Retoryka i erystyka

Pożądana wiedza o tym, co dzieje się w Polsce, Europie i na świecie.

Ewentualne problemy językowe (ortografia, interpunkcja) to wyzwania podejmowane w formie samokształcenia.

Student za zaliczenie przedmiotu otrzymuje 3 punkty ECTS, odpowiadające nakładowi ok. 75 g. pracy, z tego:

1 punkt ECTS za udział w zajęciach (30 g. pracy)

2 punkty ECTS za samodzielne lektury, przygotowania do końcowego sprawdzianu, permanentne śledzenie serwisów informacyjnych.

Student:

- zna wybraną terminologię retoryczną

- ma wiedzę o miejscu retoryki dziennikarskiej i erystyki wśród innych przedmiotów studiów dziennikarskich

- ma wiedzę o perswazji w jej wielorakich kontekstach (historycznych, politycznych, społecznych)

- zna cechy perswazji wywieranej słowem mówionym i słowem pisanym

- ma pogłębioną wiedzę na temat etyki mediów.

Student:

- wyszukuje, analizuje i ocenia formy perswazji

- wykorzystuje wiedzę teoretyczną w analizie oraz interpretacji form perswazji

- potrafi przekonywająco ocenić wypowiedź medialną (podając argumenty przemawiające za jego oceną)

- wskazuje wielorakie konteksty wypowiedzi medialnej

- rozpoznaje manipulację

- wykorzystuje techniki obrony przed manipulacją.

Student:

- ma świadomość znaczenia retoryki i erystyki tak wśród innych przedmiotów studiów dziennikarskich, jak też w praktyce medialnej

- dokonuje samooceny własnych kompetencji

- pogłębia i poszerza posiadane umiejętności

- jest przekonany o konieczności przestrzegania zasad etyki mediów.

Konwersatorium.

- pokaz

Przepastna materia, jaką jest teoria i praktyka retoryczna, zostanie ograniczona do jedynie punktowego wskazania tego, co może okazać się przydatne dziennikarzowi jako temu, kto przekonuje medialne audytorium.

Kolejne tematy zajęć następują w porządku chronologicznym: od oralności pierwotnej do oralności wtórnej.

1. Wprowadzenie.

2. Oralność, piśmienność i media elektroniczne.

3. Teoria retoryczna a współczesne media.

4. Wzory pochwały władcy: Helena, Trajan, Stalin.

5. Humanizm jako „zabobon”.

6. Nowomowa i nowa nowomowa.

7. Język polityki po 1989 r.

8. Trzykroć manipulacja – praktycznie.

9. Manipulacja językowa – teoretycznie.

10. Język jako produkt kulturowy.

11. Słowo w mediach elektronicznych.

12. Lech Kaczyński: „przemysł pogardy” a „mowa nienawiści”.

13. Bronisław Komorowski: symetryczność pochwał i nagan.

14. Sprawdzian końcowy.

15. Podsumowanie.

Najogólniejsze efekty nauczania są wręcz sprzężone: student potrafi

przekonywać i zarazem jest świadomy tego, jak on sam może być wielorako przekonywany.

Szczegółowymi efektami będzie osiągnięcie trzech celów:

1. Uświadomić, jak wielorakie postacie przyjmuje perswazja.

2. Uodpornić na manipulację w mediach.

3. Poszerzyć kompetencję medioznawczą i historyczną.

Współczesna Polska może stać się przedmiotem spornych twierdzeń - przedmiotem ewentualnego oceniania będą nie owe twierdzenia, lecz ich argumentacja.

Literatura podstawowa:

W. Pisarek, "Podstawy retoryki dziennikarskiej". W: "Dziennikarstwo i świat mediów". Red. Z. Bauer, E. Chudziński. Kraków 2008, s. 361-377.

W. Pisarek, "Nowa retoryka dziennikarska". Kraków 2002.

"Słownik terminologii medialnej". Red. W. Pisarek. Kraków 2006 (hasła: Retoryka + Argumentacja, Argumenty retoryki klasycznej, Erystyka, Demagogia, Retoryka dziennikarska).

M. Rusinek, A. Załazińska, "Retoryka podręczna, czyli jak wnikliwie słuchać i przekonująco mówić". Kraków 2005.

Literatura uzupełniająca:

K. Obremski, "Retoryka dla studentów historii, politologii i dziennikarstwa". Toruń 2004 (wybór własny)

"Retoryka codzienności. Zwyczaje językowe współczesnych Polaków". Red. M. Marcjanik. Warszawa 2006 (wybór własny).

"Ćwiczenia z retoryki". Red. M. Barłowska, A. Budzyńska-Gaca, M. Załęska. Warszawa 2010 (wybór własny).

Zaliczenie na podstawie 1. obecności na zajęciach (jedna nieobecność – bez obowiązku zaliczenia; dwie i trzy – obowiązek zaliczenia wszystkich nieobecności; limit: trzy nieobecności) oraz 2. sprawdzianu końcowego (pisemnego – papier kancelaryjny w linię; pięć pytań; każde pytanie oceniane od 0 do 1 punktu; suma punktów daje ocenę końcową). Pytania mogą dotyczyć tego, co dzieje się w Polsce, Europie i na świecie.

Formalnie: nie dotyczy.

Praktycznie: media z ich wieloraką sztuką perswazji dla każdego są dostępne 24 g. na dobę.