Etyka zawodu

Etykę definiuje się jako naukę o moralności lub - w nawiązaniu do tradycji platońsko-arystotelesowskiej jako naukę o dobru. W źródłowym znaczeniu, sięgającym czasów heraklitejskich, określa ona właściwe człowiekowi miejsce zamieszkiwania w harmonijnie zestrojonym przez bogów kosmosie. Jest ona zatem wiedzą praktyczną o tym jak harmonijnie układać stosunki z otoczeniem, aby żyć zgodnie z daną człowiekowi naturą.

Etyka zawodowa (stosowana) stanowi adaptację reguł i zasad wypracowanych przez etykę ogólną do etycznych wymagań związanych z wykonywanym zawodem (pełnioną rolą społeczną).

1. Etyczne powołanie medycyny: od Przysięgi Hipokratejskiej do współczesnej etyki medycznej (Przysięga Hipokratejska, dobro w rozumieniu medycyny Hipokratejskiej, wartości fundujące etykę medyczną w rozumieniu medycyny nowożytnej (model kartezjański i współczesny), rola medycyny w świecie technologicznie zinterpretowanym, medycyna w epoce ponowoczesnej, stanowisko paternalistyczne, etyka, zgody, etyka troski, etyka lekarska w obliczu wzrostu znaczenia autonomii pacjenta, problem medykalizacji ,życia)

2. Etyka medyczna jako etyka stosowana (definicja nakazu lekarskiego (klasyczny i rozszerzony nakaz lekarski), interpretacja nakazu lekarskiego ze względu na sposób ugruntowania etyki medycznej (konsekwencjalistyczny, absolutystyczny), granice obowiązywania nakazu lekarskiego w sytuacji konfliktu wartości (konflikt z dobrem indywidualnym, społecznym)). 2h.

3. Medycyna wobec zjawiska prokreacji – etyczne kontrowersje etyczne kontrowersje wokół medycznych technologii wspierających prokreacje, antykoncepcja, etyczny spór o dopuszczalność aborcji (stanowiska: pro choice, pro life, pro motherhood, katolickie) – ocena argumentacji , zasada potencjalności, zasada podwójne skutku) 2h.

4. Etyczne problemy śmierci i umierania(Kulturowe wzorce wobec śmierci i umierania, stosunek nowoczesnej medycyny wobec zjawiska śmierci („medykalizacja” śmierci i umierania), terapia daremna, terapeutyczne środki zwyczajne i nadzwyczajne, eutanazja, pomoc lekarza w samobójstwie, problemy opieki paliatywnej, zasada podwójnego skutku). 2h.

5. Problem jatrogenii – aspekt farmakologiczny (wpływ inwazyjności medycznych terapii na zjawisko jatrogenii, ocena leczenia farmakologicznego z perspektywy medycyny Hippokratejskiej, problem skutków ubocznych w leczeniu farmakologicznym – sposoby szacowania ryzyka związanego z leczeniem farmakologicznym (ważenie korzyści i strat we wnioskowaniu probabilistycznym) na przykładach rozmaitych terapii (np. terapii transplantologicznej, terapii przeciwbólowej). 2h.

6. Medyczne wspomaganie jakości życia (etyczne kontrowersje wokół: zabiegów kosmetycznych, stosowania środków zwiększających wydolność organizmu (problem farmakologicznego dopingu w sporcie), walki z bólem i depresją, wpływ agresywnej reklamy farmaceutyków i parafarmaceutyków na zjawisko lekomanii). 2h.

7. Medycyna i ekonomia: etyczny wymiar „medycyny niedoboru" (problem permanentnego deficytu środków medycznych i ograniczonego dostępu pacjentów do nich oraz związana z tym konieczność selekcji pacjentów, kryteria sprawiedliwej selekcji pacjentów, racjonalne zarządzanie środkami medycznymi, alokacja i właściwa dystrybucja środków medycznych, definicja sprawiedliwej medycyny, „medycyna urynkowiona”, utylitarystyczna koncepcja społecznego solidaryzmu). 2h.

