Cytologia kliniczna

Do realizacji przedmiotu Cytologia kliniczna, niezbędne jest posiadanie podstawowych wiadomości z zakresu anatomii, patomorfologii, histologii, biologii komórki, a także umiejętności z zakresu prawidłowej obsługi mikroskopów. Ponadto, student powinien posiadać wiedzę i umiejętności zdobyte podczas kształcenia w ramach przedmiotów: anatomii, patomorfologii, histologii, biologii oraz genetyki.

przedmiot obowiązkowy

1. Nakład pracy związany z zajęciami wymagającymi bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich wynosi:

 udział w wykładach: 15 godzin

 udział w laboratoriach: 15 godzin

 udział w konsultacjach: 3 godziny

 kolokwium zaliczeniowe na ocenę: 1 godzina

Nakład pracy związany z zajęciami wymagającymi bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich wynosi 34 godziny, co odpowiada 1,36 punktu ECTS

2. Bilans nakładu pracy studenta:

 udział w wykładach: 15 godzin

 udział w laboratoriach: 15 godzin

 udział w konsultacjach: 3 godziny

 czytanie wybranego piśmiennictwa naukowego:

2 godziny

 przygotowanie do laboratoriów: 8 godzin

 przygotowanie do kolokwium zaliczeniowego

i kolokwium zaliczeniowe teoretyczne i praktyczne:

6 + 1 = 7 godzin

Łączny nakład pracy studenta związany z realizacją przedmiotu wynosi 50 godzin, co odpowiada 2 punktom ECTS

3. Nakład pracy związany z prowadzonymi badaniami naukowymi

 czytanie wybranego piśmiennictwa naukowego:

2 godziny

Łączny nakład pracy studenta związany z prowadzonymi badaniami naukowymi wynosi 2 godziny, co odpowiada 0,08 punktu ECTS

4. Czas wymagany do przygotowania się i do uczestnictwa

w procesie oceniania:

 przygotowanie do kolokwium zaliczeniowego i kolokwium zaliczeniowe teoretyczne i praktyczne: 6 +1 godzina

Łączny nakład pracy studenta związany z przygotowaniem do uczestnictwa w procesie oceniania wynosi 7 godzin

co odpowiada 0,28 punktu ECTS

5. Bilans nakładu pracy o charakterze praktycznym:

 udział w laboratoriach: 15 godzin

 przygotowanie do laboratoriów (w zakresie praktycznym): 8 godzin

 udział w konsultacjach (w zakresie praktycznym):

1 godzina

 przygotowanie do kolokwium zaliczeniowego praktycznego: 3 godziny

Łączny nakład pracy studenta o charakterze praktycznym wynosi 30 godzin, co odpowiada 1,2 punkt ECTS

6. Bilans nakładu pracy studenta poświęcony zdobywaniu kompetencji społecznych w zakresie seminariów

oraz ćwiczeń

Kształcenie w dziedzinie afektywnej poprzez proces samokształcenia:

 udział w konsultacjach: 1 godzina

Łączny czas pracy studenta potrzebny do zdobywania kompetencji społecznych w zakresie seminariów oraz ćwiczeń wynosi 1 godziny, co odpowiada 0,04 punktu ECTS

7. Czas wymagany do odbycia obowiązkowej praktyki

- nie dotyczy

W1:  definiuje procesy regeneracji oraz naprawy tkanek

i narządów (K_E.W4)

W2:  wymienia i definiuje tradycyjne metody diagnostyki cytologicznej, w tym techniki przygotowania i barwienia preparatów, a także automatyczne techniki fenotypowania oraz cytodiagnostyczne kryteria rozpoznawania

i różnicowania chorób (K_E.W9)

W3:  wyjaśnia rolę badań laboratoryjnych z zakresu cytodiagnostyki w rozpoznaniu, monitorowaniu, rokowaniu

i profilaktyce zaburzeń narządowych i układowych (K_E.W23)

W4:  wyjaśnia zasady interpretacji wyników badań laboratoryjnych z zakresu cytodiagnostyki w celu zróżnicowania stanów fizjologicznych i patologicznych (K_E.W27)

