Biblia a sztuka: teologiczne podstawy kultury
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 1500-OG-BSZT |
Kod Erasmus / ISCED: |
08.2
|
Nazwa przedmiotu: | Biblia a sztuka: teologiczne podstawy kultury |
Jednostka: | Wydział Teologiczny |
Grupy: |
Przedmioty ogólnouniwersyteckie |
Punkty ECTS i inne: |
2.00
|
Język prowadzenia: | polski |
Wymagania wstępne: | Nie ma żadnych wymagań wstępnych. |
Całkowity nakład pracy studenta: | Nakład pracy studenta wynosi około 60 godzin, co odpowiada 2 punktom ECTS. Na godziny te składają się: 1) Godziny kontaktowe: 30 godzin; 2) Samodzielna praca studenta w przygotowaniu do wykładów: 8 godzin; 3) Konsultacje: 2 godziny; 3) Przygotowanie i napisanie eseju tematycznego: 20 godzin. |
Efekty uczenia się - wiedza: | W1: student opisuje modele relacji pomiędzy egzegezą biblijną a sztuką w perspektywie historycznej W2: definiuje podstawowe koncepty z zakresu egzegezy oraz posługuje się adekwatnymi terminami teologicznymi istotnymi dla przedmiotu wykładu W3: zna tło biblijne wielu reprezentacji artystycznych, stanowiących bogactwo kultury europejskiej |
Efekty uczenia się - umiejętności: | U1: student rozróżnia inspiracje biblijne, które stoją u podstaw poszczególnych realizacji artystycznych U2: wykorzystuje zdobyte informacje do określenia historycznych paradygmatów kulturowych i potrafi dokonać analizy hermeneutycznej dzieł sztuki wyrosłych z chrześcijańskiej tradycji U3: analizuje współczesne przejawy sztuki sakralnej i dokonuje ich oceny |
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne: | K1: ma świadomość specyfiki kultury europejskiej jako wyrosłej z tradycji biblijnej K2: posiada umiejętność prowadzenia owocnego dialogu międzykulturowego, znając genezę i przesłanie wielu dzieł sztuki K3: ma świadomość znaczenia relacji religia-sztuka dla życia społecznego. |
Metody dydaktyczne podające: | - wykład informacyjny (konwencjonalny) |
Metody dydaktyczne poszukujące: | - klasyczna metoda problemowa |
Metody dydaktyczne w kształceniu online: | - metody służące prezentacji treści |
Skrócony opis: |
Celem wykładu jest wskazanie na teologiczny fundament wielu dzieł sztuki (malarstwa, rzeźby, motywów architektonicznych), które wypływają z autorskiej interpretacji obrazów biblijnych, jakich podjęli się ich twórcy. W ramach zajęć zostaną przedstawione podstawy teoretyczne rozumienia sztuki w tradycji chrześcijańskiej, jej roli i znaczenia jako nośników idei teologicznych, co zamyka się w koncepcji sztuki jako „wizualnej egzegezy”. Stanowi to przyczynek do rozwijania teologii kultury, a więc odkrycia jej głębokiego znaczenia dla przekazu chrześcijańskiego orędzia. W drugiej części wykładów zostaną poddane analizie wybrane obrazy biblijne i ich różnorodne prezentacje w malarstwie czy rzeźbie. Głębsza znajomość teologii (od teologii systematycznej przez liturgię po teologię biblijną) jest niezbędna dla właściwego odczytania programu wielu przejawów artystycznych i nie pozwala na poprzestawaniu jedynie na aspektach formalnych. |
Pełny opis: |
„Biblia a sztuka: teologiczne podstawy kultury” jest to projekt, który wychodzi naprzeciw pewnej tendencji, jaką można zaobserwować w kulturze europejskiej ostatnich dziesięcioleci: coraz mniejsza znajomość tekstów Biblii, skutkująca brakiem zrozumienia dzieł sztuki wielkich mistrzów. Relacja między Biblią a sztuką wchodzi w zakres podejścia do Biblii przez historię oddziaływania tekstu (niem. Wirkungsgeschichte), które opiera się na dwóch podstawowych przesłankach: 1) tekst staje się dziełem literackim tylko wtedy, gdy spotyka czytelników, którzy dają mu życie i przyjmują go za swój; 2) przyjęcie tekstu może przyjmować rozmaite formy (literacką, artystyczną, teologiczną, ascetyczną i mistyczną), przyczyniając się do lepszego zrozumienia tekstu biblijnego. Zagadnienie wzajemnych relacji Biblii i sztuki zostanie podjęte w kontekście różnych tradycji artystycznych. Zanim zostaną przeprowadzone analizy wybranych dzieł artystycznych z różnych epok historycznych, konieczne będzie przekazanie podstawowych założeń hermeneutycznych, które odsłonią specyficzne „sprzężenie zwrotne” między sztuką a Biblią, co z kolei wymaga posiadania podstawowej wiedzy o samym zjawisku Biblii. Szczegółowe treści wykładu: I. Część wprowadzająca: 1. Czym jest Biblia i jak ją interpretowano na przestrzeni wieków; 2. Podstawowe założenia podejścia do Biblii przez historię oddziaływania tekstu (niem. Wirkungsheschichte); 3. Sztuka jako „wizualna egzegeza” i „hermeneutyka” oraz podstawowe zasady hermeneutyki biblijnej w świetle refleksji H. Gadamera, G. Ravasiego, Benedykta XVI. II. Część analityczna: 1. „Stworzenie świata” w Biblii i w sztuce: od egzegezy do hermeneutyki; 2. „Goście u Abrahama” w Biblii i sztuce: od egzegezy do hermeneutyki; 3. „Ofiara Izaaka (Akedah)” w Biblii i sztuce: od egzegezy do hermeneutyki; 4. Tajemnica Wcielenia (Zwiastowanie Maryi, nawiedzenie św. Elżbiety i Boże Narodzenie) w Biblii i sztuce: od egzegezy do hermeneutyki. 