8. Opieka zdrowotna w warunkach gospodarki rynkowej: o związkach etyki medycznej z etyką biznesu (ekonomiczne i etyczne następstwa technologizacji medycyny, zakłady opieki zdrowotnej jako przedsiębiorstwa, rachunek ekonomiczny, rentowność, zysk, bezpieczeństwo zdrowotne, etyczne aspekty menedżerskiego zarządzania instytucjami, zakładami, przedsiębiorstwami związanymi z ochroną zdrowia). 2h.

9. Kontrowersje etyczne wokół polityki lekowej koncernów farmaceutycznych (rola chemioterapii w nowoczesnych terapiach: aspekt kliniczny i ekonomiczny, problem leków generycznych, "leki sieroce", udział przemysłu farmaceutycznego w zjawisku medykalizacji życia codziennego, farmaceutyczna reklama i zagrożenie patologią lekomanii (syndrom „Goździkowej”). 2h.

10. Bioetyka jako etyka normatywna – analiza wybranych dokumentów deontologicznych oraz bioetycznych konwencji (bioetyka jako próba instytucjonalnej obrony godności i jakości życia, pojęcie godności, bioetyczna wizja harmonijnej koegzystencji człowieka i świata, bioetyka wobec cywilizacyjnych zagrożeń, struktura kodeksów deontologicznych, Europejska Konwencja Bioetyczna i jej znaczenie dla nowoczesnej wizji bioetyki). 2h.

1. T.L. Beauchamp, J. F. Chldress, "Zasady etyki medycznej", Książka i Wiedza, Warszawa, 1996.

2. P. Singer (red.), "Przewodnik po etyce", Książka i Wiedza,

Warszawa, 1998.

3.Rostafiński S., Moska D., „Etyka farmaceutyczna”, Warszawa,

1986.

Etykę definiuje się jako naukę o moralności lub - w nawiązaniu do tradycji platońsko-arystotelesowskiej jako naukę o dobru. W źródłowym znaczeniu, sięgającym czasów heraklitejskich, określa ona właściwe człowiekowi miejsce zamieszkiwania w harmonijnie zestrojonym przez bogów kosmosie. Jest ona zatem wiedzą praktyczną o tym jak harmonijnie układać stosunki z otoczeniem, aby żyć zgodnie z daną człowiekowi naturą.

Etyka zawodowa (stosowana) stanowi adaptację reguł i zasad wypracowanych przez etykę ogólną do etycznych wymagań związanych z wykonywanym zawodem (pełnioną rolą społeczną).

1. Etyczne powołanie medycyny: od Przysięgi Hipokratejskiej do współczesnej etyki medycznej (Przysięga Hipokratejska, dobro w rozumieniu medycyny Hipokratejskiej, wartości fundujące etykę medyczną w rozumieniu medycyny nowożytnej (model kartezjański i współczesny), rola medycyny w świecie technologicznie zinterpretowanym, medycyna w epoce ponowoczesnej, stanowisko paternalistyczne, etyka, zgody, etyka troski, etyka lekarska w obliczu wzrostu znaczenia autonomii pacjenta, problem medykalizacji ,życia)

2. Etyka medyczna jako etyka stosowana (definicja nakazu lekarskiego (klasyczny i rozszerzony nakaz lekarski), interpretacja nakazu lekarskiego ze względu na sposób ugruntowania etyki medycznej (konsekwencjalistyczny, absolutystyczny), granice obowiązywania nakazu lekarskiego w sytuacji konfliktu wartości (konflikt z dobrem indywidualnym, społecznym)). 2h.

