Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Centralny punkt logowania
Strona główna

Liturgika szczegółowa (teologia roku liturgicznego)

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 1500-LITUR-3-DM
Kod Erasmus / ISCED: 08.2 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0221) Religia Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Liturgika szczegółowa (teologia roku liturgicznego)
Jednostka: Wydział Teologiczny
Grupy: Przedmioty obowiązkowe dla V semestru III roku Teologii, sp. kapłańska
Przedmioty obowiązkowe dla V semestru III roku Teologii, sp. katech. - pastoralna
Punkty ECTS i inne: 0 LUB 3.00 (w zależności od programu) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Wymagania wstępne:

Wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne zdobyte na zajęciach z liturgiki fundamentalnej (r. I).

Rodzaj przedmiotu:

przedmiot obowiązkowy

Całkowity nakład pracy studenta:

WYKŁAD:


Udział w wykładach = 14 godz.

Przeczytanie lektury obowiązkowej = 10 godz.

Przygotowanie się do końcowego zaliczenia przedmiotu = 6 godz.


Całkowity nakład pracy studenta wynosi 30 godz., co odpowiada 1 punktowi ECTS.



ĆWICZENIA:


Udział w zajęciach = 14 godz.

Przeczytanie wybranej lektury obowiązkowej = 20 godz.

Przygotowanie się do prezentacji/referatu = 10 godz.

Przygotowanie i prezentacja komentarzy na wybrane obchody w roku liturgicznym = 10 godz.

Godziny kontaktowe z prowadzącym ćwiczenia = 6 godz.


Całkowity nakład pracy studenta wynosi 60 godz., co odpowiada 2 punktowi ECTS.


Efekty uczenia się - wiedza:

Po zaliczeniu przedmiotu student:


WYKŁAD:


W1: potrafi scharakteryzować posoborową koncepcję i teologiczny sens roku liturgicznego - K_W08, K_W09, K_W12, K_W13, K_W15


W2: podaje historyczne i współczesne definicje (próby definicji) roku kościelnego - K_W08, K_W09, K_W10


W3: wskazuje główne etapy kształtowania się roku kościelnego w liturgii rzymskiej - K_W08, K_W09, K_W10


W4: zna aktualną strukturę roku liturgicznego w liturgii rzymskiej - K_W08, K_W09


W5: zna historię oraz treść teologiczną poszczególnych okresów i najważniejszych obchodów roku kościelnego w liturgii rzymskiej - K_W08, K_W09, K_W10, K_W18


ĆWICZENIA:


W6: posiada pogłębioną i zintegrowaną wiedzę na temat historii oraz sensu teologicznego i duszpasterskiego wybranych obchodów w roku liturgicznym - K_W08, K_W10

Efekty uczenia się - umiejętności:

Po zaliczeniu przedmiotu student:


WYKŁAD:


U1: rozumie (i w związku z tym potrafi uzasadnić) posoborową koncepcję i teologiczny sens roku liturgicznego - K_U01, K_U02


U2: posiada teoretyczną i egzystencjalną orientację odnośnie do okresów liturgicznych i obchodów w aktualnym Kalendarzu Rzymskim w celu twórczego włączenia się w działalność Kościoła - K_U06, K_U15


U3: dostrzega związek czasu i astronomicznego (kalendarzowego) rytmu życia ludzkiego z rokiem liturgicznym jako szkołą wiary i pobożności chrześcijańskiej - K_U05


ĆWICZENIA:


U4: posiada umiejętność przygotowania i zaprezentowania zdobytej wiedzy w formie wystąpień publicznych oraz podczas dyskusji w zakresie omawianej problematyki - K_U17, K_U18

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne:

Po zaliczeniu przedmiotu student:


WYKŁAD:


K1: w sposób pełny, świadomy i czynny uczestniczy w celebracjach roku liturgicznego - K_K01, K_K03


ĆWICZENIA:


K2: potrafi przygotować celebracje roku liturgicznego w wymiarze katechetycznym, pastoralnym i praktycznym - K_K02, K_K03, K_K05, K_K07

Metody dydaktyczne podające:

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy

Metody dydaktyczne poszukujące:

- ćwiczeniowa
- obserwacji
- referatu
- seminaryjna

Skrócony opis:

Treść wykładów oraz ćwiczeń obejmuje koncepcję i teologiczny sens roku liturgicznego; historię, wymiar teologiczny i aktualną celebrację poszczególnych obchodów w roku kościelnym, ze szczególnym uwzględnieniem anamnezy Misterium Paschalnego Chrystusa jako centrum i fundamentu rocznego cyklu liturgicznego.

