Bajka w tradycji i literaturze chrześcijańskiej

Wymagania wstępne: Podstawowe wiadomości z literaturoznawstwa i historii chrześcijaństwa.

Wykłady stanowią przedstawienie kwestii związków literatury i tradycji chrześcijańskiej z formą literacką bajek. Do odnośników biblijnych dodawano także formy retoryczne, dydaktyczne i ekshortacyjne.

Terminologia, struktura i typologia fikcyjnych narracji.

Bajka, baśń, legenda, metafora,

Cel bajek: morał, przysłowia, satyra, rozrywka, etiologia i kultura ludowa.

Bajki i legendarne przekazy biblijne.

Przykłady ze Starego Testamentu.

Nowy Testament: przypowieści ewangeliczne, metafory, pouczenia (wątki parenetyczne).

Bajka w literaturze greckiej i łacińskiej.

Bajka w starożytnej literaturze chrześcijańskiej (ogólne wiadomości).

Obrazy metaforyczne (przykłady ze świata przyrody).

Materiał aforystyczny: przysłowia, sentencje, eksportacje i nauki moralne (apologeci chrześcijańscy, kaznodziejstwo Ojców Kościoła i źródła monastyczne).

Refleksja św. Augustyna z Hippony i św. Izydora z Sewilli.

Popularność bajek .

Abramowska J., Bajka ezopowa. Warszawa 1991.

Bartnicki R., Współczesna interpretacja przypowieści Jezusa Chrystusa, Warszawskie Studia Teologiczne 23 (/2010) nr 2, s. 225-240.

Biblia Tysiąclecia (dowolna edycja) - wskazane fragmenty.

Czerski J., Przypowieści Chrystusa jako gatunek literacki, Colloquium Salutis 25 (1994), s. 209-230.

Di Berardino A., Studer B. (red.), Historia teologii, t. 1: Epoka patrystyczna, przeł. Gołębiowski M. i in., Kraków 2003.

Forster D., Świat symboliki chrześcijańskiej, przekł. i opr. W. Zakrzewska, P. Pachciarek R. Turzyński, Warszawa 1990.

Gara K., Bajka antyczna. Kwestia nazwy i charakterystyki gatunku w starożytnej teorii retorycznej, Iuvenilia Philologorum Cracoviensium, t. 2, Źródła Humanistyki Europejskiej 2, Kraków 2009, s. 13-27.

Kuśmirek A., „Cóż ci uczyniłam, żeś mnie zbił już trzy razy?” (Lb 22,28). O tym jak oślica przemówiła do pogańskiego proroka, Verbum Vitae 32 (2017), s. 95-125.

Meynet R., Język przypowieści biblijnych, tł. A. Wałęcki, Kraków 2005.

Paczkowski M. C., Bajka a starożytna literatura chrześcijańska, w: Szymczyk P.- Chodźko E. (red.), Baśnie i bajki jako przedmiot interdyscyplinarnych badań naukowych, Lublin 2022, s. 123–145.

Pronzato A., Przypowieści Jezusa, tł. J. Merecki, t. 1-2, Kraków 2003-2004.

Stadler J. (tłum., wstęp i przyp.), Fedrus. Bajki (Biblioteka Antyczna), Wrocław 2015.

Stocchi C., Dizionario della favola antica, Milano 2012.

Wojciechowski M. (przekł. i opr.), Ezop i inni. Wielka księga bajek greckich, Kraków 2006.

Wojciechowski M., Aesopic Tradition in the New Testament, Journal of Greco-Roman Christianity and Judaism, 5 (2008), s. 99-109.

Wojciechowski M., Bajki Ezopa o polityce, Teologia Polityczna 5 (2009-2010), s. 333-344.

Wojciechowski M., Bajki Ezopowe a Biblia, [w:] „Przeznaczyłeś nas dla Twojej prawdy” (4Q495), [w:] Chrostowski W. (red.), Z.J. Kapera, Rozprawy i Studia Biblijne 29, Warszawa 2007, s. 517-528.

Wojciechowski M., Dzieje spotkania. Chrześcijaństwo i kultura grecka, Więź 3 (2006), s. 46-55.

Efekty uczenia się – wiedza

W1: Ma wiedzę o podstawowych elementach literatury chrześcijańskiej

w odniesieniu do motywów metaforycznych, alegorycznych i baśniowych

W2: Ma pogłębioną wiedzę o roli i miejscu form literackich w teologii, katechezie i duchowości chrześcijańskiej ze szczególnym uwzględnieniem późnego antyku i średniowiecza -

W3: Ma wiedzę o powiązaniach literatury chrześcijańskiej z innymi dziedzinami nauki (historia, sztuki piękne, archeologia) -

W4: Rozumie kulturotwórczą rolę chrześcijaństwa w różnych epokach historycznych, historyczne formowanie się jego doktryny i aspekty literackie

Efekty uczenia się – umiejętności U 1: Posiada umiejętność orientacji w dziejach literatury tworzonej

w środowisku chrześcijańskim i identyfikuje jej najważniejsze zjawiska

i nurty

U2: Opisuje miejsce rodzajów literackich w tradycji Kościoła

U3: Wyodrębnia rolę wątków literackich w kształtowaniu się symboliki, ikonografii, kaznodziejstwa i dydaktyki chrześcijańskiej

U4: Umie wykazać uniwersalne znaczenie literatury chrześcijańskiej oraz potrafi na tej podstawie prowadzić dialog religijny i światopoglądowy

Efekty uczenia się – kompetencje społeczne K1: Ma świadomość różnorodności form literackich w kształtowaniu się symboliki, ikonografii, kaznodziejstwa i dydaktyki i formacji chrześcijańskiej

K2: Posiada umiejętność oceny uniwersalnego znaczenia literatury chrześcijańskiej i w oparciu o nią potrafi prowadzić dialog religijny

i światopoglądowy

Metody i kryteria oceniania Metody oceniania:

- kolokwium pisemne w formie kwestionariusza z pytaniami otwartymi.

- obecność na zajęciach

Kryteria oceniania:

Wykład: zaliczenie na ocenę na podstawie obecności na zajęciach i kolokwium pisemnego.

ndst – 0-49 pkt (49 %)

dst- 51-57 pkt (51 %)

dst plus- 58-66 pkt (55%)

db- 67-75 pkt (70 %)

db plus- 75-84 pkt (81%)

bdb- 85-93 pkt (93%–100%)

nie dotyczy