U1:  wskazuje zależności pomiędzy nieprawidłowościami morfologicznymi a funkcjami tkanek, narządów i układów, objawami klinicznymi oraz strategią diagnostyczną

z zakresu cytodiagnostyki (K_E.U1)

U2:  posługuje się laboratoryjnymi technikami mikroskopowania oraz technikami patomorfologicznymi, pozwalającymi na ocenę wykładników morfologicznych zjawisk chorobowych w preparatach komórek i tkanek pobranych za życia pacjenta albo pośmiertnie (K_E.U2)

U3:  rozpoznaje zmiany morfologiczne charakterystyczne

dla określonej jednostki chorobowej (K_E.U3)

U4:  uzyskuje wiarygodne wyniki laboratoryjnych badań cytologicznych oraz zinterpretuje uzyskane wyniki; (K_E.U14)

U5:  ocenia wartość diagnostyczną badań i ich przydatność

w procesie diagnostycznym z zakresu cytodiagnostyki (K_E.U19)

U6:  proponuje optymalny, ułatwiający postawienie właściwej diagnozy, dobór badań w oparciu o elementy diagnostycznej charakterystyki testów oraz zgodnie

z zasadami medycyny laboratoryjnej opartej na dowodach naukowych z zakresu cytodiagnostyki (K_E.U20)

U7:  interpretuje wyniki cytologicznych badań laboratoryjnych celem wykluczenia bądź rozpoznania schorzenia, diagnostyki różnicowej chorób, monitorowania przebiegu schorzeniai oceny efektów leczenia w różnych stanach klinicznych (K_E.U21)

K1:  posiada poczucie rozwoju i samokształcenia w odniesieniu do pracy zespołów diagnostycznych (K_E.K1)

K2:  w trakcie zajęć praktycznych współpracuje z członkami zespołu i stosuje zasady koleżeństwa zawodowego (K_E.K2)

K3:  w trakcie zajęć praktycznych ma świadomość odpowiedzialności związanej z decyzjami podejmowanymi w ramach działalności zawodowej, (K_E.K3)

K4:  dba o bezpieczeństwo własne, otoczenia, współpracowników (K_E.K3)

K5:  formułuje opinie dotyczące różnych aspektów działalności zawodowej (K_E.K4)

Wykład:

 wykład informacyjny (konwencjonalny) z prezentacją multimedialną

 wykład problemowy z wykorzystaniem prezentacji multimedialnych

 wykład konwersatoryjny

 drzewa decyzyjne w programowaniu problemów diagnostycznych

Laboratoria:

 metoda obserwacji

 metoda klasyczna problemowa

 ćwiczenia praktyczne

 studium przypadku

 demonstracja obrazów cytologicznych przez prowadzącego ćwiczenia

 analiza mikroskopowa rozmazów z zakresu cytologii złuszczeniowej: ginekologicznej / nieginekologicznej;

BAC przez studentów

 metody eksponujące: film, pokaz

 dyskusja

Seminaria:

 nie dotyczy

- opis
- wykład informacyjny (konwencjonalny)

- ćwiczeniowa
- doświadczeń
- laboratoryjna
- obserwacji
- referatu

- metody służące prezentacji treści

Przedmiot Cytologia kliniczna jest działem medycyny będącym jedną z gałęzi patomorfologii, stanowiący niezmiernie istotny dział diagnostyki onkologicznej. Diagnostyka cytologiczna opiera się na analizie mikroskopowej cech morfologicznych izolowanych komórek lub ich grup. Tradycyjnie dzieli się

na cytodiagnostykę złuszczeniową i aspiracyjną. Podstawową rolą cytologii klinicznej jest skrining, rozpoznanie nowotworu

oraz wskazanie dalszych kroków w postępowaniu diagnostyczno-leczniczym. Cytodiagnostyka jest metodą umożliwiającą wstępne rozpoznanie zmian nowotworowych, a także stanowi istotne diagnostycznie narzędzie przeglądowe.

Student w momencie przystąpienia do zajęć z Cytologii klinicznej posiada wiedzę z zakresu podstawowych nauk medycznych,

w szczególności histologii oraz patomorfologii. Ponadto, posiada umiejętność obsługi mikroskopów świetlnych, umożliwiającą udział w ćwiczeniach z Cytologii klinicznej.

