Teologia moralna szczegółowa - Przykazania

Wiedza na poziomie katechezy szkoły średniej zawartej w publikacji: M. Rusecki, Być chrześcijaninem dziś. Teologia dla szkół średnich, Lublin 1992

przedmiot obowiązkowy

Całkowity nakład pracy studenta:

1. Godziny kontaktowe (wykład + konsultacje): 30 godzin

2. Praca własna studenta (przygotowanie do egzaminu z treści wykładu i literatury obowiązkowej: 60 godzin

Całkowity nakład pracy studenta wynosi 90 godzin co odpowiada 3 punktom ETCS.

Po ukończeniu wykładu student:

W1: Zna takie zagadnienia jak nazwa Dekalogu, jego struktura, geneza, treść i atrybuty oraz funkcje i sankcje. K_W07

W2: Zna zagadnienie relacji między prawem wiecznym a prawem naturalnym i objawionym. K_W07

W3: Referuje znaczenie wiary, nadziei i miłości w życiu chrześcijańskim, prawdziwą służbę Bożą wyrażającą się w adoracji, modlitwie, ofierze, przyrzeczeniach i ślubach, wykroczenia przeciw wierze w postaci zabobonu, bałwochwalstwa, wróżbiarstwa i magii, bezbożności, ateizmu i agnostycyzmu. K_W07

W4: Omawia takie zagadnienia jak znaczenie imienia w starożytnym Izraelu, objawienie imienia Bożego, teologiczne znaczenie imienia JAHWE, zakaz niegodnego posługiwania się imieniem Boga. Następnie przedstawia zagadnienie Imienia Bożego w Nowym Testamencie, używanej przez Chrystusa samoobiawieniowej formy „Ja Jestem”, znaczenie imię „Jezus”, imię Boże w modlitwie Ojcze nasz. Przedstawia różne formy nadużywania Imienia Bożego w postaci krzywoprzysięstwa i wiarołomstwa, powoływania się na Boga dla realizacji celów doczesnych. Przedstawia znaczenie imienia chrześcijańskiego. K_W07

W5: Wskazuje najstarsze teksty biblijne odnoszące się do obowiązku świętowania szabatu, omawia teologiczny sens szabatu, relację Jezusa i Apostołów do szabatu, przejście od szabatu do chrześcijańskiej niedzieli. Następnie omawia teologiczne znaczenie niedzieli. Następnie przedstawia formy świętowania Dnia Pańskiego K_W07

W6: Przedstawia rodzinę w planie Bożym, relację między rodziną a społeczeństwem, obowiązki członków rodziny, chrześcijańską koncepcję władzy, obowiązki władzy i obywateli. K_W07

W7: Przedstawia zagadnienia wartości życia, ochrony uprawnionej, zabójstwa zamierzonego, przerywania ciąży, eutanazji, samobójstwa. Omawia zagadnienia poszanowania zdrowia: higieny, wypoczynku, zdrowego stylu życia, rolę sportu. Wymienia i szczegółowo omawia zagrożenie zdrowia i życia w niektórych formach uzależnień. Wyjaśnia zagadnienie eksperymentów medycznych, transplantacji narządów jak również naruszanie integralności ciała w postaci okaleczania, kastracji, sterylizacji. K_W07

W8: Przedstawia powołanie wszystkich do czystości, wykroczenia przeciwko niej, zagadnienie miłości małżeńskiej oraz wykroczenia przeciwko godności małżeństwa. K_W07

W9: Omawia zagadnienie własność prywatnej i powszechnego przeznaczenie dóbr, poszanowanie dóbr drugiego człowieka i poszanowanie integralności stworzenia, działalność gospodarczą i sprawiedliwość społeczną, solidarność między narodami, opcję preferencyjną na rzecz ubogich. K_W07

W10: Prezentuje zagadnienie życia w prawdzie, wykroczenia przeciwko prawdzie, poszanowanie prawdy, elementy etyki mediów i etyki dziennikarskiej. K_W07

W11: Omawia zagadnienie czystości serca, walkę o czystość, ludzką seksualność, wychowanie seksualne oraz problem pornografii. K_W07

W12: Wyjaśnia zagadnienie nieładu pożądliwości: chciwość, zazdrość, ubóstwo serca, kwestię więcej „mieć” czy bardziej „być”. K_W07

U1: Student posiada umiejętność merytorycznego argumentowania, prowadzenia dyskusji światopoglądowej z wykorzystaniem wiedzy obejmującej zagadnienie mieszczące się w Dekalogu.

K_U09

K1: Prawidłowo rozstrzyga dylematy moralne życia indywidualnego i społecznego w oparciu o zasady Dekalogu.

