Filozofia zła

brak

przedmiot fakultatywny

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli:

- udział w wykładach - 30 godz.

Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta:

- przygotowanie do kolokwium: treść wykładu - ok. 20 godz.

- przygotowanie do kolokwium: lektury - ok. 10 godz.

Łącznie: ok. 60 godz.

Student posiada podstawową wiedzę na temat filozoficznych koncepcji zła, także w ich relacji do innych nauk (głównie psychologii) oraz współczesnej literatury pięknej. Zna i rozumie wybrane klasyczne i współczesne kierunki oraz stanowiska filozoficzne dotyczące problemu zła. Zna związki pojęcia zła z innymi pojęciami kluczowymi dla refleksji na temat zła.

Student potrafi posługiwać się podstawowymi pojęciami, twierdzeniami i teoriami z zakresu filozofii zła. Jest zdolny do pogłębionej refleksji na temat zła moralnego. Analizuje argumenty filozoficzne, identyfikuje ich kluczowe tezy i założenia. Ma świadomość znaczenia refleksji humanistycznej dla wysiłku nadania sensu doświadczeniu zła.

Student potrafi rozpoznać dylematy moralne i nieoczywiste formy zła moralnego w życiu społecznym. Potrafi dyskutować na ich temat.

- wykład

- prezentacja multimedialna

UWAGA: w przypadku ograniczeń spowodowanych rozprzestrzenianiem się koronawirusa SARS-CoV-2, zajęcia mogą odbywać się w formie zdalnej. W takim przypadku uczestnicy otrzymają dokładne informacje (drogą mailową) o sposobie prowadzenia zajęć przed rozpoczęciem kursu, kiedy będzie już utworzona grupa zajęciowa.

Wykład ogólnouniwersytecki przedstawiający w sposób przeglądowy filozoficzne ujęcie problemu zła, adresowany także do osób bez przygotowania filozoficznego. Jego celem jest zaznajomienie studentów z możliwościami uprawiania pogłębionej i uogólnionej refleksji na temat zła. Ukazuje zarówno pierwszoplanowe, jak i mniej znane koncepcje, będące rezultatem wysiłku zrozumienia znaczenia i genezy zła oraz sensu ludzkiego cierpienia.

Wykład 'Filozofia zła' wprowadza słuchaczy w podstawy filozoficznej refleksji nad złem, po czym przestawia wybrane alternatywne koncepcje zła, zwłaszcza moralnego. Punktem wyjścia jest wyjaśnienie problemu definicji zła, następnie analizowane są związki pojęcia zła z innymi pojęciami w zachodnich koncepcjach filozoficznych (np. z pojęciem lęku, śmierci czy wolności), wreszcie przedstawiane są całe teorie zła. W ostatniej części kursu podejmowana jest także teoretyczna refleksja nad problemem ludobójstwa. Przykłady ilustrujące poszczególne koncepcje czerpane są nie tylko z dzieł filozoficznych, ale także dzieł literackich oraz filmów.

[Dopuszczalne jest korzystanie z każdego wydania poniższych prac]

J. Amery, Poza winą i karą

H. Arendt, Eichmann w Jerozolimie

H. Arendt, Salon berliński i inne eseje (dwa ostatnie eseje)

Św. Augustyn, Wyznania (księga VII)

Z. Bauman, Płynny lęk (rozdziały 1 i 2)

M. Bierdiajew, Filozofii wolności

M. Buber, Obrazy dobra i zła

E. Cioran, Zły demiurg

E. Fromm, Wojna w człowieku

H. Jonas, Idea Boga po Auschwitz

I. Kant, Religia w obrębie samego rozumu (część pierwsza)

G. W. Leibniz, Teodycea (paragrafy 241-262)

F. Nietzsche, Poza dobrem i złem

Plotyn, Enneady (Enneada pierwsza, punkt VIII)

P. Ricoeur, Zło. Wyzwanie rzucone filozofii i teologii

R. Safranski, Zło. Dramat wolności

A. Schopenhauer, Świat jako wola i przedstawienie

B. Skarga, Kwintet metafizyczny (rozdział ‘Zło’)

M. Stirner, Jedyny i jego własność

W. Tatarkiewicz, O bezwzględności dobra

J. Tischner, Spór o istnienie człowieka (rozdział ‘Wędrówka wokół widoku zła’)

P. Tillich, Męstwo bycia (rozdziały ‘Ontologia lęku’ oraz ‘Typy lęku’)

K. Twardowski, 'Czy człowiek zawsze postępuje egoistycznie?', w: O wartościach, normach i problemach moralnych, M. Środa (red.)

Zaliczenie na ocenę na podstawie egzaminu pisemnego. Studenci odpowiadają na 4 pytania dotyczące treści wykładu.

Przeczytanie wybranych lektur przypisanych do wykładu podnosi szansę uzyskania najwyższej oceny z egzaminu. Jest zalecane, ale nie obowiązkowe.

Wymagany próg na ocenę dostateczną –50%, dobrą –65%, bardzo dobrą –80%.