Wykłady z przedmiotu Cytologia kliniczna mają zapoznać studenta z zagadnieniami związanymi z organizacją pracowni cytodiagnostycznej, z podstawowymi zadaniami cytodiagnostyki, z algorytmami postępowania diagnostycznego w przypadku nieprawidłowości w wyniku badania, z zagadnieniami z zakresu pobrania i przygotowania materiału cytologicznego do badań,

w zależności od rodzaju materiału cytologicznego;

z cytopatologią płynów z jam ciała, materiału cytologicznego pobranego z tarczycy, ślinianek, przewodu pokarmowego, materiału cytologicznego płuc oraz szyjki macicy.

Laboratoria są powiązane z zagadnieniami omawianymi

na wykładach i mają na celu, odpowiednio: zaznajomienie

z właściwym postępowaniem przy pobraniu materiału cytologicznego od pacjenta; z właściwym opracowaniem materiału cytologicznego po pobraniu do diagnostyki; szczegółowym omówieniem obrazu mikroskopowego prawidłowych obrazów cytologicznych z szyjki macicy; szczegółowym omówieniem i oceną zmian w morfologii komórek wywołanych różnymi czynnikami infekcyjnymi; szczegółowym omówieniem i oceną obrazów cytologicznych zmian neoplazji śródpłaskonabłonkowych małego i dużego stopnia oraz obrazem raka płaskonabłonkowego i gruczolakoraka szyjki macicy, szczegółowym omówieniem i oceną zmian w obrazach

z tarczycy, ślinianek, rozmazów moczu; nabycia umiejętności praktycznych potrzebnych do wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego w pracowni cytopatologicznej (cytodiagnosty), wypracowanie umiejętności pracy indywidualnej i zespołowej oraz wykształcenie nawyku samokształcenia.

Seminaria:

 nie dotyczy

Literatura obowiązkowa:

1. Bibbo M, Wilbur DC. Comprehensive cytopathology. Saunders, Elsevier 2008

2. Chosia M, Domagała W. Cytodiagnostyka szyjki macicy. Podręcznik dla cytomorfologów medycznych. Fundacja Pro Pharmacia Futura, Warszawa 2010

3. Wieczorek M. Histopatologia ogólna i podstawy cytodiagnostyki. Wydawnictwo Śląskiej Akademii Medycznej, Katowice 2006

4. Zabel M. Immunocytochemia. PWN, Warszawa 1999

Literatura uzupełniająca:

1. Carson FL Hladik C. HISTOTECHNOLOGY 3rd edition. ASCP, Chicago 2009

2. Stevens A, Lowe J. Patologia. CZLEJ, Lublin 2005

3. Kumar V, Cotran RS, Robbins SR. Robbins Patologia (red. wyd. pol. Olszewski WT). Elservier Urban & Partner, Wrocław 2005

4. Stachura J, Domagała W. Patologia znaczy słowo o chorobie (tom 1-2). PAU, Kraków 2009

5. Wieczorek M. Histopatologia ogólna i podstawy cytodiagnostyki. Śląska Akademia Medyczna, Katowice 2006

Podstawą do zaliczenia przedmiotu Cytologia kliniczna jest przestrzeganie zasad ujętych w Regulaminie Dydaktycznym Katedry Patomorfologii Klinicznej.

Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest obecność na wszystkich ćwiczeniach laboratoryjnych oraz zaliczenie wszystkich ćwiczeń laboratoryjnych (na minimum 60% punktów). Podczas każdego ćwiczenia studenci zdają tzw. wejściówkę w postaci testu

lub sprawdzianu pisemnego. Wejściówki są oceniane w skali 0-5 pkt i przeprowadzane są na każdym z 5 ćwiczeń. Maksymalna liczna punktów, którą może uzyskać student z ćwiczeń laboratoryjnych wynosi 25 pkt.

Zaliczenie końcowe teoretyczne i praktyczne: Student otrzymuje zaliczenie na ocenę przedmiotu na podstawie testu oraz jednego pytania opisowego z wiedzy teoretycznej obejmującego zagadnienia omawiane na wykładach i laboratoriach. Test składa się z około 10 pytań (odpowiedzi jednokrotnego wyboru; skala 0-1 pkt.). Odpowiedź na pytanie opisowe jest oceniana w skali 0-5 pkt. Zaliczenie praktyczne stanowi ocena max. 5 (1 – 5) rozmazów cytologii ginekologicznej. Za prawidłową odpowiedź na każde z pytań, student otrzymuje 1 punkt.