K_K06

Wykład informacyjny

- wykład informacyjny (konwencjonalny)

Wykład obejmuje najpierw zagadnienia wstępne: nazwa Dekalogu, jego struktura, geneza, treść i atrybuty, funkcje i sankcje, relacja prawa wiecznego do naturalnego i objawionego. Następnie omówiona zostanie treść poszczególnych przykazań. W pierwszym zwróci się uwagę na znaczenie wiary nadziei i miłości w życiu chrześcijańskim. W drugim biblijne znaczenie imienia bożego oraz znaczenie imienia chrześcijańskiego. W trzecim świętowanie szabatu a następnie niedzieli chrześcijańskiej. W czwartym relacje i moralne powinności pomiędzy członkami rodziny. W piątym zagadnienie szacunku dla życia i jego ochrony. W szóstym temat czystości i miłości małżeńskiej. W siódmym kwestia własności i powszechnego przeznaczenia dóbr. W ósmym życie w prawdzie. W dziewiątym temat ludzkiej seksualności i wychowania chrześcijańskiego. W dziesiątym problem nieładu pożądliwości. We wszystkich przykazaniach ukazane zostanie społeczno – moralne znaczenie Dekalogu.

Wstępne wykłady obejmują takie zagadnienia jak nazwa Dekalogu w Starym i Nowym Testamencie, jego struktura, geneza, treść i atrybuty, funkcje i sankcje. Następnie zagadnienie relacji prawa wiecznego do prawa naturalnego i objawionego, jedność Dekalogu oraz pozytywny charakter przykazań.

Następnie wykład ukaże społeczne i moralne znaczenie poszczególnych przykazań.

1. Nie będziesz miał bogów cudzych obok mnie. Wykład obejmuje znaczenie wiary, nadziei i miłości w życiu chrześcijańskim, prawdziwą służbę Bożą wyrażającą się w adoracji, modlitwie, ofierze, przyrzeczeniach i ślubach, wykroczenia przeciw prawdziwej wierze w postaci zabobonu, bałwochwalstwa, wróżbiarstwa i magii, bezbożności, ateizmu i agnostycyzmu.

2. Nie będziesz wzywał imienia Pana Boga twego nadaremno. Wykład obejmuje takie zagadnienia jak znaczenie imienia na Bliskim Wschodzie oraz w starożytnym Izraelu, objawienie imienia Bożego, teologiczne znaczenie imienia JAHWE, posługiwanie się imieniem Boga oraz zakaz jego wymieniania. Następnie przedstawione zostaje imię Boże w Nowym Testamencie, używana przez Chrystusa samoobiawieniowa forma „Ja jestem”, imię „Jezus”, imię Boże w modlitwie Ojcze nasz. Również różne formy nadużywania Imienia Bożego w postaci krzywoprzysięstwa i wiarołomstwa, powoływania się na majestat Boga dla realizacji celów doczesnych. W końcowej części przedstawione zostanie znaczenie imienia chrześcijańskiego.

3. Pamiętaj abyś dzień święty święcił. Wstępnie zostaną ukazane najstarsze teksty biblijne odnoszące się do obowiązku świętowania szabatu, następnie teologiczny sens szabatu, relacja Jezusa i Apostołów do szabatu, przejście od szabatu do chrześcijańskiej niedzieli. Następnie ukazane zostanie teologiczne znaczenie niedzieli: dzień zmartwychwstania, pierwszy dzień tygodnia, dzień nowego stworzenia, dzień ósmy i zapowiedź wieczności, dzień światłości, dzień daru Ducha Świętego, dzień wiary, kluczowy element chrześcijańskiej tożsamości. Dzień wolny od pracy. Następnie przedstawione zostają formy świętowania Dnia Pańskiego: udział we Mszy świętej, oddawanie czci Bogu i przeżywanie radości, odpoczynek duchowy i fizyczny. Wykład obejmuje również podmiot i przedmiot obowiązku niedzielnego świętowania.

4. Czcij ojca twego i matkę twoją. Wykład obejmuje prezentację takich zagadnień jak: rodzina w planie Bożym, relacje między rodziną a społeczeństwem, obowiązki członków rodziny względem siebie, chrześcijańska koncepcja władzy, obowiązki władzy i obywateli.

5. Nie zabijaj. Wykład obejmuje prezentację takich zagadnień jak: wartość życia, ochrona uprawniona, zabójstwo zamierzone, przerywanie ciąży, eutanazja, samobójstwo. Zagadnienia poszanowania zdrowia: higiena, wypoczynek, zdrowy styl życia, rola sportu w ochronie zdrowia. Zagrożenie zdrowia i życia w niektórych formach uzależnień: nikotynizm, narkomania, alkoholizm. Następnie przedstawione zostanie zagadnienie eksperymentów medycznych, transplantacji narządów, naruszanie integralności ciała.

