakteryzujących osobę i odróżniających ją od pozostałych istot, w tym także od zwierząt stojących najwyżej w łańcuchu ewolucji i najbliższych człowiekowi. Wskaże się na klasyczna definicję osoby ludzkiej Boecjusza, oraz jej krytykę. Dokona się przeglądu rozmaitych koncepcji na temat człowieka, jakie pojawiły się w historii filozofii. Zwraca się uwagę na fakt, iż badacze człowieka przeszli od ogólnych refleksji dotyczących biopsychicznych aspektów całego rodzaju ludzkiego do analizy samego człowieka w jego złożonej i totalnej rzeczywistości: od traktatów "De anima" do antropologii filozoficznej. Stąd zwrócenie baczniejszej uwagi na "Fedona" Platona, "De anima" Arystotelesa, na „Solilokwie” i inne traktaty o duszy św. Augustyna, oraz Kwestię "De anima" św. Tomasza z Akwinu. Prezentuje się także rozmaite nurty, jakie w ramach myśli antropologicznej pojawiły się w ciągu wieków: antropologia Odrodzenia, poglądy racjonalistów, empirystów, filozofów wieku XVIII i Oświecenia, idealistów, antropologię ukazującą emocjonalną realność człowieka, antropologie XX wieku. Osobnym tematem jest pochodzenie człowieka. Jak i kiedy zaczął istnieć? Jak i dlaczego się pojawił, w jakim celu istnieje na Ziemi. Tu omówione zostaną teorie ewolucjonistyczne, kwestię wielkiego wybuchu i początku życia, przemieszczając się tematycznie od biogenezy do antropogenezy. Osobną kwestią jest tutaj tematy dostarczane przez paleoantropologię. Tematem do rozstrzygnięcia jest kwestia monogenizmu i poligenizmu, a także wskazanie na zagadnienie ludzkiego psychizmu. Osobnym tematem o kluczowym znaczeniu dla właściwego zrozumienia człowieka i jego miejsca w kosmosie jest zasada antropiczna. Osobnymi działami omawianymi na wykładzie pozostają: fenomenologia zachowań ludzkich, zjawiska specyficznie ludzkie, poznanie ludzkie, wola ludzka, fenomenologia cierpienia i poszukiwanie sensu śmierci, oraz zagadnienia tyczące się osoby widzianej w ramach wspólnoty ludzkiej.
Literatura:	LITERATURA OBOWIĄZKOWA: C. Valverde, Antropologia filozoficzna, przekł. G. Ostrowski, AMATECA, t. 16, Pallottinum, Poznań 1998 G. Dogiel, Antropologia filozoficzna, Instytut Teologiczny Księży Misjonarzy, Kraków 1992 LITERATURA ŹRÓDŁOWA: Arystoteles, O duszy, PWN, Warszawa 1998 Platon, Fedon, Znak, Kraków 1995 Św. Augustyn, Solilokwia i inne dialogi o duszy, PWN, Warszawa 2010 Św. Tomasz z Akwinu, Kwestia o duszy, Znak, Kraków 1996 Św. Tomasz z Akwinu, Traktat o człowieku, Summa teologii 1, 75-89, przekł. pol. i oprac. S. Swieżawski, Antyk, Kęty 1998. M. Buber, Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych, Pax, Warszawa 1992. F. Ebner, Słowo i realności duchowe. Fragmenty pneumatologiczne, IFiS PAN, Warszawa 2006. M. Heidegger, Bycie i czas, tłum. B. Baran, PWN, Warszawa 1989 D. von Hildebrand, Serce. Rozważania o uczuciowości ludzkiej i uczuciowości Boga-Człowieka, W drodze, Poznań 1985 R. Ingarden, Książeczka o człowieku, Wydawnictwo Literackie, Kraków1987. L. Kołakowski, Nasza wesoła Apokalipsa. Wybór najważniejszych esejów, Znak, Kraków 2010. E. Levinas, Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności, PWN, Warszawa 1998 G. Marcel, Homo viator. Wstęp do metafizyki nadziei, Warszawa G. Marcel, Być i mieć, Pax, Warszawa 1962 J. Pieper, Śmierć i nieśmiertelność, Edition du dialogue, Paris 1970 P. Ricoeur, Filozofia człowieka, PAT, Kraków 1992 K. Wojtyła, Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne, KUL, Lublin 1994 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: G. Haeffner, Wprowadzenie do antropologii filozoficznej, WAM, Kraków 2006 G. Ravasi, Krótka historia duszy, Wydawnictwo Salwator, Kraków 2008 J. Crosby, Zarys filozofii osoby. Bycie sobą, WAM, Kraków 2007 M. Gogacz, Wokół problemu osoby, Pax, Warszawa 1974 M. A. Krąpiec, Ja – człowiek, KUL, Lublin 1991 St. Kowalczyk, Zarys filozofii człowieka, Wydawnictwo Diecezjalne, Sandomierz 2002 A. Siemianowski, Antropologia filozoficzna, Wydawnictwo Gaudentium, Gniezno 1996 C. A. Van Peursen, Antropologia filozoficzna. Zarys problematyki, Pax, Warszawa 1971 R. Spaemann, Osoby. O różnicy miedzy czymś a kimś, Oficyna Naukowa, Warszawa 2001 B. Skarga, Tożsamość i różnica, Znak, Kraków 1997 M. Stróżewski, O wielkości. Szkice z filozofii człowieka, Znak, Kraków 2002 T. Tischner, Spór o istnienie człowieka, Znak, Kraków 1998 T. Czeżowski, Filozofia na rozdrożu, UMK, Toruń 2009. M. Grabowski, Historia upadku. Ku antropologii adekwatnej, UMK, Toruń H. Elzenberg, Kłopot z istnieniem. Aforyzmy w porządku czasu, UMK, Toruń 2002 H. Elzenberg, Wartość i człowiek. Rozprawy z humanistyki i filozofii, UMK, Toruń 2005. F. Sawicki, Ideał osobowości, UMK Toruń 2010. F. Sawicki, Życie ludzkie, Księgarnia św. Wojciecha, Poznań 1936 F. Sawicki, Filozofia życia, Księgarnia św. Wojciecha, Poznań 1936 M. Szulakiewicz, O człowieku w czasach trudnych. Urywki filozoficzne, UMK, Toruń 2012.
Metody i kryteria oceniania:	Egzamin ustny końcowy Student otrzymuje ocenę pozytywną końcowa, gdy zna wiadomości wyłożone na wykładzie i zawarte w podanej literaturze obowiązkowej

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.

Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.