Do uzyskania pozytywnej oceny konieczne jest zdobycie z części praktycznej i teoretycznej przynajmniej 60% punktów.

W przypadku zaliczenia końcowego uzyskane punkty przelicza się na stopnie według następującej skali:

Procent punktów Ocena

92≤…<100 Bardzo dobry

88≤…<95 Dobry plus

80≤…<88 Dobry

71≤…<80 Dostateczny plus

60≤….<71 Dostateczny

0…<60 Niedostateczny

Zaliczenie końcowe: ≥ 60% K_E.W1 – K_E.W4, K_E.U1 – K_E.U7

Wejściówki (sprawdziany pisemne): (0-5 pkt, max. 25pkt)

≥ 75% K_E.W1 – K_E.W4, K_E.U1 – K_E.U7

Przedłużona obserwacja/Aktywność ≥ 50% lub 1-3 punkty;

3 punkty = ocena bardzo dobry) K_E.W1 – K_E.W4, K_E.U1 – K_E.U7, K_E.K1 – K_E.K2)

Nie zdanie kolokwium zaliczeniowego jest równoznaczne

z otrzymaniem oceny niedostatecznej i koniecznością zdawania kolokwium poprawkowego w sesji poprawkowej.

Program kształcenia nie przewiduje odbycia praktyk zawodowych

Przedmiot Cytologia kliniczna jest działem medycyny będącym jedną z gałęzi patomorfologii, stanowiący niezmiernie istotny dział diagnostyki onkologicznej. Diagnostyka cytologiczna opiera się na analizie mikroskopowej cech morfologicznych izolowanych komórek lub ich grup. Tradycyjnie dzieli się

na cytodiagnostykę złuszczeniową i aspiracyjną. Podstawową rolą cytologii klinicznej jest skrining, rozpoznanie nowotworu

oraz wskazanie dalszych kroków w postępowaniu diagnostyczno-leczniczym. Cytodiagnostyka jest metodą umożliwiającą wstępne rozpoznanie zmian nowotworowych, a także stanowi istotne diagnostycznie narzędzie przeglądowe.

Student w momencie przystąpienia do zajęć z Cytologii klinicznej posiada wiedzę z zakresu podstawowych nauk medycznych,

w szczególności histologii oraz patomorfologii. Ponadto, posiada umiejętność obsługi mikroskopów świetlnych, umożliwiającą udział w ćwiczeniach z Cytologii klinicznej.

Wykłady z przedmiotu Cytologia kliniczna mają zapoznać studenta z zagadnieniami związanymi z organizacją pracowni cytodiagnostycznej, z podstawowymi zadaniami cytodiagnostyki, z algorytmami postępowania diagnostycznego w przypadku nieprawidłowości w wyniku badania, z zagadnieniami z zakresu pobrania i przygotowania materiału cytologicznego do badań,

w zależności od rodzaju materiału cytologicznego;

z cytopatologią płynów z jam ciała, materiału cytologicznego pobranego z tarczycy, ślinianek, przewodu pokarmowego, materiału cytologicznego płuc oraz szyjki macicy.

Laboratoria są powiązane z zagadnieniami omawianymi

na wykładach i mają na celu, odpowiednio: zaznajomienie

z właściwym postępowaniem przy pobraniu materiału cytologicznego od pacjenta; z właściwym opracowaniem materiału cytologicznego po pobraniu do diagnostyki; szczegółowym omówieniem obrazu mikroskopowego prawidłowych obrazów cytologicznych z szyjki macicy; szczegółowym omówieniem i oceną zmian w morfologii komórek wywołanych różnymi czynnikami infekcyjnymi; szczegółowym omówieniem i oceną obrazów cytologicznych zmian neoplazji śródpłaskonabłonkowych małego i dużego stopnia oraz obrazem raka płaskonabłonkowego i gruczolakoraka szyjki macicy, szczegółowym omówieniem i oceną zmian w obrazach

z tarczycy, ślinianek, rozmazów moczu; nabycia umiejętności praktycznych potrzebnych do wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego w pracowni cytopatologicznej (cytodiagnosty), wypracowanie umiejętności pracy indywidualnej i zespołowej oraz wykształcenie nawyku samokształcenia.