Pełny opis:

WYKŁAD:

1. Koncepcja czasu a zbawienie; chrześcijańska koncepcja czasu.

2. Rok liturgiczny po reformie Soboru Watykańskiego II: układ roku liturgicznego; nowy kalendarz liturgiczny.

3. Główne etapy kształtowania się roku liturgicznego.

4. Próba definicji roku liturgicznego; Misterium Paschalne Chrystusa jako fundament i centrum roku kościelnego; teologiczny (sakramentalny, misteryjny i anamnetyczny) sens roku kościelnego.

5. Katechetyczny, pedagogiczny i katechumenalny wymiar roku liturgicznego.

6. Niedziela: nazwy, treść teologiczna, zgromadzenie niedzielne.

7. Adwent: geneza i treść teologiczna.

8. Boże Narodzenie i Epifania: geneza, data, sens teologiczny; oktawa i okres Bożego Narodzenia.

9. Wielki Post: historia, symbolika biblijna i znaczenie teologiczne; Niedziela Palmowa i Wielki Tydzień.

10. Pascha chrześcijańska: pochodzenie, tradycje paschalne w Kościele pierwotnym; treść teologiczna.

11. Triduum Paschalne: historia, sens teologiczny, zreformowana liturgia.

12. Okres Wielkanocny: historia i sens teologiczny; oktawa Wielkanocy, niedziele wielkanocne, uroczystości Wniebowstąpienia Pańskiego i Zesłania Ducha Świętego.

13. Uroczystości i święta Pańskie w okresie zwykłym: rys historyczny, treść teologiczna.

14. Biblijne i teologiczne podstawy kultu Najświętszej Maryi Panny w Kościele.

15. Liturgiczne obchody ku czci Najświętszej Maryi Panny w ogólnym Kalendarzu Rzymskim; uroczystości maryjne w Kalendarzu Rzymskim dla diecezji polskich.

16. Kult aniołów: podstawy biblijne, aktualna liturgia.

17. Kult świętych w liturgii rzymskiej: historia kultu męczenników i wyznawców; sens teologiczny; uroczystość Wszystkich Świętych a Dzień Zaduszny.

ĆWICZENIA:

Studenci ustalają z prowadzącym zajęcia tematy wygłaszanych przez siebie referatów (prezentacji) pogłębiających problematykę podejmowaną na wykładach i stanowiących podstawę do dyskusji. Ponadto przygotowują komentarze i modlitwę wiernych na wybrane obchody w roku liturgicznym.

Literatura:

WYKŁAD:

Literatura obowiązkowa:

Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 2002, nn. 1163-1173. 2042. 2174-2195 (s. 292-295. 478. 506-510); Konstytucja o Liturgii Świętej „Sacrosanctum Concilium”, nn. 102-111, w: Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Poznań 2002 (nowe tłumaczenie), s. 70-73; Ogólne Normy Roku Liturgicznego i Kalendarza, w: Mszał Rzymski dla Diecezji Polskich, Poznań 1986, s. [66]-[74]; Paweł VI, Pismo Apostolskie zatwierdzające Ogólne Normy Roku Liturgicznego i nowy ogólny Kalendarz Rzymski „Mysterii Paschalis”, w: tamże, s. [64]-[65];

D. Brzeziński, "Chrystus wczoraj i dziś, i na wieki". Anamnetyczny wymiar roku liturgicznego, Toruń 2010 (wyd. drugie: 2015), s. 237-541.

