Chrześcijańska kultura odżywiania
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 1500-OG-CKO |
Kod Erasmus / ISCED: |
08.2
|
Nazwa przedmiotu: | Chrześcijańska kultura odżywiania |
Jednostka: | Wydział Teologiczny |
Grupy: | |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Skrócony opis: |
Zarys historyczny praktyk związanych z odżywianiem oraz ich teoretyczne konceptualizacje. Problem formowania się i rozwoju kultury gastronomicznej zostaje ukazany w kontekście religijnym. Reguły żywieniowe kształtowały się od starożytności i pozostawały w ścisłym związku z metafizycznymi podstawami określonej religii. |
Pełny opis: |
Przedstawienie i omówienie diety stosowanej w środowisku chrześcijańskim w okresie starożytnym i wczesnośredniowiecznym. Wskazanie na elementy diety poszczególnych kategorii mnichów chrześcijańskich (pustelników i cenobitów na Wschodzie oraz opactw europejskich). Praktyki żywieniowe w chrześcijaństwie w kontekście biblijnym, historycznym i kulturowym. Teologiczne i moralne przesłanki zwyczajów żywieniowych i praktyk postnych. - Zagadnienia wstępne (terminologia, historia badań i współczesne zainteresowanie historią kultury odżywiania). - Normy i zakazy żywieniowe: Stary Testament, judaizm, szkoły filozoficzne, chrześcijaństwo i wielkie religie światowe. - Produkty żywnościowe w perspektywie biblijnej: chleb, wino, oliwa, typowe owoce i warzywa. - Symbolika produktów spożywczych w chrześcijaństwie (chleb, wino, oliwa, woda i produkty rolne). - Sól - najstarsza przyprawa ludzkości. - Nadużycia (wada obżarstwa) i ograniczenia (posty). - Kuchnia monastyczna. - Ryby w diecie chrześcijan. - Dieta jarska czy mięsna? Jedzenie a zdrowie. - Przeciw nadużywaniu wina i innych używek. |
Literatura: |
1. Bralewski S., Praktykowanie postu w świetle historiografii kościelnej V wieku, „Vox Patrum” 33 (2013), t. 59, s. 359-378. 2. Bruce B., Historia smaku. Jak warzywa i przyprawy budowały fortuny, wywoływały wojny i wpędzały ludzi w szaleństwo, tłum. E. Kleszcz, Warszawa 2011. 3. Dembińska M., Wyżywienie mnichów wg reguły benedyktyńskiej we wczesnym średniowieczu (VI-XI w.), „Studia i materiały do dziejów Wielkopolski i Pomorza” 16 (1987), z. 2, s. 57-78. 4. Feuillet M., Leksykon symboli chrześcijańskich, Poznań 2006 5. Filipowski M., Dieta w życiu ascetycznym Ojców pustyni, „Studia Theologica Varsaviensia” 2017, t. 55, nr 1, 6. Forster D., Świat symboliki chrześcijańskiej, przekł. i opr. W. Zakrzewska, P. Pachciarek, R. Turzyński, Warszawa 1990. 7. Kokoszko M., Ryby i ich znaczenie w życiu codziennym ludzi późnego antyku i wczesnego Bizancjum (III-VII w.), Łódź 2005, 8. Kokoszko M., Smaki Konstantynopola, [w:] M.J. Leszka, T. Wolińska (red.), Konstantynopol – nowy Rzym. Miasto i ludzie w okresie wczesnobizantyńskim, Warszawa 2011. 9. Lurker M., Słownik obrazów i symboli biblijnych, Poznań 1989. 10. Marciniak-Kajzer A., Jak wyglądały późnośredniowieczne kuchnie?, „Vox Patrum” 59 (2013), s. 449–161. 11. Możejko B. (red.), Historia naturalna jedzenia. Między antykiem a XIX wiekiem. Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej zorganizowanej przez Muzeum Historyczne Miasta Gdańska i Uniwersytet Gdański dla upamiętnienia 100-lecia otwarcia muzeum wnętrz mieszczańskich w Domu Uphagena w dniach 3–4 listopada 2011 roku, Gdańsk 2013. 12. Paczkowski M.C., Daktyle jako pokarm mieszkańców Bliskiego Wschodu w czasach rzymskich, w kulturze chrześcijańskiej i wśród wyznawców Islamu , t. 4: Elementy orientalne w diecie Europejczyków, red. B. Płonka-Syroka, A. Namal i A. Syroka, Wrocław 2021, s. 147-169. 13. Paczkowski M.C., Łakomstwo i obżarstwo w piśmiennictwie wczesnochrześcijańskim, w: Historia diety i kultury odżywiania, t. 3: Zalecenia i regulacje dotyczące odżywiania w historii Europy (XIII-XXI w.) i w wybranych kulturach pozaeuropejskich, red. B. Płonka-Syroka, A. Syroka, Wrocław 2020, s. 343-375. 14. Paczkowski M.C., Odyseja bliskowschodniego humusu, w: Historia diety i kultury odżywiania, t. 4: Elementy orientalne w diecie Europejczyków, red. B. Płonka-Syroka, A. Namal i A. Syroka, Wrocław 2021, s. 171-186, 15. Paczkowski M.C., Ryby w diecie starożytnych mnichów chrześcijańskich, w: Historia diety i kultury odżywiania, t. 2: Praktyki żywieniowe w Europie w kontekście społeczno-kulturowym, ciągłość i zmiana, red. B. Płonka-Syroka, A. Syroka, Wrocław 2020, s. 21-45. 16. Schubert E., Jedzenie i picie w średniowieczu, Toruń 2018. 17. Toussaint-Samat M., Historia naturalna i moralna jedzenia, tłum. A. B. Matusiak, M. Ochab, Warszawa 2002. |
Efekty uczenia się: |
Efekty uczenia się – wiedza W1: Ma wiedzę o zmianach społeczno-religijnych i cywilizacyjnych w starożytności, średniowieczu, epoce nowożytnej po współczesność z perspektywy praktyk żywieniowych i dietetycznych. W2: Opisuje perspektywy religijne, kulturowe i społeczne dotyczące kultury odżywiania na przestrzeni dziejów chrześcijaństwa. W3: Zna rolę społeczno-religijną monastycyzmu chrześcijańskiego w procesie formowania się chrześcijańskich zwyczajów żywieniowych. W4: Ma rozszerzoną wiedzę o człowieku jako twórcy kultury gastronomicznej w kontekście religijnym. Efekty uczenia się – umiejętności U1: Wykorzystuje umiejętność orientacji w dziejach chrześcijaństwa, świadectw materialnych i literackich do analizy historii diety i kultury odżywiania. U2: Umie wykazać wpływ chrześcijaństwa na praktyki żywieniowe, zarówno w szeroko pojmowanej kulturze, jak i zgodnych z systemami wiedzy. Efekty uczenia się – kompetencje społeczne K1: Ma świadomość wartości dziedzictwa tradycji i obyczajowości chrześcijańskiej oraz wkładu praktyk ascetycznych w kształtowaniu się cywilizacji ogólnoświatowej. K2: Uczestniczy w działaniach na rzecz zachowania materialnego i kulturowego dziedzictwa chrześcijaństwa. |
Metody i kryteria oceniania: |
Metody oceniania: - kolokwium pisemne w formie kwestionariusza z pytaniami otwartymi. - obecność na zajęciach Kryteria oceniania: Wykład: zaliczenie na ocenę na podstawie obecności na zajęciach i kolokwium pisemnego. ndst – 0-49 pkt (49 %) dst- 51-57 pkt (51 %) dst plus- 58-66 pkt (55%) db- 67-75 pkt (70 %) db plus- 75-84 pkt (81%) bdb- 85-93 pkt (93%–100%) |
Praktyki zawodowe: |
nie dotyczy |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.