Tematy wykładów (semestr VI):

1. Wprowadzenie do zagadnień Cytologii Klinicznej. Przygotowanie i opracowanie materiału cytologicznego do diagnostyki patomorfologicznej. Cytologia na podłożu płynnym. Systemy oceny obrazów mikroskopowych. Kontrola jakości w pracowni cytologicznej.

2. Cytodiagnostyka szyjki macicy. Cz. 1: Rozmaz prawidłowy szyjki macicy; atrofia;

3. Cytodiagnostyka szyjki macicy. Cz. 2: Zmiany zapalne

w rozmazie cytologicznym; Infekcje wirusowe, infekcje grzybicze, infekcje pasożytnicze, zmiany proliferacyjne

i naprawcze.

4. Cytodiagnostyka szyjki macicy. Cz. 3: Neoplazja wewnątrznabłonkowa szyjki macicy. Rak płaskonabłonkowy inwazyjny szyjki macicy. Gruczolakorak szyjki macicy.

5. Cytologia złuszczeniowa nieginekologiczna i cytologia aspiracyjna. Cytologia moczu i płynów z jam ciała.

Tematy laboratoriów (semestr VI):

1. Przygotowanie materiału cytologii ginekologicznej do badań. Barwienia materiału cytologicznego. Cytologia na podłożu płynnym vs cytologia konwencjonalna. System oceny obrazów mikroskopowych cytologii ginekologicznej. Cytodiagnostyka szyjki macicy cz. 1 - Rozmaz prawidłowy szyjki macicy; atrofia;

2. Cytodiagnostyka szyjki macicy. Cz. 2: Zmiany zapalne

w rozmazie cytologicznym; Infekcje wirusowe, infekcje grzybicze, infekcje pasożytnicze, zmiany proliferacyjne

i naprawcze.

3. Cytodiagnostyka szyjki macicy. Cz. 3: Neoplazja wewnątrznabłonkowa szyjki macicy. Rak płaskonabłonkowy inwazyjny szyjki macicy. Gruczolakorak szyjki macicy.

4. Przygotowanie materiału cytologii złuszczeniowej nieginekologicznej i cytologii klinicznej do badań. Barwienia materiału cytologicznego.

5. Cytologia złuszczeniowa nieginekologiczna i cytologia aspiracyjna.

Seminaria:

 nie dotyczy

Literatura obowiązkowa:

1. Bibbo M, Wilbur DC. Comprehensive cytopathology. Saunders, Elsevier 2008

2. Chosia M, Domagała W. Cytodiagnostyka szyjki macicy. Podręcznik dla cytomorfologów medycznych. Fundacja Pro Pharmacia Futura, Warszawa 2010

3. Wieczorek M. Histopatologia ogólna i podstawy cytodiagnostyki. Wydawnictwo Śląskiej Akademii Medycznej, Katowice 2006

4. Zabel M. Immunocytochemia. PWN, Warszawa 1999

Literatura uzupełniająca:

1. Carson FL Hladik C. HISTOTECHNOLOGY 3rd edition. ASCP, Chicago 2009

2. Stevens A, Lowe J. Patologia. CZLEJ, Lublin 2005

3. Kumar V, Cotran RS, Robbins SR. Robbins Patologia (red. wyd. pol. Olszewski WT). Elservier Urban & Partner, Wrocław 2005

4. Stachura J, Domagała W. Patologia znaczy słowo o chorobie (tom 1-2). PAU, Kraków 2009

5. Wieczorek M. Histopatologia ogólna i podstawy cytodiagnostyki. Śląska Akademia Medyczna, Katowice 2006

Przedmiot Cytologia kliniczna jest działem medycyny będącym jedną z gałęzi patomorfologii, stanowiący niezmiernie istotny dział diagnostyki onkologicznej. Diagnostyka cytologiczna opiera się na analizie mikroskopowej cech morfologicznych izolowanych komórek lub ich grup. Tradycyjnie dzieli się

na cytodiagnostykę złuszczeniową i aspiracyjną. Podstawową rolą cytologii klinicznej jest skrining, rozpoznanie nowotworu

oraz wskazanie dalszych kroków w postępowaniu diagnostyczno-leczniczym. Cytodiagnostyka jest metodą umożliwiającą wstępne rozpoznanie zmian nowotworowych, a także stanowi istotne diagnostycznie narzędzie przeglądowe.