3. Medycyna wobec zjawiska prokreacji – etyczne kontrowersje etyczne kontrowersje wokół medycznych technologii wspierających prokreacje, antykoncepcja, etyczny spór o dopuszczalność aborcji (stanowiska: pro choice, pro life, pro motherhood, katolickie) – ocena argumentacji , zasada potencjalności, zasada podwójne skutku) 2h.

4. Etyczne problemy śmierci i umierania(Kulturowe wzorce wobec śmierci i umierania, stosunek nowoczesnej medycyny wobec zjawiska śmierci („medykalizacja” śmierci i umierania), terapia daremna, terapeutyczne środki zwyczajne i nadzwyczajne, eutanazja, pomoc lekarza w samobójstwie, problemy opieki paliatywnej, zasada podwójnego skutku). 2h.

5. Problem jatrogenii – aspekt farmakologiczny (wpływ inwazyjności medycznych terapii na zjawisko jatrogenii, ocena leczenia farmakologicznego z perspektywy medycyny Hippokratejskiej, problem skutków ubocznych w leczeniu farmakologicznym – sposoby szacowania ryzyka związanego z leczeniem farmakologicznym (ważenie korzyści i strat we wnioskowaniu probabilistycznym) na przykładach rozmaitych terapii (np. terapii transplantologicznej, terapii przeciwbólowej). 2h.

6. Medyczne wspomaganie jakości życia (etyczne kontrowersje wokół: zabiegów kosmetycznych, stosowania środków zwiększających wydolność organizmu (problem farmakologicznego dopingu w sporcie), walki z bólem i depresją, wpływ agresywnej reklamy farmaceutyków i parafarmaceutyków na zjawisko lekomanii). 2h.

7. Medycyna i ekonomia: etyczny wymiar „medycyny niedoboru" (problem permanentnego deficytu środków medycznych i ograniczonego dostępu pacjentów do nich oraz związana z tym konieczność selekcji pacjentów, kryteria sprawiedliwej selekcji pacjentów, racjonalne zarządzanie środkami medycznymi, alokacja i właściwa dystrybucja środków medycznych, definicja sprawiedliwej medycyny, „medycyna urynkowiona”, utylitarystyczna koncepcja społecznego solidaryzmu). 2h.

8. Opieka zdrowotna w warunkach gospodarki rynkowej: o związkach etyki medycznej z etyką biznesu (ekonomiczne i etyczne następstwa technologizacji medycyny, zakłady opieki zdrowotnej jako przedsiębiorstwa, rachunek ekonomiczny, rentowność, zysk, bezpieczeństwo zdrowotne, etyczne aspekty menedżerskiego zarządzania instytucjami, zakładami, przedsiębiorstwami związanymi z ochroną zdrowia). 2h.

9. Kontrowersje etyczne wokół polityki lekowej koncernów farmaceutycznych (rola chemioterapii w nowoczesnych terapiach: aspekt kliniczny i ekonomiczny, problem leków generycznych, "leki sieroce", udział przemysłu farmaceutycznego w zjawisku medykalizacji życia codziennego, farmaceutyczna reklama i zagrożenie patologią lekomanii (syndrom „Goździkowej”). 2h.

10. Bioetyka jako etyka normatywna – analiza wybranych dokumentów deontologicznych oraz bioetycznych konwencji (bioetyka jako próba instytucjonalnej obrony godności i jakości życia, pojęcie godności, bioetyczna wizja harmonijnej koegzystencji człowieka i świata, bioetyka wobec cywilizacyjnych zagrożeń, struktura kodeksów deontologicznych, Europejska Konwencja Bioetyczna i jej znaczenie dla nowoczesnej wizji bioetyki). 2h.

1. T.L. Beauchamp, J. F. Chldress, "Zasady etyki medycznej", Książka i Wiedza, Warszawa, 1996.

2. P. Singer (red.), "Przewodnik po etyce", Książka i Wiedza,

Warszawa, 1998.

3.Rostafiński S., Moska D., „Etyka farmaceutyczna”, Warszawa,

1986.