Literatura dodatkowa (uzupełniająca):

Jan Paweł II, List Apostolski o świętowaniu niedzieli „Dies Domini”, Watykan 1998; Kongregacja Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, List okólny o przygotowaniu i obchodzeniu Świąt Paschalnych „Paschalis sollemnitatis”, „Notitiae” 259 (1988) n. 2, s. 81-107 (także: „Anamnesis” 26/2001/ n. 3, s. 9-27).

M. Auge', Rok liturgiczny. To sam Chrystus, który trwa w swoim Kościele, Kraków 2013; A. Bergamini, Chrystus świętem Kościoła. Rok liturgiczny. Historia, celebracja, teologia, duchowość, duszpasterstwo, Kraków 2004; B. Nadolski, Liturgika, t. 2: Liturgia i czas, Poznań 1991, s. 7-176.

E. Bianchi, Niedziela: dzień Pana, dzień człowieka, Poznań 1998, s. 85-189; J. Boguniowski, Misterium Paschalne w roku liturgicznym, Kraków 1997; D. Brzeziński, W pielgrzymce wiary przez rok liturgiczny, Szczecinek 2005; D. Brzeziński, Teologiczny sens roku liturgicznego, „Teologia i Człowiek” 4 (2004) s. 151-161; D. Brzeziński, Katechetyczny wymiar roku kościelnego, w: R. Czekalski (red.), Katecheza w Kościele i dla Kościoła, Płock 2006, s. 323-328; D. Brzeziński, Katechumenalny i mistagogiczny charakter roku liturgicznego. Historia i teraźniejszość, „Studia Theologica Varsaviensia” 47(2009) n. 1, s. 23-43; D. Brzeziński, Wokół paschalnych tradycji pierwotnego Kościoła. Geneza, chronologia, kontrowersje, sens teologiczny, w: A. Nowicki (red.), In fide et dilectione. Księga pamiątkowa dedykowana Jego Ekscelencji Księdzu Biskupowi Andrzejowi Wojciechowi Suskiemu, Pierwszemu Biskupowi Toruńskiemu, w dwudziestą rocznicę przyjęcia sakry biskupiej i sześćdziesiątą piątą rocznicę urodzin, Toruń 2006, s. 21-38; D. Brzeziński, „Sacratissimum triduum crucifixi, sepulti, suscitati”. Wokół teologicznego sensu Triduum Paschalnego, w: J. Nowak (red.), Confitemini Domino, quoniam bonus. Księga pamiątkowa dedykowana śp. księdzu profesorowi Adamowi Durakowi SDB (1949-2005), Warszawa 2007, s. 275-283, D. Brzeziński, Niedziela Palmowa Męki Pańskiej: tradycje i współczesność, „Studia Płockie” 35(2007) s. 53-59, D. Brzeziński, Rzymska liturgia stacyjna: odnowiona szansa pastoralna?, w: S. Szczepaniec (red.), Introibo ad altare Dei. Księdzu Profesorowi Stefanowi Koperkowi CR z okazji 70-lecia urodzin i 45-lecia kapłaństwa, Kraków 2008 (=Papieska Akademia Teologiczna w Krakowie, Wydział Teologiczny, Studia, t. 16), s. 133-141, R. Cantalamessa, Pascha naszego zbawienia. Tradycje paschalne Biblii oraz pierwotnego Kościoła, Kraków 1998; J. Drozd, Maryja w roku kościelnym, Kraków 1983; E. Ferenc, Rok kościelny a polskie tradycje (polskie tradycje świąteczne), Poznań 1997; J. Gliściński, Wczesnochrześcijańska kontrowersja paschalna do czasu Soboru Nicejskiego (325), „Saeculum Christianum” 1(1994) n. 1, s. 43-54; B. Naumowicz, Narodziny Bożego Narodzenia, Kraków 2016; J. Naumowicz, Prawdziwe początki Bożego Narodzenia, Warszawa 2014; B. Ogrodowska, Zwyczaje, obrzędy i tradycje w Polsce. Mały słownik, Warszawa 2000; T. Sinka, Zarys liturgiki, Kraków 1994, s. 106-166; J. Stefański, Liturgia dla każdego, Gniezno 1995, s. 61-106; J. Uryga, Nigdym ja ciebie, ludu, nie rzuciła. Rok Polski z Maryją, Włocławek 2001; J. Uryga, Rok Polski w życiu, w tradycji i obyczajach ludu, Włocławek 2002; W. Zaleski, Rok Kościelny, t. 1: Warszawa 1989, t. 2: Warszawa 1993.