Student w momencie przystąpienia do zajęć z Cytologii klinicznej posiada wiedzę z zakresu podstawowych nauk medycznych,

w szczególności histologii oraz patomorfologii. Ponadto, posiada umiejętność obsługi mikroskopów świetlnych, umożliwiającą udział w ćwiczeniach z Cytologii klinicznej.

Wykłady z przedmiotu Cytologia kliniczna mają zapoznać studenta z zagadnieniami związanymi z organizacją pracowni cytodiagnostycznej, z podstawowymi zadaniami cytodiagnostyki, z algorytmami postępowania diagnostycznego w przypadku nieprawidłowości w wyniku badania, z zagadnieniami z zakresu pobrania i przygotowania materiału cytologicznego do badań,

w zależności od rodzaju materiału cytologicznego;

z cytopatologią płynów z jam ciała, materiału cytologicznego pobranego z tarczycy, ślinianek, przewodu pokarmowego, materiału cytologicznego płuc oraz szyjki macicy.

Laboratoria są powiązane z zagadnieniami omawianymi

na wykładach i mają na celu, odpowiednio: zaznajomienie

z właściwym postępowaniem przy pobraniu materiału cytologicznego od pacjenta; z właściwym opracowaniem materiału cytologicznego po pobraniu do diagnostyki; szczegółowym omówieniem obrazu mikroskopowego prawidłowych obrazów cytologicznych z szyjki macicy; szczegółowym omówieniem i oceną zmian w morfologii komórek wywołanych różnymi czynnikami infekcyjnymi; szczegółowym omówieniem i oceną obrazów cytologicznych zmian neoplazji śródpłaskonabłonkowych małego i dużego stopnia oraz obrazem raka płaskonabłonkowego i gruczolakoraka szyjki macicy, szczegółowym omówieniem i oceną zmian w obrazach

z tarczycy, ślinianek, rozmazów moczu; nabycia umiejętności praktycznych potrzebnych do wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego w pracowni cytopatologicznej (cytodiagnosty), wypracowanie umiejętności pracy indywidualnej i zespołowej oraz wykształcenie nawyku samokształcenia.

Tematy wykładów (semestr VI):

1. Wprowadzenie do zagadnień Cytologii Klinicznej. Przygotowanie i opracowanie materiału cytologicznego do diagnostyki patomorfologicznej. Cytologia na podłożu płynnym. Systemy oceny obrazów mikroskopowych. Kontrola jakości w pracowni cytologicznej.

2. Cytodiagnostyka szyjki macicy. Cz. 1: Rozmaz prawidłowy szyjki macicy; atrofia;

3. Cytodiagnostyka szyjki macicy. Cz. 2: Zmiany zapalne

w rozmazie cytologicznym; Infekcje wirusowe, infekcje grzybicze, infekcje pasożytnicze, zmiany proliferacyjne

i naprawcze.

4. Cytodiagnostyka szyjki macicy. Cz. 3: Neoplazja wewnątrznabłonkowa szyjki macicy. Rak płaskonabłonkowy inwazyjny szyjki macicy. Gruczolakorak szyjki macicy.

5. Cytologia złuszczeniowa nieginekologiczna i cytologia aspiracyjna. Cytologia moczu i płynów z jam ciała.

Tematy laboratoriów (semestr VI):

1. Przygotowanie materiału cytologii ginekologicznej do badań. Barwienia materiału cytologicznego. Cytologia na podłożu płynnym vs cytologia konwencjonalna. System oceny obrazów mikroskopowych cytologii ginekologicznej. Cytodiagnostyka szyjki macicy cz. 1 - Rozmaz prawidłowy szyjki macicy; atrofia;

2. Cytodiagnostyka szyjki macicy. Cz. 2: Zmiany zapalne

w rozmazie cytologicznym; Infekcje wirusowe, infekcje grzybicze, infekcje pasożytnicze, zmiany proliferacyjne

i naprawcze.