9. Jan Chrzciciel i Jezusa w Biblii i sztuce: od egzegezy do hermeneutyki; 10. Działalność Jezusa (Powołanie uczniów, wesele w Kanie Galilejskiej, uciszenie burzy na morzu i chodzenie po morzu; Jezus i jawnogrzesznica, wskrzeszenie łazarza) w Biblii i sztuce: od egzegezy do hermeneutyki. 11. Tajemnica odkupienia (Zdrada Judasza, Ostatnia wieczerza, zaparcie Piotra, Człowiek z krzyża, zmartwychwstanie) w Biblii i sztuce: od egzegezy do hermeneutyki. 12. „Nawrócenie św. Pawła” w Biblii i sztuce: od egzegezy do hermeneutyki; 13. „Niewiasta obleczona w słońce” oraz „Niebieskie Jeruzalem” w Biblii i sztuce: od egzegezy do hermeneutyki. |
Literatura: |
Borchgrave, H., Chrześcijaństwo w sztuce, Warszawa: Horyzont, 2000. Debray, R., Nowy Testament w arcydziełach malarstwa, Warszawa: Świat Książki, 2009. Denizeau, G., Biblia objaśniona obrazami mistrzów malarstwa, Kielce: Jedność 2017. Fabiani, B., Dalsze gawędy o sztuce VI-XX w., Warszawa: PWN, 2015; Fabiani, B., Gawędy o sztuce sakralnej, Warszawa: PWN, 2022. Jezus według mistrzów, red. Elżbieta Olczak, Warszawa: Demart, 2008. Kawecki, W., Tajemnice Caravaggia, Kielce: Jedność, 2019. Kotecki, D. i inni, Signs of the Apocalypse. Znaki Apokalipsy, Toruń 2020. Nowy Leksykon Sztuki Chrześcijańskiej, red. Castelfranchi, L. – Crippa, M.A., Kielce: Jedność, 2013. Piekarski, E. (red.), Biblia w malarstwie, Poznań: Penta 1990. Plazaola, J., Kościół i sztuka. Od początków do naszych dni, Kielce: Jedność, 2002 Santambrogio, G. – Sem, E., Ewangelia w obrazach, Kielce: Jedność, 2010; Tradigo, A., Człowiek krzyża. Historia w obrazach, Kielce: Jedność, 2014. Ewangelia w obrazach, praca zbiorowa, Kielce: Jedność, 2010. |
Efekty uczenia się: |
Efekty kształcenia – wiedza W1: student opisuje modele relacji pomiędzy egzegezą biblijną a sztuką w perspektywie historycznej W2: definiuje podstawowe koncepty z zakresu egzegezy oraz posługuje się adekwatnymi terminami teologicznymi istotnymi dla przedmiotu wykładu W3: zna tło biblijne wielu reprezentacji artystycznych, stanowiących bogactwo kultury europejskiej Efekty kształcenia – umiejętności U1: student rozróżnia inspiracje biblijne, które stoją u podstaw poszczególnych realizacji artystycznych U2: wykorzystuje zdobyte informacje do określenia historycznych paradygmatów kulturowych i potrafi dokonać analizy hermeneutycznej dzieł sztuki wyrosłych z chrześcijańskiej tradycji U3: analizuje współczesne przejawy sztuki sakralnej i dokonuje ich oceny Efekty kształcenia – kompetencje społeczne K1: ma świadomość specyfiki kultury europejskiej jako wyrosłej z tradycji biblijnej K2: posiada umiejętność prowadzenia owocnego dialogu międzykulturowego, znając genezę i przesłanie wielu dzieł sztuki K3: ma świadomość znaczenia relacji religia-sztuka dla życia społecznego. |
Metody i kryteria oceniania: |
Metody oceniania: - obecność na zajęciach (dopuszcza się dwie nieobecności nieusprawiedliwione) - esej tematyczny na temat wybranego dzieła sztuki wykorzystującego tekst biblijny. Kryteria oceniania: zaliczenie na ocenę na podstawie obecności na zajęciach i przedstawionego eseju (4-5 stron, w formacie A4, czcionka 12, interlinia 1,5) podejmującego wybrany aspekt relacji między egzegezą biblijną i sztuką (analiza wybranego malowidła, rzeźby, architektury etc.). Kryterium oceny eseju polegać będzie na stopniu wnikliwości ujęcia problemu (25 pkt.), rozległości i trafności przytoczonej bibliografii (25 pkt.), samodzielnej refleksji (25 pkt.) i poprawności językowej (25 pkt.): ndst – do 59 pkt; dst- od 60 do 68 pkt. dst plus- od 69 do 77 pkt. db- od 78 do 86 pkt. db plus- od 87 do 94 pkt. bdb- od 95 do 100 pkt. |
Praktyki zawodowe: |
nie dotyczy |
Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2021/22" (zakończony)
Okres: | 2022-02-21 - 2022-09-30 |
Przejdź do planu
PN WYK
WT ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Wykład, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Dariusz Kotecki | |
Prowadzący grup: | Dariusz Kotecki | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę |
Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2023/24" (w trakcie)
Okres: | 2024-02-20 - 2024-09-30 |
Przejdź do planu
PN WYK
WT ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Wykład, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Dariusz Kotecki | |
Prowadzący grup: | Dariusz Kotecki | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.