ĆWICZENIA:

Student jako lekturę obowiązkową wybiera - spośród wyżej podanej literatury uzupełniającej oraz innych dostępnych mu tekstów źródłowych i opracowań - pozycje potrzebne do przygotowania referatu (prezentacji) na temat (ustalony z prowadzącym zajęcia) oraz do przygotowania komentarzy liturgicznych i modlitwy wiernych na wybrane obchody w roku liturgicznym.

Metody i kryteria oceniania:

Metody sprawdzenia efektów kształcenia:

WYKŁAD:

rozmowa kwalifikacyjna na zakończenie wykładów (W1, W2, W3, W4, W5, U1).

bieżąca obserwacja studentów i weryfikacja umiejętności i kompetencji (U1, U2, U3, K1).

Student otrzymuje zaliczenie z pozytywną oceną, gdy:

1. był obecny na wykładach (dopuszcza się 1 nieobecność);

2. zaliczył końcową rozmowę kwalifikacyjną, odpowiadając przynajmniej na połowę zadawanych pytań (zob. pełny opis przedmiotu).

Ocena końcowa uzależniona jest od wyniku rozmowy kwalifikacyjnej.

ĆWICZENIA:

bieżąca obserwacja studentów i weryfikacja wiedzy, umiejętności i kompetencji (W6, U4, K2).

sprawdzenie - przez prowadzącego ćwiczenia - pod względem merytorycznym i formalnym poprawności komentarzy i modlitwy powszechnej (W6, U4, K2)

Student otrzymuje zaliczenie z pozytywną oceną, gdy:

1. był obecny na ćwiczeniach (dopuszcza się 1 nieobecność);

2. przygotował i przedstawił referat (prezentację) na ustalony temat (j. w.).

3. przygotował i przedstawił komentarze i modlitwę powszechną na wybrane obchody w roku liturgicznym (j. w.)

Ocena końcowa stanowi wypadkową oceny za referat (prezentację; 1/3), komentarze i modlitwę powszechną (1/3) oraz bieżącej aktywności studenta (1/3).

Wszelkie szczegóły odnośnie do kryteriów i formy zaliczenia (w tym zakresu materiału, ilości i przygotowywanych zakresu komentarzy itp.) uzgadniane są ze studentami na pierwszych zajęciach w danym roku akademickim.

Praktyki zawodowe:

Nie dotyczy.

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2021/22" (zakończony)

Okres: 2021-10-01 - 2022-02-20
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 14 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: (brak danych)
Prowadzący grup: (brak danych)
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2021/22" (zakończony)

Okres: 2022-02-21 - 2022-09-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 14 godzin więcej informacji
Wykład, 14 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Daniel Brzeziński
Prowadzący grup: Janusz Bartczak, Daniel Brzeziński
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2022/23" (zakończony)

Okres: 2022-10-01 - 2023-02-19
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 14 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: (brak danych)
Prowadzący grup: (brak danych)
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2022/23" (zakończony)

Okres: 2023-02-20 - 2023-09-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 14 godzin więcej informacji
Wykład, 14 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Daniel Brzeziński
Prowadzący grup: Janusz Bartczak, Daniel Brzeziński, Kajetan Konecki, Andrzej Rutkowski
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)

Okres: 2023-10-01 - 2024-02-19
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 14 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: (brak danych)
Prowadzący grup: (brak danych)
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2023/24" (w trakcie)

Okres: 2024-02-20 - 2024-09-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 14 godzin więcej informacji
Wykład, 14 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Daniel Brzeziński
Prowadzący grup: Daniel Brzeziński
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Ćwiczenia - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
ul. Jurija Gagarina 11, 87-100 Toruń tel: +48 56 611-40-10 https://usosweb.umk.pl/ kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.2.0-1 (2024-03-12)