3. Cytodiagnostyka szyjki macicy. Cz. 3: Neoplazja wewnątrznabłonkowa szyjki macicy. Rak płaskonabłonkowy inwazyjny szyjki macicy. Gruczolakorak szyjki macicy.

4. Przygotowanie materiału cytologii złuszczeniowej nieginekologicznej i cytologii klinicznej do badań. Barwienia materiału cytologicznego.

5. Cytologia złuszczeniowa nieginekologiczna i cytologia aspiracyjna.

Seminaria:

 nie dotyczy

Literatura obowiązkowa:

1. Bibbo M, Wilbur DC. Comprehensive cytopathology. Saunders, Elsevier 2008

2. Chosia M, Domagała W. Cytodiagnostyka szyjki macicy. Podręcznik dla cytomorfologów medycznych. Fundacja Pro Pharmacia Futura, Warszawa 2010

3. Wieczorek M. Histopatologia ogólna i podstawy cytodiagnostyki. Wydawnictwo Śląskiej Akademii Medycznej, Katowice 2006

4. Zabel M. Immunocytochemia. PWN, Warszawa 1999

Literatura uzupełniająca:

1. Carson FL Hladik C. HISTOTECHNOLOGY 3rd edition. ASCP, Chicago 2009

2. Stevens A, Lowe J. Patologia. CZLEJ, Lublin 2005

3. Kumar V, Cotran RS, Robbins SR. Robbins Patologia (red. wyd. pol. Olszewski WT). Elservier Urban & Partner, Wrocław 2005

4. Stachura J, Domagała W. Patologia znaczy słowo o chorobie (tom 1-2). PAU, Kraków 2009

5. Wieczorek M. Histopatologia ogólna i podstawy cytodiagnostyki. Śląska Akademia Medyczna, Katowice 2006

Przedmiot Cytologia kliniczna jest działem medycyny będącym jedną z gałęzi patomorfologii, stanowiący niezmiernie istotny dział diagnostyki onkologicznej. Diagnostyka cytologiczna opiera się na analizie mikroskopowej cech morfologicznych izolowanych komórek lub ich grup. Tradycyjnie dzieli się

na cytodiagnostykę złuszczeniową i aspiracyjną. Podstawową rolą cytologii klinicznej jest skrining, rozpoznanie nowotworu

oraz wskazanie dalszych kroków w postępowaniu diagnostyczno-leczniczym. Cytodiagnostyka jest metodą umożliwiającą wstępne rozpoznanie zmian nowotworowych, a także stanowi istotne diagnostycznie narzędzie przeglądowe.

Student w momencie przystąpienia do zajęć z Cytologii klinicznej posiada wiedzę z zakresu podstawowych nauk medycznych,

w szczególności histologii oraz patomorfologii. Ponadto, posiada umiejętność obsługi mikroskopów świetlnych, umożliwiającą udział w ćwiczeniach z Cytologii klinicznej.

Wykłady z przedmiotu Cytologia kliniczna mają zapoznać studenta z zagadnieniami związanymi z organizacją pracowni cytodiagnostycznej, z podstawowymi zadaniami cytodiagnostyki, z algorytmami postępowania diagnostycznego w przypadku nieprawidłowości w wyniku badania, z zagadnieniami z zakresu pobrania i przygotowania materiału cytologicznego do badań,

w zależności od rodzaju materiału cytologicznego;

z cytopatologią płynów z jam ciała, materiału cytologicznego pobranego z tarczycy, ślinianek, przewodu pokarmowego, materiału cytologicznego płuc oraz szyjki macicy.

