Bioetyka i aksjomedycyna

Nie dotyczy

przedmiot fakultatywny

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli ( godz.):

- udział w wykładach – 30 godzin;

- konsultacje z nauczycielem akademickim – 5 godzin;

Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta ( godz.):

- przygotowanie do wykładu – 10 godzin;

- przygotowanie do kolokwium zaliczeniowego – 10 godzin;

Łącznie: 55 godz. (2.00 pkt. ECTS)

Posiada wiedzę na temat bazowych teorii etyczno-filozoficznych i potrafi umiejętnie się do nich odwoływać w procesie wnioskowania, wyjaśnienia i ocenie wybranych zagadnień, z którymi mierzy się bioetyka.

Posiada znajomość nomenklatury pojęciowej właściwej dla danej teorii etyczno-filozoficznej i potrafi umiejętnie ją stosować w aktywnej/czynnej dyskusji bioetycznej.

Posiada znajomość przedmiotu bioetyki w sensie szerszym i węższym, jak też znajomość genezy bioetyki, w aspekcie etyczno-filozoficznym, prawnym oraz społecznym.

Posiada wiedzę na temat kluczowych problemów natury bioetycznej, ich ewolucji, jak też możliwej rozstrzygalności danego/wybranego problemu [bioetycznego].

Opisuje problematykę bioetyczną w obszarze biogenezy, bioterapii i tanatologii, tj. głównych obszarów, w których toczy się spór bioetyczny.

Ma wiedzę na temat znaczenia wartościowania w bioetyce [w nawiązaniu do koncepcji, m. in. Bauchampa, Childressa i Engelhardta].

Ma zdolność argumentowania na rzecz stanowiska utylitarystycznego i personalistycznego w bioetyce, ze wskazaniem kluczowych argumentów, które przywołują przedstawiciele powyższych koncepcji bioetycznych.

Posiada wiedzę, na temat antropocentrycznego i biocentrycznego modelu w bioetyce.

Posiada wiedzę dotyczącą takich zagadnień, jak wartość życia, godność ludzka, natura człowieka, status osobowy człowieka, jako kwestii sytuujących się u podstaw wielu sporów bioetycznych.

Ma podstawową wiedzę na temat możliwości oraz ograniczeń bioetyki w rozstrzyganiu kwestii [społecznie] dylematycznych.

Stosuje wiedzę zdobytą na zajęciach z zakresu bioetyki [którą określono w punkcie Treści programowe/(bloki tematyczne)], w tym, m. in.:

Poprawnie rozpoznaje teorie etyczno-filozoficzne i stosuje argumentację w ich ramach obowiązującą do rozstrzygania dylematów bioetycznych;

Rozpoznaje i trafnie stosuje argumentację charakterystyczną dla danego typu bioetyki w otwartej dyskusji bioetycznej.

Samodzielnie wnioskuje, wyjaśnia i ocenia dylematy bioetyczne, z uwagi m. in. na ich rangę, stopień złożoności i odniesienie kulturowe [tu: m. in. światopoglądowe oraz religijne].

Wskazuje korelacje występujące na linii biologia – prawo – filozofia [etyka] (tj. między naukami współtworzących bioetykę).

Umiejętnie argumentuje na rzecz, m.in. wartości życia, godności ludzkiej, natury człowieka, statusu osobowego jednostki ludzkiej [tu: w oparciu o daną teorię bioetyczną, m.in. utylitarystyczną, personalistyczną, czy też np. kulturową].

Ma świadomość społecznej, kulturowej (w tym także światopoglądowej i religijnej), jak i prawnej roli i znaczenia dylematów natury bioetycznej nie tylko w sferze teoretycznych ich rozpoznań, ale przede wszystkim ich znaczenia dla szeroko rozumianej „praktyki życiowej”, której student jest nieodrodną częścią.

Znajomość linii argumentacyjnych, do których odwołują się bioetycy [w rozstrzyganiu wątpliwych moralnie kwestii natury biomedycznej] daje mu możliwość bardziej refleksyjnego opowiedzenia się za/przeciw określonej technice, bądź też technologii biomedycznej.

Ma świadomość różnorakości modeli bioetycznych, jak i teorii etycznych, dzięki której bardziej refleksyjnie może analizować kwestie bioetyczne, z którymi stykamy się na, co dzień.

Ma kompetencje umożliwiające „odczarowanie” dyskursu bioetycznego z argumentów nierzeczowych, często kreowanych przez środki masowego przekazu, nierzadko zaś emotywnych.

UWAGA: W przypadku prawdopodobnego pojawienia się ograniczeń spowodowanych rozprzestrzenianiem się koronawirusa SARS-CoV-2 zajęcia mogą odbywać się w formie zdalnej. W takim przypadku uczestnicy kursu otrzymają dokładne informacje (drogą mailową) o sposobie prowadzenia zajęć przed rozpoczęciem kursu, lub w trakcie jego trwania.

- pokaz

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy

- oxfordzka
- projektu

Zapoznanie studentów z pojęciem, przedmiotem, genezą i strukturą bioetyki i aksjomedycyny w ramach szerszej myśli etyczno-filozoficznej. Zaprezentowanie wybranych/kluczowych problemów, z którymi mierzy się współczesna myśl bioetyczna na tle (współ-konstytuujących ją) nauk ścisłych, jak również nauk stosowanych. Omówienie przykładowych teorii etyczno filozoficznych w bioetyce i aksjomedycynie, takich jak, m. in.: ekocentryzm, antropocentryzm, biocentryzm, subiektywizm, obiektywizm, relatywizm, utylitaryzm, personalizm, kontraktalizm. Ukazanie istoty oraz znaczenia/roli bioetyki, w wymiarze teoretycznym i praktycznym (na wybranych przykładach). Prezentacja przewodnich pryncypiów bioetycznych, koncepcji oraz teorii etycznych aplikowanych do wyjaśniania wybranych dylematów bio/etycznych. Ukazanie korelacji na linii etyka-bioetyka-aksjomedycyna.