6. Nie cudzołóż. Wykład obejmuje takie zagadnienia jak: powołanie wszystkich do czystości, różne formy wykroczenia przeciwko niej oraz zagadnienia miłości małżeńskiej.

7. Nie kradnij. Wykład obejmuje takie zagadnienia jak: poszanowanie dóbr drugiego człowieka i poszanowanie integralności stworzenia, działalność gospodarcza i sprawiedliwość społeczna, solidarność między narodami, opcja preferencyjna na rzecz ubogich.

8. Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu swemu. Wykład obejmuje takie zagadnienia jak: życie w prawdzie, wykroczenia przeciwko prawdzie, poszanowanie prawdy.

9. Nie pożądaj żony bliźniego swego. Wykład prezentuje takie zagadnienia jak: ludzka seksualność, wychowanie seksualne, problem pornografii.

10. Ani żadnej rzeczy, która jego jest. Wykład obejmuje takie zagadnienia jak: nieład pożądliwości a szczególnie takie zagadnienia jak: chciwość, zazdrość, ubóstwo serca, mieć i być.

Na treść programową wykładu składają się następujące zagadnienia:

1. Zagadnienia wstępne: nazwa dekalogu, jego struktura, geneza, treść i atrybuty, cel funkcje i sankcje, relacja prawa wiecznego do naturalnego i objawionego. (4 godz.)

2. Następnie omówiona zostanie treść poszczególnych przykazań. W pierwszym zwróci się uwagę na znaczenie wiary nadziei i miłości w życiu chrześcijańskim oraz wykroczenia przeciwko wierze. (2 godz.)

3. W drugim znaczenie imienia bożego JAHWE, Jezus oraz znaczenie imienia chrześcijańskiego. (2 godz.)

4. W trzecim świętowanie szabatu a następnie niedzieli chrześcijańskiej. (4 godz.)

5. W czwartym relacje i moralne powinności pomiędzy członkami rodziny, kwestia władzy i obowiązków obywatelskich. (2 godz.)

6. W piątym zagadnienie szacunku dla życia i jego ochrony. (4 godz.)

7. W szóstym temat czystości i miłości małżeńskiej. (2 godz.)

8. W siódmym kwestia własności i powszechnego przeznaczenia dóbr, sprawiedliwości społecznej. (2 godz.)

9. W ósmym życie w prawdzie. (2 godz.)

10. W dziewiątym temat ludzkiej seksualności i wychowania chrześcijańskiego. (2 godz.)

11. W dziesiątym problem nieładu pożądliwości. (2 godz.)

Literatura obowiązkowa:

Kompendium Nauki Społecznej Kościoła

J. Salij, Dekalog, Poznań 1989

H. Muszyński, Dekalog, Gniezno 1993.

Literatura pomocnicza:

Katechizm Kościoła Katolickiego

Jan Paweł II, list apostolski Dies Domini

Jan Paweł II, Encyklika Evangelium vitae

Paweł VI Encyklika Humane vitae

W. Bołoz, Życie w ludzkich rękach, Warszawa 1997

T. Ślipko, Zarys etyki szczegółowej, t. 1. Etyka osobowa, Kraków 2005

T. Ślipko, Bioetyka. Najważniejsze problemy, Kraków 2009

A. Sarmieto, Małżeństwo chrześcijańskie. podręcznik teologii małżeństwa i rodziny, Kraków 2002

S. Olejnik, Teologia moralna, t. 1 - 7, Warszawa 1988

J. Krucina (red.), Niedziela dzisiaj. Sacrum w życiu społecznym, Wrocław 1993

Student jest oceniany w trakcie egzaminu na koniec semestru. W skali do 2 do 5 otrzymuje oceny w zależności od poziomu wiedzy jaką się wykaże. W1-12, U1, K1.

5 jeśli posiada znakomitą wiedzę poszerzoną o dodatkową literaturą przedmiotu

4+ jeśli posiada wiedzę na poziomie bardzo dobrym opartą na treściach z zakresu wykładu

4 jeśli posiada dobrą wiedzę opartą na treści wykładu

3+ jeśli posiada zadowalającą wiedzę opartą na treściach wykładu, ale za znaczącymi niedociągnięciami

3 jeśli posiada wiedzę zadowalającą, ale z licznymi błędami

2 jeśli posiada niedostateczną wiedzę