Laboratoria są powiązane z zagadnieniami omawianymi

na wykładach i mają na celu, odpowiednio: zaznajomienie

z właściwym postępowaniem przy pobraniu materiału cytologicznego od pacjenta; z właściwym opracowaniem materiału cytologicznego po pobraniu do diagnostyki; szczegółowym omówieniem obrazu mikroskopowego prawidłowych obrazów cytologicznych z szyjki macicy; szczegółowym omówieniem i oceną zmian w morfologii komórek wywołanych różnymi czynnikami infekcyjnymi; szczegółowym omówieniem i oceną obrazów cytologicznych zmian neoplazji śródpłaskonabłonkowych małego i dużego stopnia oraz obrazem raka płaskonabłonkowego i gruczolakoraka szyjki macicy, szczegółowym omówieniem i oceną zmian w obrazach

z tarczycy, ślinianek, rozmazów moczu; nabycia umiejętności praktycznych potrzebnych do wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego w pracowni cytopatologicznej (cytodiagnosty), wypracowanie umiejętności pracy indywidualnej i zespołowej oraz wykształcenie nawyku samokształcenia.

Tematy wykładów (semestr VI):

1. Wprowadzenie do zagadnień Cytologii Klinicznej. Przygotowanie i opracowanie materiału cytologicznego do diagnostyki patomorfologicznej. Cytologia na podłożu płynnym. Systemy oceny obrazów mikroskopowych. Kontrola jakości w pracowni cytologicznej.

2. Cytodiagnostyka szyjki macicy. Cz. 1: Rozmaz prawidłowy szyjki macicy; atrofia;

3. Cytodiagnostyka szyjki macicy. Cz. 2: Zmiany zapalne

w rozmazie cytologicznym; Infekcje wirusowe, infekcje grzybicze, infekcje pasożytnicze, zmiany proliferacyjne

i naprawcze.

4. Cytodiagnostyka szyjki macicy. Cz. 3: Neoplazja wewnątrznabłonkowa szyjki macicy. Rak płaskonabłonkowy inwazyjny szyjki macicy. Gruczolakorak szyjki macicy.

5. Cytologia złuszczeniowa nieginekologiczna i cytologia aspiracyjna. Cytologia moczu i płynów z jam ciała.

Tematy laboratoriów (semestr VI):

1. Przygotowanie materiału cytologii ginekologicznej do badań. Barwienia materiału cytologicznego. Cytologia na podłożu płynnym vs cytologia konwencjonalna. System oceny obrazów mikroskopowych cytologii ginekologicznej. Cytodiagnostyka szyjki macicy cz. 1 - Rozmaz prawidłowy szyjki macicy; atrofia;

2. Cytodiagnostyka szyjki macicy. Cz. 2: Zmiany zapalne

w rozmazie cytologicznym; Infekcje wirusowe, infekcje grzybicze, infekcje pasożytnicze, zmiany proliferacyjne

i naprawcze.

3. Cytodiagnostyka szyjki macicy. Cz. 3: Neoplazja wewnątrznabłonkowa szyjki macicy. Rak płaskonabłonkowy inwazyjny szyjki macicy. Gruczolakorak szyjki macicy.

4. Przygotowanie materiału cytologii złuszczeniowej nieginekologicznej i cytologii klinicznej do badań. Barwienia materiału cytologicznego.

5. Cytologia złuszczeniowa nieginekologiczna i cytologia aspiracyjna.

Seminaria:

 nie dotyczy

Literatura obowiązkowa:

1. Bibbo M, Wilbur DC. Comprehensive cytopathology. Saunders, Elsevier 2008

2. Chosia M, Domagała W. Cytodiagnostyka szyjki macicy. Podręcznik dla cytomorfologów medycznych. Fundacja Pro Pharmacia Futura, Warszawa 2010

3. Wieczorek M. Histopatologia ogólna i podstawy cytodiagnostyki. Wydawnictwo Śląskiej Akademii Medycznej, Katowice 2006

4. Zabel M. Immunocytochemia. PWN, Warszawa 1999

Literatura uzupełniająca:

1. Carson FL Hladik C. HISTOTECHNOLOGY 3rd edition. ASCP, Chicago 2009

2. Stevens A, Lowe J. Patologia. CZLEJ, Lublin 2005

3. Kumar V, Cotran RS, Robbins SR. Robbins Patologia (red. wyd. pol. Olszewski WT). Elservier Urban & Partner, Wrocław 2005

4. Stachura J, Domagała W. Patologia znaczy słowo o chorobie (tom 1-2). PAU, Kraków 2009

5. Wieczorek M. Histopatologia ogólna i podstawy cytodiagnostyki. Śląska Akademia Medyczna, Katowice 2006