1) Wprowadzenie do filozofii moralnej:

a. etyka - etos - moralność [sens i zakres za/stosowania].

b. wstępna typologia i przegląd kluczowych teorii etycznych.

2) Wprowadzenie do bioetyki:

a. narodziny, geneza, rozwój i charakterystyka bioetyk/i.

b. kierunki rozpoznań oraz analiz bioetycznych [biogeneza, bioterapia i tanatologia].

c. prezentacja wiodących/bazowych „zasad bioetycznych”, autorstwa m. in. Bauchampa, Childressa i Engelhardta.

d. Aksjomedycyna – jako przykład sporu, o wartości w bioetyce [na przykładzie takich wartości, jak autonomia, odpowiedzialność, sprawiedliwość i zaufanie].

e. Bioetyka a eugenika.

3) Value of Life vs Santcity of Life - spór o wartość życia ludzkiego.

4) Human Liberation vs Animal Liberation - spór o naturę ludzką.

5) Bioetyka a biogeneza życia – próba implementacji kategorii bioetycznych do wyjaśnienia problemów, które implikuje dynamiczny rozwój m. in. genetyki, embriologii i medycyny reprodukcyjnej.

6) Bioetyka a bioterapia – próba użycia kategorii bioetycznych do wyjaśnienia problemów, które rodzi dynamiczny rozwój m. in. technologii transplantacyjnych.

7) Bioetyka a tanatologia – próba użycia kategorii bioetycznych do eksplikacji, takich zagadnień, jak np.: eutanazja (czynna i bierna), samobójstwo (wspomagane, nie-wspomagane), tj. problemów natury suicydologicznej.

8) Biojurysprudencja (zagadnienie praw i obowiązków na linii pacjent-lekarz, w tym problem autonomii pacjenta i paternalizmu lekarskiego, prawo do informacji, zagadnienie tajemnicy lekarskiej).

9) Prawo bio/medyczne i bio/technologiczne (na wybranych przykładach, m. in. problem patentów genetycznych, badań z użyciem materiału odzwierzęcego oraz ludzi, eksperymentów inwazyjnych i nieinwazyjnych, czy też zgody domniemanej)

10) Aksjomedycyna – namysł nad kluczowymi wartościami dla nauk biomedycznych (m. in. wartość zdrowia, choroby, wyleczenia).

11) „High tech” - „slow tech” – o dwojakim spojrzeniu na rozwój współczesnej wiedzy w obszarze biomedycyny;

12) Badania nad GMO – argumentacja za i przeciw;

13) Podsumowanie kursu.

Adamkiewicz M., Zagadnienie śmierci w bioetyce, Warszawa 2002;

Beauchamp L., Childress J.F., Zasady etyki medycznej, Warszawa 1995;

Bioetyka personalistyczna, red. Tadeusz Biesaga, Kraków 2006;

Bioetyka polska, red. T. Biesaga, Kraków 2004;

Bołoz W., Bioetyka i prawa człowieka, Warszawa 2007;

Bołoz W., Życie w ludzkich rękach: podstawowe zagadnienia bioetyczne, Warszawa 1997;

Chyrowicz B., Bioetyka i ryzyko: argument "równi pochyłej" w dyskusji wokół osiągnięć współczesnej genetyki, Lublin 2002;

Filipowicz A., Bioetyka: dialog w obronie życia, Warszawa 2002;

Gillon R., Etyka lekarska: problemy filozoficzne, Warszawa 1997;

Kurkowski J. L., Medycyna: bioetyka i polityka, Bielsko-Biała 2002;

Narodziny i śmierć. Bioetyka kulturowa wobec stanów granicznych życia ludzkiego, red. M. Gałuszko i K. Szewczyk, Warszawa-Łódź 2002;

Singer P., Etyka praktyczna, Warszawa 2003;

Singer P., O życiu i śmierci. Upadek etyki tradycyjnej, Warszawa 1994;

Seroczyńska M., Eutanazja i wspomagane samobójstwo na świecie, Kraków 2004;

Ślipko T., Granice życia. Dylematy współczesnej bioetyki, Kraków 1994;

Tokarczyk, R. A., Prawa narodzin, życia i śmierci : etyczne problemy współczesności, Lublin 1988;

Tulibacki W., Etyka i nauki biologiczne, Olsztyn 1994;

Ziemiński I., Zagadnienie śmierci w filozofii analitycznej, Lublin 1999;

Metody i kryteria oceniania:

- uczestnictwo w zajęciach (dopuszczalne są dwie niewymagające usprawiedliwienia ani odpracowania nieobecności w semestrze)

- mile widziana aktywność (nie jest obowiązkowa)

- zaliczenie na ocenę na podstawie testu jednokrotnego wyboru (wyłącznie z treści wykładów)

Kryteria oceniania:

bdb. (5,0) - od 91%

db.+ (4,5) - 85-90%

db. (4,0) - 71%-84%

dst.+ (3,5) - 65%-70%

dst. (3,0) - 51%-65%

ndst. (2,0) - 0-50%

Wymagany próg na ocenę dostateczną 50%+1

Nie dotyczy